Herhalingen en sprongen
3. Voor een complexe volta sectie zoals te zien is in de afbeelding:
Zorg dat de volta "herhaal lijst" goed is ingesteld (zie Volta eigenschappen. Klik met rechts op de maat met de einde herhalingsmaatstreep en kies Maat-eigenschappen. Wijzig Aantal keren afspelen zodat dit één meer is dan het aantal aangegeven in de volta "herhaal lijst". In dit voorbeeld staat er 5, dus moet "Aantal keren afspelen" op 6 worden gezet.
Herhalingssymbolen en teksten
Tekst en symbolen gerelateerd aan herhalingen zijn te vinden in het "Herhalingen & sprongen" palet (in de basis en geavanceerde werkruimtes). Dit palet bevat:
Symbolen voor maatherhalingen, segno, segno variant, coda en coda variant D.S., D.C., al Coda, al Fine, To Coda en Fine tekst
Herhalingsmaatstrepen
Om een herhalingssymbool aan de partituur toe te voegen gebruik je één van de volgende mogelijkheden:
Selecteer een maat en klik op het gewenste herhalingssymbool in het palet (dubbelklik in versies voor 3.4).
Sleep een herhalingssymbool vanuit het palet naar (niet erboven, maar er op) de maat (de maat veranderd hierbij van kleur).
Sprongen
Sprongen zijn symbolen in de partituur die de muzikant (en het afspelen) informeren dat deze bij de markering (zie hieronder) verder moet gaan. Sprongen omvatten verschillende varianten van D.C. (Da Capo) en D.S. (Dal Segno) teksten.
Correct afspelen van sprongen instellen:
Zorg dat de knop "Laat herhalingen horen" geselecteerd is. Dit is een aan/uit knop, je kunt het afspelen hier ook mee uitschakelen.
Na de sprong zullen de eenvoudige herhalingen alleen voor de laatste keer worden afgespeeld. Indien je deze herhalingen volledig wilt afspelen, doe je het volgende:
1. Selecteer het spring symbool.
2. Vink "Speel de herhalingen" aan in het "Spring" gedeelte van het instellingenoverzicht.
Opmerking: Sprongen worden pas uitgevoerd nadat alle eenvoudige herhaling in de sectie zijn afgespeeld.
Indien je op een sprong klikt dan worden er een aantal tekstvakken en een selectievakje weergegeven in het spring gedeelte van het instellingenoverzicht. Deze hebben het volgende effect op het afspelen:
Spring naar: Afspelen gaat verder bij de markering met hetzelfde "Label" als de "Spring naar" optie.
Afspelen tot: Afspelen wordt uitgevoerd totdat het de markering met hetzelfde "Label" als de "Afspelen tot" optie.
Ga verder bij: Afspelen gaat verder bij de markering met hetzelfde "Label" als de "Ga verder bij" optie.
Speel de herhalingen: Indien aangevinkt dan worden de herhalingen na D.C. (Da Capo) of D.S. (Dal Segno) sprong ook afgespeeld. Indien deze optie niet gekozen is dan worden eenvoudige herhalingen niet afgespeeld na de sprong en werkt het afspelen alsof het de laatste keer is dat de herhaling wordt gespeeld.
Opmerking: De teksten start en eind refereren naar het begin en einde van de partituur of sectie. Deze zijn vanzelfsprekend en hoeven niet door de gebruiker te worden toegevoegd.
Markeringen
Markeringen zijn plaatsen waarnaar de sprongen refereren. De lijst met markeringen (naast de vanzelfsprekende "start"
en "eind") zijn:
: Segno (label: segno)
: Segno variant (label: varsegno) : Coda (label: codab)
: Coda variant (label: varcoda) Fine: (label: fine)
To Coda: (label: coda)
Wanneer je op een markering klikt dan zijn de volgende eigenschappen beschikbaar in het herhalingsteken gedeelte van het instellingenoverzicht:
Herhalingstekentype: Dit kan gewijzigd worden door een keuze te maken uit de lijst, indien nodig.
Label: Dit is het label (de optie) die gekoppeld is aan de markering. Zie ook: sprongen (hierboven).
Voorbeelden van sprongen
Da Capo (D.C.): Bij het "D.C." symbool gaat het afspelen terug naar start (label start) en speelt de hele partituur of sectie nog eens tot aan het einde (label eind).
Da Capo (D.C.) al Fine: Bij het "D.C. al Fine" symbool gaat het afspelen terug naar start (label start) en speelt de partituur af tot aan Fine (label fine).
Dal Segno (D.S.) al Fine: Bij het "D.S. al Fine" symbool gaat het afspelen verder bij het Segno symbool (label segno) en speelt tot aan Fine (label fine).
Dal Segno (D.S.) al Coda: Bij het "D.S. al Coda" symbool gaat het afspelen verder bij het Segno symbool (label segno) en speelt dan tot aan het To Coda (label coda). Het afspelen gaat vervolgens verder bij het Coda symbool (label codab).
Opmerking: De eigenschappen (b.v. de label namen) van de sprongen en markeringstekens kunnen worden ingesteld in het instellingenoverzicht. Je dient deze aan te passen indien je gebruik maakt van meerdere sprongen en markeringen.
Zie ook
Maatstrepen
Volta (1ste en 2de einden) Externe links
Video handleiding: MuseScore in Minuten: Les 9 - Herhalingen en einden, deel 2 Hoe maak je een code los van de rest van de partituur
Hoe gebruik je sprongen en herhalingen
Volta's (1ste en 2de einden)
Volta haken of eerste en tweede einde haken zijn lijnen die worden gebruikt om verschillende einden aan te geven voor een eenvoudige herhaling.
Een volta toevoegen aan de partituur Gebruik één van de volgende methodes:
Selecteer een maat of een bereik van maten en klik op het Volta icoon in het lijnen palet (dubbelklik in versies voor 3.4).
Sleep de volta vanuit het lijnen palet naar een maat en pas de lengte, indien nodig, aan (zie hieronder).
Wijzig het aantal maten dat de volta omvat
1. Activeer de bewerkingsmodus voor de volta. De eind handgreep wordt automatisch geselecteerd.
2. Druk op Shift+→ om de eindgreep één maat vooruit te plaatsen. Druk op Shift+← om de eindgreep één maat terug te plaatsen. Herhaal dit zo vaak als nodig.
Opmerking: Wanneer je een begin of eind handgreep selecteert, verschijnt er een stippellijn die deze verbindt met een ankerpunt op de notenbalk (zie afbeelding hieronder). Dit anker toont de positie van de afspeel start/eind punten van de Volta. De Shift opdrachten wijzigen het ankerpunt zodat het afspelen altijd synchroon blijft met de visuele start/eind punten.
Gebruik andere toetsenbordpijltjes opdrachten of versleep de handgrepen met de muis om fijne aanpassingen aan de visuele start- of eindpunten te maken zonder het afspelen te beïnvloeden.
Volta eigenschappen
Om de volta tekst aan te passen doe je het volgende:
Selecteer de volta en bewerk de eigenschappen in het Tekstlijn details gedeelte van het instellingenoverzicht.
Specificeer de volgorde van herhalingen:
Selecteer de volta en type een nummer of volgorde van nummers gescheiden door komma's in de "Herhalingslijst"
(Volta gedeelte van het instellingenoverzicht) in zoals de volta moet worden afgespeeld.
Als voorbeeld, een eerste einde heeft het nummer "1", een tweede einde het nummer "2" enzovoort. Meer complexe herhalingen zijn ook mogelijk: b.v. een "Herhalingslijst" met de volgende inhoud "1, 2, 4, 5, 7" geeft aan dat de volta gespeeld moet worden bij de 1e, 2e, 4e, 5e en 7e herhaling.
Opmerking: Ieder volta sectie, behalve de laatste, moet eindigen met een eind herhalings maatstreep.
Afspelen
Soms moet een herhaling meer dan twee keer worden gespeeld. Indien je het aantal keer dat MuseScore een herhaling speelt wilt aanpassen dan ga je naar de maat waarin het einde herhalingsteken maatstreep staat en pas je het "Aantal keren afspelen" in de maat-eigenschappen aan. Zie Maatbewerkingen: Overige eigenschappen.
Aantal keren afspelen
Het aantal keren afspelen voor de maat met de einde herhaling maatstreep moet één hoger worden ingesteld dan het aantal keren dat de maat moet worden afgespeeld.
Stel je hebt de volgende partituur:
Maat 4 moet het aantal keren afspelen ingesteld hebben op 4 Maat 6 moet het aantal keren afspelen ingesteld hebben op 3 Externe links
Video handleiding: MuseScore in Minuten, Les 8: Herhalingen en einden, deel 1 Hoe maak je een overbinding naar een 2de einde
Transponeren
Transponeren is het verhogen of verlagen van de toonhoogte van een selectie van noten met dezelfde interval. Je kunt noten handmatig transponeren of gebruik maken van het transponeer venster.
Handmatig transponeren
1. Selecteer de noten die je wilt transponeren.
2. Gebruik één van de volgende opties:
Chromatisch transponeren: Druk op ↑ of ↓. Herhaal indien nodig.
Diatonisch transponeren: Druk op Alt + Shift + ↑ of ↓. Herhaal indien nodig.
Heel octaaf transponeren: Druk op Ctrl + ↑ of ↓ (Mac: Cmd + ↑ of ↓).
Automatisch transponeren
Met MuseScore's transponeer venster heb je verschillende opties om noten te transponeren.
Opmerking: Standaard kun je dit venster openen vanuit het gereedschappen menu maar je kunt er ook een sneltoetscombinatie aan toewijzen (zie voorkeuren).
Chromatisch transponeren Op toonsoort
Noten omhoog of omlaag transponeren naar de dichtsbij zijnde toonsoort:
1. Selecteer de noten die je wilt transponeren. Indien er geen selectie is gemaakt dan worden alle noten getransponeerd.
2. Vanuit het menu, kies Gereedschappen → Transponeer....
3. Zorg dat "Transponeer chromatisch" en "Op toonsoort" is geselecteerd.
4. Indien nodig, plaats een vinkje bij "Transponeer toonsoorten" en "Transponeer akkoordsymbolen" of haal deze weg.
5. Kies voor "Dichtsbij zijnde", "Omhoog" of "Omlaag" en selecteer de gewenste toonsoort uit de lijst.
6. Klik op OK.
Op interval
Noten in stappen van halve tonen omhoog of omlaag transponeren:
1. Selecteer de noten die je wilt transponeren. Indien er geen selectie is gemaakt dan worden alle noten getransponeerd.
2. Vanuit het menu, kies Gereedschappen → Transponeer....
3. Zorg dat "Transponeer chromatisch" en "Op interval" is geselecteerd.
4. Indien nodig, plaats een vinkje bij "Transponeer toonsoorten" en "Transponeer akkoordsymbolen" of haal deze weg.
5. Kies voor "Omhoog" of "Omlaag" en selecteer de gewenste transpositie interval uit de lijst.
6. Klik op OK.
Diatonisch transponeren
Noten omhoog of omlaag transponeren met een diatonisch interval:
1. Selecteer de noten die je wilt transponeren. Indien er geen selectie is gemaakt dan worden alle noten getransponeerd.
2. Vanuit het menu, kies Gereedschappen → Transponeer.... 3. Zorg dat "Transponeer diatonisch" is geselecteerd.
4. Indien nodig, plaats een vinkje bij "Transponeer toonsoorten" en "Transponeer akkoordsymbolen" of haal deze weg.
5. Kies voor "Omhoog" of "Omlaag" en selecteer de gewenste transpositie interval uit de lijst.
6. Klik op OK.
Opties
Er zijn twee opties beschikbaar voor zowel het chromatisch als het diatonisch transponeren in het Opties gedeelte:
Transponeer akkoord symbolen, indien gewenst.
En de keuze optie Gebruik dubbele ♯ en ♭ of Alleen enkele ♯ and ♭ Transponerende instrumenten
Transponerende instrumenten, zoals de bes trompet of es alt sax, klinken lager of hoger dan de geschreven toonhoogte. MuseScore bevat een aantal functies om muziek te schrijven voor deze instrumenten.
Werkelijke toonhoogte
Standaard laat MuseScore's de genoteerde muziek in de geschreven toonhoogte zien maar je kunt ervoor kiezen om de muziek in werkelijke toonhoogte weer te geven. In de laatste modus komt de notatie van alle instrumenten overeen met de toonhoogtes die te horen zijn tijdens het afspelen.
Wijzig de weergave naar werkelijke toonhoogte: Druk op de Werkelijke toonhoogte knop in de werkbalk om deze te activeren.
Je dient ervoor te zorgen dat de Werkelijke toonhoogte knop is uitgeschakeld voor het afdrukken van de partituur of partijen.
Wijzig notenbalk transpositie
De transponerende instrument zijn reeds ingesteld in MuseScore, echter indien je een zeldzaam instrument gebruikt of een transpositie die niet beschikbaar is in MuseScore dan kun je de transpositie van het instrument handmatig
aanpassen.
1. Klik met rechts op een leeg gedeelte van de notenbalk voor het instrument en selecteer Notenbalk/partij-eigenschappen.... 2. Onderaan dit venster kan de transpositie interval, de octavering en of de interval "Omhoog" (klinkt hoger dan
geschreven) of "Omlaag" (klinkt lager dan geschreven) is bepaald worden.
Je kunt ook gebruik maken van de Verander instrument… knop in dit venster om automatisch de transpositie aan te passen naar een ander standaard instrument.
Externe links
Hoe te transponeren
Werkelijk toonhoogte of niet? (Engelstalige discussie in het MuseScore forum) Hoe wijzig je enharmonische toonsoorten voor transponerende instrumenten
Drumnotatie
Het invoeren van percussie/drum notatie gaat een beetje anders dan het invoeren van de notatie voor gestemde instrumenten (zoals de piano of viool).
Percussie notenbalk types
Wanneer je een percussie notenbalk maakt door gebruik te maken van de nieuwe partituur wizard of het instrumenten venster, dan zal MuseScore automatisch het meeste geschikte notenbalk type (1-, 3- of 5-lijnen) kiezen voor het
instrument. Dit kan, indien nodig, worden aangepast in de "notenbalktype" kolom op de Kies instrumenten / Instrumenten pagina. Later kunnen de aanpassingen worden gedaan (bv. wijzigen in een 2-lijns notenbalk) in de partituur zelf (zie geavanceerder stijl eigenschappen).
Bij een 5-lijns percussie notenbalk krijgt ieder instrument een positie in de notenbalk (lijn of openruimte) en een notenkop vorm. Voor een drumset kan één of twee stemmen worden gebruikt. In het laatste geval bevat stem 1 (de bovenste stem) over het algemeen noten met de stokken naar boven die met de handen worden gespeeld terwijl stem 2 (de onderste stem) over het algemeen noten heeft met de stokken naar beneden die gespeeld worden met de voeten (zie afbeelding hieronder).
Noot invoer methodes
Je kunt de noten voor een percussie notenbalk op de volgende manieren invoeren:
Extern MIDI keyboard Pianoklavier (virtueel) Computer toetsenbord Muis
Deze methodes kunnen in iedere gewenste combinatie worden gebruikt.
MIDI keyboard
Noten invoeren in een percussie notenbalk met een MIDI keyboard:
1. Zorg dat het MIDI keyboard is aangesloten en correct functioneert.
Opmerking: Als je op de percussie notenbalk klikt zonder dat de noteninvoermodus geactiveerd is dan kun je de percussie instrumenten voorbeelden horen middels het MIDI keyboard.
2. Klik op de noot of rust waar je wilt beginnen.
3. Schakel de noteninvoermodus in.
4. Selecteer de juiste stem. Als voorbeeld, snares, sidesticks en alle cymbals worden normaal ingevoerd in stem 1, bass drum in stem 2.
5. Kies de nootduur.
6. Druk op een toets voor het instrument dat je wilt toevoegen. Om nog een noot toe te voegen op dezelfde positie hou je de eerste toets ingedrukt terwijl je de tweede toets indrukt.
Opmerking: Gebruik een GM2 drum map voor details over welke MIDI keyboard toets overeenkomt met welk percussie instrument. Sommige keyboards (zoals die van Casio) geven de percussie symbolen weer bij de toetsen om de gebruiker hierbij te helpen.
Pianoklavier
Noten invoeren in een percussie notenbalk met een virtueel pianoklavier:
1. Zorg dat het pianoklavier wordt weergegeven. Druk op P (of selecteer het in het menu, Weergave → Pianoklavier).
Opmerking: Als je op de percussie notenbalk klikt zonder dat de noteninvoermodus geactiveerd is dan kun je de percussie instrumenten voorbeelden horen middels het pianoklavier.
2. Klik op de noot of rust waar je wilt beginnen.
3. Schakel de noteninvoermodus in.
4. Selecteer de juiste stem. Als voorbeeld, snares, sidesticks en alle cymbals worden normaal ingevoerd in stem 1, bass drum in stem 2.
5. Kies de nootduur.
6. Klik op een toets (van het virtuele pianoklavier) om een noot toe te voegen aan de partituur.
7. Om een andere noot toe te voegen aan de bestaande, druk op Shift en hou deze ingedrukt terwijl je de nieuwe noot kiest (in versies voor 2.1, gebruik je Ctrl (Mac: Cmd)).
Opmerking: Gebruik een GM2 drum map voor details over welke piano toets overeenkomt met welk percussie instrument.
Standaard wordt het pianoklavier onderaan het scherm geplaatst, links van het druminvoer palet. Je kunt deze echter loskoppelen door het te verslepen en op verschillende manieren vastmaken.
Sleep het paneel in het midden naar beneden en het wordt over het druminvoer palet geplaatst waarbij de volledige lengte wordt gebruikt. Beide panelen zijn beschikbaar middels Tabs.
Sleep het paneel rechts/links naar beneden en het wordt rechts/links naast het druminvoer palet geplaatst.
Computer toetsenbord
Noten invoeren in een percussie notenbalk met een computer toetsenbord:
1. Klik op de noot of rust waar je wilt beginnen.
2. Schakel de noteninvoermodus in. Het druminvoer palet verschijnt nu onderaan het scherm (zie hieronder).
3. Selecteer de gewenste nootduur.
4. Druk op de sneltoets (A–G) voor het instrument dat je wilt invoeren — zie het druminvoer palet venster.
5. Indien je nog een andere noot wilt toevoegen in dezelfde stem, druk dan op Shift + [A–G].
Opmerking: De stem wordt toegewezen aan de hand van de kleur van de noot in het druminvoer palet: blauw voor stem 1, groen voor stem 2.
Muis
Noten invoeren in een percussie notenbalk met de muis.
Gebruik de volgende methode om een nieuwe noot toe te voegen of om een bestaand akkoord te vervangen:
1. Selecteer de noot of rust waar je wilt beginnen. Je kunt ook een maat selecteren.
2. Druk op N om de noteninvoermodus in te schakelen. Het druminvoer palet verschijnt nu onderaan het scherm (zie hieronder).
3. Kies de gewenste nootduur.
4. Gebruik één van de volgende opties:
Dubbelklik op een noot in het druminvoer palet.
Selecteer een noot (bv. bass drum of snare) in het druminvoer palet en klik op een noot of rust in de partituur.
Gebruik de volgende methode om een noot toe te voegen aan een bestaand akkoord:
1. Zorg dat de noteninvoermodus actief is.
2. Selecteer de nootduur die overeenkomt met de noot waaraan je een noot wilt toevoegen.
3. Klik op de nieuwe noot in het druminvoer palet.
4. Klik boven of onder de bestaande noot in de percussie notenbalk.
Opmerking: De stem wordt toegewezen aan de hand van de kleur van de noot in het druminvoer palet: blauw voor stem 1, groen voor stem 2.
Druminvoer palet
Wanneer een percussie notenbalk geselecteerd is en de noteninvoermodus aan staat, dan verschijnt er een venster aan de onderzijde van het scherm wat het druminvoer palet wordt genoemd. Dit venster is essentieel voor invoer met de muis en laat zien welke sneltoetsen er gebruikt kunnen worden met een computer toetsenbord maar kan worden genegeerd bij het gebruik van een MIDI keyboard of het virtuele pianoklavier.
Iedere noot in het palet staat voor een percussie instrument. Wanneer je de muisaanwijzer boven een noot plaatst dan wordt de naam van het instrument weergegeven.
De letters A–G (die boven sommige noten in het palet te zien zijn) zijn toegewezen als sneltoetsen voor bepaalde instrumenten (bass drum, snare, gesloten hi-hat, etc.) en zijn geen referentie naar toonhoogtes. Deze kunnen worden aangepast in het Bewerk drumset venster.
Wanneer het druminvoer palet zichtbaar is, dan zal het dubbelklikken op een noot in het palet of het in toetsen van een letter zal de noot voor dat instrument toevoegen aan de percussie notenbalk. De kleur van de noot in het palet laat zien welk stem is toegewezen aan die noot: blauw voor stem 1, groen voor stem 2. Dit kan, indien gewenst, worden aangepast in het Bewerk drumset venster.
Deze stem toewijzing is alleen van toepassing bij invoeren middels het toetsenbord of met de muis. Invoer met het MIDI keyboard of het virtuele pianoklavier kan in iedere stem worden gedaan.
Bewerk drumset
Om het Bewerk drumset venster te openen gebruik je één van de volgende opties:
Klik op de Bewerk drumset knop links van het druminvoer palet.
Klik met rechts op een percussie notenbalk en selecteer "Bewerk drumset...".
Het Bewerk drumset venster laat de percussie instrumenten zien die beschikbaar zijn en de MIDI noten/nummers waaraan deze zijn toegewezen. Het bepaald ook hoe ieder instrument wordt weergegeven in de notenbalk, de naam, positie, nootkoptype en nootstok richting. Iedere wijziging die hier gemaakt wordt is automatisch opgeslagen in het MuseScore bestand.
Door te klikken op een rij in het kolom aan de linkerkant worden kunnen de eigenschappen voor die noot als volgt worden aangepast:
Naam: De naam die je wilt weergeven in het druminvoer palet wanneer je de muisaanwijzer erboven plaatst.
Nootkop groep: Kies een nootkop voor het instrument uit de lijst met mogelijkheden (Opmerking: het kiezen van "Eigen aangepast" activeert "Bewerk notenkoppen" (hieronder).
Bewerk notenkoppen: Hiermee kun je de weergave aanpassen voor de verschillende noot lengtes.
Standaard stem: Wijs één van de vier stemmen toe. Dit heeft geen effect op het invoeren met een MIDI keyboard of het virtuele pianoklavier.
Notenbalklijn: Het getal geeft aan op welke notenbalklijn/ruimte de noot moet worden weergegeven. "0" betekent dat de noot wordt weergegeven op de bovenste lijn van een 5-lijns notenbalk. Negatieve getallen verplaatsen de noot verder naar boven en positieve getallen naar beneden.
Sneltoetscombinatie: Wijs een sneltoetscombinatie toe aan de noot.
Stokrichting: Automatisch, omhoog of omlaag.
De aangepaste drumset kan ook worden opgeslagen als een .drm bestand door op de Sla op als... knop te klikken. Je kunt zo ook een bestaande aangepaste drumset importeren met de Laad... knop.
Handzetting
Om handzetting (R, L) symbolen toevoegen doe je het volgende:
1. Selecteer de begin noot.
2. Vanuit het menu, selecteer Voeg toe→Tekst→Handzetting. Het is ook mogelijk om een sneltoetscombinatie in te stellen
2. Vanuit het menu, selecteer Voeg toe→Tekst→Handzetting. Het is ook mogelijk om een sneltoetscombinatie in te stellen