Bekendheid en oordeel

Om een beeld te krijgen van de bekendheid van de alcoholmeter bij officieren en advocaten en hun mening over de alcoholmeter als sanctiemodaliteit is bij hen in beide pilotregio’s een online enquête uitgezet. In totaal hebben 44 advocaten (een respons van 9%) en 31 officieren (24%) de vragenlijst ingevuld. Ook in de gesprekken met de vier officieren en advocaten hebben we aandacht besteed aan de bekendheid met en hun mening over de alcoholmeter. Daarnaast zijn de dragers en hun familieleden gevraagd naar hun oordeel over de alcoholmeter. In de gesprekken met de medewerkers van de reclassering is ook aandacht besteed aan de vraag in hoeverre zij behoefte hebben aan het inzetten van de alcoholmeter.

Bekendheid

Van de 31 officieren die de online vragenlijst hebben ingevuld gaf bijna iedereen (28) aan dat zij de alcoholmeter kenden. Het merendeel had er iets over gelezen, gehoord of gezien, terwijl een beperkt deel een zaak heeft gehad waar uiteindelijk de alcoholmeter is ingezet. De bekendheid onder de advocaten lag lager. Van hen zeiden 33 de alcoholmeter niet te kennen. Ook in de gesprekken met de advocaten is aangegeven dat men er pas van hoorde op het moment dat hun cliënt ze hierover had geïnformeerd.

In de gesprekken hebben de officieren aangegeven dat zij vrij snel na de start van de pilot zijn geïnformeerd over de alcoholmeter. Dit gebeurde onder meer door middel van een mail, door hieraan aandacht te besteden in het teamoverleg en door een van de collega’s die de alcoholmeter een week heeft gedragen. Een van de officieren merkte op dat het misschien beter is om voor de start van een pilot de informatieverstrekking al in gang te zetten, terwijl een ander zei dat door de continue stroom van informatie over allerlei zaken de alcoholmeter soms weer naar de achtergrond is verdwenen. Verder speelde ook mee dat ze nauwelijks zaken hebben gehad waar de alcoholmeter uiteindelijk is ingezet.

Oordeel

Hieronder gaan we in op het oordeel over de alcoholmeter van de verschillende betrokkenen. Hierbij dient wel te worden opgemerkt dat door de lage instroom nog niet veel ervaring is opgedaan, het gaat dan ook voor een deel om aannames en verwachtingen.

Reclassering

In het algemeen waren de medewerkers van de reclassering positief over het inzetten van de alcoholmeter. Hierbij dient wel te worden opgemerkt dat ze vaak maar één cliënt hebben gehad die de alcoholmeter heeft gedragen. De medewerkers van de reclassering hadden het idee dat door de alcoholmeter gedragsverandering kan plaatsvinden. Zij waren van mening dat de alcoholmeter vooral geschikt is om in te zetten als ondersteuningsmiddel bij cliënten die gemotiveerd zijn om iets aan hun drinkgedrag te doen. Daarnaast kan het worden ingezet als controlemiddel om na te gaan of de cliënt zich aan het alcoholverbod houdt. Enkele medewerkers gaven aan dat de alcoholmeter bij jongeren en niet verslaafden zou kunnen worden ingezet als een straf, terwijl het bij alcoholverslaafden meer als een middel zou kunnen dienen. Bij de eerste groep zou het doel zijn om 75 dagen niet te drinken, terwijl het bij de tweede groep meer een middel zou zijn om te zien of het lukt om niet of in ieder geval minder te drinken.

Volgens enkele reclasseringsmedewerkers zouden ze meer profijt van de alcoholmeter kunnen hebben als deze op veel verschillende manieren binnen hun werk kan worden ingezet. Zij zagen het onder meer als een middel dat inzicht kan geven in het drinkgedrag en drinkpatroon van een cliënt, hetgeen kan helpen bij de begeleiding en het toezicht.

Dragers

Gevraagd naar het eindoordeel van de alcoholmeter viel de groep dragers uiteen in een positieve en een negatieve groep. Beide waren even groot. Dragers met een negatief eindoordeel merkten op dat de band niet hielp om te stoppen met drinken. Een andere tekortkoming had te maken met het feit dat de reclassering niet altijd een gevolg gaf aan een detectie van alcoholgebruik. De dragers die dit merkten raakten vervolgens minder gemotiveerd. Zij merkten onder meer op dat als alles volledig volgens plan zou functioneren het een goed middel zou kunnen zijn. Eén drager oordeelde, alles overwegend, negatief omdat de alcoholmeter hem veel pijn en huidirritatie had bezorgd. Onder de dragers met een positief eindoordeel bevond zich een klein deel dat aangaf de alcoholmeter graag langer te hadden willen dragen. Zij meenden dat een goede beweging was ingezet, maar maakten zich zorgen over hun gedrag na het afsluiten van de alcoholmeter. Andere positieve aspecten die de dragers noemden zijn het voordeel van een constante controle en het feit dat met de alcoholmeter niet gefraudeerd kan worden. Het was hierdoor “meer een stok achter de deur dan urinecontroles”, aldus een drager. Ook de vrijheid (ten opzichte van urinecontroles) is genoemd als positief punt. In het algemeen vonden zij het dan ook een goed alternatief voor de urinecontroles.

Familieleden

Van de acht familieleden bij wie we een vragenlijst hebben afgenomen oordeelden zes positief over de alcoholmeter. Zij dachten dat de alcoholmeter kan helpen om op korte

Dragers en ervaringen 35 termijn minder te gaan drinken. Of het ook positieve invloed heeft op het drinkgedrag op langere termijn vonden zij lastiger in te schatten. Verder waren de familieleden van mening dat de alcoholmeter een goed middel is om de naleving van het alcoholverbod te controleren. Daarnaast vonden ze het een goed alternatief voor de urinecontroles.

Officieren

Uit de enquête onder de officieren kwam naar voren dat zij de alcoholmeter in het algemeen een goed instrument vinden voor de controle op de naleving van het alcoholverbod. Het leek hen onder andere een effectieve manier die zowel de drager als de reclassering minder tijd kost. Wel is door meerdere officieren opgemerkt dat ze benieuwd zijn naar de betrouwbaarheid van de alcoholmeter. Het leek hen op zich een goed alternatief voor de urinecontroles, het merendeel zou waarschijnlijk wel adviseren om de alcoholmeter hiervoor in te zetten. Ook hier is weer opgemerkt dat dit wel afhankelijk is van de werking en de betrouwbaarheid van de alcoholmeter. In de gesprekken gaven de officieren aan dat de behoefte om de alcoholmeter in te zetten meer bij de reclassering ligt aangezien zij het toezicht uitvoert. Voor een officier is het minder van belang, waardoor er ook niet echt sprake is van behoefte om het in te kunnen zetten. Het moet ingebed zijn in een hulpverlenend kader: het kan als instrument worden gebruikt in de behandeling van alcoholgebruik/verslaving of om bij jongeren die regelmatig veelvuldig alcohol drinken erger te voorkomen.

De meerderheid van de officieren gaf aan de alcoholmeter een goede sanctiemodaliteit te vinden. Wel is gezegd dat het misschien meer een controle- dan wel ondersteuningsmiddel is. Het dragen van de alcoholmeter was volgens hen een middel en niet echt een straf c.q. sanctie. De sanctie is de bijzondere voorwaarde, terwijl de alcoholmeter daarvoor controleert. Het leek volgens hen beter te werken dan de urinecontroles waarmee makkelijk gefraudeerd kan worden. Een van de officieren gaf aan dat het de vraag is of een alcoholverbod moet worden opgelegd als het niet goed kan worden gecontroleerd. Het zou mogelijk een meerwaarde hebben als het dragen van de alcoholmeter echt kan worden opgelegd aangezien het een beter en makkelijker instrument lijkt om overtredingen te constateren.

Het merendeel van de officieren dacht dat de alcoholmeter kan helpen om op korte termijn minder te gaan drinken en/of te stoppen met het plegen van delicten. Hoe dat zit op de langere termijn vond men lastiger in te schatten; de meerderheid heeft deze vragen met weet niet beantwoord. In de gesprekken gaven de officieren aan te denken dat de alcoholmeter ook goed kan werken voor de bewustwording. Personen die ermee instemmen om de alcoholmeter te gaan dragen, zullen naar verwachting ook intrinsiek gemotiveerd zijn om iets aan hun alcoholgebruik te gaan doen.

Advocaten

Zoals aangegeven is de alcoholmeter nog niet echt bekend onder de advocaten. Zij vonden het dan ook lastig om aan te geven wat zij vinden van de alcoholmeter. Een deel (15 tot 17 advocaten) heeft bij meerdere vragen hierover weet ik niet ingevuld. Degenen die de vragen wel hebben beantwoord zeiden dat de alcoholmeter een goed instrument lijkt te zijn voor de controle op het alcoholverbod: het is minder belastend voor de drager en de reclassering. Wel gaven enkele advocaten aan dat zij het instrument een inbreuk op de privacy van de drager vinden. De behoefte om het in te zetten is bij hen beperkt.

Ervaringen alcoholmeter 37