trailer, met prachtige geheimzinnige beelden en dito muziek. Je krijgt onmiddel- lijk zin het boek te gaan lezen om het antwoord te achterhalen. Of is wachten op een verfi lming een beter idee? En wat zou er in die fi lm van de wiskunde, een belangrijk onderdeel in de roman, overblijven?
figuur 1 Uit de trailer van Pythagoras en de rechtvaardige rechters
Natuurlijk kan een wiskunderoman niet onbesproken blijven in Euclides, ook al zijn in diverse wiskundetijdschriften al recensies verschenen.
Het 224 bladzijden tellende boek is een vervolg op Het Mysterie van Pythagoras. De twee hoofdpersonen maken – net als in het eerste boek – allerlei avonturen mee met daarin mystieke gebeurtenissen, waarbij de oude Pythagoras hun de helpende hand reikt als ze dreigen het onderspit te delven. De gekozen thematiek – een moordaanslag,
de Italiaanse onderwereld, een in België hangend schilderij, een ontvoering – is boeiend genoeg voor een spannend boek en de schrijver laat door gedetailleerde beschrijvingen zien dat hij meer van deze onderwerpen afweet dan de gemiddelde mens. Hij heeft het zich niet gemakkelijk gemaakt door schoolwiskunde functioneel te willen gebruiken in het verhaal en het ook nog eens begrijpelijk te maken voor leerlingen die de stof niet kennen. Voorwaar geen sinecure. Het mag een wonder heten dat de schrijver in zijn opzet geslaagd is en kans heeft gezien een lezenswaardig boek te schrijven dat al deze facetten omvat. Want lezenswaardig is het zeker, af en toe zelfs spannend.
De wiskunde in de roman – Statistiek en Rekenen met kansen – is op het niveau van de tweede fase. Daarom heb ik twee leerlingen uit de doelgroep gevraagd het boek te lezen en hun commentaar op papier te zetten.
De tweelingzussen Marije en Pieternel van Braak wilden hun kerstvakantie wel gebruiken om deze klus te klaren. Beide zussen zitten op de Jacobus Fruytier scholengemeenschap (Apeldoorn) in de 5e klas van het Lyceum in de TTO-variant. Alle twee hebben ze wiskunde B in hun pakket.
Ze pakken het recenseren gedegen aan en hebben de taken verdeeld. Hieronder hun bevindingen.
Kan wiskunde de
wereld redden?
[ Joke Verbeek ]
BOEKBEsPREKiNG / PYTHAGORAs
EN dE REcHTVAARdiGE REcHTERs
Auteur: Jan Helmer Uitgever: Pythagoras Project (2010) Website: www.pythagorasproject.nl ISBN: 978 90 8118432 8 Prijs: € 16,90 (224 pagina’s; hard cover)
Tijdens de Quintana van Ascoli Piceno vindt er een gerichte aanslag plaats op de officier van justitie. Wat heeft deze moord met Pythagoras te maken? En wat met het Middeleeuwse schilderij Het Lam Gods? En waar zijn de Rechtvaardige rechters, het paneel dat ruim 75 jaar geleden in de nacht van 10 op 11 april werd gestolen en nooit werd teruggevonden? De kaarten zijn slecht, maar als je ze goed uitspeelt blijft er voor Sophia en Mattheo een statistische kans op geluk. De vraag is of de wiskunde de wereld kan redden.
EuclidEs
83|1
7
EuclidEs
86|5
227
exact: kort, bondig, zin na zin. Er zit weinig tot geen retoriek in zijn verhaal. Voor het verhaal zelf vind ik dat jammer (te meer omdat hij bijvoorbeeld Els op bladzijde 98 laat zeggen dat het hele verhaal wel op de Da Vinci Code begint te lijken!), maar aan de inhoud van het boek doet deze schrijf- stijl niet veel af.
Marije – Integratie wiskunde in het verhaal
In dit boek kon ik duidelijk twee aspecten onderscheiden: de wiskunde en het verhaal. Soms had ik het idee dat de auteur een verhaal had gezocht om zijn wiskunde aan te kleden. Bijvoorbeeld als Sophia met de bus voor de tweede keer naar Het Lam Gods wil: ze kan dan kiezen of ze lijn 28, 27 of 34 neemt. Ze denkt dan aan het drie- deuren-probleem, maar neemt uiteindelijk de 34 omdat die er al aan komt. Ik vind het niet zo waarschijnlijk dat je als moeder, terwijl je zoon ontvoerd is, tijdens het kiezen van een bus aan deze dingen denkt.
Pieternel – De Wiskundeblokken
De informatie in de grijze blokken is duide- lijk, zelfs voor iemand die geen wiskunde-A volgt (en dus bijna geen basiskennis van kansrekenen heeft). Ik vond het fantastisch om door middel van dit boek ook eens aan een hele andere soort wiskunde te ruiken!
De blokken zijn helder van opzet en de uitleg is compleet. Wel zou de wiskunde naar mijn idee nog duidelijker uit de verf zijn gekomen wanneer de auteur uit de verhaallijn was gestapt. Nu maakt diezelfde vastgehouden verhaallijn de blokken soms een beetje rommelig. Ik moest de theorie eruit fi lteren en tegelijk proberen die theorie te begrijpen. Dat was in sommige gevallen best wel pittig (al is dat ook wel eens leuk!).
Marije – Bijlagen
Over het algemeen vind ik de bijlagen en ook het nawoord leuk, relevant en doel- gericht. Om het boek meer tot zijn recht te laten komen, ook voor minder oplettende lezers, zou ik alleen de samenvatting van deel 1 (bijlage 1, bladzijde 218 en 219) voorin het boek hebben gezet. De π-prijsvraag spreekt erg tot de verbeelding en prikkelde m’n fantasie, mede door het Engelse rijmpje op de decimalen van het getal π. Erg leuk dat het nawoord van Pythagoras ‘in eigen persoon’ op bladzijde 216 staat! Ik dacht bij mezelf: daarom is er natuurlijk na bijna elk hoofdstuk een complete bladzijde leeg!
Marije – Doelgroep
Op de website van het Pythagoras Project staat dat de auteur opzettelijk een jonge
jongen en een jong meisje als hoofd- personen heeft gekozen, zodat de lezers zich met deze fi guren kunnen identifi ceren. Dit is hem, vind ik, maar gedeeltelijk gelukt: er zit zeker spanning in en de thema’s zijn ook wel thema’s die passen bij de doelgroep, maar de gevoelens van de hoofdpersonen als vader en moeder passen daar net weer niet bij. De wiskunde die in dit boek verwerkt is, is op niveau. Dit maakt het boek voor jongelui die wiskunde leuk vinden, verras- send, maar ik denk dat het jongeren die wiskunde een wekelijkse ramp vinden, juist afstoot: zo’n boek moet je echt willen lezen. Daar verandert de thematiek niets aan. De manier van schrijven sluit meestal wel aan bij de jongeren. Noot Zie: [1] www.youtube.com/ watch?v=g5TQ1FEi5lA Over de recensent
Joke Verbeek is redacteur van Euclides en docent wiskunde op het Arentheem College in Arnhem.