AALBERSBERG, G. & A.M. BAKKER (2015), Archeologische inventarisatie van verhoogde boerderijplaatsen en geolandschappelijk onderzoek in het gebied ten zuiden van Akkrum en Aldeboarn. Groningen: Archeodienst Noord.
ANONIEM (1924), ‘Een zondagmiddagpraatje’, De boerderij, jrg. 9, nr. 38.
ANONIEM (1954), ‘De Verbetering van Friesland’s Lage Midden’, N.V. Kali import mij., nr. 19, p. 301-308.
ANONIEM (2019), Regiodeal Natuurinclusieve Landbouw. Samen werk maken van een vitaal platteland in Noord-Nederland. Provincies Noord-Nederland.
ASMUSSEN, P.S.G. (1996), Herinrichtingsgebied Swette - De Burd. Aanvullende archeologische inventarisatie. Amsterdam: Stichting RAAP.
BAAS, H.G. & W.A. LIGTENDAG (1997), ‘Middeleeuwse veenontginningen in het Swettegebied’, Historisch-Geografisch Tijdschrift, jrg. 15, nr. 2, p. 41-50.
BAKKER, A. & A. SPOELSTRA (2007), Archeologische Rapporten Oranjewoud 2007/125. Bureauonderzoek ten behoeve van twee percelen aan de Wjitteringswei te Aldeboarn, gemeente Boarnsterhim. Heerenveen: Oranjewoud B.V.
BAKKER, G. (2006), ‘Het ontstaan van het Sneekermeer in relatie tot de ontginning van een laagveengebied, 950-1300’, Tijdschrift voor Waterstaatsgeschiedenis, jrg. 10, nr. 2, p. 54-66. BALLEÉ, W.L. (1998), Advances in Historical Ecology. New York: Columbia University Press. BARENDS, S. (1987), Steekproefgewijze inventarisatie van perceelsvormen in Nederland. Wageningen: Stiboka.
BIELEMAN, J. (2008), Boeren in Nederland. Geschiedenis van de landbouw 1500-2000. Amsterdam: Boom Uitgevers.
BONGERS, J.M.G. (2014), Akkrum, Sinnebuoren (Gemeente Heerenveen (Fr.). Een Waarderend Archeologisch Veldonderzoek. Zuidhorn: De Steekproef bv.
BORGER, G.J. (2010), ‘Agrarisch veenlandschap’, in: S. BARENDS, H.G. BAAS, M.J. DE HARDE, J. RENES, R. RUTTE, T. STOL, J.C. VAN TRIEST, R.J. DE VRIES & F.J. VAN WOUDENBERG (red.), Het Nederlandse landschap. Een historisch-geografische benadering. Utrecht: Uitgeverij Matrijs, p. 62-79.
BOTKE, J. (1924), Fen Fryslân’s Groun. Geologyske Sketsen fen Dr. J. Botke. Groningen. BOUMA, G.J.A. (1942) ‘De Lage Midden van Friesland’, Tijdschrift der Nederlandsche Heidemaatschappij, jrg. 54, nr. 6, p. 1-7.
BOUMA, G.J.A. (1980), De Lage Midden-streek van Friesland. Beknopt verslag van het onderzoek naar verwaarsloosd grasland in de Lage Midden-streek van Friesland en het verbeteren ervan in de jaren 1940 tot 1950.
111. 112.
Bronvermelding
Literatuur
AALBERSBERG, G. & A.M. BAKKER (2015), Archeologische inventarisatie van verhoogde boerderijplaatsen en geolandschappelijk onderzoek in het gebied ten zuiden van Akkrum en Aldeboarn. Groningen: Archeodienst Noord.
ANONIEM (1924), ‘Een zondagmiddagpraatje’, De boerderij, jrg. 9, nr. 38.
ANONIEM (1954), ‘De Verbetering van Friesland’s Lage Midden’, N.V. Kali import mij., nr. 19, p. 301-308.
ANONIEM (2019), Regiodeal Natuurinclusieve Landbouw. Samen werk maken van een vitaal platteland in Noord-Nederland. Provincies Noord-Nederland.
ASMUSSEN, P.S.G. (1996), Herinrichtingsgebied Swette - De Burd. Aanvullende archeologische inventarisatie. Amsterdam: Stichting RAAP.
BAAS, H.G. & W.A. LIGTENDAG (1997), ‘Middeleeuwse veenontginningen in het Swettegebied’, Historisch-Geografisch Tijdschrift, jrg. 15, nr. 2, p. 41-50.
BAKKER, A. & A. SPOELSTRA (2007), Archeologische Rapporten Oranjewoud 2007/125. Bureauonderzoek ten behoeve van twee percelen aan de Wjitteringswei te Aldeboarn, gemeente Boarnsterhim. Heerenveen: Oranjewoud B.V.
BAKKER, G. (2006), ‘Het ontstaan van het Sneekermeer in relatie tot de ontginning van een laagveengebied, 950-1300’, Tijdschrift voor Waterstaatsgeschiedenis, jrg. 10, nr. 2, p. 54-66. BALLEÉ, W.L. (1998), Advances in Historical Ecology. New York: Columbia University Press. BARENDS, S. (1987), Steekproefgewijze inventarisatie van perceelsvormen in Nederland. Wageningen: Stiboka.
BIELEMAN, J. (2008), Boeren in Nederland. Geschiedenis van de landbouw 1500-2000. Amsterdam: Boom Uitgevers.
BONGERS, J.M.G. (2014), Akkrum, Sinnebuoren (Gemeente Heerenveen (Fr.). Een Waarderend Archeologisch Veldonderzoek. Zuidhorn: De Steekproef bv.
BORGER, G.J. (2010), ‘Agrarisch veenlandschap’, in: S. BARENDS, H.G. BAAS, M.J. DE HARDE, J. RENES, R. RUTTE, T. STOL, J.C. VAN TRIEST, R.J. DE VRIES & F.J. VAN WOUDENBERG (red.), Het Nederlandse landschap. Een historisch-geografische benadering. Utrecht: Uitgeverij Matrijs, p. 62-79.
BOTKE, J. (1924), Fen Fryslân’s Groun. Geologyske Sketsen fen Dr. J. Botke. Groningen. BOUMA, G.J.A. (1942) ‘De Lage Midden van Friesland’, Tijdschrift der Nederlandsche Heidemaatschappij, jrg. 54, nr. 6, p. 1-7.
BOUMA, G.J.A. (1980), De Lage Midden-streek van Friesland. Beknopt verslag van het onderzoek naar verwaarsloosd grasland in de Lage Midden-streek van Friesland en het verbeteren ervan in de jaren 1940 tot 1950.
113.
CATE, J.A.M. TEN (1981), Fysisch-geografische aspecten van het Friese landschap. Wageningen: Stiboka.
CATE, J.A.M. TEN, A.F. VAN HOLST, H. KLEIJER & J. STOLP (1995), Handleiding voor bodemgeografisch onderzoek. Richtlijnen en voorschriften (Deel A: Bodem). Wageningen: DLO-Staring Centrum.
DILLING, H. (2019), ‘Herinrichting Swette - De Burd Afgerond. Landbouw, natuur en recreatie mooi in balans’, It Fryske Gea, nr. 3, p. 22-23.
DIRKX, G.H.P. (2001), Historische ecologie van De Brand en De Mortelen (Noord-Brabant). Wageningen: Alterra, Research Instituut voor de Groene Ruimte.
EGAN, D. & A. HOWELL (2005), The Historical Ecology. A Restorationist’s Guide to Reference Ecosystems. Washington: Island Press.
ERISMAN, J.W., N. VAN EEKEREN, A. VAN DOORN, W. GEERTSEMA & N. POLMAN (2017), Maatregelen Natuurinclusieve landbouw. Wageningen: Wageningen Environmental Research.
FABER, J.A. (1972), Drie eeuwen Friesland. Economische en sociale ontwikkelingen van 1500 tot 1800. Wageningen: Landbouwhogeschool Wageningen.
GILDEMACHER, K.F. (1993), Waternamen in Friesland. Leeuwarden: Fryske Academie. GILDEMACHER, K.F. (2007), Friese plaatsnamen. Alle steden, dorpen en gehuchten. Leeuwarden: Friese Pers Boekerij bv.
HAAS, J.J. DE (1988), Oldeboorn gemeente Boarnsterhim. Beschermde stads- en dorpsgezichten. Zeist: Rijksdienst voor de Monumentenzorg.
HACQUEBORD, L. (2010), ‘Noordelijk zeekleilandschap’, in: S. BARENDS, H.G. BAAS, M.J. DE HARDE, J. RENES, R. RUTTE, T. STOL, J.C. VAN TRIEST, R.J. DE VRIES & F.J. VAN WOUDENBERG (red.), Het Nederlandse landschap. Een historisch-geografische benadering. Utrecht: Uitgeverij Matrijs, p. 16-31.
HEIJ, J.J. VAN DER (1924), Boerenplaatsje en hooi- en weilanden te Oldeboorn. Heerenveen. HOSPER, U.G. (1997), ‘Het Friese veld. Veenlandschappen in de Lage Midden’, Twirre, jrg. 8, nr. 3, p. 6-7.
HUISMAN, J.A. (1973), ‘De grietenijnamen Opsterland en Utingeradeel’, Us Wurk, jrg. 22-23, nr. 1-4, p. 89-96.
JONG, G. DE & F. WIND (2013), Boerderijen van Nes. Geschiedenis en ontwikkeling. Heerenveen: CopyBoss.
JONG, G. DE & F. WIND (2014), Nes door de eeuwen heen. Heerenveen: CopyBoss.
JONG, L.J. DE (1998), De dagboeken van Lieuwe Jans de Jong 1825-1855. Boer te Poppenhuizen onder Olderboorn. Olderboorn: Drukkerij De Jong.
JONGMAN, R.H.G. (2004), ‘Landscape linkages and biodiversity in European landscapes’, in: R.H.G. JONGMAN (red.), The New Dimensions of the European Landscapes. Dordrecht: Springer, p. 179-189.
114.
KLEEFSTRA, R. (2004), ‘Boezemland, zomerpolders en moeras. De broedvogels van het Centrale merengebied van Fryslân’, Twirre, jrg. 15, nr. 2, p. 49-55.
KOOLE, E. (1980), Het C.R.M. reservaat. De blauwgraslanden van Akmarijp. Een ecologisch onderzoek ten behoeve van het beheersplan. Leeuwarden: Staatsbosbeheer Friesland.
KOOMEN, A.J.M., G.J. MAAS & J. ONDERSTAL (2008), Geomorfologische kaart van Nederland, schaal 1:50.000. Wageningen: Alterra.
KOOPMAN, W. (2019), ‘Geen veenweide zonder koeien’, Veeteelt, jrg. 36, nr. 4, p. 6-9. KOPPERT, I.N. (2017), Hooiwegen. Interdisciplinair landschapsonderzoek naar de ligging, de ontwikkeling en het gebruik van historische hooi- en madewegen in Noord-Nederland vanaf de 18e eeuw. Groningen: Rijksuniversiteit Groningen.
LANGEN, G.J. DE (1992), Middeleeuws Friesland. De economische ontwikkeling van het gewest Oostergo in de Vroege en Volle Middeleeuwen. Groningen: Noordhoff Uitgevers.
LANGEN, G.J. DE & P.N. NOOMEN (1996), ‘Akmarijp. Dochterkerk in het ontginningsgebied’, in: G.J. DE LANGEN, J.A. MOL, P.N. NOOMEN & L. OLDERSMA (red.), Verborgen Verleden Belicht. Introductie tot het historische en archeologische archief van Friesland. Sneek: Agropers Sneek BV, p. 34-37.
LOUMAN, J.P.A. (2007), Fries waterstaatsbestuur. Een geschiedenis van de waterbeheersing in Friesland vanaf het midden van de 18e eeuw tot omstreeks 1970. Amsterdam: Amsterdam University Press.
LURING, R. (2018), De natuurinclusieve zoektocht. Welke rol kan kennis van historisch gegroeide cultuurlandschappen en de samenhang van landbouw en natuur in dit cultuurlandschap spelen in de toekomstige ontwikkeling van natuurinclusieve landbouw? Groningen: Rijksuniversiteit Groningen.
MARINELLI, M.G. (2000), Dorpsterp Akkrum, gemeente Boarnsterhim. Een archeologisch onderzoek. Amsterdam: RAAP Archeologisch Adviesbureau.
MERCUUR, T. (2000), De Deelen. Gersloot: De Drijvende Dobber.
MIEDEMA, H.T.J. (1983), ‘De Friese plaatsnamen Akkrum, Akmarijp, Snikzwaag en Akkerwoude’, Naamkunde, jrg. 15, nr. 1-4, p. 109-115.
PROVINSJALE STEATER FRYSLÂN (2018), Beleidsonderlegger initiatiefvoorstel ‘Integrale aanpak behoud Friese natuur en landschap’. Leeuwarden.
RUYTER, P. DE (2016), Vloeiend landschap. Over de toekomst van het Friese landschap. Gorredijk: Uitgeverij Bornmeer.
RUYTER, P. DE & P. PLAMBECK (2018), Weerbaarder, Guller en Attractiever. Naar een nieuwe aanpak voor het veen in het Lage Midden van Fryslân. Places of Hope. Haarlem: Bureau Peter de Ruyter Landschapsarchitectuur.
SANDERS, M. & J. WESTERINK (2015), Op weg naar een natuurinclusieve duurzame landbouw. Wageningen: Alterra Wageningen UR.
113.
CATE, J.A.M. TEN (1981), Fysisch-geografische aspecten van het Friese landschap. Wageningen: Stiboka.
CATE, J.A.M. TEN, A.F. VAN HOLST, H. KLEIJER & J. STOLP (1995), Handleiding voor bodemgeografisch onderzoek. Richtlijnen en voorschriften (Deel A: Bodem). Wageningen: DLO-Staring Centrum.
DILLING, H. (2019), ‘Herinrichting Swette - De Burd Afgerond. Landbouw, natuur en recreatie mooi in balans’, It Fryske Gea, nr. 3, p. 22-23.
DIRKX, G.H.P. (2001), Historische ecologie van De Brand en De Mortelen (Noord-Brabant). Wageningen: Alterra, Research Instituut voor de Groene Ruimte.
EGAN, D. & A. HOWELL (2005), The Historical Ecology. A Restorationist’s Guide to Reference Ecosystems. Washington: Island Press.
ERISMAN, J.W., N. VAN EEKEREN, A. VAN DOORN, W. GEERTSEMA & N. POLMAN (2017), Maatregelen Natuurinclusieve landbouw. Wageningen: Wageningen Environmental Research.
FABER, J.A. (1972), Drie eeuwen Friesland. Economische en sociale ontwikkelingen van 1500 tot 1800. Wageningen: Landbouwhogeschool Wageningen.
GILDEMACHER, K.F. (1993), Waternamen in Friesland. Leeuwarden: Fryske Academie. GILDEMACHER, K.F. (2007), Friese plaatsnamen. Alle steden, dorpen en gehuchten. Leeuwarden: Friese Pers Boekerij bv.
HAAS, J.J. DE (1988), Oldeboorn gemeente Boarnsterhim. Beschermde stads- en dorpsgezichten. Zeist: Rijksdienst voor de Monumentenzorg.
HACQUEBORD, L. (2010), ‘Noordelijk zeekleilandschap’, in: S. BARENDS, H.G. BAAS, M.J. DE HARDE, J. RENES, R. RUTTE, T. STOL, J.C. VAN TRIEST, R.J. DE VRIES & F.J. VAN WOUDENBERG (red.), Het Nederlandse landschap. Een historisch-geografische benadering. Utrecht: Uitgeverij Matrijs, p. 16-31.
HEIJ, J.J. VAN DER (1924), Boerenplaatsje en hooi- en weilanden te Oldeboorn. Heerenveen. HOSPER, U.G. (1997), ‘Het Friese veld. Veenlandschappen in de Lage Midden’, Twirre, jrg. 8, nr. 3, p. 6-7.
HUISMAN, J.A. (1973), ‘De grietenijnamen Opsterland en Utingeradeel’, Us Wurk, jrg. 22-23, nr. 1-4, p. 89-96.
JONG, G. DE & F. WIND (2013), Boerderijen van Nes. Geschiedenis en ontwikkeling. Heerenveen: CopyBoss.
JONG, G. DE & F. WIND (2014), Nes door de eeuwen heen. Heerenveen: CopyBoss.
JONG, L.J. DE (1998), De dagboeken van Lieuwe Jans de Jong 1825-1855. Boer te Poppenhuizen onder Olderboorn. Olderboorn: Drukkerij De Jong.
JONGMAN, R.H.G. (2004), ‘Landscape linkages and biodiversity in European landscapes’, in: R.H.G. JONGMAN (red.), The New Dimensions of the European Landscapes. Dordrecht: Springer, p. 179-189.
114.
KLEEFSTRA, R. (2004), ‘Boezemland, zomerpolders en moeras. De broedvogels van het Centrale merengebied van Fryslân’, Twirre, jrg. 15, nr. 2, p. 49-55.
KOOLE, E. (1980), Het C.R.M. reservaat. De blauwgraslanden van Akmarijp. Een ecologisch onderzoek ten behoeve van het beheersplan. Leeuwarden: Staatsbosbeheer Friesland.
KOOMEN, A.J.M., G.J. MAAS & J. ONDERSTAL (2008), Geomorfologische kaart van Nederland, schaal 1:50.000. Wageningen: Alterra.
KOOPMAN, W. (2019), ‘Geen veenweide zonder koeien’, Veeteelt, jrg. 36, nr. 4, p. 6-9. KOPPERT, I.N. (2017), Hooiwegen. Interdisciplinair landschapsonderzoek naar de ligging, de ontwikkeling en het gebruik van historische hooi- en madewegen in Noord-Nederland vanaf de 18e eeuw. Groningen: Rijksuniversiteit Groningen.
LANGEN, G.J. DE (1992), Middeleeuws Friesland. De economische ontwikkeling van het gewest Oostergo in de Vroege en Volle Middeleeuwen. Groningen: Noordhoff Uitgevers.
LANGEN, G.J. DE & P.N. NOOMEN (1996), ‘Akmarijp. Dochterkerk in het ontginningsgebied’, in: G.J. DE LANGEN, J.A. MOL, P.N. NOOMEN & L. OLDERSMA (red.), Verborgen Verleden Belicht. Introductie tot het historische en archeologische archief van Friesland. Sneek: Agropers Sneek BV, p. 34-37.
LOUMAN, J.P.A. (2007), Fries waterstaatsbestuur. Een geschiedenis van de waterbeheersing in Friesland vanaf het midden van de 18e eeuw tot omstreeks 1970. Amsterdam: Amsterdam University Press.
LURING, R. (2018), De natuurinclusieve zoektocht. Welke rol kan kennis van historisch gegroeide cultuurlandschappen en de samenhang van landbouw en natuur in dit cultuurlandschap spelen in de toekomstige ontwikkeling van natuurinclusieve landbouw? Groningen: Rijksuniversiteit Groningen.
MARINELLI, M.G. (2000), Dorpsterp Akkrum, gemeente Boarnsterhim. Een archeologisch onderzoek. Amsterdam: RAAP Archeologisch Adviesbureau.
MERCUUR, T. (2000), De Deelen. Gersloot: De Drijvende Dobber.
MIEDEMA, H.T.J. (1983), ‘De Friese plaatsnamen Akkrum, Akmarijp, Snikzwaag en Akkerwoude’, Naamkunde, jrg. 15, nr. 1-4, p. 109-115.
PROVINSJALE STEATER FRYSLÂN (2018), Beleidsonderlegger initiatiefvoorstel ‘Integrale aanpak behoud Friese natuur en landschap’. Leeuwarden.
RUYTER, P. DE (2016), Vloeiend landschap. Over de toekomst van het Friese landschap. Gorredijk: Uitgeverij Bornmeer.
RUYTER, P. DE & P. PLAMBECK (2018), Weerbaarder, Guller en Attractiever. Naar een nieuwe aanpak voor het veen in het Lage Midden van Fryslân. Places of Hope. Haarlem: Bureau Peter de Ruyter Landschapsarchitectuur.
SANDERS, M. & J. WESTERINK (2015), Op weg naar een natuurinclusieve duurzame landbouw. Wageningen: Alterra Wageningen UR.
115.
SCHAMINÉE, J.H.J., A.H.F. STORTELDER, E.J. WEEDA, A.C. ZUIDHOFF, R. VAN ’T VEER & K.V. SÝKORA (1996), De Vegetatie van Nederland deel 3. Plantengemeenschappen van graslanden, zomer en droge heiden. Uppsala - Leiden: Opulus Press.
SCHOTSMAN, N. (1988), Onbemest grasland in Friesland. Hydrologie, typologie en toekomst. Leeuwarden: Provincie Friesland - Hoofdgroep Ruimtelijke Ordening.
SCHROOR, M. (1993), De wereld van het Friese landschap. Groningen: Wolters-Noordhof bv. SMEENGE, H. (2018), ‘Historische ecologie, kansen voor aansluiting bij maatschappij en erfgoedzorg’, Vakblad Natuur Bos Landschap, jrg. 15, nr. 147, p. 16-17.
SPEK, T., O. BRINKKEMPER & S. JAGER (2009), ‘Stijgend grondwater en opkruipend veen. Bronstijd, IJzertijd en Romeinse tijd, in: O. BRINKKEMPER, M. BRONGERS, S. JAGER, T. SPEK, J. VAN DER VAART & Y. IJZERMAN (2009), De Mieden. Een landschap in de Noordelijke Friese Wouden. Utrecht: Uitgeverij Matrijs, p. 52-69.
STAKMAN, W.P. (1961), De invloed van de toediening van veen of molm op de water- en luchthuishouding van minerale gronden. Wageningen: Instituut voor Cultuurtechniek en Waterhuishouding.
STEUR, G.G.L. & W. HEIJINK (1991), Bodemkaart van Nederland schaal 1:50.000. Algemene begrippen en indelingen (4e uitgave). Wageningen: Stiboka.
STOUTHAMER, E., K.M. COHEN & W.Z. HOEK (2015), De vorming van het land. Geologie en geomorfologie. Utrecht: Perspectief Uitgevers.
SWETNAM, T.W., C.D. ALLEN & J.L. BETANCOURT (1999), ‘Applied Historical Ecology. Using the Past to Manage for the Future’, Ecological Applications, jrg. 9, nr. 4, p. 1189-1206. SZABÓ, P. (2015), ‘Historical ecology: past, present and future’, Biological Reviews, jrg. 90, nr. 40, p. 997-1014.
TIMMERMAN, A.A. & J.S. HOEKSTRA (1980), ‘De Boorne, van hoogveen naar zee’, Noorderbreedte, jrg. 4, p. 137-147.
VEENSTRA, J.B., M.J.L.TH. NIEKUS, L.I. KOOISTRA & L. KUBIAK-MARTENS (2018), Terkaple, Roordahiem. Gemeente Fryske Marren (Fr.). Definitieve opgraving. Zuidhorn: De Steekproef bv.
VERHOOGT, H., M. VAN HOUTEN, M. SCHAAFSMA-TILSTRA, A. VOERMAN, L. EBBENS, C. VAN DER ZIEL, M. VERHEIJEN & E. VAN ESSEN (2013), Factsheets Veenweidevisie Fryslân. Groningen: Royal HaskoningDHV.
VINK, M. & D. BOEZEMAN (2018), Naar een wenkend perspectief voor de Nederlandse landbouw. Voorwaarden voor verandering. Den Haag: Planbureau voor de Leefomgeving. VOS, P.C. & S. DE VRIES (2013), 2e generatie paleogeografische kaarten van Nederland. Utrecht: Deltares.
VOS, P.C., H.J.T. WEERTS, J. BAZELMANS, B. HOOGNDOORN & M.J. VAN DER MEULEN (2014), Atlas van Nederland in het Holoceen. Amsterdam: Prometheus - Bert Bakker.
116.
VOS, P.C. & P. KIDEN (2005), ‘De landschapsvorming tijdens de Steentijd’, in: J. DEEBEN, E. DRENTH, M.F. VAN OORSOUW & L. VERHART (red.), De Steentijd van Nederland. Zutphen: Stichting Archeologie, p. 7-37.
VRIES, F. DE & J. ONDERSTAL (2008), Bodemkaart van Nederland, schaal 1:50.000. Wageningen: Alterra.
WALZ, U. (2011), ‘Landscape Structure, Landscape Metrics and Biodiversity’, Living Reviews in Landscape Research, jrg. 5, nr. 3, p. 1-35.
WORST, D. (2012), Agrarische veenontginningen in oostelijk Opsterland (900 - 1700 AD). Een interdisciplinair onderzoek naar de natuurlijke landschapsopbouw, de nederzettings- en ontginningsgeschiedenis en het agrarische landgebruik langs de boven- en middenloop van het Koningsdiep. Groningen: Rijksuniversiteit Groningen.
ZANDEN, J.L. VAN (1985), De economische ontwikkeling van de Nederlandse landbouw in de 19e eeuw, 1800-1914. Utrecht: HES Uitgevers B.V.
ZANDEN, J.L. VAN (1986), ‘Modernisering en de toenemende betekenis van de overheid: 1800-1950’, in: L. NOORDEGRAAF (red.), Agrarische geschiedenis van Nederland. Den Haag: Staatsuitgeverij ’s-Gravenhage, p. 85-140.
ZIJVERDEN, W.K. VAN & J. DE MOOR (2014), Het groot profielenboek. Fysische geografie voor archeologen. Leiden: Sidestone Press.
Krantenartikelen
ANONIEM (1853), ‘Miltvuur (venijn) onder de runderen.’, Leeuwarder Courant, 30-08-1853. ANONIEM (1895), ‘Buitenlandsch Nieuws. Nederland’, De Grondwet, 22-10-1895.
ANONIEM (1906), ‘Gemengd nieuws.’ Haagsche Courant, 25-06-1906.
ANONIEM (1913), ‘Berichten uit Stad en Dorp.’, Hepkema’s Courant, 18-06-1913.
ANONIEM (1917), ‘Landbouwkroniek. Stalmest uit den greidhoek naar het zand en misschien naar den bouw’ Leeuwarder Courant, 15-12-1917.
ANONIEM (1925), ‘Landbouwkroniek. In zake de rentabiliteit van waterschappen.’, Leeuwarder Courant, 10-01-1925.
ANONIEM (1935), ‘Landbouwkroniek. Zijn lage prijzen van het veevoeder in het belang van de veehouderij?’, Leeuwarder Courant, 26-10-1935.
ANONIEM (1936), ‘De koning der weidevogels’, Limburgsch dagblad, 11-04-1936.
ANONIEM (1938), ‘Op zoek naar kievitseieren in een veld van louter dotterbloemen. Waardevast zilver tusschen vergankelijk goud.’, De Telegraaf, 16-04-1938, p. 5.
ANONIEM (1939), ‘De dotterbloem’, Leeuwarder Courant, 13-04-1939.
115.
SCHAMINÉE, J.H.J., A.H.F. STORTELDER, E.J. WEEDA, A.C. ZUIDHOFF, R. VAN ’T VEER & K.V. SÝKORA (1996), De Vegetatie van Nederland deel 3. Plantengemeenschappen van graslanden, zomer en droge heiden. Uppsala - Leiden: Opulus Press.
SCHOTSMAN, N. (1988), Onbemest grasland in Friesland. Hydrologie, typologie en toekomst. Leeuwarden: Provincie Friesland - Hoofdgroep Ruimtelijke Ordening.
SCHROOR, M. (1993), De wereld van het Friese landschap. Groningen: Wolters-Noordhof bv. SMEENGE, H. (2018), ‘Historische ecologie, kansen voor aansluiting bij maatschappij en erfgoedzorg’, Vakblad Natuur Bos Landschap, jrg. 15, nr. 147, p. 16-17.
SPEK, T., O. BRINKKEMPER & S. JAGER (2009), ‘Stijgend grondwater en opkruipend veen. Bronstijd, IJzertijd en Romeinse tijd, in: O. BRINKKEMPER, M. BRONGERS, S. JAGER, T. SPEK, J. VAN DER VAART & Y. IJZERMAN (2009), De Mieden. Een landschap in de Noordelijke Friese Wouden. Utrecht: Uitgeverij Matrijs, p. 52-69.
STAKMAN, W.P. (1961), De invloed van de toediening van veen of molm op de water- en luchthuishouding van minerale gronden. Wageningen: Instituut voor Cultuurtechniek en Waterhuishouding.
STEUR, G.G.L. & W. HEIJINK (1991), Bodemkaart van Nederland schaal 1:50.000. Algemene begrippen en indelingen (4e uitgave). Wageningen: Stiboka.
STOUTHAMER, E., K.M. COHEN & W.Z. HOEK (2015), De vorming van het land. Geologie en geomorfologie. Utrecht: Perspectief Uitgevers.
SWETNAM, T.W., C.D. ALLEN & J.L. BETANCOURT (1999), ‘Applied Historical Ecology. Using the Past to Manage for the Future’, Ecological Applications, jrg. 9, nr. 4, p. 1189-1206. SZABÓ, P. (2015), ‘Historical ecology: past, present and future’, Biological Reviews, jrg. 90, nr. 40, p. 997-1014.
TIMMERMAN, A.A. & J.S. HOEKSTRA (1980), ‘De Boorne, van hoogveen naar zee’, Noorderbreedte, jrg. 4, p. 137-147.
VEENSTRA, J.B., M.J.L.TH. NIEKUS, L.I. KOOISTRA & L. KUBIAK-MARTENS (2018), Terkaple, Roordahiem. Gemeente Fryske Marren (Fr.). Definitieve opgraving. Zuidhorn: De Steekproef bv.
VERHOOGT, H., M. VAN HOUTEN, M. SCHAAFSMA-TILSTRA, A. VOERMAN, L. EBBENS, C. VAN DER ZIEL, M. VERHEIJEN & E. VAN ESSEN (2013), Factsheets Veenweidevisie Fryslân. Groningen: Royal HaskoningDHV.
VINK, M. & D. BOEZEMAN (2018), Naar een wenkend perspectief voor de Nederlandse landbouw. Voorwaarden voor verandering. Den Haag: Planbureau voor de Leefomgeving. VOS, P.C. & S. DE VRIES (2013), 2e generatie paleogeografische kaarten van Nederland. Utrecht: Deltares.
VOS, P.C., H.J.T. WEERTS, J. BAZELMANS, B. HOOGNDOORN & M.J. VAN DER MEULEN (2014), Atlas van Nederland in het Holoceen. Amsterdam: Prometheus - Bert Bakker.
116.
VOS, P.C. & P. KIDEN (2005), ‘De landschapsvorming tijdens de Steentijd’, in: J. DEEBEN, E. DRENTH, M.F. VAN OORSOUW & L. VERHART (red.), De Steentijd van Nederland. Zutphen: Stichting Archeologie, p. 7-37.
VRIES, F. DE & J. ONDERSTAL (2008), Bodemkaart van Nederland, schaal 1:50.000. Wageningen: Alterra.
WALZ, U. (2011), ‘Landscape Structure, Landscape Metrics and Biodiversity’, Living Reviews in Landscape Research, jrg. 5, nr. 3, p. 1-35.
WORST, D. (2012), Agrarische veenontginningen in oostelijk Opsterland (900 - 1700 AD). Een interdisciplinair onderzoek naar de natuurlijke landschapsopbouw, de nederzettings- en ontginningsgeschiedenis en het agrarische landgebruik langs de boven- en middenloop van het Koningsdiep. Groningen: Rijksuniversiteit Groningen.
ZANDEN, J.L. VAN (1985), De economische ontwikkeling van de Nederlandse landbouw in de 19e eeuw, 1800-1914. Utrecht: HES Uitgevers B.V.
ZANDEN, J.L. VAN (1986), ‘Modernisering en de toenemende betekenis van de overheid: 1800-1950’, in: L. NOORDEGRAAF (red.), Agrarische geschiedenis van Nederland. Den Haag: Staatsuitgeverij ’s-Gravenhage, p. 85-140.
ZIJVERDEN, W.K. VAN & J. DE MOOR (2014), Het groot profielenboek. Fysische geografie voor archeologen. Leiden: Sidestone Press.
Krantenartikelen
ANONIEM (1853), ‘Miltvuur (venijn) onder de runderen.’, Leeuwarder Courant, 30-08-1853. ANONIEM (1895), ‘Buitenlandsch Nieuws. Nederland’, De Grondwet, 22-10-1895.
ANONIEM (1906), ‘Gemengd nieuws.’ Haagsche Courant, 25-06-1906.
ANONIEM (1913), ‘Berichten uit Stad en Dorp.’, Hepkema’s Courant, 18-06-1913.
ANONIEM (1917), ‘Landbouwkroniek. Stalmest uit den greidhoek naar het zand en misschien naar den bouw’ Leeuwarder Courant, 15-12-1917.
ANONIEM (1925), ‘Landbouwkroniek. In zake de rentabiliteit van waterschappen.’, Leeuwarder Courant, 10-01-1925.
ANONIEM (1935), ‘Landbouwkroniek. Zijn lage prijzen van het veevoeder in het belang van de veehouderij?’, Leeuwarder Courant, 26-10-1935.
ANONIEM (1936), ‘De koning der weidevogels’, Limburgsch dagblad, 11-04-1936.
ANONIEM (1938), ‘Op zoek naar kievitseieren in een veld van louter dotterbloemen. Waardevast zilver tusschen vergankelijk goud.’, De Telegraaf, 16-04-1938, p. 5.
ANONIEM (1939), ‘De dotterbloem’, Leeuwarder Courant, 13-04-1939.
117.
ANONIEM (1939), ‘Het Rijks-graslandproefveld te Terhorne’, Leeuwarder Courant, 31-07-1939.
ANONIEM (1940), ‘De coöperatieve grasdrogerijen in werking. Gedroogd graswinning op groote schaal.’, Leeuwarder Courant, 14-06-1940, p. 2.
ANONIEM (1949), ‘Herinneringen aan het Lage Midden. Toen de wieken van de molentjes nog draaiden. Nieuwe mogelijkheden voor Oldeboorn’, Hepkema’s Courant, 9-11-1949.
ANONIEM (1954), ‘Het Lage Midden is hooischuur van kleine Friese boeren’, Leeuwarder Courant, 09-03-1954, p. 3.
ANONIEM (1959), ‘Met polsstok en Langweerder experts op zoek naar kievitseieren. Vogels wijzen het spoor!’, Trouw, 18-04-1959, p. 15.
ANONIEM (1984), ‘Planologische bescherming blauwgrasland onvoldoende’, Leeuwarder Courant, 16-10-1984, p. 16.
BAAL, R. VAN (2019), ‘Vergroenen groot thema bij verkiezingen’, Leeuwarder Courant, 01-03-2019, p. 13.
BOER, C. DE (2019), ‘Fryske Gea: in 2100 weer 100.000 hectare veen’, Leeuwarder Courant, 05-09-2019, p. 25.
FRAANJE, W. (2019), ‘Moerasgebied De Deelen vecht tegen verdroging’, Friesch Dagblad, 15-06-2019, p. 28-29.
HYLKEMA, I. (2018), ‘Friesland ideale provincie voor natuurinclusief’, Nieuwe Oogst, 18-10-2018, (online).
KLEIN, T. (2018), ‘Boeren willen veenweide zelf beheren’, Friesch Dagblad, 14-11-2018, (online).
Archieven
Historisch Centrum Leeuwarden (HCL)
3015 Gemeentearchief Utingeradeel 1816-1914, Gemeenteverslag 1856, inv.nr. 306. 3015 Gemeentearchief Utingeradeel 1816-1914, Gemeenteverslag 1857, inv.nr. 306. 3015 Gemeentearchief Utingeradeel 1816-1914, Gemeenteverslag 1860, inv.nr. 306. 3015 Gemeentearchief Utingeradeel 1816-1914, Gemeenteverslag 1868, inv.nr. 307. 3015 Gemeentearchief Utingeradeel 1816-1914, Gemeenteverslag 1871, inv.nr. 308, p. 73. 3015 Gemeentearchief Utingeradeel 1816-1914, Gemeenteverslag 1879, inv.nr. 308, p. 66. 3015 Gemeentearchief Utingeradeel 1816-1914, Gemeenteverslag 1890, inv.nr. 309, p. 57. 3015 Gemeentearchief Utingeradeel 1816-1914, Gemeenteverslag 1899, inv.nr. 310, p. 35.
118.
3015 Gemeentearchief Utingeradeel 1816-1914, Gemeenteverslag 1901, inv.nr. 311, p. 27-28 & 32.
3015 Gemeentearchief Utingeradeel 1816-1914, Gemeenteverslag 1905, inv.nr. 311, p. 27. 3015 Gemeentearchief Utingeradeel 1816-1914, Gemeenteverslag 1914, inv.nr. 310, p. 44. 3016 Gemeentearchief Utingeradeel 1915-1948, Gemeenteverslag 1917, inv.nr. 85, p. 36. 3016 Gemeentearchief Utingeradeel 1915-1948, Gemeenteverslag 1925, inv.nr. 93, p. 17. 3016 Gemeentearchief Utingeradeel 1915-1948, Gemeenteverslag 1934, inv.nr. 102, p. 24.
Websites
www.ahn.arcgisonline.nl www.bakkeveen.nl www.bodemrichtlijn.nl www.boswachtersblog.nl www.delpher.nl www.dinoloket.nl www.ensie.nl www.friesarchiefnet.nl www.frieschdagblad.nl www.frieslandopdekaart.nl www.hisgis.nl www.itfryskegea.nl www.natuurmonumenten.nl www.nieuweoogst.nl www.onderzoeksbalans.onroerenderfgoed.be www.hetreestdal.nl www.rijkswaterstaat.nl www.topotijdreis.nl www.tresoar.nl www.waterschapserfgoed.nl117.
ANONIEM (1939), ‘Het Rijks-graslandproefveld te Terhorne’, Leeuwarder Courant, 31-07-1939.
ANONIEM (1940), ‘De coöperatieve grasdrogerijen in werking. Gedroogd graswinning op groote schaal.’, Leeuwarder Courant, 14-06-1940, p. 2.
ANONIEM (1949), ‘Herinneringen aan het Lage Midden. Toen de wieken van de molentjes nog draaiden. Nieuwe mogelijkheden voor Oldeboorn’, Hepkema’s Courant, 9-11-1949.
ANONIEM (1954), ‘Het Lage Midden is hooischuur van kleine Friese boeren’, Leeuwarder Courant, 09-03-1954, p. 3.
ANONIEM (1959), ‘Met polsstok en Langweerder experts op zoek naar kievitseieren. Vogels wijzen het spoor!’, Trouw, 18-04-1959, p. 15.
ANONIEM (1984), ‘Planologische bescherming blauwgrasland onvoldoende’, Leeuwarder Courant, 16-10-1984, p. 16.
BAAL, R. VAN (2019), ‘Vergroenen groot thema bij verkiezingen’, Leeuwarder Courant, 01-03-2019, p. 13.
BOER, C. DE (2019), ‘Fryske Gea: in 2100 weer 100.000 hectare veen’, Leeuwarder Courant, 05-09-2019, p. 25.
FRAANJE, W. (2019), ‘Moerasgebied De Deelen vecht tegen verdroging’, Friesch Dagblad, 15-06-2019, p. 28-29.
HYLKEMA, I. (2018), ‘Friesland ideale provincie voor natuurinclusief’, Nieuwe Oogst, 18-10-2018, (online).
KLEIN, T. (2018), ‘Boeren willen veenweide zelf beheren’, Friesch Dagblad, 14-11-2018, (online).
Archieven
Historisch Centrum Leeuwarden (HCL)
3015 Gemeentearchief Utingeradeel 1816-1914, Gemeenteverslag 1856, inv.nr. 306. 3015 Gemeentearchief Utingeradeel 1816-1914, Gemeenteverslag 1857, inv.nr. 306. 3015 Gemeentearchief Utingeradeel 1816-1914, Gemeenteverslag 1860, inv.nr. 306. 3015 Gemeentearchief Utingeradeel 1816-1914, Gemeenteverslag 1868, inv.nr. 307. 3015 Gemeentearchief Utingeradeel 1816-1914, Gemeenteverslag 1871, inv.nr. 308, p. 73. 3015 Gemeentearchief Utingeradeel 1816-1914, Gemeenteverslag 1879, inv.nr. 308, p. 66. 3015 Gemeentearchief Utingeradeel 1816-1914, Gemeenteverslag 1890, inv.nr. 309, p. 57.