Dit onderzoek draagt op twee manieren bij aan het uitbreiden van wetenschappelijke kennis. Enerzijds demonstreert dit onderzoek dat het theoretisch kijkkader ‘waarderend communiceren’ kan worden gebruikt om de verhoudingen tussen frames te beschrijven en anderzijds zijn gehanteerde frames binnen het stikstofvraagstuk geïdentificeerd en
beschreven. Wetenschappelijke kennis kan verder worden uitgebreid door in kwantitatief vervolgonderzoek te meten wat de kracht is van elk frame en de rol van herhalingskracht (mere-exposure effect) daarin. Daarvoor zouden twee groepen participanten (controle- en experimentele groep) krantartikelen kunnen lezen, waarna zij in een enquête hierover vragen beantwoorden.
38 Ten slotte draagt dit onderzoek bij aan het beter begrijpen van de communicatie- uitingen van belanghebbenden over het stikstofvraagstuk. De communicatie tussen de belanghebbenden kan worden verbeterd door aandacht te besteden aan de conflicterende frames: zo neemt de overheid twee tegenstrijdige rollen aan (‘De autoriteit’ versus ‘De sympathisant’), strijden de boeren voor oplossingen op korte termijn, terwijl de overheid gebaat is bij zorgvuldigheid op lange termijn (‘De strijder’ versus ‘De bureaucraat’) en lijken de boeren de data van onderzoekers onnodig te wantrouwen (‘De eigengereide’ en ‘De adviseur’). Communicatiemedewerkers wordt aanbevolen om deze conflicterende frames nader te bekijken, zodat maatwerk in communicatie kan worden gecreëerd. Hiervoor is vervolgonderzoek naar een beter begrip van elkaars onderliggende drijfveren noodzakelijk.
39 8. Referentielijst
Armstrong, D. (2018). Addressing the wicked problem of behaviour in schools. International Journal of Inclusive Education, 22(9), 997-1013. doi: 10.1080/
13603116.2017.1413732
Aubrey, J. S., & Hahn, R. (2016). Health versus appearance versus body competence: A content analysis investigating frames of health advice in women’s health
magazines. Journal of Health Communication, 21(5), 496-503. doi: 10.1080/ 10810730.2015.1103328
Bleijenbergh, I. (2016). Kwalitatief onderzoek in organisaties (2de editie). Amsterdam, Nederland: Boom uitgevers.
Bouma, J., Burgers, J., Den Butter, F. A. G., Hoefnagel, F. J. P. M., & Den Hond, F.
(2003). Milieubeleid in een veranderende context: zes voorbeelden. Geraadpleegd op 20 april 2020, van http://library.oapen.org/bitstream/id/6f0c8626-db08-47b3-b08d- ae3cb4a40a9b/439781.pdf
Burgers, C., Konijn, E. A., & Steen, G. J. (2016). Figurative framing: Shaping public discourse through metaphor, hyperbole, and irony. Communication Theory, 26(4), 410-430. doi:10.1111/comt.12096
Camillus, J. C. (2008). Strategy as a wicked problem. Harvard business review, 86(5), 98. Chong, D., & Druckman, J. N. (2007). Framing Theory. Annual Review of Political Science, 10(1), 104–126. doi: 10.1146/annurev.polisci.10.072805.103054
Corbin, J., & Strauss, A. (2008). Basics of Qualitative Research. Techniques and procedures for developing grounded theory (3de editie). Thousand Oaks, Canada: SAGE
Publications. doi: 10.4135/9781452230153.n4
DeFries, R., & Nagendra, H. (2017). Ecosystem management as a wicked problem. Science, 356(6335), 265-266. doi: 10.1126/science.aal1950
Dekker, S. (2020). Boeren gaan nu wél protesteren: 19 februari ‘alle remmen los’ in Den Haag. Geraadpleegd op 18 april 2020, van https://www.ad.nl/binnenland/boeren-gaan- nu-wel-protesteren-19-februari-alle-remmen-los-in-den-haag~a83f8342/
Entman, R. M. (1993). Framing: Toward clarification of a fractured paradigm. Journal of communication, 43(4), 51-58. doi: 10.1111/j.1460-2466.1993.tb01304.x
Gamson, W.A., & Modigliani. (1989). Media Discourse and Public Opinion on Nuclear Power: A Constructionist Approach, American Journal of Sociology, 95(1), 1-37. doi: 10.1086/229213
40 Google Trends. (2020). Verkennen. Geraadpleegd op 2 april 2020, van
https://trends.google.nl/trends/?geo=NL
Head, B. W., & Alford, J. (2015). Wicked problems: Implications for public policy and management. Administration & society, 47(6), 711-739. doi: 10.1177/
2F0095399713481601
Iyengar, S. (1994). Is Anyone Responsible?: How Television Frames Political Issues (1ste editie). Chicago, Verenigde Staten: University of Chicago Press. doi: 10.7208/ chicago/9780226388533.001.0001
Joris, W., d'Haenens, L., Van Gorp, B., & Vercruysse, T. (2013). De eurocrisis in het nieuws. Tijdschrift voor Communicatiewetenschap, 41(2), 162. doi:
doi/abs/10.1177/0267323114538852
Kitzinger, J. (2007). Framing and frame analysis. In E. Devereux (Red.), Media studies: Key issues and debates (pp. 134-161). Los Angeles, Verenigde Staten: SAGE Publications Ltd. doi: 10.1177/02673231080230020506
LexisNexis. (z.d.). Help Topcis for Nexis Uni. Geraadpleegd op 11 augustus 2020, van https://help.lexisnexis.com/tabula-rasa/nexisuni/home?lbu=US&locale=en_GB& audience=all.
Matthes, J., & Kohring, M. (2008). The content analysis of media frames: Toward improving reliability and validity. Journal of communication, 58(2), 258-279. doi: 10.1111/ j.1460-2466.2008.00384.x
Mediamonitor. (z.d.). Dagbladen in 2017. Geraadpleegd op 16 september 2020, van https://www.mediamonitor.nl/mediamarkten/dagbladen/dagbladen-in-2017/ Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. (2018). Landelijke en regionale dagbladen, oplages. Geraadpleegd op 16 september 2020, van
https://www.ocwincijfers.nl/cultuur-media/media/landelijke-en-regionale-dagbladen Nagtzaam, P. (2019). Snap je ook niets meer van de stikstofcrisis? Dit is hoe het zit.
Geraadpleegd op 17 april 2020, van https://www.rtlz.nl/algemeen/binnenland/artikel/ 4906081/stikstof-snap-niet-meer-dit-hoe-het-zit-crisis-probleem
Nijenhuis, H. (z.d.). Het AD brengt het nieuws dichterbij. Geraadpleegd op 13 september 2020, van https://www.ad.nl/abonnementen/waarom/ad
NOS. (2019a). De stikstofcrisis, hoe heeft de politiek het zo ver laten komen? Geraadpleegd op 17 april 2020, van https://nos.nl/artikel/2304768-de-stikstofcrisis-hoe-heeft-de- politiek-het-zo-ver-laten-komen.html
41 NOS. (2019b). Weer protestacties door boeren, waarom gingen ze nu de straat op?
Geraadpleegd op 19 april 2020, van https://nos.nl/artikel/2315333-weer-protestacties- door-boeren-waarom-gingen-ze-nu-de-straat-op.html
Raad van State. (2019). PAS mag niet als toestemmingsbasis voor activiteiten worden gebruikt. Geraadpleegd op 17 april 2020, van https://www.raadvanstate.nl/actueel/ nieuws/@115651/pas-mag/
Raad van State. (2020). Over ons. Geraadpleegd op 17 april 2020, van https://www.raadvanstate.nl/overrvs/
Radboud University. (z.d.). Nexis Uni. Geraadpleegd op 28 mei 2020, van https://www.ru.nl/ library/search/databases/databases/information/information-nexis-uni/
Rijksoverheid. (2020). Nieuwe stappen stikstofaanpak bieden landbouwsector perspectief. Geraadpleegd op 21 mei 2020, van https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/aanpak- stikstof/nieuws/2020/02/07/nieuwe-stappen-stikstofaanpak-bieden-landbouwsector- perspectief
Rittel, H.W., & Webber, M.M. (1973). Dilemmas in a general theory of planning. Policy sciences, 4(2), 155-169. doi: 10.1007/BF01405730
RIVM. (2019). Stikstof. Geraadpleegd op 8 mei 2020, van https://www.rivm.nl/stikstof
RIVM. (2020a). Over RIVM. Geraadpleegd op 8 mei 2020, van https://www.rivm.nl/over-het- rivm
RIVM. (2020b). RIVM is het verkeerde adres voor het boerenprotest. Geraadpleegd op 16 september 2020, van https://www.rivm.nl/nieuws/rivm-verkeerde-adres-voor- boerenprotest
RTLNieuws. (2019). Waarom zijn de boeren zo boos? Dit zijn de redenen. Geraadpleegd op 8 mei 2020, van https://www.RTLNieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/4867051/ demonstreren-boeren-boerenbedrijf-stikstof-landbouwbeleid
RTLNieuws. (2020a). Wéér een boerendemonstratie. Maar waarom eigenlijk? Geraadpleegd op 17 april 2020, van https://www.RTLNieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5026446/ boerenprotest-den-haag-malieveld-vissers-stikstofcrisis
RTLNieuws. (2020b). Honderden boeren willen stopsubsidie, sanering kan leiden tot 1,6 miljoen minder varkens. Geraadpleegd op 4 september, van https://www.rtlnieuws.nl/ nieuws/politiek/artikel/4987791/varkens-schouten-uitkopen-boeren-
42 Stevens, T. M., Aarts, N., & Dewulf, A. (2020). Using Emotions to Frame Issues and
Identities in Conflict: Farmer Movements on Social Media. Negotiation and Conflict Management Research, 2-4. doi: 10.1111/ncmr.12177
Tankard, J. W. (2001). The empirical approach to the study of media framing. In S. D. Reese, O. H. Gandy, & A. E. Grant (Red.), Framing public life: Perspectives on media and our understanding of the social world (pp. 95-106). Mahwah, Verenigde Staten: Lawrence Erlbaum. doi: 10.1093/joc/53.4.739
Van der Pool, E., & Rijnja, G. (2019). Maatwerk in contact: vragen om verschillen bij complexe opgaven. Bestuurswetenschappen, 73(2), 5-21. doi:
10.5553/Bw/016571942019073002002
Van Gorp, B. (2007a). The constructionist approach to framing: Bringing culture back in. Journal of communication, 57(1), 60-78. doi: 10.1111/j.0021-9916.2007.00329.x Van Gorp, B. (2007b). Het reconstrueren van frames via inductieve inhoudsanalyse: uitgangspunten en procedures. Kwalon, 12(2), 13-18.
Van Gorp, B. (2010). Strategies to take subjectivity out of framing analysis. In J. A. Kuypers, & P. D’Angelo. (Red.), Doing news framing analysis: Emperical and theoretical perspectives (pp. 84-109). New York, Verenigde Staten: Routledge. doi:
10.1177/1940161210394632
Van Gorp, B., Figoureux, M., & Vandekeybus, A. (2018). De verbindinde samenleving: Zestien brillen om naar multiculturaliteit in Nederland te kijken. Geraadpleegd op 20 april 2020, van https://lirias.kuleuven.be/retrieve/532030
Van Gorp, B., & Gourdin, G. (2014). Framing en Deframing: op weg naar de
destigmatisering van arbeidsongeschiktheid en invaliditeit. Geraadpleegd op 1 september 2020, van https://www.kbs-frb.be/~/media/Files/Bib/Publications/ PUB2015-3331-Kinderarmoede.pdf
Wendorf, J., & Yang, F. (2017). Framing autism: A content analysis of five major news frames in US-based newspapers. Journal of health communication, 22(3), 190-197. doi: 10.1080/10810730.2016.1256453
WRR. (2020). WRR. Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid. Geraadpleegd op 20 april 2020, van https://www.wrr.nl/
43 9. Referentielijst Krantartikelen
Algemeen Dagblad. (2019, 25 november). Boeren én bouwers voeren actie bij opritten snelwegen. Algemeen Dagblad, p. N5.
Brabants Dagblad. (2020, 10 juni). Stikstofspook in zes vragen. Brabants Dagblad, p. A5. Bremmer, D. (2020, 16 juni). Stikstofuitstoot exact vastleggen in vergunning kan niet. Brabants Dagblad, p. A6.
Het Algemeen Nederlands Persbureau. (2020, 3 juli). Boerenprotest tegen verplicht eiwitdieet koeien. Brabants Dagblad, p. A5.
Riem, T. (2020, 1 februari). Boeren blazen massaal protest in Den Haag af. Algemeen Dagblad, p. N2.
Schelfaut, S. (2019a, 26 september). Boeren vrezen te worden uitgerookt. Brabants Dagblad, p. A5.
Schelfaut, S. (2019b, 9 november). Boer maakt zich op voor fellere acties. Algemeen Dagblad, p. N1.
Schelfaut, S. (2020, 7 juli). Met deze wilde acties lijkt de boerenrevolutie begonnen. Brabants Dagblad, p. A7.
Schelfaut, S. & Winterman, P. (2020, 6 februari). Radicale boeren op ramkoers. Brabants Dagblad, p. 1.
Twaalfhoven, M. (2019, 14 september). Tijd voor nieuwe landbouwrevolutie. Brabants Dagblad, p. 10.
Van Dongen, A. (2019, 10 oktober). Hoe meten we eigenlijk hoeveel stikstof van boerderijen komt? Brabants Dagblad, p. A13.
Winterman, P. (2019a, 18 oktober). Den Haag weet het ook even niet meer. Algemeen Dagblad, p. N7.
Winterman, P. (2019b, 5 oktober). Oppositie kraakt aanpak stikstofcrisis, WNF is juist positief. Algemeen Dagblad, p. N15.
Winterman, P. (2019c, 7 november). Zelfs Rutte krijgt handen niet op elkaar. Algemeen Dagblad, p. N4-N5.
Winterman, P. (2019d, 21 december). 2019: stikstofcrisis. Algemeen Dagblad, p. N8. Winterman, P. (2019e, 15 oktober). Tweede Kamer is laaiend: boerengeweld kan echt niet. Algemeen Dagblad, p. N11.
Winterman, P. (2019f, 2 oktober). Verrader houdt jasje schoon. Algemeen Dagblad, p. N7. Winterman, P. (2019g, 9 oktober). Het lachen vergaat Carola Schouten door stikstofcrisis. Algemeen Dagblad, p. N8-N9.
44 Winterman, P. (2020a, 4 april). Radicale boeren: ‘Het is oorlog’. Algemeen Dagblad, p. N6. Winterman, P. (2020b, 6 maart). RIVM krijgt voldoende maar het kan wel beter. Algemeen
Dagblad, p. N17.
45 Bijlage 1 – Framematrix
Thematische Het probleem De oorzaak Het gevolg De oplossing Lexicale keuzes
beschrijving (tekstfragmenten uit
van het frame het analysemateriaal)
De adviseur De meetinstrumenten Er zouden te weinig meet- De onderzoekers staan De overheid adviseren “Meer meetgegevens”, (onderzoekers) en de meetgegevens punten zijn in Nederland open voor kritiek. Daarbij om meer meetpunten “Verbeteringen”,
van onderzoekers worden (6 stuks) en het RIVM zou is het RIVM in dienst van te plaatsen en intern “Onzekerheden ver- in twijfel getrokken door buitenlandse bijdrage aan de overheid, maar zetten het advies om de meet- kleinen”, “Het zou andere partijen. stikstofuitstoot onder- zij zichzelf weg als onaf- en rekenmethodiek te goed zijn als…”
schatten. hankelijk en zelfdenkend. verbeteren.
De autoriteit De boeren ondernemen De boeren zijn boos over De overheid keurt het De overheid staat niet “Anders geldt het straf- (overheid) acties waar de overheid de manier waarop de gedrag van de boeren af open voor discussie en recht”, “Ik bepaal dat”,
niet achter staat. Denk overheid te werk gaat: en spreekt dat openlijk wijst de boeren bij over- “Zo spreek je daar niet aan: onacceptabel woord- afspraken niet nakomen, uit. tredingen op het straf- over”, “Vandaar dat
gebruik en protesten op maatregelen nemen waar- recht. Daarnaast laat de we bij ons eigen maat-
ongewenste locaties. door de continuïteit van het overheid weten bepaalde regelenpakket blijven”, bedrijf in het geding komt en maatregelen tóch door te “Duidelijk een streep de afwezigheden van voeren. Ongewenst taal- getrokken”
ministers tijdens belangrijke gebruik wordt afgekeurd. gesprekken.
46
Frame Het probleem De oorzaak Het gevolg De oplossing Lexicale keuzes
De benadeelde De boeren zouden geen De overheid neemt maat- De boeren voelen zich De overheid en media “Verwaarloosd”, (boeren) erkenning krijgen voor regelen die ongunstig zijn verwaarloosd, tegen de schuld geven van “Monddood”, “We
het werk dat zij leveren. voor de boeren. de muur gedrukt en in het beroerde imago. wachten al heel lang”,
leveren. de steek gelaten. De consument te vriend “Weer inleveren”,
houden. “Geen bestaansrecht”, “De zwarte piet
toegespeeld krijgen”
De beschuldiger De boeren willen graag Uit cijfers blijkt dat de De boeren willen niet Aanwezige problemen “Dat probleem heeft de (boeren) anderen maatregelen zien boeren het grootste aan- het slachtoffer zijn. externaliseren door overheid zelf gemaakt”,
die hen beter uitkomen deel hebben in de stikstof- anderen persoonlijk aan “Vooral door de over- voor de continuïteit van uitstoot in Nederland te spreken of naar heid”, “Door minister
hun bedrijven. (46%). anderen te wijzen. Schouten”, “Grote ver-
vuilers zoals de lucht- en de industrie”
De bureaucraat De overheid wil niet De overheid moet met ver- De overheid geeft toe dat Accepteren dat we te “Tijd is mijn vijand”, (overheid) meteen ingaan op de ad- schillende zaken rekening er veel tijd overheen maken hebben met “Wat de Raad van
viezen en voorstellen van houden: zorgvuldigheid, gaat, voordat problemen regels en procedures. State ons heeft op-
boeren en onderzoekers de woningbouw mag niet kunnen worden aangepakt. Anderen wijzen op gelegd”, “Juridisch
waarin zij de aanpak van in gevaar komen, het plan deze regels en houdbaar”, “We
het stikstofvraagstuk moet juridisch houdbaar procedures. wachten vooral op het
47
Frame Het probleem De oorzaak Het gevolg De oplossing Lexicale keuzes
De criticus Meetinstrumenten en Het beleid wordt gebaseerd Zowel de onderzoekers Vanuit een weten- “Dit is heel riskant”, meetgegevens worden op de meetgegevens van zelf als externe partijen schappelijke blik “Meer meetgegevens”, door meerder partijen de onderzoekers. Betrouw- beoordelen nogmaals de benoemen wat goed “Onzekerheidsmarge”, nogmaals onder de baarheid van instrumenten meetinstrumenten en gaat, beter kan of “Verbeteringen nodig”, loep genomen. en data is noodzakelijk. meetgegevens. onjuist is bevonden. “Doelgeschikt”
De eigengereide De boeren vertrouwen de Tijdens de coronacrisis Volgens de boeren wil de Jezelf als betrouwbaar “Ik neem het ook niet (boeren) meetresultaten van de gingen de boeren door met overheid beleid voeren dat neerzetten en de ander serieus”, “Het is dom
onderzoekers niet en hun agrarische activiteiten ongunstig zou zijn voor als onbetrouwbaar of populistisch geroep”, trekken de geloofwaardig- terwijl de lucht schoner de bedrijfsvoering van de zelfs irrelevant. “Stikstofsjoemelcijfers” heid van het beleid in werd. Voor boeren was boeren. “Wij geloven dat niet”,
twijfel. dat het bewijs dat zij minder “Geloof mij maar”
aandeel zouden hebben in “Haar gebrek aan
de stikstofuitstoot. kennis”, “Vertoning
voor de bühne”
De familieman De boeren worden door Plannen van de boeren Als individu sta je Groepsgevoel creëren “Honderden leden (boeren) de overheid tegen worden afgewezen, machteloos tegenover de en vervolgens als één hebben zich aan-
gehouden in alles wat zij demonstraties worden overheid. groep optreden. gemeld”, “Laat de
doen. afgeblazen, mindering in boeren boeren”, “De
vee wordt gewenst enzo- boeren van Nederland”
48
Frame Het probleem De oorzaak Het gevolg De oplossing Lexicale keuzes
De ondernemer De overheid en de boeren De boeren willen alleen De boeren komen met In onderhandeling gaan “We wachten met het (boeren) hebben nog geen deal bijdragen als zij nergens eigen initiatieven, eisen- met de overheid. Het sluiten van een deal”,
gesloten over hoe zij tot toe gedwongen worden pakketten en met een idee is om wel bij te “Niet bang om grote samen het stikstof- en als Den Haag met eigen plan van aanpak. dragen aan stikstof- doelen aan te pakken”,
vraagstuk gaan aanpakken. miljarden over de brug reductie, mits de deal “Bijdragen aan de op- komt om investeringen interessant is voor de lossing”, “In gesprek
te betalen. boeren. gaan”, “Overleggen”
De ondersteuner Sommige opgaven zijn De opgave is te complex, De overheid houdt het Optreden als held en “We hebben een forse (overheid) te groot voor de onder- er zijn teveel verschillende land draaiende en maakt als beschermengel om oorlogskas”, “Er ligt
nemers. Er wordt teveel belanghebbenden of er grote ontwikkelingen de complexe opgaven een grote opgave”,
van hen gevraagd. is een te kort aan liquide mogelijk. aan te pakken. “Geld mag niet het
middelen. probleem zijn”, “Ik
speel op drie schaak- borden tegelijk”
De realist Er spelen verschillende Het stikstofvraagstuk De communicatie tussen Bij bepaalde uitspraken “Sinds 1990 met ruim (overheid, problemen: er zijn te is enorm complex, ondanks de belanghebbenden kracht bijzetten door 65% verminderd”,
boeren en weinig meetpunten, data dat het gezamenlijke doel lijkt stroef te blijven feiten te benoemen die “We hebben in Neder- onderzoekers) wordt gewantrouwd, is om de stikstofuitstoot lopen. controleerbaar zijn. land de vrijheid van
minder eiwit in veevoer in Nederland op korte demonstratie”, “Ik lees
zou schadelijk zijn voor termijn te reduceren. woorden als”
49
Frame Het probleem De oorzaak Het gevolg De oplossing Lexicale keuzes
De strijder De boeren voelen zich De overheid luistert niet De actiebereidheid van de Samenspannen en “Het is oorlog”, “Een (boeren) met de rug tegen de naar de plannen van de boeren neemt toe. Ze strijden tegen alles slag verloren”, “Vuur
muur gezet, doordat boeren, de overheid en gaan een strijd aan met wat in de weg staat. is niet gedoofd”, “Kei-
de overheid geen boeren worden het niet de overheid. Overleg met andere hard strijden voor onze
gehoor lijkt te geven eens over de maatregelen, belanghebbende lijkt belangen”, “Verrader”,
aan de plannen van de de coalitie is afwezig niet meer mogelijk. “Een civil war”, “Onze
boeren. tijdens het grootste strijdvaardigheid”,
protest enzovoorts. “We will be back”
De sympathisant De boeren worden Uit cijfers blijkt dat Boeren hebben het zwaar Begrip tonen, erkennen “Ik heb nachtmerries (overheid) verschillende maatregelen boeren het grootste en keren zich tegen het dat dit vraagstuk van bedrijven die op dit
opgelegd met als doel aandeel hebben in de beleid dat de overheid complex is en het moment omvallen”,
om de stikstofuitstoot te stikstofuitstoot in maakt. vertrouwen in de “De Nederlandse boer
reduceren. Nederland (46%). boer uitspreken is innovatief”, “Jullie
zorgen voor dagelijks eten”, “Het is hard werken op een boerderij”
50
Frame Het probleem De oorzaak Het gevolg De oplossing Lexicale keuzes
De waarzegger De boeren focussen op De overheid wacht op Vanuit de boeren komt Over de toekomst “Op die manier komen (overheid en kortetermijndoelen en adviescolleges en toetst kritiek. Zij verzetten zich spreken, waarbij wordt we in een crisis”, “Het
onderzoekers) de overheid en onder- of maatregelen juridisch tegen de bureaucratische aangegeven welke is cruciaal dat straks
zoekers op lange termijn houdbaar zijn, terwijl houding. gebeurtenis gaat economische
doelen. boeren op korte termijn plaatsvinden als activiteiten weer door-
duidelijkheid willen over bepaalde handelingen gang vinden”, “Als we
bijvoorbeeld de veevoer- nu wel of niet worden dit niet doen komt de
maatregel. waargemaakt. woningbouw in
51 Bijlage 2 – Interviewscript (Topiclijst)
Onderzoeksdoel: Het expliciteren van de drijfveren van de belanghebbenden.
Opening
• Bedanken voor deelname
• Akkoord voor gespreksopname en/of transcriptie?
• Doel scriptie: complex maatschappelijk vraagstuk beter begrijpen door communicatie hierover te analyseren.
o Stikstofvraagstuk als casus gekozen. Niet om de inhoud van het vraagstuk te begrijpen, maar wel om te begrijpen welke betekenissen belanghebbenden geven aan hun communicatie-uitingen.
• Doel van interview:
o Intenties achter uw communicatie-uitingen begrijpen. o Ik wil graag van u leren.
• (Om ijs te breken→) Wat houdt uw functie in? (vanaf hier data verzameling)
o Denk aan: welke rol heeft de geïnterviewde in zijn/haar organisatie? De belanghebbende over zichzelf:
Context:
• Wat betekent het stikstofvraagstuk voor u? • Hoe ziet u het stikstofvraagstuk?
o Denk aan: wie doen er toe? / Wat doet er toe? / En vanuit welke rol? Drijfveren:
• Wat is jullie motivatie bij het oplossen van het stikstofvraagstuk? • Welke belangen en waarden hebben jullie bij het stikstofvraagstuk?
• Hoe brengen jullie deze belangen en waarden over naar de andere belanghebbenden? o Wat maakt dat jullie op die manier communiceren?
o Waaruit blijkt dat? / Kunt u voorbeelden noemen?
• Hoe kijken jullie tegen belanghebbende X en belanghebbende Y aan? Contact:
• Hoe verloopt het contact met andere belanghebbenden? o Denk aan: het soort contact
o Denk aan: tussen wie vindt contact plaats?
• In hoeverre wordt er aandacht besteed aan: taalniveau, gebruik van zelfde begrippen, etc.?
De belanghebbende over de andere belanghebbenden: Drijfveren:
• Wat betekent het stikstofvraagstuk voor belanghebbende X? o En welke belangen en waarden hebben zij, denkt u? o Waaruit blijkt dat?
• Wat betekent het stikstofvraagstuk voor belanghebbende Y? o En welke belangen en waarden hebben zij, denkt u? o Waaruit blijkt dat?
Afsluiten
52 • Mag ik u op een later tijdstip eventueel nog bellen/mailen voor vragen?