3.6.1 Gelimiteerde achtervangovereenkomst Goed Wonen
Goed Wonen heeft in het kader van het borgstelsel een gelimiteerde achtervangover-eenkomst gesloten met de gemeente Voorst. Deze overachtervangover-eenkomst is gelimiteerd in tenaamstelling (Woningstichting Goed Wonen), in tijd (1 december 2015) en in bedrag (maximaal €67 miljoen).77
De gemeente tekent mee…
Voor andere overeenkomsten met corporaties tekent de gemeente mee per lening.
Anders gezegd, per lening voor de realisatie van een project in de gemeente Voorst wordt apart een achtervangovereenkomst afgesloten met de betreffende corporatie.78 In de gemeente Voorst is dit eerder (in 2010 en in 2011) gebeurd voor herontwikke-ling van het project het Grotenhuis in Twello, dat gerealiseerd is door Woonzorg Ne-derland. Woonzorg Nederland heeft hiertoe een aanvraag bij het college ingediend voor het innemen van de achtervangpositie. Volgens de ‘voorhangprocedure’, uit de Gemeentewet, is de raad in de gelegenheid gesteld om wensen en bedenkingen ken-baar te maken, alvorens het college een besluit nam.79
Meerwaarde voor de corporatie: financiële middelen tegen een lage rente Door alle betrokkenen (gemeente, corporatie en raad) wordt aangegeven dat de meerwaarde van de garantiestelling, middels een achtervangovereenkomst, voor de corporatie is dat zij op deze manier beschikking heeft over financiële middelen die tegen een lage rente kunnen worden verkregen. De ervaring is dat het een snel en efficiënt systeem is en tevens een waarborg biedt voor investeringen. Anders gezegd zonder deze mogelijkheid is het voor de corporatie een stuk lastiger om haar doelen te verwezenlijken.80
Risico gemeente is beperkt/ hanteerbaar
Zowel gemeente (college en ambtelijke organisatie), de corporatie alsook enkele geïn-terviewde raadsleden zijn van mening dat het risico van de garantiestelling middels de achtervangovereenkomst, voor de gemeente beperkt is. Allereerst, omdat het een gelimiteerde overeenkomst (naam, tijd en bedrag) is en daarnaast, omdat er pas wanneer alle ander buffers de problemen niet hebben kunnen oplossen (zie bijlage 2, paragraaf 2.8) een beroep gedaan wordt op de gemeentelijke middelen en dan in de vorm van een renteloze lening en samen met de rijksoverheid.81 Vanwege de goede vertrouwensrelatie en het feit dat de corporatie haar afspraken na komt is risico geen punt van grote zorgen voor het college geweest.
77 Raadsmededeling ‘Achtervangovereenkomst Waarborgfonds Sociale Woningbouw’, 17 november 2011.
78 Raadsbesluit van 25 november 1996.
79 Raadsmededeling ‘Achtervangbesluit financiering investeringskosten vervangende nieuwbouw Het Grotenhuis’, 22 februari 2011
80 Zo blijkt uit de interviews met alle betrokkenen: wethouders, raad, gemeentelijke organisatie en IJs-seldal Wonen.
81 Het Rijk en de gemeente Voorst staat ieder voor de helft borg.
De raad heeft de kaders gesteld
De kaders waarbinnen de waarborg geboden wordt, in de achtervangovereenkomst, zijn gesteld door de raad. Alle overeenkomsten die gesloten worden met een corpora-tie worden aan de raad voorgelegd. Dit neemt niet weg dat de gemeente tekent voor grote sommen geld. Ook al wordt het risico dat er een beroep wordt gedaan op de achtervang klein geacht, is dit voor de gemeenteraad lastig te beoordelen. Ook zou de gemeenteraad graag meer inzicht willen hebben in het voordeel van de gemeente bij het verlenen van achtervang: wat krijgt de gemeente Voorst ervoor terug?
Ook in individuele contacten tussen raadsleden en de corporatie worden geregeld vragen over de achtervangovereenkomst gesteld. De corporatie heeft de indruk dat door het een en ander te verduidelijken veel zorgen bij de raad kunnen worden weg-genomen. Zowel de corporatie alsook de wethouders en ambtelijke organisatie ver-moeden dat dit komt door een zekere informatieachterstand bij enkele raadsleden over met name het risico dat de gemeente loopt.
Daartegenover staat dat enkele raadsleden wel degelijk kennis hebben over de rol en functie van de achtervang. Dit blijkt namelijk uit twee ingediende moties door een raadsfractie op 28 november 2011, naar aanleiding van het collegevoorstel over de garantstelling ten behoeve van Goed Wonen. In de eerste motie wordt het college verzocht beleid te ontwikkelen met betrekking tot het bedingen van zekerheden en van tegenprestaties bij garantstellingen. In de tweede motie wordt benoemd dat, gezien de financiële positie van de gemeente Voorst, een toename van af te geven garanties onwenselijk is en dat de verstrekte informatie onvoldoende inzicht geeft in de financiële positie van Goed Wonen. Beide moties zijn uiteindelijk verworpen, om-dat (de meerderheid van) de raad van mening was om-dat er al voldoende zekerheden (in de overeenkomst) zijn geregeld.
Overeenkomst na de fusie gehandhaafd
Na de fusie is afgesproken dat de overeenkomst gehandhaafd zal blijven voor de duur van de overeenkomst, voor projecten die betrekking hebben op het Voorster grond-gebied.82
3.6.2 Achtervang in prestatieafspraken
In de prestatieovereenkomst uit 2012 zijn geen afspraken opgenomen over de (finan-ciële) achtervang die nodig is voor het realiseren van volkshuisvestelijke plannen. Dit betekent eveneens dat er niet is getoetst in hoeverre de plannen passen binnen de investeringsruimte van de corporatie.83
82 Raadsmededeling ‘Fusie Goed Wonen’, 20 november 2012.
83 Dit is niet verplicht, maar wordt wel door het WSW geadviseerd (zie bijlage 2, paragraaf 2.5).
Toets aan de normen:
De gemeentelijke risico’s van de achter-vangovereenkomst (borgstelling WSW)
Toets
(voldaan/ deels voldaan/ niet voldaan) Norm: De raad heeft invulling gegeven
aan zijn kaderstellende, volksvertegen-woordigende en controlerende rol.
Voldaan.
Norm: Eisen WSW: score van de corpora-tie ten opzichte van de ondergrenzen voor solvabiliteit en liquiditeit. Voor ge-gevens hierover is men afhankelijk van openbare bronnen. De beoordelingen van het WSW op zich zijn niet openbaar.
Voldaan. IJsseldal Wonen voldoet, eind 2013, met enige marge aan de normen gesteld door het WSW. Wel is het zaak dit in een meerjarig perspectief te bezien (vooruitblik).