1. Hij die in de uitoefening van een ambt, beroep of bedrijf personen discrimineert wegens hun ras, hun godsdienst, hun levensovertuiging, hun geslacht of hun hetero- of homoseksuele gerichtheid wordt gestraft met hechtenis van ten hoogste twee maanden of geldboete van de derde categorie.
2. Met dezelfde straf wordt gestraft hij wiens handelen of nalaten in de uitoefening van een ambt, beroep of bedrijf zonder redelijke grond, ten doel heeft of ten gevolge kan hebben dat ten aanzien van personen met een lichamelijke, psychische of verstandelijke handicap de erkenning, het genot of de uitoefening op voet van gelijkheid van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden op politiek, economisch, sociaal of cultureel terrein of op andere terreinen van het maatschappelijk leven, wordt teniet gedaan of aangetast.
VVerwey-Jonker Instituut
Bijlage 3 Dataverzameling
Het is natuurlijk eerder voorgekomen dat men bedacht dat op basis van politiegegevens, meer informatie over thema’s die niet letterlijk in de registratie voorkomen, gewenst is. Hiervoor is het noodzakelijk eerst iets meer te zeggen over de wijze waarop bij de politie wordt geregistreerd. Sinds 2008 wordt bij 25 politieregio’s en het KLPD gebruik gemaakt van de Basisvoorziening Handhaving (BVH). Dit is een incidentregistratiesysteem, waarin politiemedewerkers incidenten kunnen registreren, aangiftes opnemen en strafdossiers opmaken. BVH is een product van de vtsPN
(voorziening tot samenwerking Politie Nederland). Een incident is alles waarmee de politie in aanraking kan komen, van misdrijven en overtredingen, tot demonstraties en telefonische meldingen van
burgers. Van elk incident wordt een mutatie gemaakt, met een uniek mutatienummer. In een mutatie wordt alles bewaard wat bij het betreffende incident hoort, beschrijvingen van het incident, aangiftes, getuigenverhoren, verdachten, betrokkenen, proces verbaal, enzovoorts.
De informatie die beschreven staat in de mutatie is over het algemeen de meest betrouwbare bron om incidenten te typeren. Wij verwachten dat de zoekwijze die wij nu hebben toegepast de weg is om een zo compleet mogelijk beeld te kunnen geven van de thema’s die in deze rapportage aan de orde komen. Zonder overigens te stellen dat wij nu al de meest ideale gegevensverzameling hanteren. Wij verwachten dat de nadere evaluatie van wat wij nu hebben gedaan, en de mogelijke aanvullingen die inhoudelijke en technische experts nog kunnen geven, het uiteindelijke resultaat nog zal verbeteren.
Deze rapportage geeft weer wat wij met onze huidige kennis en ervaring in de beschikbare tijd hebben kunnen doen.
Op basis van verschillende zoektermen zijn incidenten over deze thema’s gezocht in het politiesysteem. De zoekacties hebben plaatsgehad over de gehele inhoud (alle teksten) van alle mutaties. De zoekacties zijn volgens onderstaand stroomschema uitgevoerd, waarbij uiteindelijk zeven datasets zijn gegenereerd, die vervolgens verder zijn bewerkt en geanalyseerd.
Racisme Discriminatie
Extra gezocht op
Op alle thema’s is gekeken naar: proces-verbaal, verdachten, aangiftes en afdoeningen Openbaar Ministerie.
Via twee zoekopdrachte n Antisemitisme
Een belangrijk aspect hierin is de incidentcode. Aan alle incidenten die plaatsvinden moet door de betrokken politiemedewerkers een code worden gekoppeld. Deze code geeft weer wat voor soort incident het betrof.
Sommige incidentcode categorieën zijn gebruikt om de incidenten nader te duiden, zoals ‘geweld’
bij het thema extreemrechts geweld, en ‘bekladding’ en ‘vernieling’ voor het vaststellen van intentioneel antisemitisme. De incidenten waarbij sprake is van intentioneel antisemitisme zijn gevonden op basis van twee specifieke zoekopdrachten. De eerste is een combinatie van de algemene zoekopdracht voor antisemitisme, aangevuld met termen die specifieke aanduidingen van Joodse locaties (zoals ‘synagoge’, of ‘Joodse begraafplaats’). De incidenten die hiermee zijn gevonden zijn vervolgens inhoudelijk beoordeeld op wel of geen intentioneel antisemitisme. Bij een kwart van deze incidenten was sprake van intentioneel antisemitisme. Hiernaast gebruiken medewerkers van de politie bij de registratie van incidenten de term antisemitisme hoofdzakelijk als zij van mening zijn dat er echt sprake is van antisemitisme. Daarom is een aanvullende zoekopdracht uitgevoerd naar incidenten waar politiemedewerkers in de beschrijving de term ‘antisemitisme’ of ‘antisemitisch’ gebruiken. Bij een steekproef van de incidenten die met deze zoekopdracht zijn gevonden heeft wederom
inhoudelijke beoordeling plaatsgevonden. Ook hier bleek bij een kwart van deze incidenten sprake is van intentioneel antisemitisme.
Ten aanzien van twee thema’s, racisme en discriminatie, heeft nog een extra selectie
plaatsgevonden, omdat er te veel fout-positieven werden gevonden (incidenten werden toegewezen aan het thema, terwijl ze in werkelijkheid nauwelijks iets met het thema te maken hadden). Hiervoor zijn de eerste honderd gevonden incidenten geheel doorgelezen en ingedeeld naar ‘wel racisme’ en
‘geen racisme’, en ‘wel discriminatie’ en ‘geen discriminatie’. Op basis van de indeling van deze eerste honderd incidenten zijn vervolgens alle racisme en discriminatie incidenten geautomatiseerd
gehercodeerd naar ‘wel’ of ‘niet’. Vervolgens zijn weer de eerste vijftig nieuwe indelingen
gecontroleerd om te checken hoe zuiver deze indeling uiteindelijk was. Dit leverde op dat de indeling van racisme heel zuiver plaatsvond, maar de indeling van discriminatie was minder zuiver vanwege het nog altijd ‘doorlaten’ van vooral homo- en genderdiscriminatie (twee categorieën die in deze
rapportage niet worden meegenomen), en het uitsluiten van een aantal racistische discriminatie incidenten. Het uiteindelijk aantal fout-positieven was ongeveer gelijk aan het aantal fout-negatieven, aangezien het teveel tijd zou kosten om de query verder te perfectioneren, werd voor deze
rapportage genoegen genomen met dit gegeven.
De verdeling van de incidenten naar de thema’s is afhankelijk van de wijze waarop de politie de zaken heeft geregistreerd. Soms is de indeling heel logisch, bijvoorbeeld wanneer iemand bij de politie aangifte doet van het feit dat hij/zij bij een sollicitatie werd gediscrimineerd op basis van zijn/haar ras. Minder duidelijk is het wanneer de politie wordt ingeschakeld bij een vechtpartij tussen twee groepen in de openbare ruimte. Als de politie vervolgens signaleert dat de ene groep zich heeft voorzien van fascistische tekens, hoeft dat in theorie niet te worden gemeld in de mutatie. Net zo min als het bekrassen van een auto met een hakenkruis hoeft te worden gemeld in een mutatie, het betreft immers een vorm van vernieling, en dat is de code waaronder het in het politiesysteem terecht komt. Andersoortige bekrassingen komen misschien net zoveel voor in de politiesystemen, maar die worden niet door ons meegenomen. Het feit dat er specifiek gemeld wordt dat het een hakenkruis betreft, geeft aan dat ofwel de benadeelde, ofwel de politieagent dit vanuit strafrechtelijk of maatschappelijk perspectief, relevant vond.
Op deze manier kunnen we constateren dat veel politiemedewerkers dit relevant vinden en we zien dit soort beschrijvingen dan ook terug in de mutaties. Via onze zoekopdracht komen deze mutaties vervolgens weer in onze selectie terecht.