J: Nou kijk, het veiligheidsbeleid is natuurlijk een enorm dynamisch geheel. We hebben op hoofdlijnen een veiligheidsplan wat wij voor een aantal jaar vaststellen. En daarnaast ontwikkelt het veld zich enorm. Dat is ook een van de redenen waarom we in ons veiligheidsplan van 2019 tot 2022 gezegd hebben van ‘ja we willen ook niet alles vastleggen om ook in te kunnen spelen op nieuwe ontwikkelingen’. En als je kijkt naar het veiligheidsbeleid hoe dat tot stand komt dan zie je dat de input vanuit de stad eigenlijk de belangrijkste signalen zijn. Dat zijn bewoners signalen, van ondernemers, slachtoffers van bepaalde delicten. En dat is vaak natuurlijk niet iets wat alleen in Utrecht speelt dus dat kan ook in de regio spelen of landelijk spelen. Dus daar zijn allemaal netwerken waarbij je dat soort informatie uitwisselt en waar je ook extra middelen voor krijgt om dat beter aan te pakken. Als je bijvoorbeeld kijkt naar ondermijnende criminaliteit, dat was 10 jaar geleden niet een duidelijk thema. En je ziet dat daar landelijk allemaal werkgroepen voor ontstaan en dat er een financiële compensatie/bijdrage vanuit de rijksoverheid voor komt. Dat er bepaalde verwachtingen en doelstellingen komen. Op die manier krijgt zo’n onderwerp dan meer prioriteit. Maar dat kan natuurlijk niet alleen bij de gemeente een prioriteit zijn want uiteindelijk moeten onze politie collega’s van het OM of de boa’s van de gemeente daar uiteindelijk ook middelen voor krijgen om daar hun tijd in te steken. Dus dat is een heel dynamisch geheel. En de hoofdlijnen leggen we dus vast in het IVP, en de uitwerking volgt op thema maar kan ook per wijk verschillen. In de ene wijk heeft een thema gewoon meer aandacht dan een andere.
M: Oke dus ik begrijp dat vanuit de stad, vanuit de burgers wordt een hoop input gegeven als het gaat om waar behoefte aan is op veiligheidsgebied?
J: Ja
M: Dat leidt dus voor een deel tot het tot stand komen van het beleid? Maar ik neem aan dat als het gaat om belangrijke actoren dat burgers niet de enige zijn. Welke actoren spelen volgens u de
belangrijkste rollen hierin?
J: Als je bijvoorbeeld kijkt naar de totstandkoming van ons laatste veiligheidsprogramma, het IVP dat vorig jaar is vastgesteld, dan zie je dat we bijvoorbeeld een expertsessie hebben georganiseerd met onze keten partners. Dus mensen van de politie, OM, vanuit jongerenwerk, maar we hebben ook bijvoorbeeld bepaalde wetenschappers uitgenodigd die daar landelijk onderzoek naar doen. Dus aan de ene kant een soort expert input, dus mensen die in het veiligheidsveld werken en zien wat voor ontwikkelingen daar zijn. En daarnaast hebben we in alle wijken een wijkgesprek georganiseerd waar heel veel input uit is gekomen. En dan hebben we ook nog een stadsgesprek georganiseerd waar we bewoners hebben uitgenodigd, deels op uitnodiging en deels at random om zo de stem te horen van de mensen die misschien niet zo snel een melding maken en actief het contact met de gemeente zoeken. En dus die combinatie maakt denk ik dat bepaalde thema’s daardoor op de kaart komen. M: In andere gemeenten spelen de burgers ook wel een rol maar als ik het zo hoor – en als ik het fout heb mag je mij corrigeren - dan lijkt het erop dat de burger binnen de gemeente utrecht een relatief grote rol speelt in het totale verhaal.
J: Ja, ik denk wel dat we daar meer energie in hebben gestoken dan misschien in andere steden. Ik weet dat niet precies hoor maar we hebben dus echt in 10 wijken 10 gesprekken georganiseerd met allerlei bewoners die daar hun zegje konden doen en konden stemmen op de themas die voor hun belangrijk waren. En ik denk ook dat die stadsgesprekken niet standaard is in andere gemeenten.
M: Nee, ik heb toevallig vanochtend gesproken met mevrouw D. in Den Haag en die vertelde mij ook al dat in Utrecht veel meer nadruk lag op de mening van de burgers. Dat krijg ik nu dus bevestigd. Dat is wel een bijzonder verschil eigenlijk want aan de ene kant zou je verwachten dat het misschien overal op dezelfde manier gebeurd. Maar kunt u mij dan wellicht vertellen waarom het is zoals het is? Is er een reden voor waarom de burger in uw gemeente klaarblijkelijk meer wordt geraadpleegd en er meer een waarde wordt gehecht aan de mening van dan in een andere gemeente? Heeft u daar enig idee van?
J: Ik weet niet waarom het meer of minder is, maar dit is wel de manier waarop wij veel dingen in Utrecht aanpakken. En nogmaals, wij hebben een veiligheidsplan om de stad veiliger te maken voor onze bewoners. We werken voor onze bewoners en ondernemers dus ergens is het ook wel logisch om hun te betrekken in het plan wat we voor de komende jaren vast stellen en dat wij ze vragen om hun mening. En natuurlijk zien bewoners niet alles, je kan niet alleen maar uitgaan van de input van bewoners, maar het heeft ons wel veel goede gesprekken gebracht en veel contacten opgeleverd. Waar wij ook de rest van de dagen profijt van hebben want je wil uiteindelijk de bewoners betrekken in een veiligheidsaanpak. Dus politie en gemeente is nooit genoeg om alle misstanden te zien. En daarvoor ben je gewoon afhankelijk van meldingen en waarnemingen van bewoners. En dat is denk ik ook wel een van de redenen waarom wij in utrecht werken met gebiedsmanagers veiligheid die ook echt in de wijken zijn gehuisvest en daar het contact met bewoners, bewonersorganisaties, scholen, ondernemersverenigingen, dus echt met partijen uit de buurt problemen in kaart brengen en aanpakken. En dit doen ze ook niet in alle steden. En door de manier waarop wij georganiseerd zijn heeft het er denk ik ook wel mee te maken dat wij er voor kiezen om bewoners zo expliciet te betrekken bij het veiligheidsplan.
M: ah oke. U noemde net ook al van ‘dit is hoe wij het hier doen’. Daarmee impliceert u dat er een soort van cultuur is binnen de gemeente utrecht om burger nog meer te betrekken dan wellicht gebruikelijk is. Interpreteer ik dat juist als ik het zo stel?
J: Ik denk wel dat het voortkomt uit een cultuur of een waarde die wij als gemeente utrecht belangrijk vinden. En waarom wij dus kantoren en medewerkers in de wijk hebben zitten om gewoon daar dichtbij te zijn en snel contact kunnen maken met bewoners als er iets speelt. En daar dus ook snel op kunnen anticiperen. En het helpt dan ook als je weet wie de wijkagent is en wie de jongerenwerker is en als je weet wie de bepaalde sleutelfiguren in de buurt zijn die ons kunnen helpen om een veiligheidsprobleem aan te pakken. En daarvoor kan je niet alleen maar een beroep op ze doen als het verkeerd loopt maar daar moet je het hele jaar door in blijven investeren, in dat netwerk.
M: Dat klinkt als een weldoordachte aanpak in elk geval waarbij toch een beetje wordt afgeweken van het standaard beeld en iets meer richting de burger wordt bewogen. Wat ik zeg, ik onderzoek meerdere veiligheidsbeleidsplannen, en ik zie wel verschillen tussen bijvoorbeeld een Amsterdam, een Rotterdam maar ook een Utrecht. U noemde al een mogelijk verschil dus, die extra focus op de burger. Zijn er bijvoorbeeld op historisch of politiek vlak nog redenen die u zou kunnen noemen
waarom het veiligheidsbeleid van utrecht wellicht enigszins zou kunnen afwijken van andere grote steden?
J: Nouja ik denk dat we dat grotendeels net al besproken hebben. Dus vooral dan de manier waarop wij georganiseerd zijn en ik denk ook wel dat een thema zoals verkeersveiligheid daardoor ook in
utrecht een prominente rol heeft gekregen in ons veiligheidsplan terwijl dit bij veel andere gemeenten niet zo is. En dat is wel een thema dat wel echt uit die gesprekken met die bewoners naar voren is gekomen als belangrijk thema. Als wij de bewoners daar niet om hadden gevraagd was dat niet als zo’n grote thema in het veiligheidsplan terecht gekomen. En daar is natuurlijk ook wel een politieke wind nodig die er belang aan hecht. Ik kan me voorstellen dat als het gaat om verkeer - dat is natuurlijk een belangrijk thema voor alle politieke partijen, maar ook zeker voor groen links, groenlinks is een grote partij in Utrecht- dat dit er voor zorgt dat het hoger op de agenda komt. M: Dus het is dan een versterkend iets dat de burgers het aangeven en dat een politieke partij daar ook aandacht aan geeft en dat die combinatie er toe leidt dat een belangrijk thema binnen utrecht ontstaat?
J: ja