Bronbestanden
Algemeen Bedrijven Register (ABR)
Het Algemeen Bedrijven Register (ABR) vormt voor het CBS de ruggengraat van het statistisch proces voor economische statistieken. Het ABR is een systeem waarin identificerende gegevens en structuurgegevens over alle bedrijven en instellingen (inclusief zelfstandigen) zijn geregistreerd.
Hieruit worden de statistische eenheden bedrijfseenheid, ondernemingengroep en lokale bedrijfseenheid afgeleid. Het ABR bevat informatie over de economische activiteit en het aantal werkzame personen. Daarnaast bevat het ABR ook informatie over bepaalde ‘events’. Een event geeft een gebeurtenis of wijziging weer binnen het ABR: bijvoorbeeld de oprichting, overname of opheffing van een bedrijf.
Basisregistratie Personen (BRP)
De Basisregistratie Personen (BRP) is de digitale bevolkingsregistratie van Nederland, en (sinds 2014) de opvolger van de Gemeentelijke Basisadministratie persoonsgegevens (GBA). De BRP bevat gegevens over ingezetenen en niet-ingezetenen. De gemeenten zijn verantwoordelijk voor het bijhouden van de gegevens over ingezetenen. Gegevens over niet-ingezetenen worden bijgehouden door het ministerie van BZK. Elke persoon die naar verwachting ten minste vier maanden rechtmatig in Nederland verblijft, moet ingeschreven worden als ingezetene. Wanneer iemand niet aan deze voorwaarden voldoet maar wel een relatie heeft met de Nederlandse overheid, wordt de persoon ingeschreven als niet-ingezetene. Te denken valt aan mensen die buiten Nederland wonen en hier werken, studeren, onroerend goed bezitten, vanuit Nederland een uitkering genieten, enzovoorts. Ook ingezetenen die naar verwachting ten minste acht maanden buiten Nederland verblijven, worden niet-ingezetene. In de BRP zijn van iedere
ingeschrevene gegevens als burgerservicenummer (BSN), geboortedatum, geslacht, geboorteland en woonplaats geregistreerd, van ingezetenen bovendien gegevens over de ouders, partners en kinderen. Voor ingezetenen wordt een adres in Nederland geregistreerd, voor niet-ingezetenen een adres buiten Nederland. Voor meer informatie over de BRP wordt verwezen naar de website van de Rijksdienst voor Identiteitsgegevens http://www.rvig.nl/brp.
Polisadministratie (Polis)
De Polisadministratie bevat gegevens over banen en is gebaseerd op data uit de loonaangiften van de Belastingdienst. De loonaangiften bevatten gegevens over inkomstenverhoudingen (uit de loonadministratie) van werkgevers en andere inhoudingsplichtigen. Het doel van de
Polisadministratie is inzicht te krijgen in arbeidscontracten en loon van werknemers.
Enquête Research en Development en Innovatie (R&D-enquête)
Het doel van de R&D-enquête is informatie inwinnen over de Research & Development-activiteiten van bedrijven, instellingen en hoger onderwijs en daarmee meten hoe de kenniseconomie zich ontwikkelt. De doelpopulatie bestaat uit in Nederland gevestigde bedrijven en instellingen met 10 of meer werkzame personen. Niet alle bedrijfstakken van de economie worden echter (in dezelfde mate) onderzocht, omdat R&D en innovatie niet overal even relevant zijn. De industrie- en dienstensector is de belangrijkste doelpopulatie. De R&D-enquête vraagt bedrijven gedetailleerd naar hun R&D-inspanningen. Kennisstromen en de resultaten van het innovatieproces horen hier ook bij.
Bedrijfsdemografisch Kader (BDK)
Het BDK is een verrijking van het ABR met meer bedrijfskenmerken en samenhang tussen bedrijven, waardoor bedrijven beter door de tijd gevolgd kunnen worden.
Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk (WBSO)
Nederland kent sinds 1994 de WBSO als fiscale R&D-stimuleringsregeling voor bedrijven. Op basis van de WBSO kunnen bedrijven aanspraak maken op een aftrek (afdrachtvermindering) van de te betalen loonheffingen. Basis voor dit belastingvoordeel vormen de S&O-loonkosten van eigen personeel. Sinds 2012 wordt binnen de WBSO (in eerste instantie via de Research & Development Aftrek, RDA) ook een belastingvoordeel (afdrachtvermindering) verstrekt voor kosten en uitgaven ten behoeve van eigen S&O-werk. Van 2012 tot en met 2015 kwamen aanvullend de S&O-niet-loonkosten in aanmerking voor fiscaal voordeel in de Research & Development Aftrek (RDA). Vanaf 2016 is de RDA in de WBSO geïntegreerd. Het CBS beschikt over een gegevensreeks met
gebruikersinformatie voor de WBSO voor de periode 2004 tot en met 2019.
Stelsel van Sociaal Statistische Bestanden (SSB)
Het SSB is een stelsel van registers en enquêtes, die op persoonsniveau aan elkaar zijn gekoppeld.
Per jaargang worden meer dan 50 verschillende registers gebruikt. Deze registers hebben
betrekking op verschillende sociaaleconomische onderwerpen, zoals banen, uitkeringen, woningen en onderwijs. Het SSB bevat voorlopige en definitieve gegevens. Bij definitieve gegevens zijn registers en enquêtes onderling op elkaar afgestemd en consistent gemaakt.
De doelpopulatie van het SSB bestaat uit alle personen die in Nederland wonen, en personen die niet in Nederland wonen maar in Nederland werken of een uitkering dan wel pensioen vanuit Nederland ontvangen. Er staan in het SSB gegevens over banen, uitkeringen, personen, huishoudens en bedrijven.
Gemeentelijke Basisadministratie (GBA)
De Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) is een geautomatiseerd persoonsregistratiesysteem van de gemeenten. Het doel van de GBA is het verkrijgen van informatie over de in Nederland woonachtige personen. De gegevens uit de GBA worden door de overheid gebruikt om
bijvoorbeeld paspoorten te maken, maar ook bij het verstrekken van uitkeringen en bij het bepalen van de stemgerechtigden bij verkiezingen. De populatie van de GBA bestaat uit personen die in Nederland wonen of gewoond hebben. Het bestand bevat gegevens als geboortedatum, geslacht, geboorteland en woonplaats. De GBA is per 6 januari 2014 opgegaan in de Basisregistratie Personen (BRP)
Community Innovation Survey (CIS)
De Community Innovation Survey (CIS) is een enquête over innovatieve inspanningen van bedrijven, die iedere 2 jaar wordt gehouden onder de lidstaten van de Europese Unie. Het CBS voert de enquête uit bij in Nederland gevestigde bedrijven met 10 of meer werkzame personen. De belangrijkste doelpopulatie bestaat uit de industrie- en dienstensector.
Internationale Handel in Goederen (IHG)
Dit register bevat informatie over de doelpopulatie van de statistiek van de internationale handel en van deze doelpopulatie de omvang van deze internationale handel in goederen. Met deze bron valt te leiden op welk moment een bedrijf is gaan exporteren.
Niet-ingeschrevenen in de Gemeentelijke Basisadministratie (niet-GBA)
in Nederland studeren, maar die niet in de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) staan ingeschreven. De doelpopulatie bestaat uit personen die een (fiscale) relatie met Nederland hebben, maar niet ingeschreven zijn in de GBA.
Internationale handel in diensten (IHD)
De statistiek Internationale handel in diensten heeft tot doel het publiceren van gegevens over de invoer en uitvoer van diensten door in Nederland gevestigde bedrijven. Met betrekking tot het internationaal reisverkeer worden gegevens over uitgaven van Nederlandse reizigers in het buitenland en buitenlandse reizigers in Nederland gepubliceerd. De verzamelde gegevens vormen een basis voor de lopende rekening van de betalingsbalans van Nederland, voor de meting van het bruto nationaal product (bnp) en de economische groei. Daarnaast worden de gegevens ingepast in Europese statistieken.
Regio ABR
Dit is een bestand met alle actieve Lokale Bedrijfseenheden (LBE) in Nederland in een bepaald jaar.
Van deze LBE is bovendien extra informatie bekend, zoals de grootteklasse naar werkzame personen (GK) en de hoofdactiviteit (SBI), die specifiek gelden voor de betreffende LBE. Daarnaast zijn in de regiobase voor elke LBE verdeelsleutels opgenomen om de waarden van variabelen die op het niveau van de BE bekend zijn, te kunnen verdelen naar de bijbehorende LBE. De regiobase is bedoeld als hulpmiddel om statistieken naar regionale gebiedsindelingen te maken en bevat alle lokale bedrijfseenheden (LBE) uit het Algemeen Bedrijvenregister (ABR). Eén LBE is de verzameling van alle vestigingen van een bedrijfseenheid (BE) met één en dezelfde postcode.
Begrippen
Baangewicht - Het baangewicht voor elke werknemer wordt vastgesteld op basis van de Polisadministratie. Het baangewicht voor elke werknemer bij het bedrijf is berekend als de som van het aantal baandagen over 2019 gedeeld door 365. De variabele is niet uitgedrukt in voltijdse equivalenten, maar geeft wel meer gewicht aan banen die meer kalenderdagen hebben bestaan.
Banen per bedrijf - De som van de baangewichten voor alle werknemers binnen een bedrijf. Dit geeft het totaal aantal banen dat een bedrijf heeft in heel Nederland.
Verdeelpercentage LBE Brainport - Percentage van de werkzame personen dat volgens de Statistiek werkgelegenheid en lonen (SWL) werkzaam is bij Lokale bedrijfseenheden in de Brainportregio ten opzichte van de gehele bedrijfseenheid.
Banen per bedrijf in Brainportregio – Het aantal banen dat een bedrijf in de Brainportregio heeft wordt uitgerekend door de variabele ‘Banen per bedrijf’ te vermenigvuldigen met het
‘Verdeelpercentage LBE Brainport’. Dit geeft het totaal aantal banen dat een bedrijf heeft in de Brainportregio.
Bedrijfsgrootte - De indeling van bedrijven naar het aantal banen dat het bedrijf heeft in de Brainportregio. In deze studie is de bedrijfsgrootte onderverdeeld in 6 categorieën op basis van de variabele ‘Banen Brainportregio’:
1). Minder dan 5 banen in de Brainportregio.
2). 5 tot 20 banen in de Brainportregio.
3). 20 tot 50 banen in de Brainportregio.
4). 50 tot 100 banen in de Brainportregio.
5). 100 tot 250 banen in de Brainportregio.
6). Ten minste 250 banen in de Brainportregio.
Bedrijfstak - Indeling in bedrijfstakken op basis van de Standaard Bedrijfsindeling 2008 (SBI 2008).
Dit is de Nederlandse hiërarchische indeling van economische activiteiten die door het CBS wordt gebruikt om bedrijfseenheden in te delen naar hun hoofdactiviteit. De SBI 2008 is de versie die vanaf 2008 gebruikt wordt. 'Bedrijfstak' of 'branche' zijn gangbare termen voor groepen van bedrijven met dezelfde hoofdactiviteit. Het CBS hanteert voor de indeling van bedrijven naar hoofdactiviteit de zogenoemde Standaard Bedrijfsindeling (SBI). Bedrijven in een bedrijfstak of branche kunnen naast deze activiteit ook andere activiteiten (nevenactiviteiten) uitoefenen. In deze studie is de variabele bedrijfstak onderverdeeld in 10 categorieën:
1). Landbouw, Bosbouw en Visserij: (SBI 01-03)
2). Nijverheid (geen bouw en energie): (SBI 06-33 & 35-38) 3). Bouwnijverheid: (SBI 41-43)
4). Handel, vervoer en horeca: (SBI 45-47 & SBI 49-53 & SBI 55-56) 5). Informatie en communicatie: (SBI 58-63)
6). Financiële dienstverlening: (SBI 64-66)
7). Verhuur en handel van onroerend goed: (SBI 68) 8). Zakelijke dienstverlening: (SBI 69-75 & SBI 77-82) 9). Overheid en zorg: (SBI 84-88)
10). Cultuur, recreatie en overige diensten: (SBI 90-99)
Rechtsvorm - Vorm van juridische eenheden die in het recht bekend is.
De navolgende rechtsvormen kunnen onder meer worden onderscheiden:
- Nederlandse rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid: eenmanszaak, vennootschap onder firma, commanditaire vennootschap, maatschap;
- Nederlandse rechtsvormen met rechtspersoonlijkheid: besloten vennootschap, naamloze vennootschap, vereniging, stichting, coöperatie, onderlinge waarborgmaatschappij;
- Europese rechtsvormen: Europees economisch samenwerkingsverband, Europese vennootschap, Europese coöperatieve vennootschap;
- Buitenlandse rechtspersonen.
Formeel is de rechtsvorm een kenmerk van een juridische eenheid en niet van een bedrijf. De statistische eenheid 'bedrijf' kan bestaan uit een of meer juridische eenheden (natuurlijke personen en/of niet-natuurlijke personen). Als een bedrijf uit meer dan één juridische eenheid bestaat, dan heeft het in principe geen eigen rechtsvorm. In de CBS-tabellen worden dergelijke bedrijven opgenomen onder de rechtsvorm van die juridische eenheid die als kern van de combinatie kan worden beschouwd. In deze studie is de variabele rechtsvorm onderverdeeld in 9 categorieën:
1). Eenmanszaak 2). Maatschap
3). Vennootschap onder Firma (VOF) 4). Commanditaire vennootschap (CV) 5). Besloten vennootschap (BV) 6). Naamloze vennootschap (NV) 7). Stichting
8). Vereniging
Internationale handel in diensten - Er is sprake van internationale handel in diensten wanneer Nederlandse ingezetenen voor ingezetenen van een andere economie diensten verrichten of omgekeerd. Diensten zijn producten die over het algemeen niet tastbaar zijn, bijvoorbeeld vervoersdiensten, zakelijke diensten en persoonlijke, culturele en recreatieve diensten. Met Nederlandse ingezeten worden bedrijven en personen bedoeld die in een Nederland economische activiteiten ontplooien en daartoe reeds langer dan één jaar over een locatie in Nederland beschikken.
Internationale handel in goederen - Er is sprake van internationale handel in goederen wanneer ingezetenen goederen leveren aan het buitenland en omgekeerd. Bij invoer uit EU-landen is dit de waarde van de goederen inclusief vracht- en verzekeringskosten tot aan de Nederlandse grens. Bij invoer uit niet-EU-landen is dit de waarde inclusief vrachten verzekeringskosten tot aan de buitengrens van de Europese Unie. De uitvoerwaarde is inclusief vracht- en verzekeringskosten tot aan de Nederlandse grens.
Internationale handel – Maatstaf voor de mate van internationale handel van bedrijf. Hierbij zijn vier categorieën onderscheiden:
1). Geen buitenlandse handel: Het totaal van internationale handel in diensten en goederen is kleiner dan €10.000.
2). Importeur: De totale invoer (uitvoer) van diensten en goederen is groter (kleiner) dan
€10.000.
3). Exporteur: De totale uitvoer (invoer) van diensten en goederen is groter (kleiner) dan
€10.000.
4). Importeur & Exporteur: Zowel de totale uitvoer als invoer van diensten en goederen is groter dan €10.000.
Multinational - Onderneming die de uiteindelijke zeggenschap heeft over bedrijven in twee of meer landen. Voor Nederland kan er onderscheid worden gemaakt tussen Nederlandse en buitenlandse multinationals. Een Nederlandse multinational is een bedrijf onder Nederlandse zeggenschap met dochterbedrijven in het buitenland. Een buitenlandse multinational is een bedrijf in Nederland waarover de uiteindelijke zeggenschap in het buitenland ligt.
Familiebedrijf - Een bedrijf waarbij één familie, direct of indirect, een meerderheid van zeggenschap heeft (bij beursgenoteerde bedrijven 25 procent). Minimaal één familielid moet formeel betrokken zijn bij het bestuur en het bedrijf moet ook juridisch overdraagbaar zijn. In dit rapport zijn het bedrijven die aan deze omschrijving voldoen én waar de ondernemingengroep meer dan 1 werkzaam persoon heeft.
Snelle groeier - Een bedrijf met een gemiddelde jaarlijkse groei van 10% per jaar of meer, over een periode van 3 achtereenvolgende jaren, gemeten in het aantal werknemers. Dit betekent dat er over een periode van 3 jaar een totale groei van tenminste 33,1% moet worden behaald.
Daarnaast moeten de bedrijven aan het begin van de groeiperiode minimaal 10 werknemers hebben en worden bedrijven die zijn opgericht in het startjaar van de groeiperiode niet meegeteld.
Een snelgroeiend bedrijf in referentiejaar t heeft dus in de periode t-3 tot t een groei van tenminste 33,1% behaald, heeft in het jaar t-3 minimaal 10 werknemers en is opgericht vóór het jaar t-3.
Innovatief – Een bedrijf is geclassificeerd als innovatief in deze studie als deze tijdens de periode 2015 tot en met 2019 in minimaal één van de volgende 3 datasets te vinden is: CIS, R&D-enquête en/of WBSO voor ten minste één jaar.
Oprichting - Ontstaan van een nieuw bedrijf. Dit betekent dat voldaan moet zijn aan economische criteria voor een bedrijf. Dat betekent dat informatie beschikbaar is over werkgelegenheid of omzet van het bedrijf. Verder is het van belang dat het bedrijf nieuw is. De voortzetting van één of meer bestaande bedrijven is geen oprichting.
Niet als oprichting worden beschouwd:
- ontstaan als gevolg van fusie, op- of afsplitsing;
- overname of verzelfstandiging van een deel van een bedrijf;
- naamswijziging;
- rechtsvormwijziging;
- eigenaarswisseling;
- geleidelijke activiteitenwijziging;
- verhuizing met behoud van afzetmarkt;
- reactivering.
Bedrijfsleeftijd - Het aantal gehele jaren dat is verstreken sinds de datum van oprichting van het bedrijf en 1 Januari 2019.
Uurloon - Het loon per uur, berekend door het maandloon exclusief overwerk te delen door 1/12 van de jaarlijkse arbeidsduur. Het gemiddeld uurloon per bedrijf is berekend door het gewogen gemiddelde van het uurloon te berekenen op basis van de baangewichten.
Leeftijd - Het aantal gehele jaren dat is verstreken sinds de geboortedatum van de persoon en 1 Januari 2019. De gemiddelde leeftijd van de werknemers van een bedrijf is berekend door het gewogen gemiddelde van de leeftijd per werknemer op basis van het baangewicht per werknemer.
Geslacht (% man) – Het percentage mannen werkzaam binnen een bedrijf is berekend door de som van het aantal baangewichten dat is ingevuld door mannen te delen door de som van het totale aantal baangewichten binnen het bedrijf.
Uitzendkracht - Een persoon die ingeschreven is bij een uitzendbureau en die met dat bureau een arbeidsverhouding is aangegaan tot het verrichten van werkzaamheden op tijdelijke basis voor derden. Het percentage uitzendkrachten binnen een bedrijf is berekend door de som van het aantal baangewichten dat is ingevuld door uitzendkrachten te delen door de som van het totale aantal baangewichten binnen het bedrijf.
Immigrant - Persoon die zich in Nederland vestigt vanuit het buitenland. Om als immigrant te kunnen worden geteld dient een persoon ingeschreven te worden in de GBA. Vanaf oktober 1994 wordt men ingeschreven als men verwacht minimaal vier maanden in Nederland te blijven.
Persoon met een eerste generatie migratieachtergrond - Persoon die in het buitenland is geboren en van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren.
Verblijfsduur – aantal jaar dat de immigrant in Nederland woont op 1 Januari 2019.
International – Immigrant met een eerste generatie migratieachtergrond waarbij de verblijfsduur op basis van de eerste migratie datum minder dan 15 jaar is. Het percentage internationals binnen een bedrijf is berekend door de som van het aantal baangewichten dat is ingevuld door
internationals te delen door de som van het totale aantal baangewichten binnen het bedrijf.
Overwerk - Het is voor deze variabele voor de kwalificatie overwerk niet uitsluitend van belang of er meer dan het reguliere aantal uren is gewerkt. Als extra voorwaarde geldt er op basis van een CAO of een individuele afspraak voor de extra gewerkte uren een toeslag wordt betaald. Het verrichten van extra werkzaamheden die worden gecompenseerd in vrije tijd of anderszins niet of zonder toeslag worden betaald, wordt niet als overwerk beschouwd.
Het percentage overwerk binnen een bedrijf is berekend door de som van het aantal
baangewichten dat geclassificeerd is als overwerk te delen door de som van het totale aantal baangewichten binnen het bedrijf.
Directeur-Grootaandeelhouder (DGA) - Eigenaar van een bedrijf die als directeur in loondienst is van het eigen bedrijf. Het percentage DGA’s binnen een bedrijf is berekend door de som van het aantal baangewichten dat is ingevuld door DGA’s te delen door de som van het totale aantal baangewichten binnen het bedrijf.
Auto van de zaak – Beschikbaarheid voor privégebruik van een aan een werknemer ter beschikking gestelde auto, waarbij sprake is van een fiscaal belaste loonbijtelling (inclusief auto's waarvoor tot 2019 een 0%-bijtelling gold in verband met een zeer beperkte CO2-uitstoot).
Het percentage werknemers dat een auto van de zaak heeft binnen een bedrijf is berekend door de som van het aantal baangewichten van werknemers met een auto van de zaak te delen door de som van het totale aantal baangewichten binnen het bedrijf.
Arbeidsovereenkomst - Overeenkomst, waarbij de ene partij, de werknemer, zich verbindt in dienst van de andere partij, de werkgever, tegen loon gedurende zekere tijd arbeid te verrichten.
Men maakt onderscheid tussen arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd en arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd.
Arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd - Een arbeidsovereenkomst waarvan de einddatum niet is vastgelegd, tenzij door de pensioendatum.
Voor beëindiging daarvan moet men een ontslagvergunning aanvragen bij de directeur van het CWI, tenzij de overeenkomst wordt beëindigd op grond van:
- overlijden werknemer,
- gewichtige reden (ontbinding door kantonrechter), - dringende reden (op staande voet),
- met wederzijds goedvinden.
Arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd - Een arbeidsovereenkomst waarvan de duur door overeenkomst tussen werkgever en werknemer, door de wet of door het gebruik is aangegeven.
Na het verstrijken van de overeengekomen periode eindigt de overeenkomst van rechtswege, dat wil zeggen zonder opzegging of andere handeling.
Vast contract - Relatie tussen een werkgever en een werknemer waarbij sprake is van een arbeidscontract voor onbepaalde tijd.
Het percentage werknemers met een vast contract binnen een bedrijf is berekend door de som van het aantal baangewichten van werknemers met een vast contract te delen door de som van het totale aantal baangewichten binnen het bedrijf.
Oproep contract - Werknemer die op oproep of afroep beschikbaar is voor het verrichten van werkzaamheden en met wie geen vaste arbeidsduur is overeengekomen. Oproepkrachten worden ook wel aangeduid als afroep- of invalkrachten.
Het percentage werknemers met een oproepcontract binnen een bedrijf is berekend door de som van het aantal baangewichten van werknemers met een oproepcontract te delen door de som van het totale aantal baangewichten binnen het bedrijf.
Fulltime contract - Baan van een werknemer waarbij op een bepaald peilmoment/-periode het aantal overeengekomen te werken uren behoort bij een volledige dag- en weektaak.
Het percentage werknemers met een fulltime contract binnen een bedrijf is berekend door de som van het aantal baangewichten van werknemers met een fulltime contract te delen door de som
Het percentage werknemers met een fulltime contract binnen een bedrijf is berekend door de som van het aantal baangewichten van werknemers met een fulltime contract te delen door de som