Dankwoord
Toen ik begon met studeren aan de Universiteit van Humanistiek had ik nooit kunnen bedenken dat ik later onderzoeker zou worden. Onderzoek doen was in mijn ogen saai en lastig. Lastig is het inderdaad af en toe gebleken, maar saai nooit! Pas toen ik tijdens mijn studie psychologie in Leiden in aanraking kwam met statistiek, begon onderzoek te leven voor mij. De docenten die daaraan hebben bijgedragen, hebben mij langzaam maar zeker op het pad gezet dat promoveren heet. Ik noem hier dan ook graag hun namen: Rien van der Leeden voor zijn altijd inspirerende en duidelijke colleges, Kees Verduin voor zijn coördinatorschap van de SPSS-student-assistenten, Marcel Veenman als fijne scriptiebegeleider en David Whitebread and Deborah Pino-Pasternak for welcoming me to Cambridge University as a research intern. Your enthusiasm and curiosity for doing research have inspired me to become a researcher myself.
Ik was dan ook zo blij dat ik, ondanks mijn te late binnenkomst op de sollicitatie, als promovenda werd aangenomen op het project Begrijpend Leesexperiment (BELEX).
Begeleidersteam
Amos van Gelderen, als co-promotor en begeleider was jij van onschatbare waarde. Door jou heb ik geleerd om sneller hulp te vragen en het hele promotietraject als een team effort te zien. Jouw schrijfkwaliteiten bewonder ik zeer en ik ben je dankbaar voor alle sessies samen achter de pc gezeten om alinea’s om te gooien en zinnen bij te schaven, zodat elk artikel leest als een Perzisch tapijt. Je bent een geweldige mentor! Dank je wel hiervoor.
Peter Sleegers, als promotor was jouw sterkste kant mij vragen te stellen. Vragen over de wetenschap, vragen over waarom ik bepaalde keuzes genomen heb, en vragen over wat ik nu precies bedoelde. Jij zette me letterlijk aan het denken. Dank je wel voor al jouw vragen waarmee je als geen ander de zwakke plekken in een ogenschijnlijk logisch verhaal weet aan te wijzen.
Roel van Steensel, begonnen als postdoc op het BELEX-project, nu bijzonder hoogleraar aan de VU; jij hebt me wegwijs gemaakt in het uitvoeren van grotere onderzoeksprojecten. Jouw planmatige aanpak, jouw geduld en consciëntieusheid zijn een groot voorbeeld voor mij. De periode dat we samen een kamer deelden op het Kohnstamm was naast leerzaam ook erg plezierig. Dank je wel.
Erik van Schooten, als statisticus verbonden aan het project, heb jij mij verder de weg gewezen in de wondere wereld van MLwiN. Ik kijk met veel plezier terug op onze ‘statistiekdagen’, en naast het opschonen van allerlei databestanden en de ontelbare analyses die we gedraaid hebben, hadden we soms ook nog tijd voor een kijkje in het museum om de hoek. Jouw kennis van de wereld en jouw gevoel voor humor zijn vele malen bronnen geweest van nieuwe inzichten of van daverende lachsalvo’s. Jouw geestigheid en snelle denken zijn daarvoor een gouden combinatie. Dank je wel voor je leerzame lessen.
ank
w
o
o
rd
Lidia Arends, als meta-analyse expert ben jij in de laatste fase gevraagd om mee te helpen aan hoofdstuk 5. Dank je wel voor alle analyses die je hebt gedaan. Het was altijd prettig praten bij jou op de kamer.
BeLeX-partners
Dit proefschrift was er niet geweest zonder de inzet van de scholen die hebben meegedaan aan BELEX. Ik wil alle scholen dan ook hartelijk bedanken om samen met mij het diepe in te springen en de docenten om mij toe te laten in hun lessen. In het bijzonder wil ik Simonique bedanken. Jouw manier van lesgeven, samen met de gesprekken die we hebben gevoerd, hebben mij gevormd als onderwijsonderzoeker.
Ook de leerlingen wil ik op deze plek bedanken. Jullie onbevangen en eerlijke reacties waren verhelderend. Juist opmerkingen als ‘Ben jij er weer? Nee he, ik haat lezen!’, hebben mij de noodzaak doen inzien van goed onderwijs in begrijpend lezen. Jullie zijn de kern van dit proefschrift en zonder jullie medewerking was dit proefschrift er niet geweest. Dank jullie wel daarvoor!
De trainers van Nieuwsbegrip wil ik hier ook graag bedanken voor hun inzet, het meedenken, en het afreizen naar alle scholen om ‘hun’ docenten te trainen en te coachen: Tamar Israel, Hanneke Maasland, Ilona de Milliano, Marlon Ruwette en Femke Zweekhorst.
Mirjam de Bruijne, jij bent niet alleen belangrijk geweest voor het BELEX-project als CED- medewerker om ons in te wijden in Nieuwsbegrip, maar daarnaast ben jij erg belangrijk voor mij om te sparren over onze onderzoeken. Jij hebt het hele traject van begin tot einde meegemaakt en daarom vind ik het heel fijn dat je mijn paranimf wilt zijn. Dank je wel!
De dataverzameling op 10 scholen had ik absoluut niet alleen kunnen doen. Ik wil dan ook alle student-assistenten bedanken die hieraan hun steentje hebben bijgedragen. Ik dank jullie voor het vroege opstaan in de ochtend (meermaals vóór 6 uur) en het oplossen van alle praktische problemen die gaandeweg altijd op de proppen kwamen.
Gedurende de dataverzamelingsfase hebben drie stagiaires en één scriptiestudent bijgedragen aan BELEX. Dank jullie wel Anne-Loes Boon, Miou Meer en Nihayra Leona. Jullie bijdragen hebben verdieping gebracht aan het project. In het bijzonder wil ik Rosa Teepe bedanken. Van een fantastische eerste stagiaire ben je uitgegroeid tot een dierbare vriendin. Dank je wel voor alle gesprekken, zowel werk als niet-werk gerelateerd, voor onze reis naar Cyprus, voor ons laatste congresbezoek in Finland. En voor alle taartjes, etentjes en eindeloze telefoongesprekken.
Collega’s
Doordat ik drie werkplekken heb gehad (op de UT, op het Kohnstamm Instituut, en op de Hogeschool Rotterdam) en elke week op elke plek te vinden was, was ik omringd door
veel collega’s. Eén van de eerste keren dat ik me volledig voelde opgenomen in een groep collega’s, was toen ik met de SALSA-aio’s en Amos en Roel de straten van Móntreal onveilig heb gemaakt. Dank je wel Claudia van Kruistum, Ilona de Milliano, en Mirjam Trapman! Door jullie weet ik nu het succesvolle recept van congresbezoek: ga naar de sessies die je leuk lijkt, maar geniet ook van de stad waar je bent en de mensen om je heen. Mirjam, ik vond het heel fijn om later met jou in Amsterdam af te kunnen spreken om te praten over al onze kleine en grote onderzoeksproblemen.
Naar de UT ging ik meestal op woensdagen. Vroeg eruit, laat thuis. Van de UT wil ik in de eerste plaats ‘de 5 van OWK’ bedanken. Ondanks dat onze projecten inhoudelijk ver uit elkaar lagen, was het heerlijk om collega’s te hebben die in hetzelfde schuitje zitten. Onze schrijfweek zal ik dan ook niet snel vergeten. Dank je wel Ilona Veer, Marijn Wijga, Rike Bron, en Arnoud Oude Groote Beverborg. Ook de overige leden van de vakgroep wil ik bedanken. De onderzoeksgerelateerde bijeenkomsten waren altijd nuttig en leerzaam. In het bijzonder wil ik Carola Bouwens bedanken, die secretaresse was bij Onderwijskunde. Dank je wel voor alle hulp en de gezellige praatjes.
Op de Hogeschool Rotterdam was ik het vaakst waardoor deze plek het meest vertrouwd voelde. De prettige werksfeer die gecreëerd is in de loop der jaren na de start van het kenniscentrum heeft daaraan zeker bijgedragen. Ik wil graag alle promovendi van het kenniscentrum Talentontwikkeling bedanken. In het bijzonder Sanneke de la Rie en Marlon Ruwette. Sanneke, jij hebt me wegwijs gemaakt op de HR. Dank je wel! Marlon, in de laatste fase heb jij me weten te motiveren door onze afspraken tijdens mijn bevallingsverlof. Dank je wel daarvoor.
Halverwege het promotietraject was ik onderdeel van de JURE 2014 committee. Wij organiseerden een congres voor junior onderzoekers van Learning & Instruction. Met veel plezier heb ik samen gewerkt met Marios, Rosa, Thomas, Irene, Elena en Jelena. Thank you for a wonderful journey together, I learned a lot from you!
Vrienden & familie
Als laatste wil ik, zoals traditie betaamt, vrienden en familie bedanken. Niet dat zij nu een directe rol hebben gespeeld bij de totstandkoming van dit proefschrift, maar zonder wordt het leven toch wel saai en zinloos. Als eerste wil ik het gezin bedanken waar ik uit voortkom. Dank je wel papa en mama en zusje Nanda. Terugkijkend op mijn jeugd kan ik vaststellen dat jullie mij hebben gestimuleerd om altijd het beste uit mezelf te halen, niet op te geven als het even tegenzit en vertrouwen te hebben in wat ik (nog niet) kan.
Mijn schoonouders Ad en Trudy wil ik bedanken voor hun niet aflatende interesse in mijn onderzoek. Jullie bemoedigende woorden en belangstellende vragen waren erg belangrijk voor mij. Trudy, dank je wel dat je in de laatste schrijffase afgelopen zomer op
ank
w
o
o
rd
mijn ‘mamadagen’ op Kilian wilde passen. Dit gaf mij net weer wat meer ruimte om het proefschrift af te ronden.
Mijn oude huisgenoten uit Utrecht met aanhang wil ik bedanken voor de heerlijke ‘oud- huisgenoten diners’ die wij roulerend bij elkaar houden. Eveline, Thomas, Busz (Michiel), Marijn, Marije en Meike: dank je wel voor alle leuke gesprekken over jullie eigen ervaringen in het werken in het onderwijs, het doen van onderzoek en het ouderschap.
Janet, jou heb ik leren kennen op een vakgroep etentje in Enschede waar we erachter kwamen dat we bij elkaar in de straat woonden in Voorburg. Dat kan geen toeval zijn geweest. Ik koester onze fijne theemomenten, lunches, en lekkere taartjes, waarbij we altijd kunnen praten over de luchtige en minder luchtige dingen die ons bezig houden.
Lily-Ann, jouw kijk op het leven en jouw vertrouwen in mensen vind ik bewonderenswaardig. Dank je wel voor het zijn van een goede vriendin.
Karin, Lieke en Maron en wil ik bedanken voor de buitenritten die we in vroeger tijden maakten, de fijne etentjes en de gezellige weekenden weg. Jullie zijn me dierbaar.
Paardrijden doe ik nog steeds op de maandagavond en ik wil dan ook graag de ‘ladies van Wittebrug 21u’ bedanken voor het samen kunnen delen van onze hobby: Danique, Ellen, Esther, Julie, Mijntje en Simone.
Mijn oude bestuursgenoten van Labyrintbestuur 6!, Ruud, Serge, Melanie, Alex, en Kirsten: dank je wel dat jullie jezelf zijn. We zijn zo’n heerlijk clubje anders samen. In het bijzonder wil ik Melanie bedanken. Door het bestuursjaar hebben wij elkaar gevonden. Onze levens lopen vrij parallel aan elkaar, aangezien we allebei begonnen zijn aan een promotietraject en we allebei in dit traject moeder zijn geworden. Ik ben daarom erg blij dat jij mijn paranimf wilt zijn. Dank je wel!
Lieve Bas, woorden schieten te kort om te beschrijven wat jij voor me betekent. Van ons tweeën ben jij dan ook de prater en schrijver, ondanks het proefschrift dat er nu ligt. Jouw liefde, geduld, logica en humor hebben mij door de zware tijden gesleept die ik gekend heb tijdens het promotietraject. Maar ook heeft dit traject ons tweemaal naar Canada doen afreizen, waar we allebei genoten hebben van de natuur, de steden, het kamperen met een tentje, vuurtjes maken en sockeye zalm roosteren. Dank je wel, lieve Bas. Ik hou van jou. En als laatste is tijdens het promotietraject een derde gezinslid erbij gekomen. Lieve Kilian, jij hebt mijn wereld onomkeerbaar veranderd. Het is een genot om jou te zien opgroeien tot de persoon die je bent. Daarnaast ben ik extra trots als je weer een sprong hebt gemaakt in je taalontwikkeling. Ik hoop dat jij later net zoveel van lezen zult houden als ik!