De commissie heeft geen gegevens die pleiten voor een ander advies voor Caribisch Nederland als het gaat om vaccinatie tegen pneumo-kokken. Het advies geldt daarom onverkort voor Caribisch Nederland.
literatuur
1 Knol MJ, Sanders EAM, de Melker HE. Pneumokokkenziekte in Nederland - Achtergronddocument voor de Gezondheidsraad Bilthoven, 2017: 2017-0181.
2 Gezondheidsraad. Vaccinatie van zuigelingen tegen
pneumokokkeninfecties (3). Den Haag, Gezondheidsraad; 2013:
publicatienr. 2013/28.
3 Gezondheidsraad. Vaccinatie van zuigelingen tegen
pneumokokkeninfecties (2). Den Haag, Gezondheidsraad; 2010:
publicatienr. 2010/02.
4 Gezondheidsraad. Vaccinatie van zuigelingen tegen pneumokokken.
Den Haag, Gezondheidsraad; 2005: publicatienr. 2005/13.
5 Gezondheidsraad. Vaccinatie tegen pneumokokken bij ouderen en risicogroepen. Den Haag, Gezondheidsraad; 2003: publicatienr.
2003/10.
6 Gezondheidsraad. Algemene vaccinatie tegen meningokokken C en pneumokokken. Den Haag, Gezondheidsraad; 2001: publicatienr.
2001/27.
7 Gezondheidsraad. Advies inzake pneumococcen-immunisatie. Den Haag, Gezondheidsraad; 1982: publicatienr. 1982/14.
8 Bonten MJ, Huijts SM, Bolkenbaas M, Webber C, Patterson S, Gault S, e.a. Polysaccharide conjugate vaccine against pneumococcal
pneumonia in adults. N Engl J Med 2015; 372(12): 1114-25.
9 European Medicines Agency. European Public Report for Prevenar 13.
2009; http://www.ema.europa.eu/docs/en_GB/document_library/
EPAR_-_Public_assessment_report/human/001104/WC500057250.pdf, geraadpleegd 25-1-2018.
10 European Medicines Agency. European Public Report for Synflorix.
2009; http://www.ema.europa.eu/docs/en_GB/document_library/
EPAR_-_Public_assessment_report/human/000973/WC500054349.
pdf, geraadpleegd 25-1-2018
11 European Medicines Agency. European Public Resport for Synflorix, Bijlage 1: Samenvatting van de productkenmerken. 2009; http://www.
ema.europa.eu/docs/nl_NL/document_library/EPAR_-_Product_
Information/human/000973/WC500054346.pdf, geraadpleegd 25-1-2018.
12 European Medicines Agency. European Public Report for Prevenar 13, Bijlage 1: Samenvatting van de productkenmerken. 2010; http://www.
ema.europa.eu/docs/nl_NL/document_library/EPAR_-_Product_
Information/human/001104/WC500057247.pdf, geraadpleegd 25-1-2018.
13 European Centre for Disease Prevention and Controle. Vaccine
schedules in all countries of the European Union. ECDC, 2017. https://
vaccine-schedule.ecdc.europa.eu/, geraadpleegd 25-1-2018.
14 Gezondheidsraad. Het individuele, collectieve en publieke belang van vaccinatie. Den Haag, Gezondheidsraad; 2013: publicatienr. 2013/21.
15 Thorrington D, van Rossum LGM, Knol MJ, de Melker HE, Rümke H, Hak E, e.a. Impact and cost-effectiveness of different vaccination strategies to reduce the burden of pneumococcal disease among elderly in the Netherlands. PLOS ONE 2018; 13(2): e0192640.
16 Kayhty H, Auranen K, Nohynek H, Dagan R and Makela H.
Nasopharyngeal colonization: a target for pneumococcal vaccination.
Expert Rev Vaccines 2006; 5(5): 651-67.
17 Satzke C, Turner P, Virolainen-Julkunen A, Adrian PV, Antonio M, Hare KM, e.a. Standard method for detecting upper respiratory carriage of Streptococcus pneumoniae: updated recommendations from the World Health Organization Pneumococcal Carriage Working Group. Vaccine 2013; 32(1): 165-79.
18 Simell B, Auranen K, Kayhty H, Goldblatt D, Dagan R, O’Brien KL, e.a.
The fundamental link between pneumococcal carriage and disease.
Expert Rev Vaccines 2012; 11(7): 841-55.
19 Wyllie AL, Chu ML, Schellens MH, van Engelsdorp Gastelaars J, Jansen MD, van der Ende A, e.a. Streptococcus pneumoniae in saliva of Dutch primary school children. PLoS One 2014; 9(7): e102045.
20 Bosch A, van Houten MA, Bruin JP, Wijmenga-Monsuur AJ, Trzcinski K, Bogaert D, e.a. Nasopharyngeal carriage of Streptococcus pneumoniae and other bacteria in the 7th year after implementation of the
pneumococcal conjugate vaccine in the Netherlands. Vaccine 2016;
34(4): 531-9.
21 Dunne EM, Smith-Vaughan HC, Robins-Browne RM, Mulholland EK and Satzke C. Nasopharyngeal microbial interactions in the era of pneumococcal conjugate vaccination. Vaccine 2013; 31(19): 2333-42.
22 Gils EJ van, Hak E, Veenhoven RH, Rodenburg GD, Bogaert D, Bruin JP, e.a. Effect of seven-valent pneumococcal conjugate vaccine on
Staphylococcus aureus colonisation in a randomised controlled trial.
PLoS One 2011; 6(6): e20229.
23 Bosch AA, Biesbroek G, Trzcinski K, Sanders EA and Bogaert D. Viral and bacterial interactions in the upper respiratory tract. PLoS Pathog 2013; 9(1): e1003057.
24 Wagenvoort GH, Sanders EA, Vlaminckx BJ, Elberse KE, de Melker HE, van der Ende A, e.a. Invasive pneumococcal disease: Clinical outcomes and patient characteristics 2-6 years after introduction of 7-valent pneumococcal conjugate vaccine compared to the pre-vaccine period, the Netherlands. Vaccine 2016; 34(8): 1077-85.
25 Ridda I, Macintyre CR, Lindley R, Gao Z, Sullivan JS, Yuan FF, e.a.
Immunological responses to pneumococcal vaccine in frail older people. Vaccine 2009; 27(10): 1628-36.
26 Graffelman AW, Knuistingh Neven A, le Cessie S, Kroes AC, Springer MP and van den Broek PJ. Pathogens involved in lower respiratory tract infections in general practice. Br J Gen Pract 2004; 54(498): 15-9.
27 Mangen MJ, Rozenbaum MH, Huijts SM, van Werkhoven CH, Postma DF, Atwood M, e.a. Cost-effectiveness of adult pneumococcal
conjugate vaccination in the Netherlands. Eur Respir J 2015; 46(5):
1407-16.
28 Raeven VM, Spoorenberg SM, Boersma WG, van de Garde EM, Cannegieter SC, Voorn GP, e.a. Atypical aetiology in patients
hospitalised with community-acquired pneumonia is associated with age, gender and season; a data-analysis on four Dutch cohorts. BMC
Infect Dis 2016; 16: 299.
29 Gageldonk-Lafeber AB van, Wever PC, van der Lubben IM, de Jager CP, Meijer A, de Vries MC, e.a. The aetiology of community-acquired pneumonia and implications for patient management. Neth J Med 2013;
71(8): 418-25.
30 Wagenvoort GH, Sanders EA, de Melker HE, van der Ende A, Vlaminckx BJ and Knol MJ. Long-term mortality after IPD and
bacteremic versus non-bacteremic pneumococcal pneumonia. Vaccine 2017; 35(14): 1749-57.
31 Sandvall B, Rueda AM, Musher DM. Long-term survival following pneumococcal pneumonia. Clin Infect Dis 2013; 56(8): 1145-6.
32 Mangen MJ, Huijts SM, Bonten MJ and de Wit GA. The impact of community-acquired pneumonia on the health-related quality-of-life in elderly. BMC Infect Dis 2017; 17(1): 208.
33 Zorginstituut Nederland. Medicijnkosten. 2017. https://www.
medicijnkosten.nl/, geraadpleegd 25-1-2018.
34 Whitney CG and Pickering LK. The potential of pneumococcal conjugate vaccines for children. Pediatr Infect Dis J 2002; 21(10):
961-70.
35 McElhaney JE, Kuchel GA, Zhou X, Swain SL and Haynes L. T-Cell Immunity to Influenza in Older Adults: A Pathophysiological Framework for Development of More Effective Vaccines. Front Immunol 2016; 7:41.
36 Moffitt K and Malley R. Rationale and prospects for novel
pneumococcal vaccines. Hum Vaccin Immunother 2016; 12(2): 383-92.
37 Ochoa-Gondar O, Hospital I, Vila-Corcoles A, Aragon M, Jariod M, de Diego C, e.a. Prevalence of high, medium and low-risk medical
conditions for pneumococcal vaccination in Catalonian middle-aged and older adults: a population-based study. BMC Public Health 2017;
17(1): 610.
38 Zorginstituut Nederland. GIPdatabank. Vergoeding 2012-2016 voor ATC-subgroep J07AL01: Pneumokok gezuiverd polysaccharidenanti-geen. 2016. https://www.gipdatabank.nl/databank#/g//B_01-basis/vg/
J07AL01, geraadpleegd 25-1-2018.
39 Centraal Bureau voor statistiek S. Bevolking; geslacht, leeftijd en burgerlijke staat. 1 januari. 2017.
40 Grant LR, O’Brien SE, Burbidge P, Haston M, Zancolli M, Cowell L, e.a.
Comparative immunogenicity of 7 and 13-valent pneumococcal conjugate vaccines and the development of functional antibodies to cross-reactive serotypes. PLoS One 2013; 8(9): e74906.
41 Andrews NJ, Waight PA, Burbidge P, Pearce E, Roalfe L, Zancolli M, e.a. Serotype-specific effectiveness and correlates of protection for the 13-valent pneumococcal conjugate vaccine: a postlicensure indirect cohort study. Lancet Infect Dis 2014; 14(9): 839-46.
42 Moberley S, Holden J, Tatham DP and Andrews RM. Vaccines for preventing pneumococcal infection in adults. Cochrane Database Syst Rev 2013; (1): CD000422.
43 Falkenhorst G, Remschmidt C, Harder T, Hummers-Pradier E, Wichmann O and Bogdan C. Effectiveness of the 23-Valent
Pneumococcal Polysaccharide Vaccine (PPV23) against
Pneumococcal Disease in the Elderly: Systematic Review and Meta-Analysis. PLoS One 2017; 12(1): e0169368.
44 Alfageme I, Vazquez R, Reyes N, Munoz J, Fernandez A, Hernandez M, e.a. Clinical efficacy of anti-pneumococcal vaccination in patients with COPD. Thorax 2006; 61(3): 189-95.
45 Andrews NJ, Waight PA, George RC, Slack MP and Miller E. Impact and effectiveness of 23-valent pneumococcal polysaccharide vaccine against invasive pneumococcal disease in the elderly in England and Wales. Vaccine 2012; 30(48): 6802-8.
46 Dominguez A, Salleras L, Fedson DS, Izquierdo C, Ruiz L, Ciruela P, e.a. Effectiveness of pneumococcal vaccination for elderly people in Catalonia, Spain: a case-control study. Clin Infect Dis 2005; 40(9):
1250-7.
47 Gutierrez Rodriguez MA, Ordobas Gavin MA, Garcia-Comas L, Sanz Moreno JC, Cordoba Deorador E, Lasheras Carbajo MD, e.a.
Effectiveness of 23-valent pneumococcal polysaccharide vaccine in adults aged 60 years and over in the Region of Madrid, Spain, 2008-2011. Euro Surveill 2014; 19(40): 20922.
48 Hechter RC, Chao C, Jacobsen SJ, Slezak JM, Quinn VP, van den Eeden SK, e.a. Clinical effectiveness of pneumococcal polysaccharide vaccine in men: California Men’s Health Study. Vaccine 2012; 30(38):
5625-30.
49 Honkanen PO, Keistinen T, Miettinen L, Herva E, Sankilampi U, Laara E,
e.a. Incremental effectiveness of pneumococcal vaccine on simultaneously administered influenza vaccine in preventing
pneumonia and pneumococcal pneumonia among persons aged 65 years or older. Vaccine 1999; 17(20-21): 2493-500.
50 Jackson LA, Neuzil KM, Yu O, Benson P, Barlow WE, Adams AL, e.a.
Effectiveness of pneumococcal polysaccharide vaccine in older adults.
N Engl J Med 2003; 348(18): 1747-55.
51 Leventer-Roberts M, Feldman BS, Brufman I, Cohen-Stavi CJ, Hoshen M and Balicer RD. Effectiveness of 23-valent pneumococcal
polysaccharide vaccine against invasive disease and hospital-treated pneumonia among people aged >/=65 years: a retrospective case-control study. Clin Infect Dis 2015; 60(10): 1472-80.
52 Maruyama T, Taguchi O, Niederman MS, Morser J, Kobayashi H, Kobayashi T, e.a. Efficacy of 23-valent pneumococcal vaccine in preventing pneumonia and improving survival in nursing home
residents: double blind, randomised and placebo controlled trial. BMJ 2010; 340: c1004.
53 Ochoa-Gondar O, Vila-Corcoles A, Rodriguez-Blanco T,
Gomez-Bertomeu F, Figuerola-Massana E, Raga-Luria X, e.a. Effectiveness of the 23-valent pneumococcal polysaccharide vaccine against
community-acquired pneumonia in the general population aged >/= 60 years: 3 years of follow-up in the CAPAMIS study. Clin Infect Dis 2014;
58(7): 909-17.
54 Ortqvist A, Hedlund J, Burman LA, Elbel E, Hofer M, Leinonen M, e.a.
Randomised trial of 23-valent pneumococcal capsular polysaccharide vaccine in prevention of pneumonia in middle-aged and elderly people.
Swedish Pneumococcal Vaccination Study Group. Lancet 1998;
351(9100): 399-403.
55 Rudnick W, Liu Z, Shigayeva A, Low DE, Green K, Plevneshi A, e.a.
Pneumococcal vaccination programs and the burden of invasive
pneumococcal disease in Ontario, Canada, 1995-2011. Vaccine 2013;
31(49): 5863-71.
56 Tsai YH, Hsieh MJ, Chang CJ, Wen YW, Hu HC, Chao YN, e.a. The 23-valent pneumococcal polysaccharide vaccine is effective in elderly adults over 75 years old--Taiwan’s PPV vaccination program. Vaccine 2015; 33(25): 2897-902.
57 Vila-Corcoles A, Ochoa-Gondar O, Hospital I, Ansa X, Vilanova A, Rodriguez T, e.a. Protective effects of the 23-valent pneumococcal polysaccharide vaccine in the elderly population: the EVAN-65 study.
Clin Infect Dis 2006; 43(7): 860-8.
58 Wiemken TL, Carrico RM, Klein SL, Jonsson CB, Peyrani P, Kelley RR, e.a. The effectiveness of the polysaccharide pneumococcal vaccine for the prevention of hospitalizations due to Streptococcus pneumoniae community-acquired pneumonia in the elderly differs between the sexes: results from the Community-Acquired Pneumonia Organization (CAPO) international cohort study. Vaccine 2014; 32(19): 2198-203.
59 Wright LB, Hughes GJ, Chapman KE, Gorton R and Wilson D.
Effectiveness of the 23-valent pneumococcal polysaccharide vaccine
against invasive pneumococcal disease in people aged 65 years and over in the North East of England, April 2006-July 2012. Trials in Vaccinology 2013; 2.
60 Curcio D, Cane A and Isturiz R. Redefining risk categories for
pneumococcal disease in adults: critical analysis of the evidence. Int J Infect Dis 2015; 37: 30-5.
61 Walters JA, Tang JN, Poole P and Wood-Baker R. Pneumococcal vaccines for preventing pneumonia in chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev 2017; 1: CD001390.
62 Remschmidt C, Harder T, Wichmann O, Bogdan C and Falkenhorst G.
Effectiveness, immunogenicity and safety of 23-valent pneumococcal polysaccharide vaccine revaccinations in the elderly: a systematic review. BMC Infect Dis 2016; 16(1): 711.
63 Falkenhorst G, Remschmidt C, Harder T, Wichmann O, Glodny S, Hummers-Pradier E, e.a. Background paper to the updated
pneumococcal vaccination recommendation for older adults in Germany. Bundesgesundheitsblatt Gesundheitsforschung Gesundheitsschutz 2016; 59(12): 1623-57.
64 Hoek AJ van, Miller E. Cost-Effectiveness of Vaccinating
Immunocompetent >/=65 Year Olds with the 13-Valent Pneumococcal Conjugate Vaccine in England. PLoS One 2016; 11(2): e0149540.
65 Dirmesropian S, Wood JG, MacIntyre CR, Beutels P, McIntyre P, Menzies R, e.a. Cost-effectiveness of 13-valent pneumococcal
conjugate vaccine (PCV13) in older Australians. Vaccine 2017; 35(34):
4307-14.
66 Heo JY, Seo YB, Choi WS, Lee J, Noh JY, Jeong HW, e.a.
Cost-effectiveness of pneumococcal vaccination strategies for the elderly in Korea. PLoS One 2017; 12(5): e0177342.
67 Chen J, O’Brien MA, Yang HK, Grabenstein JD and Dasbach EJ. Cost-effectiveness of pneumococcal vaccines for adults in the United States.
Adv Ther 2014; 31(4): 392-409.
68 Blommaert A, Bilcke J, Willem L, Verhaegen J, Goossens H and Beutels P. The cost-effectiveness of pneumococcal vaccination in healthy adults over 50: An exploration of influential factors for Belgium.
Vaccine 2016; 34(18): 2106-12.
bijlage
A beoordelingskader
De verwachte of vereiste overheidsbemoeienis neemt toe naarmate vacci-natie een duidelijker volksgezondheids- of maatschappelijk belang dient.
De overheidsbemoeienis bij vaccinatie is gebaseerd op twee uitgangs-punten. Ten eerste heeft de overheid de taak om de bevolking en het maatschappelijk leven te beschermen. Ten tweede streeft ze naar een rechtvaardige verdeling van zorg. In tabel 1 zijn deze uitgangspunten uitgewerkt voor het gehele spectrum van de vaccinatiezorg.a De tabelinde-ling in kolommen van links naar rechts met individueel, collectief en
publiek belang heeft een duidelijke basis in het niveau van overheidsbe-moeienis, maar kent geen harde grenzen. Essentieel is dan ook de constatering dat het spectrum een continuüm vormt.
In de tabel wordt in de kolommen onbedoeld grote nadruk gelegd op de financiering van vaccinatie. Overheidssteun ligt bij vaccinatie binnen het individuele domein niet direct voor de hand, terwijl het RVP compleet wordt gefinancierd door de overheid. Daartussen zijn er in principe meer financieringsmogelijkheden (waaronder de rijksbegroting, (aanvullende) zorgverzekering of een eigen bijdrage) te overwegen. De term collectieve
a Gezondheidsraad. Het individuele, collectieve en publieke belang van vaccinatie. Den Haag: Gezondheidsraad, 2013; publicatienr. 2013/21.
financiering in de middelste kolom moet niet worden uitgelegd als ‘de zorgverzekering’. Daarvan kan sprake zijn als vaccinatie door het Zorgin-stituut kan worden uitgelegd als ‘geïndiceerde preventie’.b
Criteria voor opname van een vaccinatie in een publiek programma De bescherming van de bevolking en het maatschappelijk leven is des te nadrukkelijker een taak van de overheid naarmate, door het besmettelijke karakter van een infectie, het maatschappelijk leven meer kan belem-meren of zelfs ontwrichten en naarmate individuen zelf minder in staat zijn om zich te beschermen. Dit geldt in het bijzonder bij infectieziekten en vooral wanneer het gevaar van besmetting dreigt. Een infectieziekte kan de gezondheid van individuen ondermijnen die op hun beurt onbedoeld de gezondheid van anderen kunnen schaden. Als een gevaarlijk micro-organisme zich snel verspreidt in een gemeenschap, kunnen ziektelast en angst voor besmetting het maatschappelijk leven verlammen. De
commissie spreekt van een publiek belang als dit aan de orde is. De Gezondheidsraad hanteert zeven criteria om te kunnen beoordelen of er goede redenen zijn om een vaccinatie op te nemen in een publiek
programma (tabel 2).a
b College voor Zorgverzekeringen. Van preventie verzekerd. Diemen, 2007.
Tabel 1. Het spectrum van vaccinatiezorg en gerelateerde taken van de overheid
Individuele gezondheidszorg Publieke gezondheidszorg
Zorg voor eigen rekening (individu of bedrijf) Essentiële zorg, collectief te financieren Publieke programma’s
Motivering van verheidsbetrokkenheid
Beschikbaar maken van vaccins voor de bescherming van individuen
Bevorderen van gelijke bereikbaarheid van essentiële zorg Bescherming van de bevolking en het maatschappelijk leven tegen ernstige infectieziekten
Overheidstaken in betreffende deel van de vaccinatiezorg
• Toelating vaccins tot de markt
• Publieksvoorlichting
• Wet- en regelgeving en toezicht op gezondheidszorg
• Bewaking potentiële schadelijkheid (bijwerkingenregistratie)
• Besluit over uitvoering en financiering: opname in collectief pakket, al dan niet programmatisch, financiering via Zorgverzekeringswet of rijksbegroting, eigen bijdrage
• Publieksvoorlichting
• Wet- en regelgeving en toezicht op gezondheidszorg
• Monitoring of het beoogde effect (gelijke toegang, in geselecteerde gevallen ook effectiviteit) bereikt wordt;
monitoring ongewenste effecten op individueel en populatieniveau
• Besluit over uitvoering en financiering: inhoud van het
programmatische aanbod, praktische organisatie, financiering via rijksbegroting
• Publieksvoorlichting
• Wet- en regelgeving en toezicht op gezondheidszorg
• Monitoring of de beoogde effecten (hoge vaccinatiegraad/
groepsimmuniteit, effectiviteit) bereikt worden; monitoring ongewenste effecten op individueel en populatieniveau
Beoordelingskader
• Beoordeling kwaliteit, werkzaamheid en potentiële schadelijkheid door geneesmiddelenautoriteiten
• Richtlijnen voor medisch handelen
• Criteria voor collectieve financiering
• Overwegingen voor een programmatische uitvoering: urgentie, effectiviteit, doelmatigheid, kwaliteit
• Richtlijnen voor medisch handelen
• Criteria voor opname van een vaccinatie in een publiek programma
• Standpunten van WHO en andere internationale organisaties voor publieke gezondheid
• Internationale context
• Richtlijnen voor medisch handelen
Voorbeelden
• Reizigersvaccinatie
• Vaccinatie in het kader van bedrijfsgezondheidszorg (voor zover bescherming van werknemers)
• Vaccinatie van personen met een omschreven aandoening waardoor zij een hogere kans lopen op infectie of complicatie, tegen hepatitis A, hepatitis B, pneumokokkenziekte en rabiës
• Programmatische vaccinatie voor kwetsbare groepen, bijv.:
• Ouderen en medische risicogroepen tegen seizoensgriep
• Bepaalde patiëntengroepen tegen Q-koorts
• Rijksvaccinatieprogramma
• BCG-vaccinatie van kinderen van ouder(s) uit risicolanden
• Vaccinatie tegen hepatitis B van personen uit risicogroepen (homoseksuele mannen, injecterende druggebruikers)
• Vaccinatie bij volksgezondheidscrisis, zoals grieppandemie
• Vaccinatie in het kader van bedrijfsgezondheidszorg (voor zover bescherming van derden)
Tabel 2. Criteria voor opname van een vaccinatie in een publiek programma
Ernst en omvang van de ziektelast
1. De infectieziekte leidt tot een aanmerkelijke ziektelast in de bevolking:
• de infectieziekte is ernstig voor individuen, en
• de infectieziekte treft (potentieel) een omvangrijke groep.
Effectiviteit en veiligheid van de vaccinatie
2. De vaccinatie leidt tot een aanmerkelijke vermindering van de ziektelast in de bevolking:
• het vaccin is effectief in het voorkomen van ziekte of reduceren van symptomen;
• de benodigde vaccinatiegraad (als uitbannen van de ziekte of groepsimmuniteit het doel is) wordt gehaald.
3. Eventuele nadelige gezondheidseffecten van de vaccinatie (bijwerkingen) doen geen belangrijke afbreuk aan de gezondheidswinst in de bevolking.
Aanvaardbaarheid van de vaccinatie
4. De last die een individu ondervindt door de afzonderlijke vaccinatie staat in een redelijke verhouding tot de gezondheidswinst voor de persoon zelf en de bevolking als geheel.
5. De last die een individu ondervindt door het totale vaccinatieprogramma staat in een redelijke verhouding tot de gezondheidswinst voor de persoon zelf en de bevolking als geheel.
Doelmatigheid van de vaccinatie
6. De verhouding tussen kosten en gezondheidswinst is gunstig in vergelijking met die van andere mogelijkheden om de ziektelast te reduceren.
Prioritering van de vaccinatie
7. Met de keuze voor de vaccinatie wordt een (potentieel) urgent volksgezondheidsbelang gediend.
De criteria van tabel 2 bieden in principe een hiërarchisch kader voor systematische bespreking van argumenten voor of tegen opname in een publiek programma. Elke vraag veronderstelt dat de voorgaande vraag al een positief antwoord heeft gekregen. Het is echter vrijwel nooit zo zwart-wit en de oordelen zijn altijd gekwalificeerd. De criteria vereisen een gedegen weging van de wetenschappelijke kennis, voordat een gewogen uitspraak gedaan kan worden over de sterke en zwakke punten van vacci-natie. Het wordt nog complexer als er meerdere vaccinatieopties te
Wanneer is met vaccinatie een collectief belang gemoeid?
Bij de bepaling van een collectief belang moet de vaccinatie kunnen worden aangemerkt als essentiële zorg. Daarbij is belangrijk dat die groepen beschermd worden voor wie bescherming het meest urgent is.
Dan kan het de verantwoordelijkheid van de overheid zijn om gelijke toegankelijkheid en een rechtvaardige verdeling van vaccinatie te bevor-deren (met vaak ook een vorm van collectieve financiering).
Bij beoordeling van de vraag of met een vaccinatie een collectief belang gemoeid is, hanteert de Gezondheidsraad de criteria van tabel 3 (een wat minder uitgebreide vorm van tabel 2). In het Gezondheidsraad-advies ‘Het individuele, collectieve en publieke belang van vaccinatie’ uit 2013 wordt dit minder uitgebreide beoordelingskader en het onderscheid tussen een publiek en collectief programma besproken.
Tabel 3. Criteria om een vaccinatie als essentiële zorg aan te kunnen merkena
Ernst en omvang van de ziektelast
1. De (infectie)ziekte leidt tot een aanmerkelijke individuele ziektelast.
Effectiviteit en veiligheid van de vaccinatie
2. De vaccinatie leidt tot een aanmerkelijke vermindering van de ziektelast: het vaccin is effectief in het voorkomen van ziekte of reduceren van symptomen.
3. Eventuele nadelige gezondheidseffecten van de vaccinatie (bijwerkingen) doen geen belangrijke afbreuk aan de gezondheidswinst.
Doelmatigheid van de vaccinatie
6. De verhouding tussen kosten en gezondheidswinst is gunstig in vergelijking met die van andere mogelijkheden om de ziektelast te reduceren.
a De nummering van de criteria is overeenkomstig met de nummering van de criteria voor opname van een vaccinatie in een publiek programma (tabel 2).
Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. De raad kan ook op eigen initiatief adviezen uitbrengen, en ontwikke-lingen of trends signaleren die van belang zijn voor het overheidsbeleid.
De adviezen van de Gezondheidsraad zijn openbaar en worden als regel opgesteld door multidisciplinaire commissies van – op persoonlijke titel benoemde – Nederlandse en soms buitenlandse deskundigen.
U kunt dit document downloaden van www.gezondheidsraad.nl.
Deze publicatie kan als volgt worden aangehaald:
Gezondheidsraad. Vaccinatie van ouderen tegen pneumokokken. Den Haag:
Gezondheidsraad, 2018; publicatienr. 2018/05.
Auteursrecht voorbehouden