In dit hoofdstuk wordt een beschouwing gegeven over de kwaliteit van het onderwijs op basisschool De Holthuizen te Haaksbergen. Na een korte beschrijving van de uitgangssituatie en een algemene conclusie volgt een toelichting op de indicatoren. Deze toelichting is onderverdeeld in
kwaliteitszorg, onderwijsleerproces en opbrengsten.
Uitgangssituatie
Basisschool De Holthuizen ressorteert onder het bevoegd gezag van de Stichting Katholiek Onderwijs Twente Achterhoek (SKOTA). Het
leerlingenaantal stijgt. De school telde op 1 oktober 2004 336 leerlingen, waarvan ongeveer 4 procent met een formatiegewicht van meer dan 1,00. De leerlingen zijn sinds 1 maart 2005 verdeeld over vijftien groepen. Dit jaar bezoeken drie leerlingen met een zogenoemd "rugzakje" de school.
De directeur is sinds augustus 2000 aan de school verbonden. Het team bestond op 1 oktober 2004 uit 26 leerkrachten, waarvan 18 collega's in deeltijd werken. Het team is een mix van ervaren en jongere collega's.
De school is gehuisvest in een scholencomplex met OBS De Wereld. Beide scholen overleggen over het gebruik van de gemeenschappelijke ruimten. In 2002 zijn vanwege de groei van het aantal leerlingen zes lokalen bijgebouwd, waarvan een permanent is. De huisvesting bestaat uit een speellokaal, vijftien lokalen, een gemeenschapsruimte, ruimte voor IB/RT en een directie- en personeelskamer.
Algemene beschouwing
Op basis van dit periodiek kwaliteitsonderzoek (PKO) komt de inspectie tot de conclusie dat de kwaliteit van het onderwijs op basisschool De Holthuizen van voldoende niveau is. Op 24 indicatoren is de kwaliteit voldoende of goed en op één indicator onvoldoende. Eén indicator is niet te beoordelen. De
systematische evaluatie van de kwaliteit van leren, onderwijzen en begeleiden en het planmatig werken aan verbeteractiviteiten zijn van voldoende kwaliteit, zoals ook bleek tijdens het jaarlijks onderzoek in augustus 2003. Tijdens het regulier schooltoezicht in november 2000 was de beoordeling van de
afstemming op relevante verschillen als voldoende beoordeeld. Tijdens dit PKO is de afstemming bij de verwerking als onvoldoende beoordeeld. Het team heeft de laatste jaren gewerkt aan de invoering van het dyslexieprotocol in groep 2, 3 en 4, de leerlijnen in groep 1 en 2 en de (verdere) invoering van een aantal nieuwe methoden. De eind- en tussenopbrengsten zijn op het niveau van vergelijkbare scholen.
Kwaliteitszorg
Tijdens dit PKO zijn drie indicatoren van de kwaliteitszorg beoordeeld, namelijk systematische evaluatie, planmatig werken en toetsing. Alle indicatoren zijn van voldoende niveau.
PKO rapport De Holthuizen, 27 en 28 juni 2005 12 De school hanteert ZEBO (Zelfevaluatie basisonderwijs) als
zelfevaluatie-instrument. In 2003 heeft het team dit instrument ingevuld. In de
kwaliteitscyclus is aangegeven dat ZEBO in 2006 herhaald zal worden. Door middel van een ouderenquête heeft de school eveneens zicht op de sterke en zwakke punten. De inspectiebezoeken in 2000 en 2003 zijn mede gehanteerd als verantwoording van de kwaliteit van het onderwijs. Om deze redenen is de systematische evaluatie als voldoende beoordeeld.
De inspectie concludeert dat basisschool de Holthuizen voldoende planmatig werkt aan verbeteractiviteiten. Het jaarplan (bedoeld als bijstelling van het schoolplan) bevat slechts gedeeltelijk concrete doelstellingen. De borging van de kwaliteitszorg en het jaarplan kunnen inzichtelijk worden als de doelen in concrete (haalbare) termen worden geformuleerd, voorzien van
evaluatiemomenten met een tijdspad.
Het toetssysteem is van voldoende kwaliteit. De eindopbrengsten en
tussentijdse opbrengsten (leerresultaten op tussenliggende momenten) worden bepaald met behulp van genormeerde toetsen. Het protocol leesproblemen en dyslexie wordt gehanteerd in groep 2 tot en met 4. In de groepen 1 en 2 zijn de CITO-toetsen Ordenen en Taal voor Kleuters in gebruik.
De sociaal-emotionele ontwikkeling wordt in groep 1 en 2 systematisch gevolgd met behulp van het persoonlijk ontwikkelingsboekje van Pravoo. Het team zal volgend schooljaar starten met een nieuw aanbod voor sociaal-emotionele ontwikkeling met daaraan gekoppeld eventueel een
signaleringsinstrument voor groep 3 tot en met 8.
Onderwijsleerproces
Het leerstofaanbod voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde voldoet aan de kerndoelen. Men heeft dit schooljaar een nieuwe methode ingevoerd voor geschiedenis. In de kleutergroepen wordt gewerkt met de nieuwe versie van Schatkist. De leerlijnen zijn vastgelegd en zullen binnenkort geëvalueerd worden. De leerstof wordt aangeboden tot en met het niveau van groep 8. De aanwezige methodes en materialen maken afstemming op de
onderwijsbehoeften van individuele leerlingen mogelijk, zowel voor zorgleerlingen als voor meer begaafde leerlingen.
Het leerstofaanbod wordt gerealiseerd binnen voldoende geplande onderwijstijd. De leraren gaan tijdens de lessen zorgvuldig om met de onderwijstijd. Het team varieert de hoeveelheid tijd voor leren en onderwijs afhankelijk van de onderwijsbehoeften van leerlingen, bijvoorbeeld om 8.25 tijdens de inloop voor groep 1 en 2, van 8.30 tot 9.00 voor de overige groepen en tijdens het zelfstandig werken. Ook worden sommige leerlingen extra
geholpen vóór schooltijd.
PKO rapport De Holthuizen, 27 en 28 juni 2005 13 De basis van didactisch handelen, het duidelijk uitleg geven, is voldoende waargenomen tijdens de groepsbezoeken. De leraren realiseren een
productieve werksfeer waardoor de leerlingen voldoende betrokken zijn bij de lessen en de activiteiten. Er is echter vastgesteld dat het team op schoolniveau onvoldoende uitvoering geeft aan de afstemming van de verwerking op de onderwijsbehoeften van leerlingen. De geconstateerde verschillen tussen leerlingen leiden op groepsniveau onvoldoende tot zichtbare afstemming. De leerlingen werken in sommige groepen wel met gedifferentieerde dag- of weektaken. In de weekplanning is niet altijd op voorhand duidelijk wie meer, minder of ander werk maakt. Om deze redenen is de afstemming bij
verwerking als onvoldoende beoordeeld. Het team is van mening dat men voldoende aandacht besteed aan differentiatie bij de instructie. Tijdens de groepsobservatie volgden de meeste leerlingen de klassikale instructie. Tijdens het eerste half uur per dag krijgen sommige leerlingen voorinstructie. De aandacht voor leerstrategieën is in voldoende mate waargenomen, zowel tijdens de reken- als de taallessen.
Tijdens de groepsbezoeken heeft de inspectie ervaren dat de leraren op respectvolle wijze met leerlingen omgaan. Ook de leerlingen gaan goed met elkaar om.
De zorg is van voldoende kwaliteit. In de notitie "Leerlingenzorg op de
Holthuizen" is aangegeven hoe de zorg georganiseerd is. Uit de groepsmappen blijkt dat de leraren op een systematische wijze de vorderingen van hun leerlingen bepalen. Daarvoor gebruiken ze naast observaties,
methodegebonden ook methode-onafhankelijke toetsen. De school beschikt hiertoe in alle groepen over een leerlingvolgsysteem voor de relevante leergebieden, conform de toetskalender. De sociaal-emotionele ontwikkeling wordt in de groepen 1 en 2 systematisch gevolgd. In de overige groepen met behulp van een zelf ontwikkeld sociogram, waarbij het overzicht ontbreekt.
Driemaal per jaar worden tijdens een groepsbespreking alle leerlingen doorgesproken. De leerkracht legt deze aantekeningen vast en de intern begeleider maakt overzicht van de zorg- en aandachtsleerlingen. De criteria op basis waarvan een leerling een zorg- of een aandachtsleerling is, zijn echter niet vastgelegd. De uitvoering van de zorg wordt op schoolniveau op een voldoende wijze planmatig vorm gegeven. De concreetheid van de doelstelling in de handelingsplannen is een aandachtspunt voor het team. Zonder concrete doelstelling is de evaluatie van de geboden hulp moeilijk. Het is van belang om duidelijke criteria op te stellen voor zorgleerlingen met de daarop volgende planmatige acties.
Opbrengsten
De opbrengsten liggen op basisschool de Holthuizen rond het verwachte niveau. Uit de resultaten van de landelijk genormeerde eindtoets blijkt dat in de afgelopen drie jaar de resultaten eenmaal boven en tweemaal op het niveau liggen van scholen met een vergelijkbare leerlingenpopulatie. Alle leerlingen in groep 8 doen mee aan de eindtoets.
De resultaten gedurende de schoolloopbaan zijn beoordeeld aan de hand van de uitslagen van de toetsen van het leerlingvolgsysteem voor technisch lezen in groep 3 en 4, rekenen en wiskunde in groep 4 en 6 en begrijpend lezen in groep 6. Uit deze gegevens komt naar voren dat de resultaten op vijf toetsen boven de door de inspectie gehanteerde ondergrens liggen.
Het niveau van de sociale vaardigheden is niet vast te stellen omdat de school niet beschikt over gegevens die zijn verzameld met een genormeerd instrument waarop een inspectie-oordeel kan worden gebaseerd.
PKO rapport De Holthuizen, 27 en 28 juni 2005 14
PKO rapport De Holthuizen, 27 en 28 juni 2005 15