Bij de bestrijding van de Bruine rat wordt nagenoeg uitsluitend gebruik gemaakt van rodenticiden. Door het ontbreken van vangsten is de directe informatie over het voorkomen van de Bruine rat in open terrein eerder schaars. Ook de impact van bestrijdingsinspanningen is hierdoor moeilijker te evalueren.
Om belangrijke hiaten in onze kennis te kunnen invullen wordt aanvullend telemetrisch onder-zoek gepland. Om de bruikbaarheid van deze methode voor de Bruine rat uit te testen werd gedurende het voorbije jaar één Bruine rat gedurende 6 weken gevolgd. Naast de moeilijk-heid om deze dieren in open terrein te vangen worden geen onoverkomelijke technische problemen verwacht.
Voor de bestrijders van aminal, afd. Water werd een overzicht gemaakt van de beschikbare gegevens over de ecologie van de Bruine rat en over de werking en risico’s van de bestrijdings-middelen waarmee gewerkt wordt.
Het verminderen van de risico’s op primaire en secundaire intoxicatie blijft een belangrijke doelstelling. Naast het beperken van de toegang voor andere diersoorten tot het lokaas, bijv. door het opstellen in buizen, wordt ook gezocht naar een grotere selectiviteit in de werking van het lokaas. Gegevens werden verzameld over de soortspecifieke verschillen in toxiciteit van de verschillende actieve stoffen die worden gebruikt in de bestrijding van Bruine ratten.
Contactpersoon: Jan Stuyck
Provincie Limburg: Beverrat in levendvangkooi
Beverratten
Ook Beverratten vormen een toenemende bedreiging voor het beheer van de waterlopen. Vooreerst werd een uitgebreid literatuur-onderzoek uitgevoerd. In een rapport wordt alle informatie over ecologie en verspreiding van de Beverrat – zowel in hun oorspronkelijk verspreidingsgebied in Zuid-Amerika als in de andere werelddelen waar ze werden ingevoerd voor de pels – gebundeld. Deze grote knaag-dieren, die jaarrond reproduceren en 2-3 maal per jaar 2-13 jongen kunnen krijgen, komen in gunstige leefomstandigheden in zeer hoge densiteiten voor. Door hun graaf- en foerageer-activiteiten veroorzaken ze ernstige schade aan dijken en cultuurgewassen. In Noord-Europa worden de aantallen voorlopig laag gehouden door het optreden van strenge winters (zoals die van 1996-97), waar de dieren niet tegen bestand zijn.
Alle beschikbare gegevens van beverratten-vangsten (meestal als bijvangst bij de muskus-rattenbestrijding) in Vlaanderen en Nederland werden samengebracht. De recente gegevens uit Vlaanderen en zeker uit Nederland tonen een zeer sterke toename in het aantal gevangen Beverratten tijdens de laatste jaren. Dit geeft een weerspiegeling van de sterke populatiegroei ten gevolge van de voorbije zachte winters. Mogelijke bestrijdingsmethoden toegepast in Europa en Amerika werden geïnventariseerd. Uit vergelijkend literatuuronderzoek blijkt dat in Vlaanderen bestrijding best kan gebeuren door middel van conibearklemmen of levend-vangkooien, waarbij deze laatste zeker te verkiezen zijn als de kans op bijvangsten (bijv. Bever) reëel is. Een aantal concrete bestrijdings-strategieën worden voorgesteld in het rapport.
Contactpersoon: Goedele Verbeylen
8
ibw 2001
75
H o r i z o n t a l e o n d e r s t e u n i n g
De bibliotheek
De bibliotheek van het Instituut werd in 1997 geherstructureerd. De bibliotheek is fysisch gescheiden in Geraardsbergen en in Groenendaal maar inhoudelijk gecentraliseerd in Geraards-bergen. In Groenendaal bevinden zich alle werken over visstandbeheer, visteelt en vis-pathologie. Alle overige onderwerpen (bosbouw, jacht, wildbeheer, ...) zijn in Geraardsbergen raadpleegbaar.
Momenteel bevat de bibliotheek zo’n 9400 monografieën (boeken, rapporten, verhande-lingen, …). Daarnaast zijn er meer dan 500 tijd-schriften aanwezig (zowel oude tijdtijd-schriften als lopende titels). Geautomatiseerde databanken (cds/isis) nemen dagelijks de nieuw binnen-gekomen werken en tijdschriften op en dat maakt een snelle en efficiënte opsporing mogelijk. De meeste werken krijgen tref-woorden, toegekend met behulp van de cab-thesaurus voor bosbouw en de asfa-cab-thesaurus van fao voor vis, en/of van een abstract, wat de opzoekmogelijkheden ten goede komt. De onderwerpen van de in de bibliotheek aanwezige werken zijn uiteenlopend: (1) bosbouw: bosontwikkeling, bosecologie, selectie en veredeling van bosboomsoorten, standplaatsonderzoek, bosuitbreiding, bosbescherming, houttechnologie en houtkwaliteit, … ; (2) jacht en wildbeheer, (3) visstandbeheer, visteelt en vispathologie en (4) werken van algemene aard: ecologie, genetica, plantkunde, statistiek, … Daarnaast bezit de bibliotheek twee biblio-grafische databanken op cd-rom, nl. één voor bosbouw (TreeCD van cab) en één voor visserij (abafr van Nisc). Op deze databanken is alle wereldwijd verschenen literatuur omtrent deze onderwerpen opgenomen. Ideaal dus voor een specifieke literatuurzoektocht.
De bibliotheek is zowel toegankelijk voor de interne medewerkers van het Instituut als voor externe gebruikers. Externe gebruikers kunnen niet ontlenen. Er zijn voor deze groep wel consultatie- en kopieerfaciliteiten voorhanden tegen een gunstige tarief.
FELNET is het samenwerkings-verband van de belangrijkste milieu-documentatiecentra in Vlaanderen.
Sinds eind 1999 maakt de bibliotheek van het Instituut deel uit van het Flanders Environ-mental Library Network. felnet is het samen-werkingsverband van de belangrijkste milieu-documentatiecentra in Vlaanderen. Het doel is de gebruikers wegwijs te maken in het zoeken naar milieu-informatie. De bibliotheekdatabank van het ibw is te consulteren via Felnet op volgend adres: http://www.felnet.org/. Vanaf oktober 2000 is onze bibliotheek lid van ‘Impala’, het Belgische elektronische systeem voor documentbestelling en -leverantie. Dit systeem zorgt voor het elektronisch verzenden en het beheren van aanvragen voor interbiblio-thecair leenverkeer. Dit jaar werden via deze weg reeds meer dan 500 artikels aangevraagd.
Contactpersoon: Bart Goossens