6. Contextuele interventies vanuit de literatuur
7.7 Afsluitend
7.7 Afsluitend
Ik wil dit onderzoek afsluiten met een citaat van Nagy, dat kernachtig weergeeft waar het in de contextuele benadering om gaat:
Citaat: uit “From symptom to dialogue”, een opname van een echtpaar- en gezinssessie met Prof. Nagy.
“Er is veel pathologie, waar we ons op zouden kunnen richten, maar dat is niet wat ik hier wil doen. Integendeel. Ik wil juist zien hoe te midden van moeilijkheden mensen steeds verantwoordelijk zijn, of proberen te zijn, of graag willen zijn voor consequenties van wat ze doen. Daarom zoek ik naar bronnen van betrouwbare inspanningen daartoe van de verschillende gezinsleden. Als we goed kijken en luisteren, zien we daar manifestaties van waar mensen menselijk zijn, creatief en constructief willen zijn om te zorgen, beschikbaar te zijn en het in de toekomst beter te laten gaan”.
52
BIBLIOGRAFIE
AOb De Groene Golf (2014). Startersenquête. [rapport]. Geraadpleegd op 4 mei 2018, op http://
www.aob.nl/kixtart/modules/absolutenm/articlefiles/50822-Startersenquete%202014%
20rap portage.pdf.
Abel, Y. (2014). Process into products: Supporting teachers to engage parents. Education and Urban Society, 46(2), 181-191.
Amatea, E., Mixon, K., & McCarthy, S. (2012). Preparing future teachers to collaborate with families contributions of family systems counselors to a teacher preparation program.
The Family Journal: Counseling and Therapy for Couples and Families, 21(2), 136-145.
Baarda, D., Goede, M., de & Teunissen, J. (2009). Basisboek kwalitatief onderzoek. Groningen:
Noordhoff Uitgevers.
Bakker, J., Denesse, E., Dennissen, M. & Oolbekkink-Marchand, H. (2013). Leraren en ouder betrokkenheid: Een reviewstudie naar de effectiviteit van ouderbetrokkenheid en de rol van leraren daarbij. Gedownload op 15 januari 2018, van http://www.nro.nl/
Bakker, J., & Denessen, E. (2007). The concept of parent involvement. Some theoretical and empirical considerations. In H. Phtiaka & S. Symeonidou (Eds.), Schools and families in partnership: Looking in the future (pp. 238-252). Nicosia: ERNAPE.
Barrett Kutcy, C.E., & Schulz, R. (2006). Why are beginning teachers frustrated with the tea- ching profession? Journal of Education, 41(1), 77-89.
Bolks, T. (2011) Professioneel communiceren met ouders. Meppel: Boom Lemma Uitgevers.
Boszormenyi-Nagy, I. & Krasner, B. (1994). Tussen geven en nemen. Over Contextuele The- rapie. Haarlem: De Toorts.
Boszormenyi-Nagy, I. (2013). Grondbeginselen van de contextuele benadering. Haarlem: De Toorts.
Boszormenyi-Nagy, I. & Spark, G.M. (1984). Invisible loyalties. New York: Brunner / Mazel.
Buber, M. (2016). Ik en Jij. Utrecht: Bijleveld.
Buber, M. (2007). Dialogisch leven. Utrecht: Bijleveld.
Carlisle, Stanley, & Stanley, & Kemple. (2005). Understanding school and family influences on family involvement. Early Childhood Education Journal, 33, 155-162.
Gourneau, B. (2014). Challenges in the first year of teaching: lessons learned in an elementary education resident teacher program. Contemporary Issues in Education Research, 7(4), 299318.
Craig, C.J. (2014). From stories of staying to stories of leaving: A US beginning teacher’s ex- perience. Journal of Curriculum Studies, 46(1), 81-115.
Bakker, J., Denessen, E., Dennissen, M., & Oolbekkink-Marchand, H. (2013). Leraren en ou- derbetrokkenheid; Een reviewstudie naar de effectiviteit van ouderbetrokkenheid en de rol die leraren daarbij kunnen vervullen. Nijmegen: Radbout Universiteit Nijmegen.
Dankers – van der Spek. (2010). Samenwerken in organisaties. Amsterdam: Boom Lemma.
Dennessen, E., & Raket, L. (2012). Houdingen van leerkrachten ten aanzien van ouders en hun emoties, reacties en gevoelens van competentie bij verschillende uitingen van ouderbetrokkenheid: een casusspecifieke analyse. Pedagogiek, 12(3), 245-265.
De Wit, C. (2008). Educatief partnerschap tussen ouders en school. Visie en praktijk op Witte
53 ring.nl. ’s-Hertogenbosch: KPC Groep.
Dillen, A. (2004). Ongehoord vertrouwen. Ethische perspectieven vanuit het contextuele den ken van Ivan Boszormenyi-Nagy. Antwerpen- Apeldoorn: Uitgeverij Garant
Dom, L. (2006). Ouders en Scholen. Gent: Academia Press.
Dotger, B.H., & Smith, M.J. (2009). “Where’s the line?”–Negotiating simulated experiences to define teacher identity. The New Educator, 5, 161-180.
Eerenbeemt, van den E. (2003). De liefdesladder: Over familie en nieuwe liefdes. Amster- dam/Antwerpen: Archipel
Farrell, A.F. & Collier, M.A. (2010). School personnel's perceptions of family–school commu nication: a qualitative study. Improving Schools, 13(1), 4-20.
Gaikhorst, L. (2014). Supporting beginning teachers in urban environments. Amsterdam: Uni versiteit van Amsterdam.
Gartmeier, M., Gebhardt, M., & Dotger, B. (2016). How do teachers evaluate their parent com munication competence? Latent profiles and relationships to workplace behaviors.
Gedownload op 15 januari 2018 van
http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0742051X16300099#abs0015 Gourneau, B. (2014). Challenges in the first year of teaching: lessons learned in an elementary
education resident teacher program. Contemporary Issues in Education Research, 7(4), 299318.
Hargrave, T. D., & Anderson, W. T. (1992). Finishing well: Aging and reparation in the inter generational family. Philadelphia, PA, US: Brunner/Mazel.
Hargrave, T., Pfitzer F. & Michielsen M. (red.) (2005). Ontwikkelingen in de contextuele the rapie. De kracht van geven en nemen in relaties. Leuven-Voorburg: Acco.
Harris, K., Jensz, F., & Baldwin, G. (2005). Who’s teaching science? Meeting the demand for qualified science teachers in Australian secondary schools. Melbourne: University of Melbourne.
Heyndrickx, P., Barbier, I., Driesen, H., Van Ongevalle, M., Vansevenant, K. (2005). Meer- voudig Gekwetsten. Contextuele hulpverlening aan maatschappelijk kwetsbare mensen.
Leuven: LannooCampus.
Heyndrickx, P. (2005). Meerzijdige partijdigheid als concept. Balans, 1, (3), 1-4.
Herweijer, L., & Vogels, R. (2013). Ouders en scholen over samenwerking in basisonderwijs, voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau.
Hoover-Dempsey, K., Walker, J., Jones, K. & Reed, R. (2002). Teachers Involving Parents (TIP): Results of an in-service teacher education program for enhancing parental involvement. Teaching and Teacher Education, 18, 843-867.
Hoover-Dempsey, K. & Sandler, H. (2005). The social context of parental involvement: a path to enhanced achievement. Final performance report for OERI Grant R305T010673. The Nashville: Vanderbilt University.
Iliás, M. A. H., Willemen, A. M., Dobber, M., Pels, T., Oosterman, M., & Schuengel, C. (2016).
Een schoolleergemeenschap met leerkrachten en ouders: Samenwerken aan het verbeteren van educatief partnerschap. Pedagogiek, 12(3), 307-337.
Kassenberg, A. & Petri, D. (2015). Competenties van leerkrachten in het samenwerken met
54 ouders: een literatuurstudie. Paper gepresenteerd op Onderwijs Research Dagen (ORD) 2015. Leiden, Netherlands.
Kassenberg, A., Petri, D., & Doornenbal, J. (2016). Competenties van leerkrachten in het sa menwerken met ouders: een literatuurstudie. Pedagogiek : wetenschappelijk forum voor opvoeding, onderwijs en vorming, 36(3), 211-226.
A.Kerpel.(2014) Werken met de Roos van Leary. Geraadpleegd op 16-05-2018, https://wij-leren.nl/werken-met-de-roos-van-leary.php
Krasner, B. & Joyce, A. (1995). Truth, trust and relationship: Healing interventions in con textual therapy. New York: Brunner-Mazel
Kidd, L., Brown, N., & Fitzallen, N. (2015). Beginning teachers’ perception of their induction into the teaching profession. Australian Journal of Teacher Education, 40(3), 154-173.
Kooy, M. (2006). The telling stories of novice teachers: Constructing teacher knowledge in book clubs. Teaching and Teacher Education, 22(6), 661-674.
Krueger, R. & Casey, M. (2009). Focus groups: a practical guide for applied research (4th ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
Lareau, A. (2003). Unequal childhoods. Class, race, and family life. Berkeley and Los Angeles:
University of California Press.
Le Cornu, R.. (2013). Building early career teacher resilience: The role of relationships. Aus tralian Journal of Teacher Education, 38(4), 1-16.
Lusse, M. (2013). Een kwestie van vertrouwen. Een ontwerpgericht onderzoek naar het verbe teren van het contact met ouders in het ‘grootstedelijke’ vmbo als bijdrage aan preventie van schooluitval. Rotterdam: Rotterdam University Press.
Lusse, M. & Diender, A. (2014). Samen werken aan schoolsucces. School en ouders in het vo en mbo. Bussum: Coutinho.
Lusse, M., Walraven, G., & De la Rie, S. (2011). Thema ouderbetrokkenheid: Literatuurver kenning. Rotterdam: Hogeschool Rotterdam.
Marnix Academie (2014). MarnixMIX: Thema de beginnende leerkracht [pdf]. Geraadpleegd op 12 april 2017www.marnixacademie.nl/Portals/0/MarnixMix/Marnix%20Mix_Mei%
202014_LR.pdf.
Meiden, J. H. van der. (2015). Hoofdlijnen van de Contextuele Hulpverlening: Een draai aan de caleidoscoop. In B. Hendriks, W. van Klaveren, & R. Knip (Eds.), Het contextuele
gedachtegoed. Verleden, heden en toekomst verbonden (pp. 20–32). Utrecht: VCW.
Melnick, S.A., & Meister, D.G. (2008). A comparison of beginning and experienced teachers’
concerns. Educational Research Quarterly, 31(3), 39-56.
Meulink-Korf, H., & van Rhijn, A. (2001) De context en de Ander. Nagy herlezen in het spoor van Levinas met het oog op pastoraat (dissertatie). Utrecht: Boekencentrum.
Meulink-Korf, H. & A. V. Rijn (2002), De onvermoede derde. Inleiding in het contextueel pas toraat. Utrecht: Boekencentrum.
Michielsen, M., Van Mulligen, W., & Herkens, L. (. (2008). Leren over leven in loyaliteit.
Leuven: Acco.
Moore Johnson, S., & The Project on the Next Generation of Teachers. (2004). Finders and keepers. Helping teachers survive and thrive in our schools. San Francisco: Jossey-Bass.
Mulligen, W., van, Gieles, P. & Nieuwenbroek, A. (2001). Tussen thuis en school. Over con
55 textuele leerlingbegeleiding. Leuven/Voorburg: Acco.
Onderwaater, A. (2013). De onverbrekelijke band. Inleiding en ontwikkelingen in de contextu ele therapie van Nagy. Amsterdam: Pearson.
Onderwijsraad (2010). Ouders als partners. Versterking van relaties met en tussen ouders op school. Den Haag: Onderwijsraad.
Oudheusden, H. van. (2014). Verbindend communiceren. Geraadpleegd op 08-05-2017,van http://wij-leren.nl/verbindend-communiceren.php
Pas, A. van der (2003). A serious case of neglect: the parental perspective of child rearing.
Outline for a psychological theory of parenting. Delft: Eburon.
Pas, A. van der (2005). Eert uw Vaders en uw Moeders. Handboek Methodische Ouderbegelei ding 3. Amsterdam: Uitgeverij SWP.
Pas, A. van der (2007). Theorie en praktijk ter discussie. Handboek Methodische Ouderbege leiding 7. Amsterdam: Uitgeverij SWP.
Pas, A. van der (2008). De interventiefase. Keuze en kansen. Handboek Methodische Ouderbe geleiding 6. Amsterdam: Uitgeverij SWP.
Ratcliff, N., & Hunt, G. (2009). Building teacher-family partnerships: The role of teacher pre paration programs. Education, 129(3), 495-505.
Smeltzer Erb, C (2002). The emotional whirpool of beginning teachers’ work. Paper presented at the annual meeting of the Canadian Society of Studies in Education, Toronto, Canada.
Swanson Gehrke, R. (2005). Poor Schools, Poor Students, Successful Teachers. Kappa Delta Pi Record, 42(1), 14-17
Taylor, H., Leitman, R., & Barnett, S. (1992). The American teacher, 1992. The second year:
New teachers’ expectations and ideals. A survey conducted for Metropolitan Life Insurence company by Louis Harris and Associates, Inc. Retrieved December 9, 2002 from the ERIC database.
Ten Have, E., Kassenber, A., & Logtenberg R. (2016). De ervaringen van beginnende en erva ren leerkrachten in het contact met ouders, Pedagogiek, 12(3), 227-244.
Van Geffen, R. E., & Poell, R. F. (2014). Responding to teacher shortages: relationships among mobility experiences, attitudes, and intentions of Dutch teachers. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 42(3), 275-290.
Van Heusden, A., & van den Eerenbeemt, E. (1987). Balance in motion: Ivan Boszormenyi- Nagy and his vision of individual and family therapy. Philadelphia, PA, US:
Brunner/Mazel.
Van Mulligen, W., Gieles, P., & Nieuwenbroek A. (2008). Tussen school en thuis. Over con textuele leerlingbegeleiding. Leuven: Acco.
Vogels,R.(2002). Ouders bij de les. Betrokkenheid van ouders bij de school van hun kind. Den Haag: SCP.
Vuorinen, T., Sandberg, A., Sheridan, S., & Williams, P. (2014). Preschool teachers’ views on competence in the context of home and preschool collaboration. Early Child Development and Care, 184(1), 149-159.
Watzlawick, P., J.H. Beavin & D.D. Jackson (2012) De pragmatische aspecten van de mense lijke communicatie, Amsterdam: Bohn-Stafleu.
56
BIJLAGE EEN Ouderschapstheorie
In dit onderzoek wordt verwezen naar de ouderschapstheorie van Alice van der Pas (1934-2017). Deze theorie vormt niet de basis voor de beantwoording van de centrale hoofdvraag, maar wordt wel genoemd als kennis voor beginnende leerkracht en is volgens een expert nauw verbonden aan de loyaliteitstheorie van Nagy. “ En ik vind die ouderschapstheorie van Alice van der Plas heel nauwkeurig liggen naast de loyaliteitstheorie van Nagy” (E1,55). Dat komt volgens hem, omdat de ouderschapstheorie werkt vanuit het paradigma dat ouders een besef van verantwoordelijk-zijn hebben. Dat is de ethische basis van de ouder-kind relatie. Loyaliteit vanuit de relationele ethiek gaat uit van eenzelfde basis, namelijk de onverbrekelijke band tussen een ouder en een kind en rechten en plichten die dit met zich meebrengt. Echter de ouderschapstheorie heeft specifiek betrekking op ouderschap en gaat loyaliteit over aangeboren zorg voor elkaar. Bij loyaliteit is sprake van wederkerigheid en bij de ouderschapstheorie niet.
De ouderschapstheorie van Alice van der Pas gaat uit van drie axioma’s en biedt professionals, dus ook beginnende leerkrachten, een ingang om (opnieuw) contact met ouders te krijgen (Van der Pas, 2003-2008).
Elke ouder heeft het besef van verantwoordelijkheid: Ouders willen het beste voor hun kind. Wanneer ouders het gevoel heb dat ze tekort schieten in de ogen van een leerkracht, dan kun je de verbinding verliezen en tegenover het de ouder komen te staan. Rekening houdend met de loyaliteitstheorie van Nagy betekent dit dat je ook de verbinding met het kind zult verliezen.
Ouderschap maakt kwetsbaar: Aangezien elke ouder het goed wil doen voor het kind, leeft er per definitie een gevoel van schuld en schaamte bij de ouder, want geen enkele opvoeding verloopt vlekkeloos; het is niet realistisch en haalbaar om het altijd goed te doen.
Erkenning van de kwetsbaarheid van ouders, zoals Van der Pas die beschrijft, kan een gesprek openen over ouderschap en opvoeden. Een uitwerking van het begrip erkeninning vanuit de contextuele benadering wordt uitgelegd in paragraaf 6.6.
Ouders zijn eindverantwoordelijk: Het is belangrijk om als leerkracht aan te sluiten bij wat de ouder belangrijk vindt voor het kind. Als leerkracht loopt je immers maar één of twee jaar met het kind mee, maar ouder blijf je voor het leven. Dit zegt ook weer over de onverbrekelijke band tussen een ouder en een kind.
Van der Pas gaat in haar ouderschapstheorie in op het bufferdenken. Deze buffers zijn factoren die bijdragen aan de groei of het stagneren van het ouderschap. Je zou kunnen zeggen dat deze buffers het veerkrachtsysteem van ouders vormen. Deze buffers zijn:
Een solidaire gemeenschap: Deze gemeenschap kan de basisschool zijn. Zij heeft oog voor de kwetsbaarheid en complexiteit van ouderschap en gaat uit van goede intenties van ouders. Zij investeert in alles ouders, niet slechts de ouders, die toegankelijker lijken te zijn.
Een goede taakverdeling: Er is sprake van een goede taakverdeling tussen thuis en school.
Wanneer de verantwoordelijkheid in elkaars verlengde ligt, zal dit ten goede komen van de ontwikkeling van het kind. Metapositie: Het is belangrijk dat ouders in staat zijn om eerlijk en actief te reflecteren op hun eigen handelen. Wanneer ouders in staat zijn om ‘boven de situatie te hangen’, krijgen zij inzicht in het effect van hun gedrag op hun kind. Erkenning voor de kwetsbaarheid van ouders zal ruimte kunnen geven om ouders te helpen in de metapositie te
57 komen.
Goede ouder-ervaringen: Ouders hebben vertrouwen nodig in zichzelf als opvoeder.
Het is belangrijk dat ouders het gevoel kennen dat ze invloed hebben op hun kind en dat ze het goed doen. Bij tegenslagen kunnen ze dan terugvallen op ervaringen en waarnemingen dat ze het goed doen als ouder. Beginnende leerkrachten kunnen positieve ervaringen delen over het kind op school, waardoor ouders meer vertrouwen over hun eigen handelen kunnen krijgen.