6.1 Conclusie
In dit onderzoek is gezocht naar een antwoord op de vraag welke rol data spelen in de digital humanities en op welke manier Research Data Management van
toepassing is of zou kunnen zijn op data die gebruikt en gegenereerd worden in de digital humanities, teneinde een begin te maken aan een richtlijn voor RDM in de digital humanities. Om tot een antwoord op deze vraag te komen zijn in een viertal hoofdstukken vragen beantwoord over respectievelijk de definitie van digital
humanities en onderzoeksdata in digital humanities, RDM, data curation, de aanpak van RDM elders in de wetenschap en de prioriteiten in relatie tot RDM in digital humanities.
In het tweede hoofdstuk is, uitgaande van de noodzaak om digital humanities als discipline inhoudelijk af te bakenen om er überhaupt een RDM-kader voor te kunnen construeren, de vraag beantwoord welke definities van digital humanities worden gegeven in gerelateerde literatuur, en wat onderzoeksdata in deze context precies inhouden. Met name op het eerste deel van de vraag is geen sluitend antwoord gevonden; de discipline is nog volop in ontwikkeling en behalve de discussie die gevoerd wordt over een inhoudelijke afbakening, klinken er zelfs stemmen die zich afvragen of het vinden van een sluitende definitie voor digital humanities wenselijk of überhaupt mogelijk is. Iets duidelijker is het antwoord op het tweede deel van de vraag: hoewel in principe alles tot digital humanities-data kan worden gerekend (onder andere door de onduidelijke afbakening van de discipline), blijkt in de praktijk dat men in het algemeen goed uit de voeten kan met data als tekst en beeld. Dit wordt ook gereflecteerd in het vierde hoofdstuk. Hoofdstuk drie is een verkenning van algemene richtlijnen en vraagstukken op het gebied van RDM, waarbij wat betreft het ‘ideaal’ van de inrichting van een richtlijn voor RDM is
verwezen naar de data lifecycle. Daarnaast is een overzicht gegeven van de recent opgestelde FAIR-principes, die kunnen worden gebruikt om dergelijke richtlijnen indirect inhoudelijk te testen door te bepalen of onderzoeksdata aan het einde van een onderzoek voldoen aan de onderdelen van FAIR. Hoewel de praktijk van RDM
doorgaans rommelig is, kunnen richtlijnen zoals in dit hoofdstuk besproken dienen als houvast bij het indelen van een model voor RDM in specifieke vakgebieden; zo hoeft niet telkens het wiel worden uitgevonden. Dit geldt ook voor de digital
humanities. Om uiteindelijk echter een meer concrete invulling te kunnen geven aan de vraag hoe RDM in digital humanities zou kunnen passen, is in het vierde en het vijfde hoofdstuk gezocht naar mogelijke handvatten; eerst in hoofdstuk vier in een concept waarnaar in literatuur als het ware wordt verwezen als ‘concurrent’ van RDM in digital humanities, namelijk digital curation. Hoewel werd uitgegaan van de
bewering dat aandacht voor digital curation een mogelijke oorzaak is voor het gebrek aan focus op RDM, bleek dat inhoudelijk de principes die worden aangehouden in dit proces goed zouden kunnen passen bij de algemene elementen van de data
lifecycle die in hoofdstuk twee werden besproken. Daarna is in het vijfde hoofdstuk een vergelijking gemaakt tussen de prioriteiten die bij RDM in de sociale
wetenschappen worden gesteld en de prioriteiten die mijns inziens gelden voor digital humanities, om beter zicht te krijgen op de manier waarop een bestaande invulling van RDM zou kunnen helpen bij de toepassing op digital humanities. Ondanks de verschillen tussen de soorten onderzoeksdata en methodes die in de twee disciplines gebruikt en gegenereerd worden kan ook de manier waarop RDM in de sociale wetenschappen (idealiter) wordt benaderd gebruikt worden als ‘inspiratie’ bij het bepalen van de manier waarop RDM van toepassing zou kunnen zijn in digital humanities.
Het vinden van een antwoord op het eerste deel van de hoofdvraag, namelijk welke rol data spelen in de digital humanities, had als doel om te bepalen of RDM in enige vorm van toepassing zou kunnen zijn op onderzoeksdata in deze discipline, of dat gezocht zou moeten worden naar een andere manier om structuur aan de
brengen in de input en output van digital humanities. Zowel uit de gegeven
beschrijving van digital humanities-data als in de vergelijking van data die gebruikt wordt in andere disciplines, blijkt dat ook hier geldt dat dat wat als bronmateriaal voor onderzoek gebruikt wordt, en ten dele wat na onderzoek opgeleverd wordt in digital humanities, net zo goed tot ‘data’ kan worden gerekend als in- en output van onderzoek elders. Het probleem met het gebruik van de term ‘data’ in de
dat onderzoeksobjecten gereduceerd zouden worden tot enkel kwantificeerbare eenheden, waarmee voorbijgegaan wordt aan het unieke karakter van
geesteswetenschappelijke data. Het gevolg hiervan is echter dat door deze
discussie over terminologie de digital humanities, als discipline die voortkomt uit de geesteswetenschappen en hiermee geassocieerd wordt, mogelijk worden
uitgesloten in de discussie over ontwikkelingen in het beheer en behoud van deze data.
Uit het voorgaande kan geconcludeerd worden dat ook voor digital humanities geldt dat moet worden nagedacht over beheer en behoud van data. Als het
bestempelen van onderzoeksobjecten als data impliceert dat (op den duur) voldaan moet worden aan voorwaarden die worden gegeven door bijvoorbeeld financiers van onderzoek, of aan beleid op het vlak van datamanagement, is het geen overbodige luxe als er enige regulering of een uniforme benadering is die de omgang met onderzoeksdata in digital humanities in goede banen kan leiden. Maar op welke manier kan RDM toegepast worden op een vakgebied dat zich moeilijk laat
definiëren? Om inzicht te krijgen in de manier waarop RDM vorm zou kunnen krijgen voor digital humanities is gepoogd elementen uit verschillende benaderingen in omgang met onderzoeksdata te onderzoeken, om vervolgens na te gaan hoe deze zouden kunnen passen in het blurry kader van digital humanities. Uit deze exercitie blijkt dat een richtlijn die zou kunnen worden opgesteld voor RDM in digital
humanities niet past in de vorm van bijvoorbeeld de data lifecycle, maar dat wel een manier kan worden gevonden om de omgang met onderzoeksdata in goede banen te leiden door te letten op het ‘afwijkende’ karakter van data in de discipline. Mogelijk betekent dit dat een strakke afbakening van RDM in digital humanities voorlopig niet haalbaar is zonder de grenzen van dat wat RDM betekent op te rekken; de principes die in digital curation worden gevolgd zijn bijvoorbeeld zo relevant voor het beheer en behoud van humanities-data dat deze mijns inziens een grote rol zouden moeten spelen in een richtlijn van RDM in digital humanities, wat de scope misschien weer te groot zou maken voor inpassing in de wensen van financiers en beleidsmakers in de vorm van datamanagementplannen.
6.2 Discussie
De vraag die in de inleiding is gesteld maakt dat het onderzoek dat op deze vraag volgde breed moest worden opgezet; hierin toont zich direct de beperking van dit onderzoek. De intentie was om brede kaders voor RDM op zo’n manier te
versmallen dat bepaald kon worden of er een toepassing voor digital humanities kan worden gevonden. Gaandeweg is echter gebleken dat niet alleen deze kaders, maar ook het toepassingsgebied zich bepaald niet makkelijk laten vangen in een concreet toegepast model, waardoor dit slechts ten dele is gelukt. Om wel een concrete invulling van een dergelijk model te bewerkstelligen zou op basis van de brede richtlijnen die in het laatste hoofdstuk zijn opgesomd kunnen worden onderzocht hoe zij in de praktijk passen in digital humanities-onderzoek. Deze benadering vanuit de praktijk is nodig om het probleem van de vage definitie van digital humanities te omzeilen; alleen in de messy praktijk zal blijken wat nodig is om een kader voor RDM in digital humanities uiteindelijk echt te laten slagen.
Voor digital humanities was er wat betreft de omgang met onderzoeksdata al een kader in de vorm van digital humanities data curation, waarbij veel van wat geldt voor RDM al in toepassingsvorm voor digital humanities aanwezig is. Deze richtlijn geeft mogelijk echter het idee dat vooral aandacht is voor de meer archivistische kant van het verhaal, en hoewel dit helemaal het geval is beperkt dit ‘imago’ mogelijk het gebruik van dit kader. Het opnemen van deze bestaande toepassing in een kader dat qua uiterlijk en (deels) de inhoud meer lijkt op kaders voor RDM in andere vakgebieden, kan een vorm RDM beter op de kaart zetten voor digital humanities. Dit zou ook de kijk op digital humanities, als discipline die speler is in vraagstukken over datamanagement, kunnen veranderen.
Bibliografie
"About - Centre for Digital Humanities." Centre for Digital Humanities. Web. <http://www.centrefordigitalhumanities.nl/organisation/>. 01/05/2018.
"About - Centre for Digital Humanities." Universiteit Leiden. Web.
<https://www.universiteitleiden.nl/en/humanities/centre-for-digital-humanities/about>. 01/05/2018.
"About - The Colors of Motion." The Colors of Motion. Web. <https://thecolorsofmotion.com/about>. 09/05/2018.
Alvarado, Rafael C. "The Digital Humanities Situation." Debates in the digital humanities (2012): 50-5. Print.
Arbor, Ann. Guide to Social Science Data Preparation and Archiving: Best Practice Throughout the Data Life Cycle. Inter-university Consortium for Political and Social Research, 2012. Print.
Awre, Chris, et al. "Research Data Management as a “wicked Problem”." Library Review 64.4/5 (2015): 356-71. Print.
"Auteursrechtwijzer." 2018. Web. <https://www.auteursrecht.nl/auteursrechtwijzer>. 07/07/2018.
Brown, Sheridan, Rachel Bruce, and David Kernohan. Directions for research data management in UK universities (2015) Print.
Carlson, Jake. "The use of Life Cycle Models in Developing and Supporting Data Services." Research Data Management: Practical Strategies for Information Professionals (2014): 63-86. Print.
Collins, S., et al. "Towards a Generic Research Data Management Infrastructure". UK e-Science All Hands Meeting. 2010. Print.
Cook, Terry. "Evidence, Memory, Identity, and Community: Four Shifting Archival Paradigms." Archival science 13.2-3 (2013): 95-120. Print.
Corti, Louise, Veerle van den Eynden, Libby Biship and Matthew Woollard.
Managing and Sharing Research Data: A Guide to Good Practice. Sage, 2014. Print. Cox, Andrew M., Stephen Pinfield, and Jennifer Smith. "Moving a Brick Building: UK Libraries Coping with Research Data Management as a ‘wicked’ problem." Journal of Librarianship and Information Science 48.1 (2016): 3-17. Print.
Cox, Andrew M., and Stephen Pinfield. "Research Data Management and Libraries: Current Activities and Future Priorities." Journal of Librarianship and Information Science 46.4 (2014): 299-316. Print.
"Datamanagementprotocol NWO." Datamanagementprotocol NWO. 2018. Web. <https://www.nwo.nl/beleid/open+science/datamanagement>. 21/05/2018.
Defining Digital Humanities: A Reader. Ashgate Publishing, Ltd., 2013. Print. "Defining the Digital Humanities." The Cuny Digital Humanities Resource Guide. Web. <https://wiki.commons.gc.cuny.edu/Defining_the_Digital_Humanities/>. 01/05/2018.
Digital Curation Centre. "What is digital curation?" Web.
<http://www.dcc.ac.uk/digital-curation/what-digital-curation>. 30/06/2018.
"Digital Humanities and the Emerging Framework for Digital Curation." College & Undergraduate Libraries 24.2-4 (2017): 238-56. Print.
"Digital Humanities." Wikipedia: The Free Encyclopedia. Web. <https://en.wikipedia.org/wiki/Digital_humanities>. 02/05/2018.
"Digital Humanities Lab." dig.hum.uu. Web.
<https://dig.hum.uu.nl/about-and-contact/>. 01/05/2018.
Directions for Research Data Management in UK Universities. Jisc, 2015. Print. Dressel, Willow F. "Research Data Management Instruction for Digital Humanities." Journal of eScience Librarianship 6.2 (2017): 5. Print.
European Commission. Guidelines on FAIR Data Management in Horizon 2020. European Commission - Dictorate General for Research and Innovation, 2016. Print.
"FAIR Principles - GO FAIR." Web. <https://www.go-fair.org/fair-principles/>. 21/05/2018.
Fearon, David, Betsy Gunia, Barbara E. Pralle, Sherry Lake and Andrew L. Sallans "ARL Spec Kit 334: Research Data Management Services." (2013) Print.
Flanders, Julia, and Trevor Muñoz. "An Introduction to Humanities Data Curation." DH Curation Guide: a community resource guide to data curation in the digital humanities (2012) Print.
"Google computer works out how to spot cats." bbc.com. Web. <http://www.bbc.com/news/technology-18595351>. 09/05/2018.
Halbert, Martin. "The Problematic Future of Research Data Management:
Challenges, Opportunities and Emerging Patterns Identified by the DataRes Project." IJDC 8.2 (2013): 111-22. Print.
Harpring, Patricia. Introduction to Controlled Vocabularies: Terminology for Art, Architecture, and Other Cultural Works. Getty Publications, 2010. Print.
Higgins, Sarah. "The DCC Curation Lifecycle Model." International Journal of Digital Curation 3.1 (2008) Print.
"Intro - Selfiecity." selfiecity.net. Web. <http://selfiecity.net/#intro>. 09/05/2018.
"Intro to Digital Humanities." UCLA Center for Digital Humanities. Web. <http://dh101.humanities.ucla.edu/?page_id=8>. 01/05/2018.
Kaplan, Frédéric. "A Map for Big Data Research in Digital Humanities." Frontiers in Digital Humanities 2 (2015): 1. Print.
Kernot, David, Terry Bossomaier, and Roger Bradbury. "Novel Text Analysis for Investigating Personality: Identifying the Dark Lady in Shakespeare’s Sonnets." Journal of Quantitative Linguistics 24.4 (2017): 255-72. Print.
Kirschenbaum, Matthew. "What is Digital Humanities and what’s it Doing in English Departments?" Debates in the digital humanities 3 (2012) Print.
KNAW. Responsible Research Data Management and the Prevention of Scientific Misconduct. Tran. Balance Amsterdam/Maastricht. Amsterdam: KNAW, 2013. Print.
"Landelijk Coördinatiepunt Research Data Management | Werkgroepen." 2017. Web. <https://www.lcrdm.nl/werkgroepen>. 21/05/2018.
Lee, Christopher A., and Helen R. Tibbo. "Digital Curation and Trusted Repositories: Steps Toward Success." Journal of Digital Information 8.2 (2007) Print.
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek. Subsidieregeling 2017, Nederlandse Organisatie Voor Wetenschappelijk Onderzoek, 2017. Print.
Padilla, Thomas G., and Devin Higgins. "Library Collections as Humanities Data: The Facet Effect." Public Services Quarterly 10.4 (2014): 324-35. Print.
Pinfield, Stephen, Andrew M. Cox, and Jen Smith. "Research Data Management and Libraries: Relationships, Activities, Drivers and Influences." PloS one 9.12 (2014): e114734. Print.
Posner, Miriam. "Humanities Data: A Necessary Contradiction." Miriam Posner's Blog (2015) Print.
"Principles of Research Data Management." Web.
<https://intranet.birmingham.ac.uk/as/libraryservices/library/research/rdm/rdm-princip les.aspx>. 20/05/2018.
"Research Data Definitions." University of Leicester. Web.
<https://www2.le.ac.uk/services/research-data/documents/UoL_ReserchDataDefiniti ons_20120904.pdf>. 20/05/2018.
"Research data lifecycle." UK data service. Web.
"Roles and Responsibilities - UK Data Service." Web.
<https://www.ukdataservice.ac.uk/manage-data/plan/roles-and-responsibilities>. 20/05/2018.
Sabharwal, Arjun. Digital Curation in the Digital Humanities: Preserving and Promoting Archival and Special Collections. Chandos Publishing, 2015. Print. Saldaña, Johnny. The Coding Manual for Qualitative Researchers. Sage, 2015. Print.
Schreibman, Susan, Ray Siemens, and John Unsworth. A Companion to Digital Humanities. John Wiley & Sons, 2008. Print.
Sula, Chris Alen, and Heather Hill. "The Early History of Digital Humanities".08-08-2011, Montreal. 2017. Print.
Surkis, A., and K. Read. "Research Data Management." Journal of the Medical Library Association : JMLA 103.3 (2015): 154-6. Print.
Svensson, Patrik. "The Landscape of Digital Humanities." Digital Humanities (2010) Print.
Tenopir, Carol, Robert J. Sandusky, Suzie Allard and Ben Birch. "Research Data Management Services in Academic Research Libraries and Perceptions of Librarians." Library & Information Science Research 36.2 (2014): 84-90. Print.
Tenopir, Carol, et al. "Research Data Services in Academic Libraries: Data Intensive Roles for the Future?" Journal of eScience Librarianship 4.2 (2015): 4. Print.
Text Encoding Initiative. “Text Encoding Initiative.” tei-c.org. Web. <http://www.tei-c.org/index.xml>. 07/07/2018.
Text Encoding Initiative. "TEI: Introducing the guidelines." tei-c.org. Web. <http://www.tei-c.org/support/learn/introducing-the-guidelines/>. 07/07/2018.
Underwood, Ted. "Where to Start with Text Mining." The Stone and the Shell.http (2012) Print.
Unsworth, John. "What is Humanities Computing and what is Not?" Defining Digital Humanities.Routledge, 2016. 51-63. Print.
Van den Eynden, Veerle, Louise Corti, Matthew Woollard, Libby Bishop and Laurence Horton. "Managing and Sharing Data; a Best Practice Guide for Researchers." (2011) Print.
Vanhoutte, Edward. Defining Digital Humanities: A Reader. Ashgate Publishing, Ltd., 2013. Print.
"What is Research Data Management - University of Leicester." Web.
<https://www2.le.ac.uk/services/research-data/rdm/what-is-rdm>. 20/05/2018.
Wijfjes, Huub. "Digital Humanities and Media History. A Challenge for Historical Newspaper Research." Tijdschrift voor Mediageschiedenis 20.1 (2017): 4-24. Print.
Wilkinson, M. D., et al. "The FAIR Guiding Principles for Scientific Data Management and Stewardship." Scientific data 3 (2016): 160018. Print.