Conclusie en toetsing hypothese

Concluderend kan in eerste instantie gesteld worden dat deze respondente het overlijden van haar dochter volledig in haar levensverhaal lijkt te hebben geïntegreerd; het lijkt geen rol meer te spelen in haar huidige leven. Het beeld dat ze geeft, is dat haar dochter gelukkig is in de hemel, waardoor ze naar mijn mening, haar overlijden nu onbewust de betekenis van genade, passief positief in de spirituele dimensie, geeft. Zij schept met haar geloof een werkelijkheid voor zichzelf waar geen objectieve basis voor is; haar dochter is als een engel in de hemel. Hierdoor lijkt ze goed in staat te zijn om voor zichzelf betekenis te kunnen geven aan het overlijden van haar dochter en zich aan te passen, zeker op lange termijn.

Naast haar ervaringen die ik als genade heb geïnterpreteerd, heb ik bij twee levensdoelen ook

roeping als een belangrijke ervaring van contingentie tijdens het rouwproces gecodeerd. Het is

echter niet te achterhalen of de roeping die zij ervaart bij twee van haar levensdoelen, door het verlies van haar dochter is gekomen, of dat ze deze eerder heeft gekregen. Wel heb ik roeping geïnterpreteerd voor vier van haar levensdoelen in het heden, met uitzondering van de vijfde,

Vertrouwen op God. Daarnaast ervaart ze in het heden in de existentiële dimensie nog een actieve

65

Huidig

ultieme

levensdoelen

Bron van

betekenis-

geving

Dimensie

ADCL labels

ADCL labels

Onaf-

hankelijkheid

Plezier

maken met

anderen

Plezier Welzijn &

Verwantschap Niet van toepassing Genade Roeping

Innerlijke

kracht

Genade Roeping Genade Roeping Taak

Goed zijn

voor een

ander

Zorg Welzijn &

Verwantschap Verlatenheid Genade Roeping Genade Roeping Taak Vertrouwen

op God Religiositeit Verticale Transcendentie Verlatenheid

Genade

Genade

Tabel 5.1 Respondente 1: Levensdoelen, Bronnen van betekenisgeving en bijbehorende dimensies volgens SoMeCaM methode, gekoppeld aan de ervaringen van contingentie vanuit het ADCL schema in het heden en tijdens de rouwperiode.

Gezien haar onderbouwing, lijkt het aannemelijk dat deze respondente al over de vijf levensdoelen beschikte, voor het overlijden van haar dochter. Het is echter de vraag of ze allemaal altijd zo sterk zijn geweest, of dat ze werkelijk zo sterk zijn, als ze zelf aangeeft. De inschatting is dat de

levensdoelen Vertrouwen op God, Innerlijke kracht en Zorgen voor een ander deze eerste

respondente door de rouwperiode van haar dochter hebben geholpen. Mijn beeld is, voor zover dit mogelijk is, dat haar twee belangrijkste huidige levensdoelen, in het rouwproces rondom haar dochter mogelijk nauwelijks een rol hebben gespeeld. Van haar tweede belangrijkste levensdoel, heeft ze dit concreet bevestigd.

66

Tegelijkertijd is het me niet duidelijk geworden waarom ze haar sterke geloof niet gekozen heeft in als een van haar belangrijkste levensdoelen. Ze benoemt haar geloof echter als een rode draad door het gehele interview, waardoor ik het zelf heb toegevoegd als vijfde levensdoel om haar recht te doen als mens. Daarnaast heb ik een groot deel van haar ervaringen van contingentie in het heden als genade, passief actief in de spirituele context, gecodeerd. Mijn interpretatie is dat haar

levensvreugde uit dit levensdoel komt en zorgt voor de integratie met de andere levensdoelen. Mogelijkerwijs verbindt haar sterke verticale zelftranscendente levensdoel alle levensdoelen en zorgt voor minder innerlijke conflicten (Emmons et al., 1998, pag. 413-414). Zelf noemt ze in het interview nog twee andere levensdoelen, die net als haar belangrijkste levensdoel, binnen de dimensie

Zelfverwerkelijking van de SoMeCaM methode vallen, maar die buiten de interpretatie zijn gebleven.

Haar man overlijdt vijf jaar na haar dochter, waarmee ze nog steeds een sterke binding op spiritueel niveau lijkt te hebben. Een dergelijke nieuwe ervaring van contingentie zal ongetwijfeld ook invloed hebben op iemands huidige beeld. Om die reden is het lastig om uitsluitend een relatie met haar huidige levensdoelen en haar dochters overlijden te leggen.

Omdat haar belangrijkste huidige levensdoelen waarschijnlijk nauwelijks een rol hebben gespeeld bij het rouwproces van haar dochter, vraag ik me af of het mogelijk zou zijn dat door het latere verlies van haar man, er een andere volgorde is gekomen in haar belangrijkste levensdoelen? Zou ze

hierdoor een andere perceptie kunnen hebben gekregen van het rouwproces rondom haar dochter? Op basis van haar keuzes voor bepaalde levensdoelen, en haar onderbouwing ervan, zou het

mogelijk zijn om deze respondente een overlever in de existentiële dimensie te noemen. Dit zou de aanzet kunnen zijn waarom ze in het eerste deel van het interview, het overlijden van haar dochter de betekenis geeft als ontkennen, passief negatief in de situationele dimensie. Ik interpreteer echter uit haar overige uitspraken, dat ze het overlijden de betekenis van genade geeft, passief positief in de spirituele dimensie. Mijn interpretatie is dat ze op deze manier in staat is om, via haar coping gedrag, de balans voor een normaal leven zo snel mogelijk wil herstellen (Kruizinga et al., 2017a, pag. 447). Op deze grond is het lastig om een conclusie te trekken ten aanzien van de aanwezigheid en volgorde van haar huidige levensdoelen tijdens het rouwproces rondom haar dochter. Dit is dan ook het issue bij het beoordelen van de hypothese.

Bij het opstellen van de hypothese, is onderliggend verondersteld dat deze uitsluitend een uitspraak zou doen over het overlijden van de zoon of dochter, en waarbij geen andere, latere contingente gebeurtenissen betrokken zouden worden. De impact en verwevenheid in het heden met haar mans overlijden vijf jaar na haar dochter, en de grote tijdsperiode hiertussen met het heden, maakt dit echter lastig te achterhalen. Zelf geeft ze echter meerdere keren aan dat ze, na de rouw om haar dochter, echter helemaal weer zichzelf is. Ze is ook consequent in haar eigen interpretatie dat haar dochter geen rol meer in haar huidige leven speelt. Op basis van deze redenering wordt de

67