Hoe zijn bomen beschermd
Bomen en beplantingen in Berkelland zijn beschermd via de Bomenverordening van de gemeente en via de Wet natuurbescherming. Ook via de bestemmingsplannen is er enige bescherming ten aanzien van de gebruiksmogelijkheden van de ondergrond.
4.1 Bomenverordening
In de Bomenverordening heeft de gemeenteraad van Berkelland regels gesteld. Daarin is onder meer beschreven voor welke bomen en beplantingen een vergunning nodig is bij kap en
rigoureuze snoei. De vergunning is een omgevingsvergunning voor het kappen, en wordt in de volksmond kapvergunning genoemd.
4.1.1 Waarom een nieuwe Bomenverordening
Jarenlang hebben wij buiten de bebouwde kom voor erven en tuinen met bijzondere bomenlijsten gewerkt. De definitie van erf of tuin buiten de bebouwde kom leidde in bepaalde gevallen tot verwarring. Door buiten de kom te kiezen voor een algehele vergunningplicht wordt verwarring voorkomen.
Naast de wijziging voor de lijsten buiten de bebouwde kom, zijn ook enkele andere onderdelen geactualiseerd.
4.1.2 Wanneer is een vergunning nodig en wat wijzigt er
Buiten de bebouwde kom, erven en tuinen:
Buiten de bebouwde kom was er een lijst voor bomen in erven en tuinen. Voor erven en tuinen gold, dat alleen voor de bomen die op de lijst stonden, een vergunning gevraagd moest worden om deze te kappen. De bomen die niet op de lijst stonden, konden zonder vergunning worden gekapt.
Omdat de grens van de tuinen en erven vaak niet duidelijk is, gaf dit discussie en onduidelijkheid.
Om meer duidelijkheid te kunnen geven, worden de lijsten voor erven en tuinen buiten de bebouwde kom afgeschaft. De erven en tuinen vallen vanaf nu onder de regels die al voor de overige beplantingen buiten de bebouwde kom golden.
Dit betekent dat buiten de bebouwde kom voor alle beplantingen met een stamdiameter dikker dan 10 cm (op 1,30 m hoogte) vanaf nu een vergunning moet worden gevraagd voordat deze gekapt kan worden.
Buiten de bebouwde kom, overige beplantingen:
Buiten de bebouwde kom gold voor alle beplantingen die niet in erven of tuinen stonden, een vergunningplicht, als de beplanting een stam had met een doorsnede van 10 cm (op 1,30 m hoogte). Dit blijft zo in de nieuwe Bomenverordening.
Er zijn enkele uitzonderingen.
Binnen de bebouwde kom:
Binnen de bebouwde kom is er een lijst van bomen waar een omgevingsvergunning voor het kappen voor gevraagd moet worden. Bomen die niet op deze lijst staan, mogen zonder vergunning gekapt worden.
Dit blijft ongewijzigd. Wel worden de bomenlijsten geactualiseerd. De lijst betreft zowel particuliere als gemeentelijke bomen.
Bijzonderheden:
Bomen die zijn geplant vanwege een opgelegde herplant zijn altijd vergunningplichtig, ook als zij nog geen 10 cm doorsnede hebben bereikt op 1,30 m hoogte.
16
Uitzonderingen
Er zijn enkele uitzonderingen, deze zijn ongewijzigd ten opzichte van de vorige Bomenverordening. Dit zijn:
- Voor bomen die gevaar opleveren kan de burgemeester toestemming geven voor directe noodkap.
- Bepaalde werkzaamheden in het kader van beheer mag zonder vergunning, bijvoorbeeld knotten of het afzagen van een houtwal zodat deze weer kan uitgroeien. Als die
maatregel voor de 1e keer plaatsvindt, moet wel een vergunning gevraagd worden.
- er zijn in bepaalde gevallen uitzonderingen voor bepaalde boomsoorten zoals populieren en kerstbomen.
Droogte en bomenkap
Door toenemende droogte neemt het aantal dode bomen sterk toe. Bij dode bomen moet een vergunning worden aangevraagd om te kappen. Vanuit veiligheid kan het voorkomen dat er meer bomen in aanmerking komen voor noodkap.
4.1.3 Beoordeling van een vergunningsaanvraag
Ter uitwerking en nadere toelichting bij de bomenverordening, is er een apart beleidsdocument bij de bomenverordening gemaakt. Daarin zijn zaken als beoordeling en herplant geactualiseerd.
Het college stelt dit document vast. In deze paragraaf geven wij de hoofdlijnen van de beoordeling en herplant weer.
Beoordeling
Als een omgevingsvergunning wordt aangevraagd, wordt deze beoordeeld op de volgende waarden:
a. natuur- en milieuwaarden;
b. landschappelijke waarden;
c. cultuurhistorische waarden;
d. waarden van stads- en dorpsschoon;
e. waarden van recreatie en leefbaarheid.
Als de reden van kap niet opweegt tegen de waarde van de beplanting, kan de vergunning geweigerd worden. Er is een beoordelingsformulier met een puntentelling om dit te onderbouwen.
Dit beoordelingsformulier is geactualiseerd. Ook is het afhankelijk van de puntentelling of er een herplant kan worden opgelegd.
Herplant
Als de vergunning wordt verleend, kan in bepaalde gevallen een herplant worden geëist. Herplant heeft als doel om het ruimtelijke gemis van de houtopstand te compenseren, en is maatwerk. Het college stelt de berekening van de maximaal op te leggen herplant vast.
Nieuw is, dat er een formulier is waarop degene die een boom moet herplanten, moet melden dat hij aan zijn plicht heeft voldaan. Wij controleren hier ook op.
Er is een wijziging gedaan voor de herplant. Het vorige beleid maakte onderscheid in diverse categorieën. Het aantal categorieën is teruggebracht naar 2. Namelijk de solitaire bomen en de houtopstanden. De (maximale) herplant wordt berekend aan de hand van een formule die uitgaat van de ruimtelijke impact van een houtopstand (bepanting). Als voor de kap van een boom binnen de bebouwde kom een herplant opgelegd moet worden, dan moet rekening gehouden worden met de beschikbare ruimte en het ruimtelijke gemis. Het is niet reëel om voor een solitaire boom in een relatief kleine tuin een herplant van meerdere bomen op te leggen en dit zal dan ook uit de beoordeling volgen. Maar in sommige gevallen kan het wel leiden tot een herplant van bijvoorbeeld 2 bomen. Wij verwachten niet dat dit in het algemeen tot een verzwaring van de omvang van de herplant leidt.
Het opleggen van herplant is altijd maatwerk en afhankelijk van de plaatselijke situatie.
17
Bijzondere bomenlijsten
In de nieuwe Bomenverordening komen de bomenlijsten buiten de bebouwde kom te vervallen.
De bomenlijst voor binnen de bebouwde kom wordt vernieuwd. De criteria om een boom op de lijst te plaatsen, zijn nagenoeg ongewijzigd ten opzichte van het bomenbeleid uit 2006.
De criteria zijn als volgt:
- bomen die eerder zijn geweigerd bij een vergunningsaanvraag;
- bomen die wegens een herplantplicht zijn geplant;
- bomen die formeel zijn geschonken of als herdenkingsboom zijn geplant;
- monumentale bomen die op de landelijke lijst van de Bomenstichting staan;
- cultuurhistorisch waardevolle bomen;
- beeld- en sfeerbepalende bomen;
- bomen van een zeldzame soort of met een bijzondere groeivorm.
Voor alle bomen op de lijst geldt dat ze goed zichtbaar zijn vanuit de openbare ruimte en een stamdikte hebben van minimaal 10 cm (stamdiameter op 1,30 m hoogte).
Als bomen (of andere beplantingen) op de lijst worden geplaatst of hier vanaf worden gehaald is dit een besluit waartegen een belanghebbende bezwaar kan maken. Het besluit wordt
bekendgemaakt en ook aan de eigenaar van de boom toegezonden.
4.2 Wet natuurbescherming
Beplantingen kunnen in Berkelland zowel vallen onder de werking van de Bomenverordening als onder de Wet natuurbescherming. Voor de Wet natuurbescherming geldt in heel Nederland een meldingsplicht voor beplantingen buiten de bebouwde kom Wet natuurbescherming als het gaat om:
- beplantingen > 10 are (meer dan 1000 m2);
- Een bomenrij van meer dan 20 bomen;
- Er zijn enkele uitzonderingen, daarvoor verwijzen wij naar de Wet natuurbescherming.
Meldingen gaan via de provincie. De gemeenteraad moet (in overleg met de provincie) wel de grens van de bebouwde kom vaststellen. Dezelfde grens hanteren wij ook bij de
Bomenverordening om te bepalen of het gaat om binnen of buiten de bebouwde kom.
Onze Bomenverordening sluit qua uitzonderingen (deels) aan bij de Wet natuurbescherming. Dit is uitgelegd in de artikelsgewijze toelichting bij de Bomenverordening 2020.