in het Ecosysteem en hun aanbod in de stad
Intermediairs, platforms en belangen-verenigingen, facilitators
Netwerkorganisaties brengen sociale onderne-mers met elkaar en met de andere spelers in het ecosysteem in contact. Vaak bieden zij ook specifieke trainingen en cursussen aan.
Impact hub Amsterdam is ook een fysieke loca-tie waar sociale ondernemingen, veelal starters, maar ook groeiers en scale-ups, met elkaar in contact komen en van elkaar leren. Naast werk-plekken biedt Impact Hub Amsterdam trainingen en cursussen voor versterking van onderne-mersvaardigheden en vergroten van impact aan voor start/ups en groeiers. Zij heeft ook een programma voor internationale scaling.
IHA brengt sociale ondernemingen en investeer-ders bij elkaar, bijvoorbeeld in het Investment ready programme. Ook wordt op ad hoc basis de verbinding tussen sociale ondernemingen en corporates en organisaties gelegd, omdat zij po-tentiele klanten van sociale ondernemingen zijn, of omdat deze corporates en organisaties zelf willen transformeren. Impact Hub biedt in Ams-terdam het meest uitgebreide pakket aan voor ondersteuning. Impact Hub Amsterdam maakt deel uit van een netwerk van 85 Impact Hubs in alle continenten.
Social Enterprise NL is de landelijke belangen-vereniging van Sociale ondernemingen. Zij richt zich op lobby, met name richting de landelijke overheid en Europa, maar biedt ook trainingen en cursussen aan voor versterking van onder-nemersvaardigheden. Daarnaast richt zij zich op kennisdeling.
Lokale Lente verenigt en verwoordt de belangen van sociale ondernemingen op wijk en buurtni-veau. Zij doet ook aan kennisdeling.
Starters4Communities
Een landelijk opererende organisatie, die – ook in Amsterdam - starters op de arbeidsmarkt en ondernemende bewonersinitiatieven en wijk- ondernemingen bij elkaar brengt. Het biedt praktijkgerichte trainingsprogramma’s in sociaal ondernemen en bewonersgestuurde stads- ontwikkeling. De starters zijn hoog opgeleid en staan aan het begin van hun carrière. Starter-s4Communities ondersteunt de starters met een workshop series, coaching, handige toolkits, peer-to-peer support sessies en toegang tot pro-fessionele netwerken. Tijdens de bijeenkomsten gaan de starters aan de slag met de bewonersini-tiatieven. Ieder programma duurt circa vijf maan-den en richt zich op innovatie en financiële
/ Actieprogramma Sociaal ondernemen 2015-2018
60
duurzaamheid. Terwijl de starters hun professio-nele mogelijkheden vergroten, krijgen onderne-mende bewoners steun om hun initiatieven op te bouwen of door te laten groeien.
Social Start Amsterdam
Social Start, gefaciliteerd door de Diaconie Ams-terdam, brengt net afgestudeerden en ervaren maatschappelijke organisaties bij elkaar voor de ontwikkeling van sociaal ondernemerschap.
Maatschappelijke organisaties in Amsterdam hebben jarenlange ervaring met werken voor een goed doel. Zij signaleren dat de overheid zich terugtrekt en financiering afneemt. Er moet met minder mensen meer gedaan worden. Onder-tussen vinden ook zij het belangrijk om andere verdienmodellen te proberen. Maar vaak heb-ben zij niet de ruimte om zomaar nieuwe, jonge mensen aan te nemen die hiermee kunnen gaan experimenteren. Door jonge talenten en erva-ren maatschappelijke organisaties bij elkaar te brengen vindt kruisbestuiving plaats en staat er na een halfjaar het begin van een innovatieve start-up met een gezond financieel plan, of een stevig plan om een bestaand onderdeel van de organisatie om te vormen.
Platform Sociale Firma’s De Omslag
Het Platform Sociale Firma’s is een onafhanke-lijk samenwerkingsverband van sociale firma’s, waarvan de rol en taakopvatting vooral wordt ingegeven door de behoeften en wensen van de aangesloten ondernemingen, projecten en initia-tieven. De Omslag is de spil voor een groot aantal organisaties in de geestelijke gezondheidszorg, maatschappelijke opvang, verslavingszorg,
gehandicaptenzorg, welzijn en onderwijs.
Door het ondersteunen en verbinden van deze organisaties wordt maatschappelijke participatie van mensen met een beperking gerealiseerd. Dat gebeurt onder andere door:
• verbinden en netwerken
• kansen creëren en netwerkbijeenkomsten- inclusie door kwartiermaken
• de weg vrij maken innovatie met projecten en advies
• projecten die verschil maken matchen van vraag en aanbod
• een goede match is het halve werk.
“Het is onze ambitie om alle Amsterdammers met een beperking onderdeel van de stad te laten zijn.”
Ashoka
Ashoka is in 1981 opgericht door Bill Drayton. Hij werd hierbij gedreven door de visie dat niets ter wereld krachtiger is dan een vernieuwend idee in handen van een echte ondernemer.
Inmiddels is Ashoka uitgegroeid tot een mondiaal opererende netwerkorganisatie met kantoren in 38 landen waaronder sinds 2014 ook in Am- sterdam. Wereldwijd maakt Ashoka zich sterk voor een “Everyone a Changemaker Wereld”
(EACH). “Changemakers” zijn voor Ashoka mensen die maatschappelijk bewust zijn en daardoor in staat zijn om sociale problemen te zien en op te lossen. De stichting heeft ten doel om ideeën die bijdragen aan het oplossen van hardnekkige sociale problemen in de Neder-landse samenleving, maar ook in het buitenland, te ondersteunen met financiële middelen, kennis en een mondiaal netwerk alsmede
/ Actieprogramma Sociaal ondernemen 2015-2018
61
het creëren van bewustzijn van deze problemen bij kinderen, jongeren en studenten en hen in staat te stellen om een oplossing te bedenken.
Kennisinstellingen
De UvA, VU, ACE en Amsterdam Business School, de Hogeschool Amsterdam, maar ook een partijen als THNK en AMS richten zich op het versterken van ondernemerschap. ACE verzorgt een leergang voor sociale firma’s en biedt in samenwerking met de internationale studenten-vereniging ENACTUS en Randstad een accelera-torprogramma voor studenten met een business idee voor een sociale onderneming.
De Amsterdamse kennisinstellingen doen vrijwel geen onderzoek op het gebied van sociaal onder-nemen.
Incubators/accelarators
Amsterdam kent een aantal andere accelerator programma’s, die zich vooral richten op start-ups in de tech sector: Rockstart en StartUpBoot-camp. Daar is onlangs het StartUp in Residence programme van de gemeente Amsterdam bij gekomen. Het programma is opgezet in het kader van Startup Amsterdam. De bestaande accelera-tors staan ook open voor sociale ondernemingen in de sectoren clean-tech, e-health en circulaire economie. Er wordt gewerkt met verschillende deelnemerskosten en verdienmodellen, variërend van aandelenopties in de deelnemende start-ups tot het vragen van enkel deelname kosten.
Financiers/Investeerders
Het landschap van financiers van sociaal on-dernemen bestaat uit verschillende aanbieders, vaak met een specifiek soort kapitaal gericht op sociale ondernemingen in een specifieke groeifase. Dat gaat om informele investeerders, private equity fondsen, banken, crowdfunding platforms en overheidskapitaal. Zij bieden kapi-taal varierend van giften tot leningen en aandelen constructies. Het aanbod van impact investeer-ders is groot. Voorbeelden zijn Toniic, PYMWY-MIC, Start Green Venture Capital (Rabobank), Suikeroom, Het Participatiehuis, ABNAMRO Social Impact Fund. De gemeente Amsterdam heeft ook een aantal fondsen waarvoor sociale ondernemingen in aanmerking kunnen komen.
Het Investeringsfonds Sociale Firma’s is hiervan een voorbeeld.
Impact investors vervullen een cruciale functie bij het opschalen van sociale ondernemingen die zich in een groeifase bevinden. Programma’s als het Investment Ready Programma van zowel Social Enterprise NL als Impact Hub Amsterdam, brengen de deelnemers in contact met deze investeerders. Maar ook informele netwerken spelen waarschijnlijk een rol. Het grote struikel-blok is het verbinden van het aanbod van impact investeringen aan de juiste sociale ondernemer, en dat gedurende de opeenvolgende ontwikke-lingsfasen van de sociale onderneming.
Corporates, MKB en organisaties
Bedrijven en organisaties zijn belangrijk in het ecosysteem van sociaal ondernemen. Zij zijn po-tentiële klanten voor de diensten en producten
/ Actieprogramma Sociaal ondernemen 2015-2018
62
die sociale ondernemingen aanbieden, en kunnen zo ook ambassadeur zijn voor inkoop bij sociale ondernemingen. De interesse voor sociale onder-nemingen van corporates, MKB en instellingen neemt toe, en ook de wens om met hen samen te werken. Bijvoorbeeld in het kader van het MVO beleid. Ook is het samen met sociale onderne-mingen innoveren een aantrekkelijke optie.
Voorbeelden van bedrijven zijn adviesbureausals PWC, Ernst & Young, McKinsey, BCG, maar ook TrustLaw. De Regenboog Groep is een voorbeeld van een maatschappelijke instelling.
De connectie tussen corporates/organisaties en sociale ondernemingen wordt nu veelal op ad- hoc basis gelegd, vaak op verzoek van bedrijven of instellingen, en de verbinding is vaak inci-dentieel van karakter. Sociale ondernemers zijn soms terughoudend als het gaat om samenwer-king met bedrijven, terwijl dit wel veel kansen biedt.
Leren van elkaar
Slechts een aantal initiatieven is gericht op het onderling leren van sociale ondernemingen.
Dat kan in de vorm van Community of Practices, maar ook door evementen die gericht zijn op le-ren en het uitwisselen van ervaringen. De Duur-zame Jonge 100, verschillende MeetUp sessies en de co-working space, peer-review sessies tijdens acceleratieprogramma’s en netwerk drinks van onder andere Impact Hub Amsterdam zijn gericht op het samenbrengen van en de ken-nisuitwisseling tussen sociale ondernemingen op een fysieke locatie.
Netwerken/contact opdoen / Intermediairs & platforms
Er is een gering aantal evenementen, onderne-mers clubs en conferenties die specifiek sociale ondernemers in staat stellen om netwerk op te bouwen en contacten op te doen met mogeli-jke klanten of andere sociale ondernemers. De bekende zijn Business Angel Network, DORA, New Energy Docks, Oram en de netwerken van Impact Hub en Social Enterprise NL.
Fysieke plekken om te werken
Groene Bocht, B Amsterdam, Seats2Meet, Impact Hub Amsterdam, A Lab. De stad is rijk aan co-working spaces, de plekken waar freelan-cers en zelfstandige ondernemers samenkomen.
Een klein aanbod richt zich op het samenbren-gen van een bredere groep van verschillende stakeholders in de vorm van evenementen. Denk hierbij aan het faciliteren van de ontmoeting tussen sociale startups en corporates en/of in-vesteerders.
/ Actieprogramma Sociaal ondernemen 2015-2018
63