Dit onderzoek is een zoektocht geweest naar de implementatie van dijkmonitoring in de werkpraktijk van de waterbeheerder. Hierbij is onderzocht in hoeverre waterbeheerders gebruik maken van dijkmonitoring om hun primaire dijken te beheren. De hoofdvraag die met dit onderzoek getracht is te beantwoorden luidde:
Hoe zien waterbeheerders de toepassingsmogelijkheden van dijkmonitoring in het dijkbeheer?
Uit dit onderzoek blijkt dat de waterbeheerders door in de wet vastgelegde verzorgingsplicht voor hun beheersgebied een grote versterkingsopgave tegemoet gaan zien. Dit komt door de afkeuring van 778 kilometer aan primaire waterkeringen in Nederland. Volgens het Bestuursakkoord Water moeten de versterkingen van deze waterkeringen een sober en robuust karakter hebben waarbij de kosten voor de gehele levensduur van de waterkering geminimaliseerd moeten zijn. Om dit te realiseren kan men niet enkel volstaan met traditionele versterkingen en zullen de Waterschappen innovatieve oplossingen moeten zoeken. Dijkmonitoring kan in de behoeften van de waterbeheerders voorzien doordat er meer en nauwkeuriger gemeten kan worden waardoor er strakker en doelmatiger ontworpen kan worden. Daarnaast kunnen er parameters gemeten worden die meer inzichten van de waterkeringen geven dan de visuele metingen en de calamiteiten kunnen vroegtijdig worden gesignaleerd.
De houding van de waterbeheerders tegenover de toepassing van dijkmonitoring is verdeeld, dit blijkt uit de interviews onder de waterbeheerders. Er is geen eenduidig beeld van de
toepassingsmogelijkheden van monitoring in het dijkbeheer. Wel is duidelijk geworden welke factoren het beeld dat waterbeheerders hebben, bepalen. De factoren kosten, kennis, gelaagdheid in de organisatie en de prioriteiten binnen dijkbeheer worden hieronder besproken.
Kosten
Een grote invloed voor het al dan niet toepassen van dijkmonitoring zijn de kosten. De waterbeheerders zien op tegen de enorme investeringen en middelen om dijkmonitoring mogelijk te maken. Een gevolg is dat er tijdens de afweging voor een versterkingsopgave in eerste instantie van traditionele
dijkversterkingen wordt uitgegaan. Dit omdat traditionele versterking een bewezen oplossing is. Aan innovatie wordt pas gedacht wanneer tijd, kosten en ruimte in gedrang komen. Op dit moment bestaat er nog geen goede afwegingsmethodiek om dijkmonitoring mee te nemen in versterkingsopgaven. Dat wil niet zeggen dat er geen kansen zijn voor dijkmonitoring. De waterbeheerders geven aan voornamelijk op het gebied van ontwerp en toetsing graag gebruik te maken of te willen gaan maken van monitoring. De kanttekening bij de toepassing toetsing is dat men voldoende meetreeksen moet hebben. Ook willen de waterbeheerders graag gebruik maken van dijkmonitoring voor in het dagelijks beheer en onderhoud. Een belemmering in het gebruik van dijkmonitoring in het dagelijks beheer en onderhoud zijn de kosten voor het gebruik van dijkmonitoring. Deze kosten kunnen niet worden verhaald op het nHWBP dus de waterbeheerders zijn geheel verantwoordelijk voor de financiering. De toepassing van early warning wordt sceptisch benaderd door waterschappen die er geen gebruik van maken. De waterbeheerders die wel gebruik maken van de toepassing voor early warning zijn enthousiast doordat je risico’s beter kunt inschatten.
32
Aanwezige Kennis
Naast de kosten is de aanwezige kennis wat betreft dijkmonitoring een belangrijke factor voor het al dan niet toepassen ervan. Er bestaat namelijk twijfel over het gebruik van dijkmonitoring doordat het volgens de waterbeheerders nog in de kinderschoenen staat en het in sommige situaties nog niet voldoende bewezen is dat het een robuust systeem is. De twijfels ontstaan mede door de
betrouwbaarheid van de sensoren, faalkansen en storingen in de datacommunicatie.
Daarnaast hebben de meeste waterbeheerders soms geen idee in welke situatie monitoring toegepast kan worden. Ook weten zij niet welke parameters gemeten moeten worden in een bepaalde situatie. In het algemeen weten de waterbeheerders niet goed waarvoor ze zouden moeten meten, wat ze kunnen meten en welke meettechnieken matchen met hun beheersvraag. Er is een gebrek aan
voorbeelden van andere waterschappen zodat verschillende situaties met verschillende oplossingen met elkaar vergeleken kunnen worden. Het is echter wel zo dat veel waterschappen verschillende
beheersvragen hebben door het verschil in beheersgebied. Mede daardoor hebben zij een andere informatiebehoefte.
Onbekend maakt onbemind. Dit geldt ook voor de waterbeheerders, die soms onvoldoende kennis hebben van de mogelijkheden van dijkmonitoring. De informatie die zij verkrijgen heeft te weinig raakvlak met de praktijk. Wanneer een waterschap een bepaalde parameter wil monitoren heeft hij geen indruk van de mogelijkheden.
Over het algemeen gebruiken de waterbeheerders dezelfde middelen om aan hun kennis te komen. Dit wordt veelal gedaan door hun netwerk te raadplegen, experts te vragen, mede Waterschappen te raadplegen, kennis en vakdagen te bezoeken. De informatie die de waterbeheerders willen hebben moet in eenvoudig begrijpbare taal geschreven zijn, op de praktijk gericht zijn en objectief zijn. Zij beschouwen STOWA als een objectieve bron. Enkele waterbeheerders met beperkte ervaring met dijkmonitoring geven aan graag een pilot te willen doen om zodoende meer kennis van de
toepassingsmogelijkheden van dijkmonitoring te verkrijgen.
Gelaagdheid in organisatie
Het feit dat verschillende afdelingen binnen een waterschap moeten instemmen voor het toepassen van dijkmonitoring en niet al deze afdelingen dezelfde prioriteiten en technische achtergrond hebben bemoeilijkt het gebruik ervan. Bij de waterbeheerder en vooral bij besturende afdelingen zonder technische achtergrond is het onduidelijk wat de implementatie van dijkmonitoring gaat opleveren. Enerzijds welke informatie ze gaan meten en anderzijds wat de financiële voordelen zijn. Maar ook het verschil in denken over innovatieve oplossingen bij personen binnen de organisatie van
waterbeheerders speelt parten.
Prioriteiten binnen dijkbeheer
Als laatste factor die van invloed is op het al dan niet toepassen van dijkmonitoring is de prioriteit van de desbetreffende waterbeheerder. De prioriteiten liggen niet altijd bij de toepassing van dijkmonitoring. Sommige waterschappen investeren in bodemonderzoek of hebben hun prioriteit juist liggen bij het gewoonweg versterken van hun waterkeringen. Het gewoonweg versterken van hun waterkeringen kan te maken hebben met de kleine omvang van hun versterkingsopgave en daardoor monitoring
buitenbeschouwing laten. Of het komt juist doordat de omvang van de versterkingsopgave groot is en de veiligheid van de omgeving in gedrang komt, zodat versneld maatregelen treffen noodzakelijk is. Hierdoor komt innovatie niet aan bod.
Mede doordat de prioriteiten van een waterbeheerder ergens anders liggen is er een gebrek aan geo-technici. Binnen de organisatie moeten de monitoringssystemen in verhouding staan met het aantal geo-technisch specialisten om goed te kunnen functioneren. Wanneer deze specialisten niet binnen de organisatie aanwezig zijn moet men deze opdracht beleggen bij externe partijen, zoals aannemers (dijkenbouwers en ingenieursbureaus)
34