1869
Oprichting Nederlands Werklieden Verbond (NWV) 1871
Oprichting Algemeen Nederlands Werklieden Verbond (ANWV) 1878
Socialistenwet van Bismarck 1879
Oprichting Recht voor Allen 1880
Internationaal congres van vrijdenkers en anarchisten in Brussel 1882
Oprichting Sociaal-Democratische Bond (SDB) 1883
Grote kiesrechtdemonstraties Den Haag en Amsterdam 1885
Slag om café Zincken 1886
Palingoproer
Haymarket-affaire in Chicago 1887
Oranjefurie
Publicatie Uit het leven van Koning Gorilla Veroordeling Domela Nieuwenhuis
1888
Vertrek Alexander Cohen naar Parijs 1889
51
1890
Ontslag Bismarck, opheffing Socialistenwet SPD grootste partij in Duitse verkiezingen Eerste 1 mei-viering
1891
Rellen na 1 mei-demonstraties in Fourmies en Clichy
Bijeenkomst van anarchisten in de Salle du Commerce in Parijs Internationaal socialistencongres in Brussel
1892
Nieuwe Beginselenverklaring SDB Aanslagen door Ravachol in Parijs 1893
Schorsing Frank van der Goes uit SDB Internationaal socialistencongres in Zürich Oprichting Nationaal Arbeids Secretariaat (NAS) 1894
SDB verboden door de Hoge Raad
Naamsverandering SDB in Socialistenbond Oprichting SDAP
52
Bronnen en literatuur
Periodieken
De Roode Duivel Recht voor Allen
Archieven
Archief van de Sociaal-Democratische Bond, Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis
Archief Ferdinand Domela Nieuwenhuis, Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis
Literatuur
Abendroth, W., Sociale geschiedenis van de Europese arbeidersbeweging.
Vertaald en aangevuld voor de Nederlandse situatie door Ger Harmsen
(Nijmegen 1972).
Altena, B. en H. Wedam (red.)., Tussen anarchisme en sociaal-democratie. “Het
Revolutionaire Kommunisme” van Christiaan Cornelissen (1864-1943)
(Bergen 1985).
Altena, B., “Een broeinest der anarchie”: arbeiders, arbeidersbeweging en
maatschappelijke ontwikkeling, Vlissingen 1875-1929 (Amsterdam 1989).
Altena, B., Piet Honig. Herinneringen aan een Rotterdams revolutionair (Utrecht 2005).
Altena, B. en Dick van Lente, Vrijheid en rede. Geschiedenis van Westerse
samenlevingen 1750-1989 (Hilversum 2013).
Bantman, C. en D. Berry, (red.), New Perspectives on Anarchism, Labour and
Syndicalism: The Individual, the National and the Transnational (Newcastle
upon Tyne 2010).
Bantman, C., The French Anarchists in London, 1880-1914. Exile and
Transnationalism in the First Globalisation (Liverpool 2013).
Berger, S., Social Democracy and the Working Class in Nineteenth and
Twentieth Century Germany (Harlow 2000).
Binneveld, J. M. W. (red.), Geschiedenis van de Nederlandse arbeidersbeweging
53
Blom, R., Frank van der Goes, 1859-1939. Journalist, literator en pionier van het
socialisme (Delft 2012).
Bos, D., Waarachtige volksvrienden. De vroege socialistische beweging in
Amsterdam, 1848-1894 (Amsterdam 2001).
Bos, D., Willem III: Koning Gorilla (Baarn 2002).
Bymholt, B., Geschiedenis der arbeidersbeweging in Nederland I en II (Amsterdam 1894).
Charité, J., De Sociaal-Democratische Bond als orde- en gezagsprobleem voor
de overheid 1880-1888 (Den Haag 1972).
Cohen, A., Uiterst links. Journalistiek werk 1887-1896. Samengesteld en ingeleid
door Ronald Spoor (Amsterdam 1980).
Cohen, A., In Opstand (Amsterdam 1976).
Cole, G. D. H., A history of socialist thought II: marxism and anarchism 1850-
1890 (Londen 1954).
Defoort, H., Werklieden bemint uw profijt! De Belgische sociaaldemocratie in
Europa (Leuven 2006).
Domela Nieuwenhuis, F., Van christen tot anarchist en ander werk van Ferdinand
Domela Nieuwenhuis. Geselecteerd door Albert de Jong (Bussum 1982).
Giele, J. J., De Eerste Internationale in Nederland. Een onderzoek naar het
ontstaan van de Nederlandse arbeidersbeweging van 1868 tot 1876
(Nijmegen 1973).
Giele, J. J., Arbeidersleven in Nederland 1850-1914 (Nijmegen 1979). Hagen, P., Politicus uit hartstocht. Biografie van Pieter Jelles Troelstra
(Amsterdam 2010).
Harmsen, G., Idee en Beweging. Bekommentarieerde bibliografie van de
geschiedenis van socialisme en arbeidersbeweging in Nederland (Nijmegen
1972).
Hirsch, S. en L. van der Walt, (red.), Anarchism and syndicalism in the colonial
and postcolonial world, 1870-1940 : the praxis of national liberation, internationalism, and social revolution (Leiden 2010).
Holthoon, B. van en M. van der Linden, Internationalism in the Labour Movement
54
Huisman, K., Opstand in de turf. Het harde leven in een turfmakersgebied (Gorredijk 2010).
Iriye, A. en P. Saunier, (red.), The Palgrave Dictionary of Transnational History (Basingstoke 2009).
Kaldor, M., Global Civil Society: An Answer to War (Hoboken 2003).
Leeuwen, K. van, M. Mollema en I. Raaijmakers (red.), De Rode Canon. Een
geschiedenis van de Nederlandse sociaal-democratie in 32 verhalen (Den
Haag 2010).
Linden, M. van der, Transnational Labour History, Explorations (Aldershot 2003). Linden, M. van der, Workers of the World. Essays toward a Global Labour
History (Leiden 2008).
Merriman, J., The Dynamite Club. How a bomb in Fin-de-Siècle Paris ignited the
age of modern terror (Londen 2009).
Meyers, J., Domela, een hemel op aarde. Leven en streven van Ferdinand
Domela Nieuwenhuis (Amsterdam 1993).
Nugent, N. en David Lowe, The left in France (Londen 1982).
Pasture, P. en J. Verbeckmoes (red.), Working-Class Internationalism and the
Appeal of National Identity: Historicalities and Current Perspectives on Western Europe (Londen 1998).
Quack, H. P. G., De socialisten. Personen en stelsels II en III (Amsterdam 1887, 1892).
Rooy, P. de, Een revolutie die voorbij ging. Domela Nieuwenhuis en het
Palingoproer (Bussum 1971).
Schouten, M., De socialisten zijn in aantogt. De Nederlandse arbeidersbeweging
in de negentiende eeuw (Amsterdam 1974).
Sonn, R. D., Anarchism and Cultural Politics in Fin de Siècle France (Lincoln 1989).
Stutje, J. W., Ferdinand Domela Nieuwenhuis. Een romantische revolutionair (Amsterdam 2012).
55
Tromp, B., Het sociaal-democratisch programma. De beginselprogramma’s van
SDB, SDAP en PvdA, 1878-1977: een onderzoek naar de ontwikkeling van een politieke stroming (Amsterdam 2002).
Verberne, L. G. J., De Nederlandsche arbeidersbeweging in de negentiende
eeuw (Amsterdam 1940).
Visscher, J., Geschiedenis van de Nederlandse arbeidersbeweging (oude
beweging) (Amsterdam 1939).
Vliegen, W. H., De Dageraad der Volksbevrijding. Schetsen en Tafreelen uit de
Socialistische Beweging in Nederland I en II (Amsterdam 1903, 1905).
Vliegen, W. H., Die onze kracht ontwaken deed I en II (Amsterdam 1924, 1926). Wansink, D. J., Het socialisme op de tweesprong. De geboorte van de S.D.A.P.
(Haarlem 1939).
Waterman, P., Globalization, Social Movements and the New Internationalism (Londen 2010).
Welcker, J. M., Heren en arbeiders in de vroege Nederlandse
Arbeidersbeweging, 1870-1914 (Amsterdam 1978).
Wils, L., Van de Belgische naar de Vlaamse natie. Een geschiedenis van de
Vlaamse beweging (Leuven 2010).
Artikelen
Bantman, C., ‘Internationalism without an International? Cross-Channel Anarchist Networks, 1880-1914’ in Revue belge de philology et d’histoire 84:4 (2006), 961-981.
Bennett, J., ‘Reflections on Writing Comparative and Transnational Labour History’ in History Compass 7:2 (2009), 376-394.
Glick Schiller, N., L. Basch en C. Blanc-Szanton, ‘Transnationalism: A New Analytic Framework for Understanding Migration’ in Annals of the New York
56
Horssen, P. van en D. Rietveld, ‘De Sociaal Democratische Bond (I). Een
onderzoek naar het ontstaan van haar afdelingen en haar sociale structuur’,
Tijdschrift voor sociale geschiedenis 1:1 (1975), 5-69.
Horssen, P. van en D. Rietveld, ‘De Sociaal Democratische Bond (II)’, Tijdschrift
voor sociale geschiedenis 3:7 (1977), 3-54.
Kirk, N., D. M. McRaild en M. Nolan, ‘Introduction: Transnational Ideas, Activities, and Organizations in Labour History 1860s to 1920s’ in Labour History
Review 74:3 (2009), 221-232.
Turcato, D., ‘Italian Anarchism as a Transnational Movement, 1885-1915’ in
International Review of Social History 52:3 (2007), 407-444.
Wedman, H., ´Gideon en de Asceet. Domela en Corenlissen naast en tegenover elkaar´, De AS. Anarchistisch Tijdschrift 17:87 (1989), 7-12.
Wedman, H., ‘Domela en het Franse lijden en strijden’ in De AS. Anarchistisch
Tijdschrift 25:117 (1997), 20-28.
Velde, H. te, ‘Inleiding. De internationalisering van de nationale geschiedenis en de verzuiling’ in Bijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis