Zie bijlage deel 4
Scholen en LOP’s starten met een aanmeldingsprocedure om verschillende redenen. Eén van de belangrijkste redenen is ongetwijfeld dat er in sommige scholen of wijken een (te) grote vraag staat tegenover het altijd beperkte aanbod aan vrije plaatsen. Dat kan ontstaan door demografische ontwikkelingen (meer jonge ge-zinnen die in bepaalde buurten gaan wonen) of door de populariteit van bepaalde scholen.
School- en gemeentebesturen, maar ook ouders, vermijden liever lange wachtrijen voor de schoolpoort en zeker kampeersituaties bij de start van de inschrijvingen. Het streven naar buurtscholen, en naar een betere sociale mix, naar het stroomlijnen van de inschrijvingsperiodes, naar minder planlast voor de scholen, zijn ook redenen om te starten met een aanmeldingsprocedure.
Voor niet-onderwijspartners of intermediaire partners biedt aanmelden dan weer de mogelijkheid om in een geconcentreerde periode ouders uit kansarme gezinnen actief te ondersteunen bij de inschrijving. Er is ook de waarborg dat de inschrijvingen volgens duidelijke krijtlijnen en transparant verlopen.
Voor deze bijdrage gaan we op bezoek bij zes LOP’s die met een centraal aanmeldingsregister9 werken. Het zijn LOP’s die werken in gemeenten van verschillende grootteorde en verspreid zijn over Vlaanderen. We ko-zen voor Antwerpen als LOP in een grootstad en voor Kortrijk, Lokeren, Hamme en Beringen als middelgrote en kleinere gemeenten. Al deze LOP’s werken met een centraal aanmeldingsregister voor de inschrijvingen in het basisonderwijs. Met een zesde voorbeeld verkennen we de toepassing van een centraal aanmeldingsre-gister in het secundair onderwijs, met name in Brussel. We krijgen er te horen wat de belangrijke kantel- en beslissingsmomenten zijn om te starten met een aanmeldingsprocedure of om de procedure bij te sturen in de loop van het verhaal.
9 Voor een overzicht van alle LOP-regio’s, die gebruik maken van een aanmeldingsprocedure, verwij-zen we naar de bijlage.
1. Op bezoek bij zes LOP’s met een centraal aanmeldingsregister LOP Antwerpen Basisonderwijs: Meld je aan!
Aanmelden in LOP Antwerpen basis Voor schooljaar 2015-2016
Initiatiefnemer: LOP
LOP gebruikt aanmeldingsprocedure sinds de inschrijvingen voor
school-jaar: 2010-2011
Voor welk capaciteitsniveau wordt er aangemeld? Alle geboortejaren en leerjaren basisonder-wijs
Hoeveel scholen gebruiken de aanmeldingsprocedure? 189
Zijn dat alle scholen uit het werkingsgebied? Ja
Welke ordeningscriteria worden gehanteerd?
(scholen kunnen zelf de verhouding tussen de verschillende ordeningscri-teria bepalen)
1) Toeval / voorkeur
2) Afstand tot domicilie/werkadres 3) Schoolkeuze
Hoe wordt afstand geoperationaliseerd? Vogelvlucht
Te verwachten aanmeldingen (load)? 11.000
Het LOP Basisonderwijs Antwerpen werkt sinds het schooljaar 2010-2011 met een centraal aanmeldingsregister. Alle scholen op het grondgebied nemen eraan deel en op jaarbasis melden ouders zo’n 11.000 kinderen aan op de website.
De belangrijkste aanleiding om te starten met een aanmeldingsprocedure is - net als in andere LOP’s - de problematiek van lange wachtrijen aan de poorten van een aantal erg populaire scholen. De druk op de capaciteit begint midden jaren 2000 voor het eerst voelbaar te worden. Dat niet alle scholen meteen gewonnen zijn voor het werken met een centraal aanmeldingssysteem, blijkt onder meer uit het feit dat de algemene vergadering van het LOP een eerste voor-stel voor een dergelijk systeem in het schooljaar 2008-2009 wegstemt. De beslissing om toch over te gaan naar digitaal aanmelden, komt er uiteindelijk onder meer onder druk van ouders, niet-onderwijspartners en de stad Antwerpen.
Ook meer en meer scholen geraken ervan overtuigd om het inschrijvingsproces het best anders te organiseren. Een belangrijk discussiepunt bij de start van het werken met het Centraal Aanmeldingsregister (CAR): op basis van welke ordeningscriteria moet de rangschikking van leerlingen gebeuren? De discussie bestaat eruit dat sommige partners afstand als belangrijkste criterium naar voren schuiven, maar anderen ook chronologie als voorrangscriterium willen opnemen. De consensus bij de introductie is om minstens de helft van de plaatsen op basis van afstand te verdelen
en de andere helft (ook) op afstand of op chronologie. De poging om chronologie als ordeningscriterium op te nemen strandt echter op technische grenzen. Doordat ouders met zeer velen tegelijk aanmelden, ondervindt het systeem pro-blemen van overbelasting. Dat was dan ook ‘einde verhaal’ voor chronologie als ordeningscriterium.
Vanaf de inschrijvingen voor schooljaar 2011-2012 verlaten de LOP-leden de idee van chronologie en komt toeval (of voorkeur) als ordeningscriterium naar voren. Dat betekent dat er een toevalstrekking gebeurt uit de kinderen bij wie de school in de top drie staat en die geen toewijzing kunnen krijgen op basis van afstand tot het domicilie- of werkadres.
Scholen kiezen zelf hoeveel plaatsen ze openstellen voor voorkeur (toeval) maar in elke school wijst men minstens de helft van de plaatsen toe op basis van afstand.
Een uitdaging die vandaag en in de toekomst blijft bestaan, is een goede afstemming tussen het LOP en de stad. Ter-wijl de stad de financiering van het systeem voor haar rekening neemt en voor logistieke ondersteuning zorgt, neemt het lokale overlegplatform (waar de stad ook deel van uitmaakt) gezamenlijk belangrijke beslissingen over het CAR.
Een goede afstemming voor technische problemen, een sterk kader van samenwerkingsafspraken, gekoppeld aan een haalbare en geconcretiseerde taakverdeling tussen LOP en stad, kan de goede afwikkeling van de toekomstige aanmel-dingsperiodes alleen maar versterken.