In dit rapport wordt eerst ingegaan op de context waarbinnen het onderwijs op basisschool Het Klokhuis gestalte moet krijgen. Daarna volgt een bespreking van de conclusies en bevindingen van de inspectie. Daartoe wordt eerst een algemeen beeld van de stand van zaken geschetst, gevolgd door een
toelichting op de opbrengsten, het onderwijs en leren en een enkel onderdeel van de kwaliteitszorg, te weten indicator 1.7. Het rapport wordt afgesloten met een bespreking van de aandachtspunten voor verbetering.
De context
Het gaat om de uitgangssituatie van de school; meer in het bijzonder om factoren die, hetzij in positieve, hetzij in negatieve zin, van invloed zijn op de kwaliteit van het onderwijs en de schoolontwikkeling, maar waarop de school geen invloed kan uitoefenen. Zaken die daarbij in het oog springen hebben betrekking op de bereikbaarheid van ketenpartners, het tijdsbeslag dat op de leerkrachten wordt gelegd als gevolg van echtscheidingen en de huisvesting.
De bereikbaarheid van sommige ketenpartners laat zeer te wensen over. Dit komt de begeleiding van met name de zorgleerlingen niet te goede en legt onnodig beslag op de tijd die men ter beschikking heeft. Dit laatste doet zich ook voor bij het voeren van gesprekken met gescheiden ouders. Die moeten vaak twee keer worden gevoerd.
Met betrekking tot de huisvesting geeft de school aan op dit moment over onvoldoende ruimtes te beschikken om zorgleerlingen onder goede
omstandigheden die extra begeleiding te bieden die zij behoeven. Om die reden start binnenkort een verbouwing, die erop is gericht dit probleem op te heffen.
Een andere ongunstige omstandigheid die met betrekking tot de huisvesting in het oog springt, is het ontbreken van een gymzaal. De gymzaal die de school gebruikt, is op enige afstand van de school gelegen. Het kost behoorlijk wat extra tijd en energie daar naartoe te gaan; zeker met leerlingen van de lagere groepen.
Conclusies en bevindingen Algemeen beeld
De kwaliteit van het onderwijs op basisschool Het Klokhuis voldoet in grote lijnen aan de eisen die de inspectie daaraan stelt. Alleen het niveau van de kwaliteitszorg vertoont een wat wisselend beeld. Tijdens het jaarlijks onderzoek in 2005 is gebleken dat de indicatoren 1.1, 1.2, 1.4 en 1.5 van voldoende niveau zijn. De kwaliteit van indicator 1.3 en 1.6 voldeed nog niet aan de eisen die de inspectie daaraan stelt. Dit blijkt tijdens het huidige bezoek van de inspectie ook het geval te zijn met indicator 1.7. Basisschool Het Klokhuis beschikt nog niet over een voldoende uitgewerkt beleid om de sociale veiligheid van leerlingen en personeel te waarborgen.
Onaangekondigd kwaliteitsonderzoek Basisschool Het Klokhuis, 21-8-2006 12 Tijdens het huidige bezoek is echter ook gebleken dat de kwaliteit van alle andere indicatoren van voldoende en in een enkel geval zelfs van hoog niveau is. Een uitschieter in positieve zin is de verantwoordelijkheid die de leerlingen hebben voor de organisatie van hun eigen leerproces. Op dit punt blijkt duidelijk dat het onderwijs op Het Klokhuis berust op de uitgangspunten van Helen Parkhurst (Daltononderwijs). De opbrengsten liggen in het algemeen op een aanvaardbaar, de tussenopbrengsten zelfs op een hoog niveau.
Opbrengsten
Hoewel deze op een aanvaardbaar niveau liggen, is enige nuancering hiervan op zijn plaats.
De eindopbrengsten zijn van voldoende niveau, zij het echter niet in alle jaren.
In 2004 en 2006 lagen deze rond het niveau dat op grond van de
samenstelling van de leerlingenpopulatie mocht worden verwacht. In 2005 lagen ze daar echter significant onder.
De inspectie spreekt geen oordeel uit over de vraag of de sociale vaardigheden van de leerlingen op een niveau liggen dat mag worden verwacht. Dat
vanwege het ontbreken van gegevens hierover. Het Klokhuis beschikt op dit moment niet over een instrument om dit in kaart te brengen. Het team is druk doende zich het programma 'Kanjertraining' eigen te maken, om zodoende de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerlingen te kunnen ondersteunen. In het kader daarvan is het zich aan het oriënteren op een instrument voor het volgen van de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerlingen dat in het verlengde daarvan ligt.
De inspectie kwalificeert het niveau van de tussenopbrengsten als hoog.
Doorslaggevend voor deze kwalificatie is het gegeven dat zowel het
percentage d/e-leerlingen als de gemiddelde vaardigheidsscore van alle door de inspectie beoordeelde tussenopbrengsten (technisch lezen in groep 3 en 4, rekenen en wiskunde in groep 4 en 6 en begrijpend lezen in groep 6) voldoen aan haar normen.
De doorstroming gedurende de schoolperiode (indicator 13.3) is in overeenstemming met het landelijke beeld.
Onderwijs en leren
De bespreking hiervan spitst zich toe op het leerstofaanbod, de onderwijstijd, het pedagogisch en didactisch handelen van de leerkrachten, de afstemming, de rol van de leerlingen en zorg en begeleiding.
Alle indicatoren die betrekking hebben op het leerstofaanbod voldoen aan de eisen die daaraan worden gesteld. Dit geldt ook voor de aansluiting van de leerinhouden tussen de diverse leerjaren. De school beschikt in de
kleutergroepen over uitgewerkte leerlijnen voor de taalontwikkeling en de ontwikkeling van basale rekenvaardigheden. Een tweede argument om
indicator 3.5 met een voldoende te beoordelen vloeit voort uit de constatering dat de leerkrachten bijhouden aan welke tussendoelen zij aandacht schenken.
Een laatste argument voor genoemd oordeel is gebaseerd op het feit dat de school ook op tal van andere terreinen afspraken heeft gemaakt om de doorgaande lijn te waarborgen.
Onaangekondigd kwaliteitsonderzoek Basisschool Het Klokhuis, 21-8-2006 13 De leerkrachten maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd en stemmen de hoeveelheid tijd voor leren en onderwijzen af op de
onderwijsbehoeften van de leerlingen. Enerzijds heeft de school maatregelen genomen om onnodig verlies van onderwijstijd tegen te gaan. Zowel 's
ochtends als 's middags hanteert zij een tamelijk ruime inlooptijd. De inspectie heeft hier waardering voor. Aan de andere kant is het zo dat de leerlingen iedere dag naast hun gewone pauze tijd krijgen om in de klas iets te eten. De afweging die de school in deze heeft gemaakt, strookt, met name door het nogal impliciete karakter ervan, niet volledig met de opvattingen van de inspectie in deze. De tijd die met het nuttigen van een tussendoortje is
gemoeid is niet expliciet gekoppeld aan bepaalde doelen die de school hiermee wil bereiken.
De leerkrachten zorgen ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar omgaan. Er heerst voor een ontspannen sfeer en de leerkrachten tonen in gedrag en taalgebruik respect voor de leerlingen. Daarmee vervullen zij een voorbeeldfunctie. Iets dat medebepalend is voor de sfeer op school.
Met betrekking tot hun didactisch handelen valt op te merken dat zij een taakgerichte werksfeer weten te realiseren. Zij leggen ook duidelijk uit. Toch zijn er op dit vlak nog verbeteringen mogelijk. De leerkrachten geven bij de aanvang van de les te weinig aan welke doelen zij nastreven. Aan de andere kant geven zij soms 'te veel' en te snel feedback aan de leerlingen. Daarmee is bedoeld dat de leerkrachten, door zich hier té actief in op te stellen, de
mogelijkheid voor de andere leerlingen blokkeren om te reageren op de inbreng van een medeleerling. Dit laatste is minder bevorderlijk voor hun actieve betrokkenheid.
De inspectie constateert dat de kwaliteit van de afstemming van instructie en verwerking op de verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen van
voldoende niveau is. Dit wordt mede in de hand gewerkt doordat Het Klokhuis een Daltonschool is: de leerlingen werken stelselmatig met taken die zijn toegespitst op hun onderwijsbehoeften. Mede door dit laatste én het feit dat zij een zekere vrijheid hebben om zelf te bepalen wanneer zij wat gaan doen, komt de inspectie tot de conclusie dat de leerlingen een hoge mate van verantwoordelijkheid hebben voor de organisatie van hun eigen leerproces.
Uit de uitslagen van de ouderenquête blijkt dat de ouders zich in voldoende mate betrokken tonen bij de school. Daarom beoordeelt de inspectie indicator 9.3 als voldoende. Op basis van de indrukken die zij heeft opgedaan en de gesprekken die zij heeft gevoerd, komt de inspectie eveneens tot de conclusie dat de leerlingen en het personeel zich in het algemeen veilig voelen op school.
Onaangekondigd kwaliteitsonderzoek Basisschool Het Klokhuis, 21-8-2006 14 De indicatoren die betrekking hebben op zorg en begeleiding (indicator 10.1, 11.2, 11.3 en 11.4) krijgen allen het oordeel 'voldoende'. In 2001 oordeelde de inspectie dat de kwaliteit van indicator 10.1 te wensen overliet. Dit kwam omdat de school destijds niet beschikte over een landelijk genormeerde toets voor rekenen en wiskunde. Zij heeft daar inmiddels in voorzien. Daardoor en omdat zij in de kleutergroepen ieder jaar de vorderingen van de leerlingen in kaart brengt met behulp van landelijk genormeerde toetsen, komt de inspectie tot de conclusie dat Het Klokhuis beschikt over een toetsinstrumentarium dat voldoende dekkend is voor het volgen van de leerlingen. Daarnaast is het zo dat de inrichting van de leerlingenzorg schriftelijk is vastgelegd, zij het dat een herschikking van de samenstellende onderdelen hiervan om aandacht vraagt.
Dit om de overzichtelijkheid die enigszins te wensen overlaat, weer te optimaliseren. De analyse van de verzamelde gegevens is van voldoende niveau, maar kan nog verder worden aangescherpt; namelijk door het maken van trendanalyses. De school voert de zorg planmatig uit. Debet hieraan is de kwaliteit van de handelingsplannen. Zo deze nog aanscherping behoeven, dan betreft het de concrete beschrijving van de beginsituatie en de doelen die men nastreeft. Ook het laatste onderdeel van de leerlingenzorg, het nagaan van de effecten van de zorg, is van voldoende niveau.
Kwaliteitszorg
Tijdens het jaarlijks onderzoek in 2005 heeft de inspectie, met uitzondering van indicator 1.7, de kwaliteitszorg beoordeeld (zie ook het 'algemeen beeld').
Daarom spreekt zij daar nu geen oordeel over uit. De inspectie beperkt zich tot het beoordelen van indicator 1.7 en komt, zoals reeds is aangegeven, tot de conclusie dat de school de sociale veiligheid van leerlingen en personeel in beleidsmatig opzicht nog in onvoldoende mate waarborgt. Het inzicht in de beleving hiervan door de leerlingen ontbreekt nog. De school neemt niet om de twee jaar een enquête af onder de leerlingen, waarin zij hen op dit punt bevraagt. Ten aanzien van de leerkrachten beschikt de school wél over deze gegevens en wel op basis van de functioneringsgesprekken die de directie voert. De onvoldoende voor indicator 1.7 is echter met name gebaseerd op de overweging dat het preventieve en curatieve beleid van de school veelal niet is vastgelegd.
Aandachtspunten voor verbetering
Deze hebben vooral betrekking op bepaalde aspecten van de kwaliteitszorg:
• het expliciet maken van het inzicht van de school in de kenmerken van haar leerlingenpopulatie;
• het regelmatig evalueren van het leren en onderwijzen: dat wil zeggen wat zijn de concrete opbrengsten c.q. resultaten die de school heeft bereikt, gevolgd door een analyse daarvan en de conclusies die zij daaruit trekt;
• het 'smart' uitwerken van plannen van aanpak die ten grondslag liggen aan de verbeteractiviteiten die de school ter hand wil nemen;
• aandacht schenken aan het borgen van de kwaliteit van het onderwijs; niet alleen van datgene wat reeds is gerealiseerd, maar ook van datgene dat de school nog wil realiseren;
• het op een inzichtelijke wijze rapporteren aan belanghebbenden over de opbrengsten die de school realiseert en
Onaangekondigd kwaliteitsonderzoek Basisschool Het Klokhuis, 21-8-2006 15
• het in beleidsmatig opzicht waarborgen van de sociale veiligheid van leerlingen en personeel.
Onaangekondigd kwaliteitsonderzoek Basisschool Het Klokhuis, 21-8-2006 17