Momenteel lopen er diverse onderzoeksprojecten binnen het jeugddomein die betrekking hebben op cliënt-, professional- en alliantiefactoren en zorgrendement. Omdat de projecten nu worden uitgevoerd en er enkel gedeeltelijke of voorlopige resultaten beschikbaar waren ten tijde van deze kennisinventa-risatie, zijn de resultaten nog niet meegenomen in dit rapport. Wel is het zinvol om deze ontwikkelin-gen en aanstaande kennis mee te nemen bij de uitvoering van het programma ‘Effectief werken in de jeugdsector’.
Verwey-Jonker Instituut en Kenniswerkplaats Tienplus
De Universiteit Utrecht werkt in samenwerking met het Verwey-Jonker Instituut aan onderzoek naar internaliserende problematiek bij migrantenjongeren vergeleken met autochtone jongeren. Ook vroeg-tijdige probleemherkenning en doorgeleiding naar zorg vormen punten van aandacht. Het onderzoek mondt uit in een plan van aanpak ter verbetering hiervan.
Vanuit Kenniswerkplaats Tienplus vindt onderzoek plaats naar de aansluiting tussen de interventie Triple P en migrantengezinnen, zowel op basis van de bevindingen van ouders als professionals. Ook de aanpassingen die individuele professionals maken op basis van hun ervaringen, bijvoorbeeld met laaggeletterdheid of culturele diversiteit, vormen een punt van aandacht. Daarnaast vindt methodiek-beschrijving plaats van interventies geïnitieerd vanuit zelforganisaties, die een groot bereik hebben en beter aanslaan onder bepaalde als ‘onbereikbaar’ te boek staande migrantengroepen.
Kenniswerkplaats Tienplus en het Verwey-Jonker Instituut doen ook onderzoek naar de ‘generalist’.
Binnen de transitie-proeftuinen in Amsterdam vindt het komende jaar casuïstiek-onderzoek plaats om de verschillende beoogde functies van de generalist, onder andere versterking van de eigen kracht en netwerken van gezinnen, op hun werkzaamheid te onderzoeken. Ook loopt een onderzoek naar profes-sionalisering van de generalist, en hoe deze in een systeem van permanent leren geplaatst kan worden (www.kenniswerkplaats-tienplus.nl).
De Adviescommissie Innovatie Zorgberoepen en Opleidingen gaat de minister van Volksgezondheid Welzijn en Sport (VWS) adviseren over de gewenste ontwikkeling van beroepen en opleidingen in de gezondheidszorg. Hierbij baseert zij zich op de toekomstige vraag naar zorg en de maatschappelijke en technologische ontwikkelingen in de zorg. Het doel is om een nieuwe beroepenstructuur voor de (gezondheids)zorg en een daarop afgestemd opleidingscontinuüm te ontwikkelen. Een van de activitei-ten activitei-ten behoeve van onderbouwing van de advisering is het inrichactivitei-ten van regionale broedplaatsen.
TNO gaat voor de regio’s de zorgvraag in 2030 in kaart brengen door zorgprofielen en -prognoses te maken en beschikbare databestanden te koppelen (datamining). Het Verwey-Jonker Instituut organi-seert in dit kader 30 focusgroepbijeenkomsten.
Begin 2012 is het Verwey-Jonker Instituut gestart met een onderzoek naar de aanpak en ondersteu-ning van multiprobleemgezinnen in Rotterdam, in opdracht van de GGD Rotterdam. Het onderzoek is er in hoofdzaak op gericht het uitvoeringsproces te voeden en te versterken en richt zich nadrukkelijk op de vraag ‘wat werkt voor wie onder welke omstandigheden?’ in de aanpak en ondersteuning van multiprobleemgezinnen. Het belangrijkste doel van het onderzoek is het benoemen van werkzame bestanddelen in de interventies die worden ingezet in multiprobleemgezinnen. Dat gebeurt tegen de achtergrond van de aard en ernst van de multiproblematiek en de context daarvan, vanuit de gedachte dat specifieke typen problematiek en context om een (deels) andere aanpak kunnen vragen. In het onderzoek worden ca. 25 casussen, zowel geïndiceerd als niet geïndiceerd, diepgaand onderzocht.
Rapportage is voorzien rond de zomer van 2014.
Hogeschool van Arnhem en Nijmegen
Een van de bij HAN lopende initiatieven is ‘Samen Sterker’, een onderzoeksprogramma waarbij zes Noord-Brabantse jeugdzorgaanbieders, de provincie Noord-Brabant en het lectoraat Werkzame Facto-ren in de Zorg voor Jeugd (HAN) in een meerjaFacto-renkader structureel samenwerken aan zes projecten
met ‘alliantie’ als centraal thema (De Greef & Pijnenburg, 2012; De Greef & Pijnenburg, 2013; Pijnen-burg, Mandersloot, & Van BrandenPijnen-burg, 2012. De projecten hebben betrekking op verschillende typen werkrelaties/allianties (jeugdige – groepsleider; ouder – gezinsbegeleider; ambulant hulpverlener – sociale netwerk van cliënten, en medewerker – leidinggevende) en het rendement van de geboden zorg. In het kader van ‘Samen Sterker’ zijn en worden diverse instrumenten ontwikkeld die gebruikt kunnen worden om alliantiekwaliteit in kaart te brengen, of om feedback te genereren ten aanzien van de samenwerkingsrelatie tussen cliënten en hulpverleners, en hulpverleners en hun leidinggevende.
Daarnaast hebben de projecten kennis opgeleverd over kenmerken van hulpverleners en leidinggeven-den die bijdragen aan hun vermogen tot alliantievorming in met cliënten en medewerkers.
Een tweede initiatief is de ontwikkeling van de jeugdhulpalliantieschaal (JAS; Van Rijsingen &
Pijnenburg, 2012) door Gelderse jeugdzorgaanbieders in samenwerking met het lectoraat Werkzame Factoren in de Zorg voor Jeugd. Met dit instrument kan de alliantie tussen cliënten en hulpverleners in kaart worden gebracht, en de vragenlijst kan tevens gebruikt worden als middel om met elkaar te spreken over het thema ‘alliantie’.
Een derde initiatief, niet van de HAN maar wel in de regio Nijmegen, betreft een onderzoekspro-ject dat wordt uitgevoerd binnen de jeugd-ggz (Academische Werkplaats Jeugd, Inside-Out, regio Nijmegen). Binnen dit project wordt middels vragenlijsten de alliantie tussen cliënt en therapeut middels vragenlijsten en ‘observatiegegevens’ (geluidsopnamen van elke sessie) in kaart gebracht en gerelateerd aan het resultaat van hulpverlening (Jansen et al., 2012).
Colofon
Opdrachtgever ZonMw
Auteurs Jorien Barnhoorn, MSc - Onderzoeker Lectoraat Werkzame Factoren in de Zorg voor Jeugd, Kenniscentrum HAN SOCIAAL Hogeschool van Arnhem en Nijmegen
Marieke de Greef, MSc - Onderzoeker Lectoraat Werkzame Factoren in de Zorg voor Jeugd, Kenniscentrum HAN SOCIAAL Hogeschool van Arnhem en Nijmegen
Dr. Huub Pijnenburg - Lector Werkzame Factoren in de Zorg voor Jeugd, Kenniscentrum HAN SOCIAAL Hogeschool van Arnhem en Nijmegen
Dr. Suzanne Broeren, Erasmus MC, afdeling Maatschappelijke gezondheidszorg Grieken, Amy van, MSc, Erasmus MC, afdeling Maatschappelijke gezondheidszorg
Dr. Wilma Jansen, Gemeente Rotterdam, Cluster Maatschappelijke Ontwikkeling, Directie Jeugd & Onderwijs
Prof. dr. Hein Raat, Erasmus MC, afdeling Maatschappelijke gezondheidszorg Prof. dr. Trees Pels, Senioronderzoeker, Verwey-Jonker Instituut
Dr. Marjolijn Distelbrink, Senioronderzoeker, Verwey-Jonker Instituut
Omslag Ontwerppartners, Breda
Uitgave namens het consortium Verwey-Jonker Instituut Kromme Nieuwegracht 6 3512 HG Utrecht T (030) 230 07 99
E secr@verwey-jonker.nl
I www.verwey-jonker.nl
De publicatie kan gedownload en/of besteld worden via de website van:
ZonMw www.zonmw.nl
Verwey-Jonker Instituut www.verwey-jonker.nl ISBN 978-90-5830-600-5
© Nijmegen/Rotterdam/Utrecht: HAN, Erasmus MC/Gemeente Rotterdam, Verwey-Jonker Instituut, 2013.
Het auteursrecht van deze publicatie berust bij de HAN, Erasmus MC/Gemeente Rotterdam en het Verwey-Jonker Instituut. Gedeeltelijke overname van teksten is toegestaan, mits daarbij de bron wordt vermeld.
The copyright of this publication rests with the HAN, Erasmus MC/Gemeente Rotterdam and the Verwey-Jonker Institute.
Partial reproduction of the text is allowed, on condition that the source is mentioned.