“Het enige wat ik er (in een praatgroep voor genderdysforie) vond was een diepgewortelde onvrede met het heden, en de vrij simpele hoop op iets beters – op verandering, kortom. De ene verandering is echter makkelijker af te dwingen dan de andere.” (Lakmaker, 2019, in “De Groene Amsterdammer”) p. 2
61
“In het begin moest ik winkelen van mijn moeder, voor m'n transitie, dan werd ik gewoon meegesleept naar een winkel, en dan gingen we altijd naar de vrouwenafdeling en dan pakte ze wat dingen voor me en dan was het, ja je moet wel iets hebben. En dan zei ik ja, doe dat maar maar dan gingen we naar huis en droeg ik het nooit omdat ik het niet leuk vond, maar dan had ik geen zin in gedoe en ik moest wel iets kopen en dan liet ik haar dat maar kopen. Nee ik ging nooit voor de lol winkelen.” (Interview with respondent VII, 2019) p. 29
“Ik weet wel dat het een issue was [een bh kopen]... Mij zoveel mogelijk van zich afduwen. Ik weet het niet helemaal meer, maar dat het een ding was, absoluut. Hij had zoiets: “mens! Bemoei je er niet mee, ik regel het zelf wel”. Eigenlijk de loden muur, waar ik tegenop liep. Niet weten wat er is. Dit stond niet in mijn woordenboek. Het heeft ook met je eigen opvoeding te maken. Ik weet nog wel dat ik vreselijk klaagde over kriebelende maillots. “Je doet maar aan wat ik zeg”, dat had ik van mijn moeder meegekregen. Dat speelt ook een rol. Er zijn gewoon grenzen. Dit zijn dus heel pijnlijke dingen, dat ik achteraf moet constateren dat als ik mij bewust was geweest hoe ik het met mijn eigen kind had willen doen, dat het dan misschien anders was geweest.” (Interview with the mother of respondent I, 2019) p. 31
“En dan kon ik eindelijk dit soort kleding aan. Ik dacht als ik dat aantrek dan vinden ze me vast een lesbo ofzo daar zat ik ook niet op te wachten. Want ik was geen lesbo. Kijk, want ik heb het weleens met een vrouw geprobeerd, want ik dacht je kan pas weten wat je van iets vindt, als het hebt geprobeerd, en ik hield echt wel van d'r hoor.. maar wat er tussen de benen zat daar werd ik echt niet blij van. Dus ik dacht, ja, ik doe ‘t wel om jou te plezieren maar ik wordt er echt niet blij van. En uiteindelijk kon ik het gewoon niet meer. Ik kan niet meer voor doen of wij een lesbisch stelletje zijn als we dat niet zijn.” (Interview with respondent V, 2019) p.34
“Ik heb ook nog wel een tijd gehad, toen was ik echt alweer ik 20 ongeveer, dat ik ook weer juist probeerde om vrouwelijker te zijn. Omdat ik merkte dat ik daar positieve reacties op kreeg. En en ik was ook heel onzeker en volgens mij is het ook wel dat meerdere transgenders dat hebben gehad dat ze hebben van.. Het lukt me niet om een goed meisje te zijn en dat ze echt gaan overcompenseren. Dat heb ik ook wel echt gehad en echt allemaal van die shapewear jurkjes gekocht bij de HEMA weet je wel dat je vormen juist beter naar voren komen en push up bh’s en weet ik veel wat. Dus ik heb ook echt wel foto's als opgedofte grote tieten dikke kont meisje, inderdaad. Ja ik weet dat mijn ex het ook helemaal geweldig vond. Ja en ik zat ook wel echt in een soort van vriendenkring waar vrouwen eigenlijk wel heel erg geseksualiseerd werden en
geobjectificeerd.. wat dat betreft was het niet zo'n een fijne plek.” (Interview with respondent IV, 2019) p.34
“Maar en ik merkte ook wel eens als ik in de spiegel keek dat ik dan dacht dat ziet er mooi uit. En ik wist niet dat ik zo mooi kon zijn, maar het voelde totaal niet goed en dat heeft dus heel lang geduurd voordat ik doorhad wat dat nou was.” (Interview with respondent IV, 2019) p. 35
62
“Toen heb ik in die zomer toen ik in canada was.. toen heb ik ook mijn eerste binder daar laten bezorgen en thuis eerst geprobeerd. En dat was voor mij wel echt een moment dat ik besefte “dit is het” en dat is.. dat ik dat besefte was ook heel pijnlijk want het is heel kut, maar het is ook heel fijn dat er dan een uitkomst is waren jarenlang op hebt zitten wachten.” (Interview with respondent III, 2019) p. 36
“Toen ben ik ook vrijwel meteen gaan shoppen. En ik wist niet waar ik moest beginnen maar ik ben gewoon een winkel ingelopen en heb de situatie uitgelegd en ik zei ja, ik wil mannenkleding kopen, help me. Toen was er een gigantische uitverkoop bij [winkel] en toen heb ik echt 3 broeken, 5 shirts en allemaal lange mouwen truien ook gekocht. En het grappige was dat ik net die dag achteraf gezien veel vrouwelijker voelde of zin had in een jurk in ieder geval. Dus ik had die dag gewoon een lange jurk aan en nog totaal niet in medische transitie dus iedereen zag mij als vrouw dus ik kwam daar die winkel binnen en legde uit ik wil mannenkleding, voor mezelf. Maar gelukkig was ze heel begripvol en ja, snapte ze het heel goed. En dat was voor mij echt een eerste stap, sommige kleding heb ik ook nog steeds. Maar ik zie er ook wel in dat ik nog totaal geen idee had wat nou eigenlijk mijn stijl was.” (Interview with respondent IV, 2019) p. 37
“Ik laat eigenlijk zo veel mogelijk uit de cliënt zelf komen, om niet te veel te sturen ook. Ik moet
bijvoorbeeld wel denken aan een cliënt die nog heel erg in de fase zit van ik weet niet.. Zoiets van ik weet niet of ik überhaupt trans ben en wat ik daar dan mee zou willen doen. En dan geef ik wel eens een opdracht mee van ga eens kijken wat je aanspreekt bijvoorbeeld zonder het te hoeven kopen of dragen en denk er eens over na of gewoon online kijken gewoon om te kijken wat je wat je aanspreekt. En dan? In dit geval.. en veel cliënten die in zo'n fase zijn die vinden dat allemaal nog heel eng eigenlijk. [...] die kunnen ook zeggen bijvoorbeeld van daar ben ik nog lang niet aan toe [..] ik wil niet nadenken over wat voor kleding ik zou dragen als man. Om die stapjes ook voor zo'n persoon ook maar zo klein mogelijk te maken.. van je hoeft dat allemaal nog niet doen want dat is veel te ver van je bed maar dat kun je wel al doen om jezelf te stimuleren en erover na te denken [...] Om als behandel suggestie te maken ga maar eens op onderzoek..” (Interview with psychologist II, 2019) p. 39
“Alleen hoefde het toen nog niet per se een coming out te zijn van non-binair zijn, dus toen was het meer dat ik het leuk vond om naar een feestje te gaan met make up op enzo. Dat werd allemaal oke gevonden. Toen had ik al het idee dat ik er dan erna nog op terug kon komen, en kon zeggen dat ik het echt gewoon leuk vond om te doen. […] Ik merkte wel bij mijn moeder dat mijn moeder er toch een beetje moeite mee had. Eerst reageerde ze super leuk: “oh grappig, als jij er maar gelukkig van wordt.” Alleen toen ik er daarna op terug kwam en wat serieuzer was, toen dacht ze wel dat ze er wat meer moeite mee zou hebben als ik echt in een jurk zou rondlopen. Wat ik heb gezegd, wat haar wel rustiger leek te maken, is echt typisch iets dat je niet hoeft te zeggen, maar ik zei: “ik probeer er altijd goed uit te zien ik ga niet expres in een jurk lopen, ik
63
doe het alleen als het er leuk en tof uitziet. Uiteindelijk landde dat wel goed, het maakte haar wat meer rustig. Ik heb het telkens een beetje kunnen opschuiven.” (Interview with respondent VI, 2019) p. 41
“Waar ze vaak bang voor zijn is om raar aangekeken te worden, dus dan is die realiteitstoets [of iemand sociale reacties kan inschatten] in orde, dat is goed nieuws. Maar wat ik bijvoorbeeld zie bij mannen [hiermee verwijst hij naar transvrouwen], dat ze zich niet geschoren hebben, maar toch een jurk aan doen. Dat is vaak een moment dat ik ook de visagist inschakel. Bijvoorbeeld ook met gepaste make up of door andere kleding die wat neutraler is, maar toch vrouwelijk. Bijvoorbeeld vrouwen jeans is minder
uitgesproken dan een hoepelrok. Plus dat ik altijd in therapie bespreek wat mogelijk is. Hormoon therapie kan, maar daar verdwijnt je baard niet mee. Soms is het wel nodig dat een laserbehandeling plaatsvindt. Het is een beetje een moeilijke volgorde, want officieel mag een laserbehandeling na een hormoonbehandeling. Maar een hormoonbehandeling mag pas gestart worden als die sociale transitie op gang is” (Interview with psychologist III, 2019) p. 43
“Dus nadat ik geopereerd was, toen ik dus eigenlijk het vrouwenlichaam niet meer had, toen ben ik mijn eerste jurk gaan kopen. Want toen durfde ik dus zeg maar wel echt mijn lichaam goed te kleden […] toen dacht ik, ik vind het niet erg als mensen mijn lichaam meer zien.” (Interview with respondent VII, 2019) p. 46
“Toch zat ik best wel in de knoop met wie ik dan ben, en wat zijn mijn expressies. Omdat ik... toch was dat saaie niks voor mij, altijd dat maar een beetje basic.. maar wat dan wel? En toen kwam ik in een vibe van ja maar wat ik mooi vind kan ik gewoon dragen en ongeacht of het staat draag ik het wel. En ik vind glitter echt heel mooi dus ja toen ben ik dat maar gaan doen. […] Felle kleding, en nog een groot deel van mijn
garderobe was ANWB kleding dus het was ook echt een soort van niks. Echt een cargo broek met een croptop, bij wijze van spreken een beetje verdwaald. Ik zat een beetje van, alles wat glitter is dat pak ik maar want dat vind ik dus leuk.” (Interview with respondent IV, 2019) p.46