Anti-model (deel 1)

Lesduur 50 minuten

Nodig Op maat geschreven anti-model over thematiek in de klas
 Kopieën van de scripts voor elke leerling

Introductie Heet de klas welkom. (5 min)

Afspraken 1. Zorg goed voor jezelf.

2. Niets MOET. Is te te veel of ben je onzeker? Ga even aan de kant zitten.

3. Iedereen is uniek. Je hebt eigen meningen, verhalen en ideeën. Dat is juist goed.

Leerdoelen van de les: attitude / kennis / vaardigheid / reflectie . • A: Waarderen van en omgaan met verschillen.

• A: Stimuleren van empathie (inleving).

• L: Door het experimenteren met beeldentheater en forumtheater leren over het spanningsveld tussen individualisme en groepsidentiteit en verschil tussen persoonlijke en gezamenlijke belangen.

• V: Kunnen wisselen van perspectief door een personage te analyseren (wil en tegenwil).

• V: In discussie, dialoog of toneelspel eigen opvattingen kunnen ontwikkelen.

• R: Vanuit eigen toneelspel in het forumtheater nadenken over belangentegenstellingen, sociale cohesie, sociale processen (in- en uitsluiting) en de eigen bijdrage aan sociale rechtvaardigheid.

Warming up Pinkelen (parafrase Formaat, 2014, p150)

(10 min) De oefening pinkelen is een oud kinderspel, dat door Formaat is opgenomen bij de speloefeningen. De deelnemers nemen in een kring plaats. Iedereen trommelt met twee vingers op de grond of op knieën, dit heet pinkelen. Er is een spelleider die vertelt wat de rest moet doen. Om de opdracht te laten uitvoeren moet de spelleider het woord ‘commando’ noemen vooraf aan de aanwijzing. Als dit woordje mist dan mag de opdracht niet worden uitgevoerd en blijven de deelnemers doorgaan met de huidige opdracht. Voert een deelnemer dan toch opdracht uit, dan is hij af. Met het verhogen van de snelheid wordt de moeilijkheid van het spel verhoogd. De mogelijke opdrachten zijn: • “Pinkelen: trommelen met 2 wijsvingers

• Hol: handpalm naar boven draaien • Bol: handpal naar beneden draaien

• Plat: handpalm dwars” (Formaat, 2014, p150)

Doelstelling: het doel van deze oefening is om even los te komen van de dagelijkse realiteit en het spelplezier te bevorderen.Ook stimuleert

Anti-model Introduceren van het antimodel

(20 min) Op basis van de verhalen, voorbeelden en situaties uit les twee heeft de joker een anti-model uitgeschreven, voor vijf personages. Het anti- model bestaat uit een situatieschets, script met tekst, een rolbeschrijving van elk personage en een negatief einde. Voor meer informatie over het schrijven van een anti-model zie de bijlage van dit pilotproject. De joker deelt het geprinte anti-model uit aan de deelnemers. Vertel aan de deelnemers wat een anti-model is en dit model zelfstandig gerepeteerd, geënsceneerd en gespeeld gaat worden.

Groepjes vormen

De deelnemers worden in groepen verdeeld. In dit pilotproject is dit willekeurig ingedeeld via een website om groepjes te maken. De groepjes bestaan uit vijf personen, omdat het anti-model vijf personages heeft. Wanneer dit niet uitkomt, is het aan te raden om een groepje van zes te maken en de leerling te vragen een extra klasgenoot toe te voegen aan het spel. Neem deze nieuwe rol voortaan mee in de rolbesprekingen.


Doelstelling: de keuze voor willekeurig ingedeelde groepjes zorgt ervoor dat leerlingen uit hun vertrouwde vriendengroep met andere

leerlingen in aanraking komen. Dat bevordert het begrip voor de diversiteit en verschillen in de eigen lesgroep.


Eerste lezing, rolverdeling, repetitie

Vervolgens mogen de leerlingen in de groepjes uiteen voor een eerste lezing en repetitie van het script. De rollen worden onderling verdeeld. Laat dit vrij, zodat leerlingen zelf kunnen kiezen voor een uitdagende rol (tritagonist of antagonist) of een wat zijdelingse rol (tritagonisten). Daarnaast geeft dit leerlingen de vrijheid om een rol te kiezen die bij hun eigen karakter past, of juist ver van hen afstaat. De leerlingen gaan vervolgens de eerste repetitie in. In dit pilotproject zijn de deelnemers gewend aan het repeteren in groepjes. Ze zijn nog niet erg gewend aan het werken met een vast script. Afhankelijk van de kenmerken van de groep kan er op andere scholen meer of andere begeleiding nodig zijn.

Doelstelling: het zelf laten kiezen voor een rol zorgt ervoor dat leerlingen zelf kunnen kiezen voor een uitdagende rol (protagonist of

antagonist) of een wat zijdelingse rol (tritagonisten). Daarnaast geeft dit leerlingen de vrijheid om een rol te kiezen die bij hun eigen karakter past, of juist ver van hen afstaat. Dit stimuleert de laagdrempeligheid en veiligheid van de lessen.

Coaching van de joker

De joker is in dit geval de coach van de groepjes. Loop langs en ga het gesprek aan over de situatie in het script. Begrijpen de leerlingen wat er speelt? Hoe zou een personage zich voelen? Wat is het verschil tussen jou en je personage? Wees open en geïnteresseerd in de dialoog, en accepteer alle interpretaties van de deelnemers.

Doelstelling: Het doel van het coachen is om de dialoog over de situatie en problematiek van anti-model en de keuzes en handelingen van

Afsluiting Oefening de yell (parafrase Formaat 2014, p230)

In deze oefening wordt de les op speelse wijze afgesloten. De deelnemers vormen een cirkel en verzinnen een eigen yell. De deelnemers roepen samen deze yell, waarna de handen omhoog worden gebracht. In dit pilotproject hebben we op dit moment een naam voor onze eigen toneelgroep bedacht, aangezien we nu toch als echte acteurs aan het werk zijn met een script!

Doelstelling: Het doel van deze oefening is om een speelse afsluiting de bieden aan de les. Daarnaast is de oefening bedoeld om de band