CO2 Kooldioxide, een broeikasgas dat onder andere ontstaat bij verbranding van fossiele brandstoffen.
EPC Energieprestatiecoëfficiënt: maat voor de energetische eigenschappen van een gebouw, of een gedeelte daarvan, berekend volgens de vigerende Energieprestatienorm (EPN; NEN 5128). De EPC is een verhoudingsgetal die de verhouding tussen karakteristiek energieverbruik en het voor de betreffende woning genormeerde energieverbruik. Een lagere EPC betekent
doorgaans een lager energieverbruik, echter dit is geen rechtlijnig verband.
EPL Energieprestatie op Locatie. Dit is een maat voor het
energiegebruik van een locatie (woonwijk). Hoe hoger, hoe beter.
Bij realisatie van woningen conform Bouwbesluit wordt een EPL van 6,6 gerealiseerd. Bij een EPL van 10 is al het energiegebruik in de wijk CO2 vrij.
LTV Laag temperatuur verwarmingssysteem. Verwarmingsysteem Installatie ten behoeve van ruimteverwarming waarbij de aangesloten verwarmingsinstallaties bij ontwerpcondities voldoende vermogen leveren bij een maximale
aanvoertemperatuur van 55°C en een retourtemperatuu r van ongeveer 35°C.
PV panelen Photovoltaïsche zonnepanelen zijn zonnepanelen waarmee zonlicht omgezet kan worden in elektriciteit
Douchewater-WTW Douchewater warmteterugwinning: systeem waarbij de warmte uit het doucheafvalwater gebruikt wordt om het koude aanvoerwater te verwarmen. Er bestaat een verticale en horizontale variant, waarbij de horizontale variant ook toegepast kan worden indien de
doucheruimte zich op de begane grond bevindt.
Bijlage 1 Uitgangspuntenlijst Energievisie
prijspeil 2008
Afgerond Eenh./opm.
1. Energetische rendementen op onderwaarde Woninginstallaties
HR-combiketel ruimteverwarming 95% 1
HR-combiketel tapwaterverwarming 70%
Individuele elektrische warmtepomp(combi) ruimteverwarming 400% 2
Individuele elektrische warmtepomp(combi) tapwater 300% 2
Elektrische warmtepompboiler 250%
Individuele bio-olie ketels ruimteverwarming 89%
Individuele bio-olie ketels tapwaterverwarming 67%
Installaties voor collectieve voorzieningen en utiliteitsgebouwen
Ketel 95%
Collectieve elektrische warmtepomp 360% 2
Gasmotor elektrisch 35%
Gasmotor thermisch 53%
Biomassaketel 70% 3
Bio-olie wkk elektrisch 40%
Bio-olie wkk thermisch 46%
Referentiecentrale elektriciteitsopwekking 54%
Distributie aardgas 100%
Distributie elektriciteit (woningen) 93%
1 Uitgaande van een rendement op bovenwaarde van 95%.
2 Uitgaande van een seasonal performance factor (SPF). Dit is de over het jaar gemiddelde coefficient of performance (COP) die de relatie weergeeft tussen de geproduceerde warmte en het brandstof- of elektriciteitsverbruik.
3 Biomassaconversie inclusief benodigde voorbewerkingen (snoeien en vergassen).
2. Overige energetische factoren
Aandeel van alternatieve technologie in maximale belasting 30%
Vermogen hulpketels t.o.v. piekvermogen 100%
Aandeel van alternatieve technologie van de opbrengst 80%
Aandeel voorverwarming warmtapwater LT-alternatieve bron 67%
Gelijktijdigheid in de warmtevraag (>50 woningen) 60%
Gelijktijdigheid in de warmtevraag (10-30 woningen) 80%
Opbrengst zonneboiler (ca. 3 m2) 4,5 GJ/(won.jaar)
Vermogen per oppervlak PV 125 W/m2
Opbrengst PV-paneel 800 kWh/kWpiek
Opbrengst windturbine grootschalig 2000 kWh/kWe
Opbrengst windturbine kleinschalig 1500 kWh/kWe
Distributieverlies warmte blokverwarming; 90°C (HTV) 6,0 GJ/(won.jaar) Distributieverlies warmte blokverwarming; 70°C (MTV) 4,5 GJ/(won.jaar) Distributieverlies warmte blokverwarming; 50°C (LTV) 3,3 GJ/(won.jaar) Distributieverlies warmte decentrale opwekking; 90°C (HTV) 9,0 GJ/(won.jaar) Distributieverlies warmte decentrale opwekking; 70°C (MTV) 6,8 GJ/(won.jaar) Distributieverlies warmte decentrale opwekking; 50°C (LTV) 4,9 GJ/(won.jaar) Distributieverlies warmte centrale opwekking; 90°C (HTV) 12,0 GJ/(won.jaar) Distributieverlies warmte centrale opwekking; 70°C (MTV) 9,0 GJ/(won.jaar) Distributieverlies warmte centrale opwekking; 50°C (LTV) 6,5 GJ/(won.jaar)
Distributieverlies warmtapwaternet 6,0 GJ/(won.jaar)
Slipverlies warmtemeter woning 3,0 GJ/(won.jaar)
Gasverbruik koken (bij gasdistributie) 70 m3/jaar
Elektrisch koken 520 kWh/jaar
3. CO2-emissiefactoren
Aardgas 56 kg/GJ
Elektriciteit landelijke mix (jaar 2000) 157 kg/GJe
Warmte-inkoop (bijvoorbeeld van STEG of AVI) 18,1 kg/GJ 4. Meerkosten EPC maatregelpakketten (tov 0,8)
Deze kosten worden gebaseerd op de Toolkit, afhankelijk van de samenstelling van de woningvoorraad.
Installaties individueel
HR107-combiketel (woning<130 m2) 1450 €/woning
HR107-combiketel (woning>130 m2) 1700 €/woning
Meerkosten verwarmingsinstallatie (gaswoning t.o.v.
warmtewon.)
340 €/woning Meerkosten MTV woningen (70-40ºC versus 90-70ºC) 500 €/woning Meerkosten LTV woningen (50-30ºC versus 90-70ºC) 1500 €/woning
Micro-WKK 5500 €/woning
Gasgestookte warmtepompcombi (lucht) 7500 €/woning
Elektrische warmtepompcombi (bodem) 5200 €/woning
individuele bio-olie ketel 2500 €/woning
Afleverset warmte woning (exclusief warmtapwaterapparaat) 660 €/woning
Warmtapwaterapparaat 600 €/woning
Warmtaptwaterafgifteset i.g.v. separaat wtwnet 200 €/woning PV-paneel (pakketkosten uitgaande eenheid van 4 m2) 720 €/m2
elektrische warmtepompboiler 1700 €/woning
Installaties collectief (inclusief gebouwtje)
Ketels 90 €/kWth
Hulpketels of tijdelijke ketels 90 €/kWth
Gasgestookte warmtepomp (collectief, oppervlaktewater) 920 €/kWth Elektrische warmtepomp (collectief, oppervlaktewater) 460 €/kWth
Bodemwarmtewisselaar (meerkosten t.o.v. oppervlaktewater) 260 €/kWth Verzwaard elektriciteitsnet naar elektr. warmtepomp 50 €/kWth
Mini-WKK 3100 €/kWe
Gasmotor 1120 €/kWe
STEG-WKK 690 €/kWe
bio-olie wkk (thermisch), klein 2800 €/kWe
bio-olie wkk (thermisch), groot 2100 €/kWe
Biomassacentrale (thermisch) 1 MW 920 €/kWth
Biomassacentrale (thermisch) 5 MW 660 €/kWth
Biomassa-WKK (1-4 MWe) 6000 €/kWe
Geothermische centrale 710 €/kWth
Windturbine grootschalig 920 €/kWe
Windturbine kleinschalig 6120 €/kWe
5. Distributie
Gasdistributie woning 820 €/woning 5
Elektriciteitsdistributie gaswoning 1020 €/woning 5
Elektriciteitsdistributie warmtewoning 1170 €/woning 5
Elektriciteitsdistributie warmtepompwoning 1380 €/woning 5 Warmtedistributie gestapelde woning wijk 1300 €/woning 5 Warmtedistributie rijenwoning (leidingen door kruipruimte) wijk 2100 €/woning 5 Warmtedistributie rijenwoning (leidingen in straat) wijk 2600 €/woning 5 Warmtedistributie halfvrijstaande woning (leidingen in straat)
wijk
3100 €/woning 5 Warmtedistributie vrijstaande woning (leidingen in straat) wijk 3600 €/woning 5 Warmtedistributie gestapelde woning en mini-WKK blok 1100 €/woning 5 Warmtedistributie rijenwoning (leidingen door kruipruimte) blok 1700 €/woning 5 Warmtedistributie rijenwoning (leidingen in straat) blok 2200 €/woning 5 Warmtedistributie halfvrijstaande woning (leidingen in straat)
blok
2700 €/woning 5 Warmtedistributie vrijstaande woning (leidingen in straat) 3200 €/woning 5 Bron/koelnet t.b.v. individuele warmtepomp woning 2600 €/woning 5
Warmtetransportleiding 450 €/msleuf
Warmtetransportleiding LT-systeem 500 €/msleuf
Kosten separaat warmtapwaternet 700 €/woning
Onderstation warmtedistributie 4600 €/station
Bron/koelnet t.b.v. utiliteit of collectief systeem 26 €/kW 5
5 Distributie vanaf systeemgrens (of onderstation) tot in de meterkast bij grootschalig distributienet.
6. Bediening en onderhoudsfactoren
Installaties 4,0%
Centrale voorzieningen 6,0%
Distributienetten 3,0%
Bouwkundige constructies 0,0% 6
Windturbine 2,0%
PV 0,5%
6 Er wordt vanuit gegaan dat de bouwkundige constructies niet meer onderhoud vergen dan in de referentiesituatie.
7. Economische afschrijftermijnen
Bouwkundige constructies (isolatie, beglazing) 25 Jaar
Installaties 15 Jaar
Distributienetten 25 Jaar
Centrales 15 Jaar
Windturbines 15 Jaar
Afschrijftermijn PV-panelen 30 Jaar
Afschrijftermijn aansluitbijdrage 25 Jaar
Afschrijftermijn subsidies 25 Jaar
8. Tarieven
Consumententarief GAS 0,33 €/m3
Aardgasinkoop t.b.v. kleinverbruiker 0,31 €/m3
Aardgasinkoop t.b.v. hulpwarmteketels 0,20 €/m3
Aardgasinkoop t.b.v. grootverbruiker/STEG 0,15 €/m3
Regulerende energiebelasting voor aardgas; 0-5.000 m3 0,15 €/m3 7 Regulerende energiebelasting voor aardgas; 5.000-170.000 m3 0,12 €/m3 7 Regulerende energiebelasting voor aardgas; 170.000 - 1 mln m3 0,03 €/m3 7 Regulerende energiebelasting voor aardgas; > 1 mln m4 0,01 €/m3 7
Consumententarief elektriciteit 0,09 €/kWh
Elektriciteitsinkoop voor algemeen gebruik 0,04 €/kWh
Elektriciteitsinkoop voor warmtepompverwarming woningen 0,03 €/kWh 8 Regulerende energiebel. Elektriciteit 0 - 10.000 kWh 0,07 €/kWh Regulerende energiebel. elektriciteit 10.000 - 50.000 kWh 0,03 €/kWh Regulerende energiebel. elektriciteit 50.000 - 10.000.000 kWh 0,01 €/kWh
Meerkosten groene stroom 0 - 10.000 kWh 0,03 €/kWh
Meerkosten groene stroom 10.000 - 50.000 kWh 0,07 €/kWh Meerkosten groene stroom 50.000 - 10.000.000 kWh 0,09 €/kWh Meerkosten groene stroom > 10.000.000 kWh 0,10 €/kWh Elektriciteitsverkoop uit zelfopwekkingsvermogen 0,03 €/kWh Toeslag groene elektriciteitsverkoop uit zelfopwekkingsvermogen 0,05 €/kWh Biomassa-inkoop 7,0 - 10 euro / GJ 8,5 €/GJ Inkoop bio-olie 10 - 25,00 euro / GJ 17,5 €/GJ Warmte-inkoop (bijvoorbeeld van STEG of AVI) 3,5 €/GJ
REB warmte 0,00 €/GJ
Vastrecht gas 140 €/jaar
Aansluitbijdrage gas 600 €
Vastrecht warmte 260 €/jaar
Aansluitbijdrage warmte EPC 1,0 3900 €/woning
7 Bij de genoemde bedragen is rekening gehouden met steeds verdere verhoging van de REB 8 Gebaseerd op nachtstroomtarief
9. Overige economische factoren
Beschouwingsperiode voor kostenberekening 30 Jaar
Rente voor investeringen 6,0%
Groene rente 4,5%
Creditrente 4,0%
Inflatie 2,5%
Bijlage 2 Referentiewoningen
Rijenwoning
De gekozen referentie bestaat uit een vierkamerwoning met begane grond en verdieping en een ruimte onder een zadelkap, die via een vaste trap bereikbaar is. De zolderruimte is niet ingericht als verblijfsruimte. De woning beschikt over een uitpandige bergruimte (helft van een dubbele berging).
De woonkamer is georiënteerd op de tuin aan de achterzijde van de woning.
In de berekeningen van de tuinkamerwoning is uitgegaan van de tussenwoningen.
Figuur 2: Aanzichten rijenwoning
Figuur 3: Plattegronden rijenwoning
Twee-onder-één-kap woning
Het betreft hier een vier-kamerwoning over twee bouwlagen met zadelkap, gesitueerd in een blok van twee woningen. De entree van de woning ligt aan de kopgevel. De woning heeft een eigen garage, welke deels tegen de woning is aangebouwd. De woonkamer is op het noorden georiënteerd.
Figuur 4: Aanzichten half vrijstaande woning
Figuur 5: Plattegronden half vrijstaande woning
Vrijstaande woning
De woning heeft op de begane grond een woonkamer met open keuken, bijkeuken, hal en inpandige garage. Op de verdieping zijn drie slaapkamers (waarvan één met balkon), badkamer, overloop en kantoor gelegen. Woning is voorzien van een hellend dak.
Figuur 6: Gevelaanzichten vrijstaande woning
Bijlage 3 Overzicht actuele subsidie- en stimuleringsregelingen
Naam regeling Doelgroep Bedoeld voor Uitvoerder Openstelling Verkrijgbaarheid
Unieke Kansen Regeling