A. B.
IN een Schip voeren te samen verscheyden luyden, onder welcke een Catholijc. A. veele quaets began te spreken van een Geref. die daer niet en was, noemende den selven een Godloos,een verleyder, een Lijbertijn, ende een aertsche Ketter. dit verdroot een vroom Geref. B. langher te aenhooren, ende vraechde den anderen of hy die persoon, van de welcke hy soo veel qauets seyde, oock wel kende, ende mede ghesproken hadde. A. Neen ick, noch ten lust my oock niet met sulcken heylosen mensche kennisse te hebben of met te spreken. Ten voecht oock geen Christen man. B. Voeghet een Christen ooc wel van yemanden quaet achter rugghe te spreken? A.Voeget een Christen oock wel te doen teghen die Wet der natueren? Ick meen datmen een anderen doe als men gaerne ghedaen ware?
81v
B. Neen geenzins, maer doet ghy nu so? A. Hoe anders? soude ick niet wel willen dat yemant my waerschoude voor een bedriechlijcke Coopman, of voor een banckeroutier? Hoe veel te meer voor een Ketter ende verleyder daer't gheen geldt geldet, maer eenighe verdoemenisse der zielen? dat doe ick hier mijnen even mensche, die daer op achten wil, waerschouwende elc voor sulcken bedriechlijcken verleyder, Ia moorder der zielen. B. Het komt dan uyt eenen yver, soo ick hoore. A. Ia vryelijck. B. Die Ioden, onsen Heere achter rugge lasterende, deden't oock uyt yver tot haer religie, die was vals, Christi waerheydt ondecte die valscheydt voor den volcke, sy quamen in schande, hunluyden ontbrac waerheydt om haer valscheyt te verschoonen, doe bruyckten zy loghentael om die waerheydt leelic te becladden, die grouwelijck te maecken in des volcks ooghen, ende hem alsoo 'tgheloove by den volcke te benemen, hatich te maecken, ende inden doodt te helpen, soo't noch geviel, dit was oock een yver. A. Die mijne is soodanich niet, dat was loutere haet teghen die waerheydt. Maer dit is in my niet dan liefde tot mijn naesten. B. Doet die liefde oock quaet op datter goet uyt soude komen? A. Neen B. Is loghen dichten of nasegghen gheen quaet? A. 't Is. B. Weet ghy oock wel dat het quade dat ghy van desen man achter rughe seght, waerachtich is? A. Sond'ick dat niet weten? hoe soude icks dan komen te segghen? of soudy wel meenen dat icks uyt mijnen vingher zuyghe? B. Dat ghebeurt wel van Menschen. Immers die deuchtlijcke Pharizeen inden schijne, deden sulcx van den onschuldighen Christo. Doch wil, noch mach ick u sulcks niet toebetrouwen. Maer mach't niet wel zijn dat d'eerste seggere van sulcks, 't selve verziert heeft, ende dat ghy buyten u weten een loghen seght? A. Dat ben ick seker neen, 'tis al te gheloofwaerdighen man daer icks uyt hebbe. B. Al waer't oock een Bisschop selve, zwijghe eenigh Pastoor, soo mach hy soo wel lieghen als die geheele raet van de nouderen der Ioden tot Ierusalem, doen sy den wachters van dien grave cochten om te seggen dat Christi Lichaem ghestolen ware gheweest. Alsmen om grootachtbaerheydt van persoonen wil ghelooven: wie soude die ouderen ende raet niet ghelooft hebben? Maer ick mercke uyt u woorden dat ghy metten man selve niet ghesproken noch sulck quaet uyt zijnen monde niet ghehoort en hebbet. A. Wat soude dat? Ick hebbe den verleyder noyt ghezien. B. Soo moechdy niet seker wesen, dat het quaet by u van hem gheseydt waerachtich is, ende van hooren seggen liechtmen veel, soo men seydt, soo men bevindt, ende soo men uyt het ghene ick nu gheseydt hebbe, moet toelaten, nu geve ick u te bedencken of ghy hier niet openbaerlijck en sondicht teghen 'tghebodt, ghy en sult gheen valsche tuychnisse gheven. A. Wat weet ghy of't valsch is? B. Ghy en weet niet dat het waer is, ende boven zijn weten wat voor waerheydt te segghen alleen uyt een wanen of meenen, is valscheydt, daer inne datmen een onseker meenen voor een seker weten betuycht. Dat is oock 'tghene daerom men den valschen eedt meyneedt of meyneedicheyt noemt, dat is 'tgunt men uyt meenen betuycht. Lieve man wat doet ghy hier doch anders? Is dit al een rechte yver, of is de liefde met u? Die doet (bekendy selfs) niet quaets op datter qoet uyt soude komen. Dit valsch tuychnisse gheven, ende dit achterclappen is quaet doen, hoe mach dit dan liefde zijn? Immers ghy besondicht u selve doodtlijck in't seker, om een sonde oft quaet van een ander dat u noch onseker is, dat achte ick niet wijselijck noch Christelijck ghedaen te zijn. A. Machmen van een Ketter te vele quaets segghen? B. Alsmen wetende, niet dan waerheydt seyt daer't nut is, ende doetmens niet te vele: maer alsmen't uyt wanen voor seker seydt, soo ist al te veel datmer af seydt. A. Het moet u vrunt zijn dat ghyer dus voor vecht, soo dat ick van
hem sprekende u selve oock treffe. B. Alle Menschen zijn my soo vrundt dat ick elck voor goet houde, soo langhe my zijn quaetheydt niet naeckelijck en blijckt. Het mach wel zijn dat ick des man noch van name, noch persoone en kenne. A. Dat gheloove die wil, waer't soo, wat soude u doch porren eenen onbekenden man soo te
verantwoorden: B. Moghelijck 'tselve dat ghy u selven seght (ist waer dat weet ghy) eenen onbekenden te beschuldighen achter rugghe. Of meendy my sulcken dier te zijn, dat ick redene ende die wet der natueren derve. Het waer my lief dat anderen daermen quaet van my achter rugghe clapte, my verschoonden: Ben ick dan ook niet wettelick schuldich den afwesenden man te verschoonen? Als. B. dit al geseydt hadde, sprack een vanden anderen luyden inden Schepe alsoo. Die goede man doet Christelijck ende eerlijck, dat hy den beschuldichden afweser verantwoort, want sonder twijfel elck hadde gaerne datmen hem soo dese, ende in dese wet seydt de Heere self die gantsche Wet ende Propheten begrepen te zijn. Soo ist oock veel eerlijcker sake by allen eerlijcken luyden datmen den ghene die hem selve niet en mach verantwoorden, achter rugghe verantwoordt, dan datmen hem wroeghe, beschuldighe, ende bekladde. Hy is wijs ende wel gheleert, die alles ten besten keert, dat doet oock die liefde, die en denckt niet archs, ende dese is het eenighe
82r