Begripsbepaling

AAA: Animal Assisted Activities (AAA) zijn informele interacties en/of bezoeken, meestal uitgevoerd door een vrijwilliger met als doel motiverende, educatieve en recreatieve activiteiten aan te bieden. Er zijn geen behandeldoelen bij deze interacties (IAHAIO, 2018).

AAI: Een interventie met ondersteuning van dieren is een doelgerichte en gestructureerde interventie waarbij dieren bewust worden ingezet als ondersteuning op het gebied van gezondheid, onderwijs en persoonlijke dienstverlening (bijv. sociaal werk) met als doel een positief therapeutisch effect op mensen te bewerkstelligen. Animal Assisted Interventions bestaan uit mens-dier teams die formeel ten dienste staan van dienstverlening aan mensen zoals bij Animal Assisted Therapy (AAT) of Animal Assisted Education (AAE) (IAHAIO, 2018).

AAE: Animal Assisted Education (AAE), een doelgerichte, geplande en gestructureerde interventie die wordt aangestuurd en/of geboden door beroepsbeoefenaars op het gebied van onderwijs en verwante

dienstverlening. AAE wordt uitgevoerd door een bevoegde leerkracht (met diploma of graad) voor regulier en bijzonder onderwijs. Leerkrachten voor regulier onderwijs die AAE bieden, dienen bekend te zijn met de betrokken dieren. Een voorbeeld van AAE geboden door een leerkracht in het reguliere onderwijs, is een educatief bezoek om verantwoord huisdierbezit te

12 bevorderen. Wanneer AAE wordt uitgevoerd door leerkrachten voor

bijzonder onderwijs (orthopedagogiek) wordt het ook beschouwd als een therapeutische en doelgerichte interventie. De focus van de activiteiten is gericht op leervaardigheden, pro-sociale vaardigheden en op cognitief functioneren. De vooruitgang van de leerling wordt gemeten en vastgelegd.

Een voorbeeld van AAE geboden door een leerkracht in het bijzonder onderwijs, is een leesprogramma met behulp van een hond (IAHAIO, 2018).

Primair onderwijs: Overkoepelende term voor het basisonderwijs, het speciaal basisonderwijs en het onderwijs op speciale scholen.

Het verschil tussen speciaal basisonderwijs en het reguliere onderwijs is dat het speciaal basisonderwijs hulp biedt bij kinderen die moeite hebben met leren en/of opvoedmoeilijkheden. Deze groepen zijn doorgaans kleiner en er zijn meer deskundigen aanwezig. Het onderwijs op speciale scholen is onder te verdelen in 4 clusters, namelijk;

▪ Cluster 1: blinde, slechtziende kinderen;

▪ Cluster 2: dove, slechthorende kinderen en kinderen met een taal- spraakontwikkelingsstoornis;

▪ Cluster 3: motorisch gehandicapte, verstandelijk gehandicapte en langdurig zieke kinderen;

▪ Cluster 4: kinderen met psychische stoornissen en gedragsproblemen.

(Rijksoverheid, sd).

Bèta-endorfine: Verantwoordelijk voor het ontstaan van gevoelens van geluk of euforie.

Body Condition Score (BCS): Scoreschaal waarmee de conditie van een dier gemeten kan worden (Diergeneeskundig Centrum Paterswoldseweg, sd).

Cortisol: Hormoon dat vrijkomt bij elke vorm van stress.

Dierwelzijn: Kwaliteit van het leven van een dier, zoals waargenomen door het dier (Bracke & Hopster, 2006).

Dopamine: Hormoon dat verantwoordelijk is voor het ontstaan van gevoelens van geluk of euforie.

Equitherapie: Een professional, vaak een therapeut of behandelaar, biedt therapie aan waarbij hij/zij paarden een rol geeft in zijn of haar vakgebied. De therapeut of behandelaar heeft een behandelplan gemaakt en de resultaten van therapie met paarden worden gemeten en samen met andere informatie over de sessies vastgelegd in een dossier (van Huizen & Lambers - Jukema, 2009).

IAHAIO: ‘The International Association of Human-Animal Interaction

Organizations’. Het IAHAIO is een wereldwijde organisatie die zich bezig houd met praktijk, onderzoek en educatie in dierondersteunde

activiteiten, dierondersteunde therapieën en hulpdieren in training.

13 Deze activiteiten hebben als doel om huisdiereigenschap, de mens-dier relatie en respectvolle toenadering naar interacties met dieren te promoten (IAHIAO, sd).

Inzetnormen: De normen die zijn opgesteld volgens het IAHAIO om dieren in te zetten voor dierondersteunde interventies.

Inzettijd: De duur van de dierondersteunende interventie, waarbij het dier aanwezig is en de mensen met en/of voor hem aan het werk is.

IvA: Instituut voor Antrozoölogie doet wetenschappelijk onderzoek naar mens-dierrelaties. Zij coördineren, realiseren en begeleiden fundamentele en toegepaste studies.

Klasdier: Levend dier dat permanent in de klas of op school wordt gehouden.

Klasdieren kunnen worden ingezet in onderwijs gerelateerde interventies.

Klashond: Hond die gedurende langere tijd één of meerdere lesdagen per week in de klas of op school verblijft voor educatieve doeleinden.

Leesdier: Dier waar kinderen aan kunnen voorlezen met als doel het verbeteren van de leesvaardigheid.

LICG: Het LICG is een onafhankelijke organisatie zonder winstoogmerk die objectieve informatie geeft over het verantwoord kopen en houden van verschillende soorten huisdieren. De informatie van het LICG wordt als deze binnenkomt getoetst door een commissie van deskundigen op inhoudelijke betrouwbaarheid, volledigheid en consistentie (LICG, sd).

Oxytocine: Hormoon dat als neurotransmitter fungeert en een belangrijke rol heeft bij het verbinden van sociale contacten met gevoelens van plezier.

Stress: Stress is de toestand waarin een dier verkeert wanneer het als

gevolg van een stressor onder zware druk staat. De impact van de stressor is groter bij verminderde controleerbaarheid en/of voorspelbaarheid (Den Heijer, 2018)

Er bestaan 5 typen stressoren:

▪ Fysiek: trauma, hitte of koude;

▪ Chemisch: te weinig zuurstof, voedseltekort;

▪ Fysiologisch: pijn, shock;

▪ Psychologisch of emotioneel: angst

▪ Sociaal: conflict of sociale isolatie (Den Heijer, 2018)

Stresssignalen: Gedrag dat een dier laat zien wanneer hij met stress moet omgaan (Compernolle, 2006).

Vijf vrijheden: Voorwaarden voor een goed dierwelzijn, gebaseerd op de bevindingen van het Brambell Committee. (Dierenwelzijnsweb, sd)

14 Welfare Quality Een Europees gedragen systematiek voor het meten van dierwelzijn, op

basis van kenmerken van dieren en metingen aan dieren (Groenkennisnet, 2019).

Zelfonthulling: Het geven van informatie over jezelf, waardoor je je kwetsbaar opstelt.

15