Activiteitsconcentratie
Het niveau van radioactieve besmetting per oppervlakte-, volume- of gewichtseenheid. Voorbeelden zijn:
Bq m-2: activiteitsconcentratie van neergeslagen radioactief materiaal op een oppervlakte.
Bq l-1: activiteitsconcentratie van radioactief materiaal in drinkwater, opgevangen regenwater of
vloeibaar afval.
Bq (Becquerel) is de SI-eenheid voor radioactiviteit en beschrijft het aantal atoomkernen dat per seconde radioactief vervalt in een bepaalde hoeveelheid radioactief materiaal.
Alfa-emitters
Radioactieve materialen waarvoor de meest gevaarlijke soort straling alfadeeltjes zijn; voorbeeld van een alfa-emitter is het radionuclide plutonium-239.
Arbeider
In dit rapport is een arbeider een persoon die formeel betrokken is bij de praktische implementatie van een herstelstrategie. De blootstelling voor arbeiders moet worden gecontroleerd.
Beheeroptie (= hersteloptie of maatregeloptie)
Een maatregel bedoeld om stralingsdoses voor de getroffen bevolking te vermijden of de besmettingsniveaus in drinkwater te verminderen; de maatregel wordt uitgevoerd in de
herstelfase.
Belanghebbenden
Individuen, groepen en organisaties die getroffen worden door de herstelstrategie en betrokken zouden moeten worden bij de ontwikkeling daarvan.
Besluitvormers
Personen, of groepen mensen, die de verschillende herstelopties evalueren en beslissen over een
herstelstrategie of verschillende opties binnen een herstelstrategie. Besluitvormers kunnen bijvoorbeeld lokale overheden of vertegenwoordigers zijn, waterschappen en
gezondheidsinstellingen, politie en brandweer, milieudiensten, nationale autoriteiten en stralingsspecialisten.
Bèta-emitters
Radioactieve materialen waarvoor de soort straling bètadeeltjes zijn; voorbeeld van een bèta- emitter is strontium-90 (met dochter yttrium-90).
Bewoonde gebieden
Blootstellingspad
De manieren waarop mensen blootgesteld kunnen worden aan straling. Het meest relevante pad voor drinkwater is de consumptie van drinkwater.
Collectieve stralingsdosis
Het totaal van individuele stralingsdoses onder een bepaalde populatie, vaak bij benadering aangegeven als de gemiddelde effectieve dosis onder een populatie blootgesteld aan een bepaalde bron van ioniserende straling vermenigvuldigd met het aantal blootgestelde personen, eenheid mSv.
Deterministische gevolgen voor de gezondheid (weefselschade)
Door straling veroorzaakte gezondheidsgevolgen die ernstiger worden naarmate de stralingsdosis toeneemt en boven drempel uitkomt. Boven die drempel treden de gezondheidsgevolgen altijd op. Voorbeelden van een deterministisch gevolg zijn misselijkheid en stralingsbrandwonden
Drinkwater
Water dat wordt gebruikt voor consumptie en het bereiden van maaltijden, zoals geleverd aan de bevolking op het punt van consumptie, dit is meestal aan de kraan.
Effectieve dosis
Een grootheid die wordt gebruikt in stralingsbescherming en die rekening houdt met de gevoeligheid van verschillende soorten weefsel voor schade door verschillende soorten straling waar het aan wordt blootgesteld. Het is een maat voor stralingsblootstelling, eenheid Sv (Sievert).
Eigen winningen
Alle regelmatige voorzieningen van drinkwater die niet worden verzorgd door een bij de wet aangewezen waterbedrijf.
Gamma-emitters
Radioactieve materialen waarvoor de uitgezonden soort straling gammastralen zijn; voorbeeld van een gamma-emitter is het radionuclide kobalt-60.
Grondwaterbronnen
Zie waterbronnen.
Grondwatervoorzieningen
Drinkwatervoorzieningen die voortkomen uit ondergrondse waterbronnen, bijvoorbeeld aquifers.
Gevolgen voor de gezondheid
Zie deterministische gevolgen voor de gezondheid en stochastische gevolgen voor de
gezondheid.
Herstelfase
De periode gedurende welke activiteiten gericht zijn op het herstel van de normale
levensstandaard voor de getroffen bevolking. Er zijn geen duidelijke grenzen tussen de
noodfase en de herstelfase. Echter, in de context van het rapport gaat de herstelfase in nadat het
Herstelopties
Een herstelopties zijn de maatregelen die genomen kunnen worden om de gevolgen van een radiologisch incident zoveel mogelijk te beperken. Dit kan bijvoorbeeld de dosis voor de bevolking betreffen of decontaminatie van woningen of gebouwen, of het doordraaien van besmette landbouwproducten.
Herstelstrategie
Het doel van een herstelstrategie is terug te keren naar het normale leven, d.w.z. dat mensen kunnen leven en werken in een gebied zonder dat ze zich zorgen hoeven te maken over het
radiologische incident en de gevolgen daarvan. De strategie bestrijkt alle aspecten van het langetermijnbeheer voor het verontreinigde gebied en de implementatie van specifieke
herstelopties. Bij de ontwikkeling van de strategie moeten alle belanghebbenden, waaronder burgers, betrokken worden.
Incident
Zie radiologisch incident.
Informatieblad
Verzamelde gegevens en informatie over een herstelmogelijkheid of noodmaatregel ontwikkeld om besluitvormers te ondersteunen bij het beoordelen van een optie en het effect van de implementatie van de optie
Ingenomen dosis
Effectieve dosis opgelopen door de opname van radioactiviteit in het lichaam.
Kortlevende radionucliden
Gedefinieerd voor het rapport als radionucliden met een radioactieve halveringstijd van minder dan drie weken.
Langlevende radionucliden
Gedefinieerd voor het rapport als radionucliden met een radioactieve halveringstijd van meer dan drie weken.
Openbare watervoorzieningen
Drinkwatervoorzieningen geleverd door bij de wet aangewezen waterbedrijven.
Oppervlaktewaterbronnen
Zie waterbronnen.
Oppervlaktewatervoorzieningen
Drinkwatervoorzieningen die voortkomen uit oppervlaktewaterbronnen, bijv. rivieren en spaarbekkens.
Radioactieve besmetting
De depositie van radioactief materiaal op de oppervlaktes in bewoonde gebieden of in
drinkwaterbronnen en -voorzieningen.
Radioactieve verontreiniging
Radioactieve halveringstijd
De tijd die het duurt voor de activiteitsconcentratie van een radionuclide gehalveerd is door fysisch verval.
Radiologisch incident / radiologische calamiteit
Elk voorval, door ongeval of anderszins, waarbij radioactiviteit in het milieu terechtkomt.
Stralingsdosis
Algemene term die wordt gebruikt voor een hoeveelheid ioniserende straling. Tenzij gebruikt in een specifieke context verwijst stralingsdosis naar de effectieve dosis.
Sievert, Sv
De SI-eenheid voor de effectieve dosis, symbool Sv.
Stochastische gevolgen voor de gezondheid (kans op kanker)
Door straling veroorzaakte gezondheidsgevolgen waarvan de ernst niet afhankelijk is van de
stralingsdosis en waarvoor geen ondergrens bestaat. De kans dat dergelijke gevolgen worden waargenomen is evenredig aan de stralingsdosis. Een voorbeeld van een stochastisch
(=kansgebonden) effect is kanker.
Vermeden stralingsdosis
De stralingsdosis die wordt vermeden als een beheeroptie of noodmaatregel wordt geïmplementeerd.
Waterbronnen
In dit rapport zijn deze onderverdeeld in grondwaterbronnen, zoals aquifers, en
RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu Postbus 1 3720 BA Bilthoven www.rivm.nl en ra dio lo gis ch e b es m et tin g v an d rin kw at er e n d rin kw at er br on n en