Allereerst wordt in dit hoofdstuk antwoord gegeven op de vier deelvragen die dit onderzoek kent. Vervolgens wordt, aan de hand van deze antwoorden, antwoord gegeven op de hoofdvraag.
8.1 Conclusie deelvraag 1
Welke mensenrechten zijn van toepassing in de zorg die ART-Team Oosterhout biedt?
Van de vijf thema’s waar de mensenrechten onder vallen (WHO, 2012, pp. 3-6), zijn vier thema’s van toepassing. Enkel thema 1 is niet van toepassing op ART-Team Oosterhout, aangezien dit gaat over het recht op een goede woon- en leefomgeving binnen de instelling en alleen van toepassing is op woonvoorzieningen (WHO, 2012, p.8).
Binnen thema twee zijn alle deelthema’s en stellingen van toepassing, enkel de stelling die gaat over het voorschrijven en evalueren van medicatie (2.2.4) is niet van
toepassing. Bij thema drie zijn alle deelthema’s en stellingen van toepassing volgens de respondenten. Alleen stelling 3.1.2 is volgens de WHO (2012, p. 80) enkel van
toepassing op woonvoorzieningen en is dus niet van toepassing op ART-Team
Oosterhout. In thema vier zijn twee van de vijf deelthema’s geheel niet van toepassing.
Deze deelthema’s gaan over ECT, psycho-chirurgische ingrepen en andere medische ingrepen met mogelijk permanente of onomkeerbare effecten (4.3) en over medische of wetenschappelijke experimenten (4.4). Daarnaast zijn er nog vier stellingen niet van toepassing. Die gaan over alternatieven voor separeren en methoden om niet vrij te kunnen bewegen en getraind zijn in de-escalatietechnieken (4.2.2), melden van afzondering of onthouding (4.2.5), tuchtmaatregelen of juridische stappen bij het mishandelen of verwaarlozen van cliënten (4.5.5) en gecontroleerd worden door een onafhankelijke autoriteit naar voorvallen van mishandeling (4.5.6). Binnen thema vijf zijn alle deelthema’s en stellingen van toepassing op ART-Team Oosterhout.
Bijna alle mensenrechten zijn dus van toepassing binnen ART-Team Oosterhout, tenzij het gaat over woonvoorzieningen, psycho-chirurgische- en medische ingrepen en
wetenschappelijke experimenten. Ook als het gaat over separeren en methoden om niet vrij te kunnen bewegen, het melden van afzondering/onthouding, juridische stappen en gecontroleerd worden door een onafhankelijke autoriteit zijn niet alle stellingen van toepassing.
8.2 Conclusie deelvraag 2
In welke mate worden de mensenrechten gewaarborgd binnen ART-Team Oosterhout?
De mate in hoeverre een stelling, deelthema of thema scoort, wordt in dit onderzoek uitgedrukt op schaal van ‘uitstekend’ tot onvoldoende. Aangezien de scores in de resultaten verwoord zijn in cijfers, worden deze cijfers omgezet naar een
waarderingsschaal. Hieronder volgt de waarderingsschaal per cijfer, gebaseerd op de waarderingsschaal van de Technische Universiteit Eindhoven (z.d.):
4. Onvoldoende
In dit onderzoek worden scores tot en met 0,4 wordt naar beneden afgerond, scores vanaf 0,6 wordt naar boven afgerond. Wanneer een score op 0,5 eindigt, zullen beide waarderingsschalen benoemd worden.
Pagina 33
Er zijn vier stellingen die uitstekend worden gewaarborgd en scoren met 10. Deze stellingen gaan erover dat niemand toegang wordt geweigerd op basis van
persoonskenmerken (2.1.3), dat niemand wordt mishandeld (4.1.2) en dat er passende stappen worden genomen om mishandeling tegen te gaan (4.1.4). Er zijn slechts twee stellingen die onvoldoende tot matig scoren. Hierbij gaat het over stelling 2.2.5 die een 4,5 scoort, dit gaat over het krijgen van trainingen over mensenrechten en bekend zijn met het VN-verdrag handicap. Stelling 2.5.4 scoort een 5 en gaat erover dat er
regelmatig scholingen worden gehouden over de bevordering van de gezondheid.
Alle deelthema’s scoren ruim voldoende tot uitstekend. Deelthema 5.3 scoort het laagst met een 7 en gaat over het deelnemen van cliënten aan het politieke en burgerlijke leven. Deelthema 5.1 scoort het hoogst met een 9,6 en gaat over dat cliënten worden ondersteund in het verkrijgen van huisvesting en dat zij financiële hulpmiddelen hebben.
De thema’s die van toepassing zijn worden goed tot zeer goed gewaarborgd. Thema 5 scoort het laagst met een 8,2 en thema 4 scoort het hoogst met een 8,9. Het gemiddelde van de gehele enquête bedraagt een 8,5. De mensenrechten worden dus goed tot zeer goed gewaarborgd binnen ART-Team Oosterhout.
8.3 Conclusie deelvraag 3
Wat zeggen de zorgprofessionals van ART-Team Oosterhout zelf over hoe zij mensenrechten bewust inzetten in de zorg die zij bieden aan mensen met EPA?
De respondenten hebben unaniem aangegeven dat zij de mensenrechten wel inzetten, maar dat dit niet bewust gebeurt. Binnen zowel opleidingen als binnen de organisatie worden de mensenrechten amper tot niet benoemd. Ze worden dan ook onbewust bekwaam geacht. De mensenrechten zouden een ondergeschoven kindje zijn en worden niet goed voor ogen gehouden.
Met name van stelling 2.2.5 is men zich niet bewust. Hier gaat het over het ontvangen van trainingen betreffende de mensenrechten en het bekend zijn met het VN-verdrag handicap. Ook is men zich niet bewust van stelling 3.4.4, die gaat over het kunnen toevoegen van informatie, meningen en opmerkingen het eigen dossier door cliënten.
Bij de vier stellingen die het laagst scoorde werd ook benoemd dat dit met name komt doordat ze nooit voorbij zijn gekomen. Ook is men er niet echt mee bezig en dat ze niet vaak besproken worden. Met name aan de bewustwording over de mensenrechten kan dus worden gewerkt. Dit zal automatisch leiden tot verbetering van de inzet hiervan. Het zou mooi zijn als de mensenrechten bewust worden toegepast en de zorgprofessionals van ART-Team Oosterhout op de hoogte zijn van het VN-verdrag handicap.
8.4 Conclusie deelvraag 4
Welke actiepunten formuleren de zorgprofessionals uit ART-Team Oosterhout om de mensenrechten optimaal in te zetten in de zorg die zij bieden?
Er zijn verschillende actiepunten aangedragen om de mensenrechten optimaal in te zetten. Unaniem werd een presentatie of klinische les aangedragen. Hier zit echter wel een keerzijde aan, aangezien een eenmalige scholing vaak weer wegzakt bij mensen.
Een poster of folder zouden dan ook goede hulpmiddelen zijn om de mensenrechten optimaal in te zetten. Daarnaast zijn een verplichte e-learning, het inzetten van de kartrekkers of het erover hebben binnen het team tijdens bijvoorbeeld het werkoverleg of casuïstiek middelen die van toepassing zijn op het optimaal inzetten van de
mensenrechten. Bij het uitvragen van de stellingen kwam verschillende keren naar voren dat het goed zou zijn om deze stellingen bespreekbaar te maken in het team door
bijvoorbeeld een klinische les of casuïstiek. Op deze manier worden de zorgprofessionals bewust gemaakt van de mensenrechten. Ook een artikel op intranet zou een goede interventie zijn of het aanstellen van aandachtfunctionarissen.
Pagina 34
8.5 Conclusie hoofdvraag
Op welke wijze kunnen hulpverleners van ART-team Oosterhout van GGZ Breburg zo optimaal mogelijk vorm geven aan het bewust inzetten van de
mensenrechten in de ambulante begeleiding aan mensen met ernstige psychische aandoeningen?
Bijna alle mensenrechten zijn van toepassing binnen ART-Team Oosterhout. De rechten die van toepassing zijn worden gemiddeld goed tot zeer goed ingezet door de
zorgprofessionals. Echter bleek uit het onderzoek dat zij zich niet bewust zijn van de mensenrechten. Er is dan ook nooit gesproken over mensenrechten in opleidingen en ook binnen de organisatie zou dit onderwerp niet veel voorbijkomen. De zorgprofessionals passen de mensenrechten dan ook onbewust toe in hun werk en worden onbewust
bekwaam geacht. De meest ideale situatie zou zijn dat de mensenrechten bewust worden toegepast. Gesteld werd dat wanneer het bewustzijn van het team betreffende de
mensenrechten zou toenemen, dat dan de inzet automatisch zou vergroten.
Aan de hand hiervan hebben de zorgprofessionals verschillende mogelijke interventies benoemd die hen zouden helpen de mensenrechten zo optimaal mogelijk in te zetten. Er werden met name interventies genoemd waarbij men zichtbaar en continue ondersteund zou worden in het bewustwordingsproces.
Om zo optimaal mogelijk vorm te geven aan het bewust inzetten van de mensenrechten in de ambulante begeleiding aan mensen met EPA, is het belangrijk dat het bewustzijn van de zorgprofessionals vergroot. Wanneer het bewustzijn vergroot, zal de inzet automatisch verbeteren. Om het bewustzijn te vergroten, hebben de zorgprofessionals verschillende actiepunten benoemd.
Pagina 35