Bezwaren gebruik SAIFI en CAIDI Bezwaren gebruik SAIFI en CAIDI Bezwaren gebruik SAIFI en CAIDI Bezwaren gebruik SAIFI en CAIDI

13.4.1 Ten eerste geeft de geaggregeerde jaarlijkse onderbrekingsfrequentie een onjuist beeld van de werkelijke gemiddelde onderbrekingsfrequentie van de afnemers.

13.4.2 Ter illustratie de volgende cases:

• stel een netbeheerder heeft 3 netdelen A, B en C met onderbrekingsfrequenties ad

respectievelijk 1 per 20 jaar, 1 per 10 jaar en 1 per 5 jaar.

13.4.3 Bij een evenredig aantal onderbrekingen per jaar in de netdelen ondervinden jaarlijks gemiddeld respectievelijk 10, 20 en 40 afnemers een onderbreking in de desbetreffende netdelen. In deze case zijn er dan jaarlijks 70 onderbrekingen bij de 600 afnemers. De SAIFI bedraagt dan 0,12 (70/600), i.e. gemiddelde eenmaal per 8,6 jaar over de totale populatie. In de linkerzijde van de onderstaande tabel zijn de uitkomsten weergegeven. Het gemiddelde van de kwaliteitswaarden van de individuele afnemers (frequenties van 0,05, en 0,10 en 0,2) verschilt van de kwaliteitswaarde van de groepsgemiddelde SAIFI ad 0,117.

13.4.4 Echter, in de praktijk zullen de onderbrekingen in de netdelen niet evenredig over de jaren plaatsvinden, maar sterk verschillen (in individuele jaren meer of minder afnemers raken). Ter illustratie is onderstaand voor dezelfde netdelen en bij dezelfde

onderbrekingsfrequenties in deze netdelen een scenario gepresenteerd met een niet evenredige verdeling van de onderbrekingen over de jaren, zie rechter kolommen AP,BP, en CP. Het totaal aantal onderbrekingen over 40 jaar blijft gelijk en ook de

onderbrekingsfrequenties in de separate netdelen blijven hetzelfde.

Tabel 13.1 : Geaggregeerde SAIFI bij evenredige en niet-evenredige onderbrekingen in de tijd

Jaar A B C Totaal SAIFI AP BP CP Totaal SAIFI

200 200 200 600 200 200 200 600 1 10 20 40 70 0,12 25 47 100 172 0,29 2 10 20 40 70 0,12 20 41 50 111 0,19 3 10 20 40 70 0,12 17 37 25 79 0,13 4 10 20 40 70 0,12 16 26 15 57 0,10 5 10 20 40 70 0,12 15 20 10 45 0,08 6 10 20 40 70 0,12 14 15 100 129 0,22 7 10 20 40 70 0,12 13 8 50 71 0,12 8 10 20 40 70 0,12 12 5 25 42 0,07 9 10 20 40 70 0,12 11 1 15 27 0,05 10 10 20 40 70 0,12 10 0 10 20 0,03 11 10 20 40 70 0,12 9 47 100 156 0,26 12 10 20 40 70 0,12 8 41 50 99 0,17 13 10 20 40 70 0,12 7 37 25 69 0,12 14 10 20 40 70 0,12 6 26 15 47 0,08 15 10 20 40 70 0,12 5 20 10 35 0,06 16 10 20 40 70 0,12 4 15 100 119 0,20 17 10 20 40 70 0,12 3 8 50 61 0,10 18 10 20 40 70 0,12 2 5 25 32 0,05 19 10 20 40 70 0,12 1 1 15 17 0,03 20 10 20 40 70 0,12 2 0 10 12 0,02 Maximum 0,12 0,29 Minimum 0,12 0,02

13.4.5 De jaarlijkse SAIFI’s van de totale populatie bevinden zich bij het scenario met rechter kolommen AP,BP en CP in de range [0,020 ; 0,287], d.w.z tussen eenmaal per 50 jaar en eenmaal per 3,5 jaar. Een zeer grote range als in gedachten wordt gehouden dat de gemiddelde onderbreking over de beschouwde periode (cyclus) hetzelfde is als bij het evenredige scenario met de linker kolommen A, B en C. De grote verschillen in de SAIFI van de totale populatie leiden tot grote verschillen in de kwaliteitswaarden bij een individuele benadering van afnemers.

13.4.6 De jaarlijkse SAIFI’s van de totale populatie kunnen dus zeer grote fluctuaties laten zien die niet te herleiden zijn tot grote jaarlijkse veranderingen of verschillen in de kwaliteit. Dit is niet alleen theorie, maar ook praktijk. De jaarlijkse schommelingen in SAIFI’s zijn bij netbeheerders groot, hetgeen het bovenstaande beeld bevestigt. De kleinere netbeheerders laten de grootste bandbreedte zien, bijvoorbeeld Coteq in de jaren 2007-2015 met een range 0,04 – 0,36 (tussen eenmaal per 25 jaar en eenmaal per 2,8 jaar!). Dergelijke verschillen zijn niet te herleiden tot jaarlijkse veranderingen in kwaliteit, maar zijn vooral een gevolg van toeval bij het optreden van onderbrekingen. Bij de grotere netbeheerders is de range weliswaar kleiner, maar nog steeds

substantieel.

13.4.7 Voor twee afnemers die een onderbreking van eenmaal per respectievelijk x en y jaar ondervinden, maakt het niet uit of zij in hetzelfde jaar of in verschillende jaren de onderbreking hebben. Voor de bepaling van de SAIFI op netbeheerders-niveau maakt dat wel uit. Dat is en blijft vreemd, maar is een gevolg van de overgang van individuele naar gesommeerde waarden.

13.4.8 De jaarlijks berekende SAIFI van de totale populatie geeft aldus géén goed beeld van de aan de afnemers geleverde kwaliteit.

13.4.9 Ten tweede beoogt ACM met de sommatie van jaaruitkomsten over een door ACM vastgestelde meerjarige reguleringsperiode de effecten van uitschieters af te vlakken, zie ME7R-321:

• “De kwaliteitsmeting wordt per netbeheerder per jaar bepaald op basis van de

werkelijk gerealiseerde en gemeten onderbrekingen in alle jaren van de voorgaande reguleringsperiode [….]. Doordat de kwaliteitsterm niet uitsluitend gebaseerd wordt op de gerealiseerde kwaliteit in één jaar, wordt voorkomen dat eventuele uitschieters in een bepaald jaar een te grote invloed hebben op de berekening van de q-factor”.

13.4.10 Echter, de sommatie van de uitkomsten over bijvoorbeeld 3 à 5 individuele jaren zal de effecten van uitschieters marginaal dempen omdat de lengte van de

reguleringsperioden veel te kort is ten opzichte van de range waarin de onderbrekingsfrequenties liggen. Mogelijk zou een langjarig voortschrijdend

gemiddelde van de SAIFI meer soelaas kunnen bieden (in bovenstaand voorbeeld over minstens 20 jaar!) maar nog steeds verschillen opleveren ten opzichte van een

individuele benadering.

• “[….]. Per netbeheerder wordt per jaar geregistreerd hoeveel onderbrekingen in zijn gebied hebben plaatsgevonden en het totale aantal afnemers dat door een onderbreking is getroffen. Ook is het totale aantal afnemers per netbeheerder bekend. Met deze gegevens kan per netbeheerder per jaar de SAIFI en de CAIDI berekend worden. Wanneer deze SAIFI en CAIDI worden ingevuld in de

waarderingsfunctie, geeft dit een benadering van het gemiddelde welvaartsverlies van een afnemer in het gebied van de netbeheerder in een bepaald jaar”.

13.4.12 ACM verduidelijkt deze benadering in voetnoot 147 in het ME7R:

• “Dit is een benadering en dit bedrag hoeft niet gelijk te zijn aan de uitkomsten van de

methode zoals beschreven in het voorgaande randnummer. De waarderingsfunctie is namelijk niet lineair. Een voorbeeld ter verduidelijking. Een netbeheerder met slechts 2 aangeslotenen, huishoudens A en B. A heeft een SAIFI van 1 en een CAIDI van 20, bijbehorende gewenste compensatie bedraagt 0 euro. B heeft een SAIFI van 1 en een CAIDI van 60, compensatie 6,20 euro. Gemiddelde kwaliteit van de netbeheerder: SAIFI van 1 en een CAIDI van (20 + 60) / 2 = 40. Bijbehorende gewenste compensatie is 3,80 euro. Dit is ongelijk aan (0 + 6,20) / 2 = 3,10 euro”.

13.4.13 ACM vergeet evenwel een belangrijke consequentie van dit aggregeren te vermelden, namelijk de berekende kwaliteitswaarden van de aggregatie geeft een overschattingoverschattingoverschattingoverschatting ten opzichte van de som van de kwaliteitswaarde van de individuele afnemers. Dit is een gevolg van het uitgangspunt van de afnemende meerwaarde, tot uitdrukking gebracht in een logaritmische kromme.

13.4.14 Het ‘platslaan’ van de individuele kwaliteitsinformatie van miljoenen afnemers tot een enkele indicator heeft een negatieve invloed op de kwaliteit van de ‘benaderde’

meetgegevens. Hoe groter de spreiding tussen de afnemers bij een netbeheerder des te groter de overschatting van de kwaliteitswaarde.

13.4.15 Ten vierde leggen de waarderingsfuncties van de onderzoeksbureaus een relatie tussen de kwaliteitsprestatie naar de individuele afnemer en de financiële waardering hiervoor van de individuele afnemer. Dat is wat anders dan de (totale) kwaliteitsprestatie van de netbeheerder en de financiële waardering hiervoor van de afnemer”.

13.4.16 Tenslotte wordt bij de berekening van de kwaliteitsprestatie onderscheid gemaakt tussen twee types afnemers: huishoudens en MKB-bedrijven. Deze gegevens zijn niet per netbeheerder beschikbaar. Uit dien hoofde wordt de landelijke verhouding tussen het aantal huishoudens en het aantal MKB-bedrijven gebruikt om een weging aan te brengen tussen de waardering van een huishouden en van een MKB-bedrijf, zie ME7R-343:

• “Er is echter geen informatie beschikbaar over het aantal huishoudens en het aantal

MKBbedrijven per netbeheerder. Daarom is gekozen om de landelijke verhouding tussen het aantal huishoudens en het aantal MKB-bedrijven te gebruiken om een weging aan te brengen tussen de waardering van een huishouden en een MKB-bedrijf.[…]”.

Tabel 13.2: Samenvatting gerealiseerde kwaliteitsgegevens

Processtap Knelpunt Gekozen oplossing Gevolg Opmerkingen Gerealiseerde kwaliteitsgegevens Definitie én eenduidige vaststelling individuele kwaliteit niet mogelijk Benadering middels geaggregeerde jaarlijkse uitval Niet robuust Betrouwbaarheid ↓ Niet plausibel Alternatieven niet onderzocht Afnemende meerwaarde weg gesaldeerd

14 BIJLAGE F: BRONNEN

Rapporten

RapportenRapporten

Rapporten

Blauw Research BV: Waardering stroomonderbrekingen 2012, augustus 2012 https://www.acm.nl/nl/publicaties/publicatie/15646/Rapport

https://www.acm.nl/nl/publicaties/publicatie/15646/Rapporthttps://www.acm.nl/nl/publicaties/publicatie/15646/Rapport

https://www.acm.nl/nl/publicaties/publicatie/15646/Rapport----BlauwBlauwBlauwBlauw----WaarderingWaarderingWaardering----vanWaardering vanvan----van stroomonderbrekingen

stroomonderbrekingenstroomonderbrekingen stroomonderbrekingen

Blauw Research BV: Vereenvoudiging model waardering stroomonderbrekingen, januari 2013 https://www.acm.nl/nl/publicaties/publicatie/15645/Rapport

https://www.acm.nl/nl/publicaties/publicatie/15645/Rapporthttps://www.acm.nl/nl/publicaties/publicatie/15645/Rapport

https://www.acm.nl/nl/publicaties/publicatie/15645/Rapport----BlauwBlauwBlauw----VereBlauw VereVereenvoudigingVereenvoudigingenvoudiging envoudiging----model

modelmodel

model----waarderingwaarderingwaarderingwaardering----stroomonderbrekingenstroomonderbrekingenstroomonderbrekingenstroomonderbrekingen

SEO : Op prijs gesteld, maar ook op kwaliteit, april 2004

https://www.acm.nl/nl/publicaties/publicatie/5706/Onderzoek https://www.acm.nl/nl/publicaties/publicatie/5706/Onderzoekhttps://www.acm.nl/nl/publicaties/publicatie/5706/Onderzoek

https://www.acm.nl/nl/publicaties/publicatie/5706/Onderzoek----DTeDTeDTeDTe----2004200420042004----kostenkostenkosten----kosten stroomonderbrekingen

stroomonderbrekingenstroomonderbrekingen stroomonderbrekingen

Wet

WetWet

Wet---- en regelgevingen regelgevingen regelgeving en regelgeving

EZK: Elektriciteitswet 1998

https://wetten.overheid.nl/BWBR0009755/2020 https://wetten.overheid.nl/BWBR0009755/2020https://wetten.overheid.nl/BWBR0009755/2020 https://wetten.overheid.nl/BWBR0009755/2020----020202----0102 010101

ACM: Methodebesluit voor de regionale netbeheerders elektriciteit in de 6e reguleringsperiode (2014-2016), 02-10-2013

https://www.acm.nl/nl/publicaties/publicatie/12002/Methodebesluit https://www.acm.nl/nl/publicaties/publicatie/12002/Methodebesluithttps://www.acm.nl/nl/publicaties/publicatie/12002/Methodebesluit

https://www.acm.nl/nl/publicaties/publicatie/12002/Methodebesluit----RNBRNBRNB----elektriciteitRNB elektriciteitelektriciteit----elektriciteit 2014

20142014 2014----2016201620162016

ACM: Gewijzigd Methodebesluit voor de regionale netbeheerders elektriciteit in de 7e reguleringsperiode (2017-2021), 25-01-2019

https://www.acm.nl/nl/publicaties/gewijzigd https://www.acm.nl/nl/publicaties/gewijzigdhttps://www.acm.nl/nl/publicaties/gewijzigd

https://www.acm.nl/nl/publicaties/gewijzigd----methodebesluitmethodebesluitmethodebesluitmethodebesluit----rnbsrnbsrnbsrnbs----elektriciteitelektriciteitelektriciteitelektriciteit----201720172017----20212017 202120212021

Rekenmodellen

RekenmodellenRekenmodellen

Rekenmodellen

ACM: Gewijzigd q-factormodel regionale netbeheerders elektriciteit 2011 – 2013, 15-09-2016. https://www.acm.nl/nl/publicaties/publicatie/16284/Gewijzigd

https://www.acm.nl/nl/publicaties/publicatie/16284/Gewijzigdhttps://www.acm.nl/nl/publicaties/publicatie/16284/Gewijzigd

https://www.acm.nl/nl/publicaties/publicatie/16284/Gewijzigd----qqqq----factormodelfactormodelfactormodel----regionalefactormodel regionaleregionale regionale----netbeheerders

netbeheerdersnetbeheerders

netbeheerders----elektelektelektelektriciteitriciteitriciteitriciteit----20112011---20112011---2013---201320132013

ACM: Gewijzigd q-factormodel regionale netbeheerders elektriciteit 2014-2016,15-09-2016 https://www.acm.nl/nl/publicaties/publicatie/16293/Gewijzigd

https://www.acm.nl/nl/publicaties/publicatie/16293/Gewijzigdhttps://www.acm.nl/nl/publicaties/publicatie/16293/Gewijzigd

https://www.acm.nl/nl/publicaties/publicatie/16293/Gewijzigd----qqqq----factormodelfactormodelfactormodelfactormodel----regionaleregionaleregionale----regionale netbeheerders

netbeheerdersnetbeheerders

netbeheerders----elektriciteitelektriciteitelektriciteitelektriciteit----2014201420142014----2016201620162016

ACM: Q-factorberekening behorende bij de x-factorbesluiten RNB’s elektriciteit 2017-2021, 27-09-2016

https://www.acm.nl/nl/publicaties/publicatie/16348/Q https://www.acm.nl/nl/publicaties/publicatie/16348/Qhttps://www.acm.nl/nl/publicaties/publicatie/16348/Q

https://www.acm.nl/nl/publicaties/publicatie/16348/Q----factorberekeningfactorberekeningfactorberekening----behorendefactorberekening behorendebehorende----bijbehorende bijbijbij----dedede----de xxxx----factorbesluitenfactorbesluitenfactorbesluitenfactorbesluiten----RNBsRNBsRNBsRNBs----elektriciteitelektriciteit----2017elektriciteitelektriciteit 201720172017----202202202202

15 BIJLAGE G: AFKORTINGEN

ACM = Autoriteit Consument & Markt BR = Blauw Research B.V.

CBS = Centraal Bureau voor de Statistiek

EZK = Ministerie van Economische Zaken en Klimaat

SEO = Stichting voor Economisch Onderzoek der Universiteit van Amsterdam MS-net = Middenspanningsnet

LS-net = Laagspanningsnet HS-net = Hoogspanningsnet

CAIDI = Customer Average Interruption Duration Index SAIFI = System Average Interruption Frequency Index SAIDI = System Average Interruption Duration Index

BR-2012 = Rapport BR: Waardering stroomonderbrekingen 2012

BR-2013 = Rapport BR: Vereenvoudiging model waardering stroomonderbrekingen SEO-2004 = Rapport SEO: Op prijs gesteld, maar ook op kwaliteit

E-wet = Elektriciteitswet 1998

ME6R = Methodebesluit voor de regionale netbeheerders elektriciteit in de 6e reguleringsperiode 2014-2016

ME7R = Gewijzigd Methodebesluit voor de regionale netbeheerders elektriciteit in de 7e reguleringsperiode 2017-2021

ME8R = Methodebesluit voor de regionale netbeheerders elektriciteit in de 8e reguleringsperiode 2022-e.v.

In document Analyse Q-factor Regulering (pagina 54-60)