Cliënt centraal

Gemiddeld gezien geven de deelnemers aan de pilot aan dat zij het principe ‘cliënt centraal’ waarderen met een 8.2. Zij geven allemaal aan dat ze door wraparound care bewuster bezig zijn gegaan met het zoeken naar de doelen van de cliënt om daarbij aan te sluiten. Ook het gebruik maken van de eigen kracht van de cliënt is een belangrijk onderdeel van dit cluster. Zij geven aan dat het werken vanuit de eigen kracht, kwali- teiten en motivatie ervoor zorgt dat cliënten zich meer betrokken voelen bij hun eigen traject en zich hierdoor ook meer inzetten. Ook vinden ze dit cluster belangrijk omdat het centraal stellen van de cliënt en het verdiepen in het netwerk van de cliënt ervoor zorgt dat je de cliënt en het netwerk veel beter leert kennen. Ook dit helpt erbij om een traject te zoeken waar cliënten achterstaan.

Hoewel dat zeker in het begin nog zoeken was hebben de tweewekelijkse bijeenkomsten bijge-

dragen aan de groei. Regelmatig werd er casuïstiek naast de vier clusters gelegd en werden de clusters uitgevraagd en werden er tips aangedragen vanuit de werk- groep. Onder andere deze tips hebben ertoe bijgedragen dat de deelnemers zich zekerder voelden en meer kennis kregen om de doelen uit te vragen. Ook was er in de bijeen- komsten ruimte om de dilemma’s rondom dit cluster te bespreken.

Zeker in het begin ging het regelmatig over hoe er omge- gaan moest worden met het gedwongen kader. Steeds duidelijker werd dat het gedwongen kader een feit is, de werkelijkheid waarin we leven. Naast het gedwongen kader is er ruimte om naar andere doelen van de cliënt te zoeken en daarbij aan te sluiten. Soms moeten er beslissingen genomen worden om de veiligheid van de maatschappij te beschermen. Juist daarom is het volgens de deelnemers van belang om erop in te zetten dat er een netwerk om de cliënt heen is waarin iedereen op de hoogte is van de doelen. Indien een toezicht dat geretourneerd moet worden is er een netwerk be- staande uit professionals en mensen uit het sociale netwerk van een cliënt om verder te werken aan de opgestelde doelen.

Ik ben natuurlijk nog steeds re- classeringswerker, en ik moet ervoor zorgen dat mensen geen delicten meer plegen. Toezicht houden is niet alleen wat de cliënt wil maar ook om het risico zo beperkt mogelijk te houden.

Dit vind ik de kern van wraparound care, dat je zoekt naar wat de cliënt het liefste wil. En ik geloof dat als je aansluit bij de cliënt dat het dan ook alleen maar werkt. Natuurlijk zitten wij met de bijzondere voorwaarden waar we mee moeten dealen. Juist daarom, daar heeft de cliënt al ge- noeg weerstand tegen en dat vindt die allemaal moeilijk genoeg dus moet je als reclasseringswer- ker om in contact te blijven zoeken naar wat HIJ belangrijk vindt. En, in ieder geval hem constant het gevoel geven dat dat ertoe doet. Of je het ook altijd kunt waarmaken is een volgende, maar als je hem in ieder geval maar centraal stelt. En dan kun je altijd nog samen tot de conclusie komen dat wat hij wil niet haalbaar is. Maar het is natuurlijk niet de bedoeling dat jij dat van te voren al concludeert.

De toepassing van het cluster ‘cliënt centraal’ wordt in het reguliere werk gemiddeld beoordeeld met een 6,5. Hier is het grootste verschil te zien als er wordt vergele- ken met hoe belangrijk de deelnemers dit principe vin- den. Een aantal van de deelnemers geven aan dat zij in de praktijk regelmatig collega’s horen klagen over doelen en wensen die cliënten hebben. Het serieus nemen van cliënten werd door veel deelnemers als belangrijke waarde genoemd bij dit principe. Tijdens het reguliere werk zien zij dit naar eigen zeggen niet genoeg terug. Er wordt genoemd dat er reclasseringswerkers zijn die zich vooral richten op het behalen van de bijzondere voor- waarden en niet verder kijken dan dat. Ook wordt geven geïnterviewden aan dat dit cluster in het reguliere werk niet genoeg wordt toegepast omdat mensen die in deze sector werken geneigd zijn om taken van cliënten over te nemen. Bij wraparound care gaat het om het gebruiken van de eigen kracht van cliënten om op die manier de doelen te behalen. Door hier steeds bewust bij stil te staan geven zij aan recht te doen aan dit cluster.

Als het gaat om de toepassing van dit cluster bij wraparound care wordt er gemiddeld een 8,5 gegeven. Dit cluster heeft daarmee het hoogste gescoord als het gaat om de toepassing in de wraparound care pilot. Zoals hierboven al naar voren is gekomen is geven de deelnemers aan dat zij door het werken met wraparound care bewuster op zoek gaan naar de doelen van de cliënt om vervolgens samen met de cliënt en het netwerk op zoek te gaan naar hoe deze doelen verwezenlijkt kunnen worden. Dit gebeurt bij- voorbeeld door samen met een cliënt het netwerk uit te teken. Welke partijen, zowel formeel als informeel zijn er allemaal betrokken bij een cliënt. Dit levert volgens de deelnemers soms ver- nieuwde informatie op. Er staan niet altijd nieuwe partijen op, maar het gesprek over de betekenis en het doel van elke partij geeft volgens de deel- nemers wel inzicht. Zo vertelt een reclasserings- werker dat zij nooit had verwacht dat de kickbokstrai-

ner van haar cliënt zoveel invloed op hem had. Hier kwam zij achter tijdens het in kaart brengen van het netwerk en het gesprek hierover.

Omdat er weleens schamper gedaan wordt over bepaalde dingen. Iemand wil iets en dan wordt er gezegd: lekker dan die is dakloos. Ik kan niet zoveel met van die botte opmerkingen. En dan bedenk ik: een dakloos iemand kan ook wel wat bereiken. Maar dan moeten mensen er wel zijn, om die ruimte te geven. Het zal niet vandaag of morgen of over een jaar zijn. Maar wel in iemand geloven. En door die aandacht te geven, door hem erop te bevragen en ruimte te geven om die droom in ieder geval te delen en te kijken hoe ver je komt. Neem gewoon iemand serieus, want als je iemand niet serieus neemt. Wat doe je dan in dit vak?

Ik heb het idee dat de mensen die met wraparound care werken het centraal stellen van de cliënt wat meer op het vizier hebben, gefocust zijn, meer bewust dan mensen die er niet mee bezig zijn, terwijl dat wel onderdeel van hun werk is. We zijn allemaal geneigd om heel veel in te

vullen. Oh dat is er zo een. Plaatje compleet. Iedereen is anders. Ik vind dat je goed moet luisteren naar wat iemand te vertellen heeft en goed doorvragen. Of dat nou wel echt het probleem is, of dat het het onderliggende probleem is. Je moet terug naar het begin. Hoe kun je dat stukje dan aanpakken, wat heb je dan nodig? Luisteren, eigenlijk ge- sprekstechnieken. Dat je die op de juiste manier toepast. En je afspraken goed nako- men. Dat vind ik soms wel moeilijk omdat je in hectisch werk zit. Ik probeer wel menselijk- heid er in te zien. Het zijn niet alleen maar junks en criminelen.

Ook wat betreft de bruikbaarheid van dit principe scoort dit cluster het hoogste, na- melijk een 8.6. Het zoeken en het zoveel mogelijk werken vanuit de doelen van de cliënt levert volgens de geïnterviewden veel op. Met betrekking tot de bruikbaarheid kan er niet altijd gewerkt worden vanuit de cliënt. Soms zijn er veiligheidsoverwegingen die ervoor zorgen dat de doelen en wensen van de cliënt even “opzij” moeten worden ge- schoven. Uit de bijeenkomsten blijkt dat hoewel je dit cluster niet altijd volledig kunt toepassen je er wel voor kunt zorgen dat je

er zoveel mogelijk rekening mee houdt en je er bewust mee omgaat. Toch zijn er wel kanttekeningen als het gaat om de toepassing van dit cluster in de praktijk. Hoewel er een kentering heeft plaatsgevonden als het gaat om het gedwongen kader, is de psychiatrische problematiek nog wel een punt van aandacht. Wanneer deze heel erg op de voorgrond staat is het ingewikkeld om te werken aan doelen, hetgeen niet wegneemt dat de cliënt nog wel steeds centraal staat. Hierbij hangt het wel af van de aard van de psychia- trische problematiek.