Circulaire economie

3.4. Circulaire economie

3.4.1. Ontwikkelingen

Het onderwerp circulaire economie staat steeds hoger op de maatschappelijke agenda. Door de

groeiende wereldbevolking en welvaart neemt de vraag naar grondstoffen en materialen toe. Maar

grondstoffen worden schaars, de hoeveelheid afval neemt toe en ook de uitstoot van CO2 groeit nog

steeds. Daarom is een omslag nodig in de manier waarop met grondstoffen en afval wordt omgegaan.

Een transformatie naar een circulaire economie: een systeem dat bedoeld is om herbruikbaarheid van

producten en grondstoffen te maximaliseren en waardevernietiging te minimaliseren. Op dit moment

geeft elke gemeente in Nederland naar eigen inzicht invulling aan de ontwikkeling van de circulaire

economie. Wel zijn er diverse landelijke, regionale en lokale ontwikkelingen op dit onderwerp.

Rijksprogramma circulaire economie

In 2016 is het Rijksbrede programma circulaire economie

15

verschenen, met als titel: ‘Nederland circulair

in 2050.’ In het programma staat de Rijksambitie voor 2030 beschreven: 50% minder gebruik van

primaire grondstoffen (mineraal, fossiel en metalen). In het programma zijn vijf transitieagenda's

opgesteld om in 2050 tot een circulaire economie te komen:

• Biomassa en voedsel

• Bouwen

• Consumptiegoederen

• Kunststoffen

• Maakindustrie

Opvolgend op het Rijksbrede programma is het Grondstoffenakkoord (2017)

16

gesloten door meer dan

400 bedrijven, NGO's financiële instellingen, kennisinstituten, overheden en andere organisaties.

Daarnaast zijn de 5 transitieagenda’s van het Rijksbrede programma circulaire economie vertaald naar

concrete acties en projecten in het Uitvoeringsprogramma Circulaire Economie 2019-2023

17

.

Regionaal- Grondstoffenanalyse en Roadmap Circulaire Economie

De drie noordelijke provincies Drenthe, Groningen en Friesland besloten nauwer samen te werken op

gebied van circulaire economie en hebben een noordelijke grondstofstromenanalyse laten uitvoeren. Via

deze analyse zijn de grondstofstromen in kaart gebracht met als doel de circulaire kansen te identificeren

voor spelers in een aantal belangrijke clusters: landbouw, bouwnijverheid, afvalverwerking en chemie.

De provincie Drenthe ziet veel kansen in de transitie naar een circulaire economie en heeft daarom ook

een roadmap

18

ontwikkeld. De ambitie is om in 2050 circulair te zijn. Centraal in de roadmap staat

samenwerking met onder andere Drentse bedrijven en ondernemers (klein en groot), onderwijs- en

kennisinstellingen en andere overheden, om circulaire initiatieven te ontplooien. Daarnaast zet de

provincie in op het faciliteren van circulair ondernemen, samen met het Noordelijk Innovatielab

Circulaire Economie (N.I.C.E.). N.I.C.E is een samenwerkingsverband tussen ondernemers,

15

Rijksoverheid Nederland (2016). Nederland circulair in 2050.

16

Rijksoverheid Nederland en partners (2017). Grondstoffenakkoord.

17

Rijksoverheid Nederland (2019). Uitvoeringsprogramma Circulaire Economie 2019-2023.

32

onderwijsinstellingen, provincie Drenthe en gemeenten, om vraagstukken in Noord-Nederland

gezamenlijk aan te pakken en door studenten van het MBO en HBO te laten oplossen.

Drenthe Bouwt Circulair

Drenthe Bouwt Circulair

19

is een regionale aanpak om breed kennis en ervaringen te delen over circulair

bouwen via een groeiend aantal projecten. De lat ligt bij de circulaire aanpak aanmerkelijk hoger dan

energieneutraal of aardgasloos bouwen zoals bij pijler 2 Woningen en gebouwen.

Van afval naar grondstof (VANG Huishoudelijk afval)

Voor het afval hebben we een wettelijke taak. Het programma VANG - Huishoudelijk afval

20

, helpt

gemeenten de nodige stappen te zetten naar een circulaire economie. De ambitie is om in 2020 in

Nederland 75% van het huishoudenslijk afval te scheiden zodat het gerecycled kan worden. Landelijk wil

de overheid het restafval in 2020 teruggebracht hebben naar 100 kilo per persoon. In 2025 moet dit op

30 kilo per persoon zitten.

3.4.2. Ambitie

Er zijn volop ontwikkelingen gaande binnen verschillende onderwerpen gericht op de transformatie naar

een circulaire economie (zoals biomassa, voedsel, bouwen en kunststoffen). Dit maakt dat het voor 2030

(nog) niet mogelijk is om specifiek voor Tynaarlo op diverse onderwerpen concrete circulaire ambities te

formuleren.

Gemeente Tynaarlo zal zich naar verwachting committeren aan landelijke en provinciale

duurzaamheidsdoelstellingen die nog in ontwikkeling zijn. Het gaat dan om doelstellingen met

betrekking tot afval, milieuvriendelijke voedselconsumptie en –productie, circulair bouwen en circulair

ondernemen. Daarnaast willen we via inwoners, bedrijven, (maatschappelijke) organisaties en regionale

partners kansen op gebied van circulaire economie verkennen en waar mogelijk aangrijpen.

We stellen in eerste instantie de volgende ambities vast:

• In 2030 hebben minimaal 4 projecten of experimenten omtrent circulair bouwen plaatsgevonden

binnen gemeente Tynaarlo.

• In 2030 staat bij gemeente Tynaarlo circulair inkopen centraal bij de aanschaf van producten of

materialen.

Voor de periode tot 2030 is voor de pijler Circulaire economie het volgende subdoel vast te stellen:

• In 2020 is het restafval in gemeente Tynaarlo teruggebracht naar maximaal 100 kilo per persoon.

In gemeente Tynaarlo is sprake van een relatief hoog percentage voor afvalscheiding. In 2018

zaten in Drenthe en Groningen alleen de gemeenten Tynaarlo (116,6 kilo) en Oldambt (115,7

kilo) in de buurt van 100 kilo. Nog beter dan afval scheiden, is het voorkomen van afval. Ook daar

zal op moeten worden ingezet.

19

Drenthe bouwt circulair, www.nmfdrenthe.nl/wij-werken-aan/circulair-drenthe/drenthe-bouwt-circulair

33

3.4.3. CO2-monitoring en -effecten

De industriële sector in Nederland zich rond 2050 hebben omgevormd tot een klimaatneutrale sector

waarin een belangrijke rol is weggelegd voor een circulaire economie. Voor de sector industrie bestaat er

een reductiedoelstelling van 14,3 megaton CO2 per jaar. In 2030 moet de CO2-uitstoot ten opzichte van

1990 met 49 procent gedaald zijn.

Bedrijven gebruiken in 2050 alleen nog duurzame elektriciteit uit zon en wind of energie uit aardwarmte,

waterstof en biogas. Hier ligt een duidelijke relatie met de pijler hernieuwbare energie en de pijler

woningen en gebouwen. Onze lokale ondernemers staan net als woningeigenaren voor de uitdaging om

hun energievraag te verminderen en hernieuwbare energie te gebruiken om op deze manier de uitstoot

van CO2 te verminderen.

De circulaire economie leidt tot vermindering van het gebruik van grondstoffen en van het ontstaan van

afval. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om efficiënt gebruik van grondstoffen en materialen en het

voorkomen van afval in de productiefase, om betere productontwerpen waardoor recycling en

hergebruik makkelijker wordt, om het verlengen van de levensduur van producten en om het vaker

delen van producten. Denk bij dat laatste aan een deelauto. Uit onderzoek is gebleken dat een circulaire

economie ook bijdraagt aan de vermindering van de uitstoot van CO2.

34

3.4.4. Communicatie en participatie

Communicatie in deze pijler richt zich vooral op het informeren van inwoners, bedrijven en organisaties

over de ontwikkelingen en mogelijkheden op gebied van circulaire economie. Als het gaat om afval

scheiden en afvalreductie is communicatie er ook op gericht om mensen bewust te maken van gedrag.

Gericht op participatie willen we samen met inwoners, bedrijven en (maatschappelijke) organisaties ten

behoeve van korte ketens, de lokale economie en bedrijvigheid stimuleren. Bijvoorbeeld door in te

zetten op lokale voedselproductie, streekeigen producten in moestuinen en buurttuinen en activiteiten

gericht op hergebruik van consumptiegoederen via kringloopwinkels, repaircafés en ruilkringen.

3.4.5. Uitvoeringsprogramma 2020-2022

Om een circulaire economie te stimuleren, richten we ons in de periode van 2020-2022 op de volgende

onderdelen: afval, circulaire gebiedsontwikkeling, voedselconsumptie en –productie, circulair bouwen en

circulair ondernemen.

3.4.5.1. Afval

Gericht op afval staan voor de periode 2020-2022 de uitvoering van de volgende activiteiten centraal:

• Het voorlichten en stimuleren van inwoners gericht op afvalscheiding.

• Het ondersteunen van activiteiten van lokale initiatieven gericht op afvalvermindering en/of

afvalscheiding, praktisch of financieel.

• Het verkennen van mogelijkheden voor aparte inzamelen van luiers en incontinentiemateriaal.

• Het verkennen van mogelijkheden om eenmalige verpakkingen en producten bij evenementen

tegen te gaan.

3.4.5.2. Circulaire gebiedsontwikkeling

Gericht op circulaire gebiedsontwikkeling staan voor de periode 2020-2022 de uitvoering van de

volgende activiteiten centraal:

• De gemeente wil de mogelijkheden verkennen om initiatieven vanuit

bedrijven/organisaties/initiatieven gericht op circulaire gebiedsontwikkeling te ondersteunen.

Mogelijk kunnen er ook gezamenlijk projecten worden ontplooid.

3.4.5.3 Lokale voedselconsumptie en -productie

Gericht op lokale voedselconsumptie en -productie staan voor de periode 2020-2022 de uitvoering van

de volgende activiteiten centraal:

• Het ondersteunen van activiteiten van lokale bewonersinitiatieven, praktisch of financieel.

3.4.5.4. Circulair bouwen

Gericht op circulair bouwen staan voor de periode 2020-2022 de uitvoering van de volgende activiteiten

centraal:

• Voorlichten inwoners, bedrijven, organisaties over de mogelijkheden van circulair bouwen.

• Verkennen projectmogelijkheden circulair bouwen in gemeente Tynaarlo, i.s.m. onder andere

35

3.4.5.5. Circulair ondernemen

Gericht op circulair ondernemen staan voor de periode 2020-2022 de uitvoering van de volgende

activiteiten centraal:

• Het voorlichten van bedrijven/organisaties over circulaire economie en eigen

handelingsperspectief.

• Inzetten voorbeeldfunctie. Als gemeente willen we successen van bedrijven/organisaties op

gebied van circulaire economie vieren, met als doel dat bedrijven/organisaties elkaar stimuleren

circulair te ondernemen.

Wat 2020 2021 2022 M^e e w e te n M e e p ra te n M e e d e n ke n M e e d o e n M e e b e sl isse n S a m e n d o e n S a m e n fi n a n ci e ri e n K e n n is d e le n L o ka le kr a ch t G e m e e n te a ls vo o rb e e ld Afval

Voorlichtingsactiviteiten voor inwoners

Ondersteuning acties lokale initiatieven afvalvermindering / -scheiding

Verkennen mogelijkheden aparte inzameling luiers +incontinentiemateriaal

Circulaire gebiedsontwikkeling

Verkennen projectmogelijkheden bij bedrijven/organisaties

Lokale voedselconsumptie en -productie

Ondersteuning acties lokale initiatieven lokale voedselketen

Circulair bouwen

Voorlichtingsactiviteiten inwoners, bedrijven, organisaties m.b.t. circulair bouwen

Verkennen projectmogelijkheden circulair bouwen bij inwoners/bedrijven/organisaties

Circulair ondernemen

Voorlichtingsactiviteiten bedrijven, organisaties m.b.t. circulair ondernemen

Voorbeeldfunctie/campagne circulaire bedrijven/organisaties

Verkennen projectmogelijkheden bij bedrijven/organisaties

In document Programma duurzaamheid gemeente Tynaarlo 2020-2030 (pagina 32-37)