Pleegouders hebben in dit onderzoek meerdere aanbevelingen gedaan voor zowel de jeugdbescherming en pleegzorgorganisaties als voor andere pleegouders.
Adviezen voor jeugdbescherming en pleegzorgorganisaties
• Zorg voor meer erkenning van pleegouders als experts van het pleegkind. Zij ervaren het kind immers 24 uur per dag. Luister echt naar pleegouders. Dat is ook in het belang van het pleegkind.
• Ga het gesprek aan en sta open voor reflectie op je eigen handelen als professional. Evalueer de samenwerking met pleegouders.
• Werk als professional in duo’s voor meer flexibiliteit, bereikbaarheid en objectiviteit.
• Zorg dat er meer aandacht is voor het gevoel en de beleving van pleegouders gedurende de hele pleegzorgplaatsing én erna.
• Geef expliciet blijk van waardering aan pleegouders, tijdens en na de plaatsing.
• Zorg voor betere bedrijfsvoering in de organisatie, zodat personele wisselingen zo min mogelijk negatieve impact hebben op het pleeggezin en het pleegkind.
• Geef bij beëindiging van een plaatsing goede uitleg over waarom een plaatsing beëindigd wordt.
• Zorg voor ondersteuning en contact na de beëindiging van een plaatsing of het stoppen van pleegouderschap.
Adviezen voor pleegzorgorganisaties Algemeen
• Wees bij de matching realistisch, respecteer grenzen van pleegouders en wees zo transparant mogelijk over de problematiek van het kind. Zorg ook voor een grotere betrokkenheid van pleegkinderen, ouders en pleegouders bij dit proces.
• Monitor het gedrag van pleegkinderen met een daarbij passend instrument. Hierdoor kunnen problemen tijdig gesignaleerd worden en kan extra hulp ingeschakeld worden.
• Bied standaard én structureel trainingen aan voor pleegouders.
• Werk als pleegzorgbegeleiders in duo’s voor meer flexibiliteit, bereikbaarheid en objectiviteit.
• Zorg voor goede ‘respijtzorg’ voor pleegouders gedurende de plaatsing: vervangende zorg of oppas zodat pleegouders er tussenuit kunnen om bij te tanken, zoals een avond of weekend weg of op vakantie.
• Faciliteer een ‘buddy-systeem’: koppel ervaren pleegouders aan minder ervaren pleegouders.
• Registreer niet alleen op kindniveau, maar zorg ook voor een goed relatiebeheer van pleeggezinnen. Zorg daarbij ook voor structurele registratie van het stoppen van pleegouders, en van hun beweegredenen om te stoppen.
Bij afronding van het pleegouderschap
• Zorg altijd voor een of meerdere afrondende gesprekken.
• Bied meer ruimte voor goede nazorg en een zorgvuldige afronding.
• Neem na een tijd nog eens contact op met het pleeggezin.
• Faciliteer het contact tussen de pleegouders, het pleegkind en het nieuwe pleeggezin.
• Geef pleeggezinnen waardering voor hun inzet en eventueel een bedankje.
• Informeer na enige tijd of het pleeggezin openstaat om opnieuw een pleegkind op te nemen of op een andere manier van betekenis te zijn.
Adviezen voor huidige en toekomstige pleegouders
• Sta als pleegouders voor je eigen mening en kennis en geef je grenzen aan.
• Zoek andere pleeggezinnen op, bijvoorbeeld via een buddy-systeem, om je ervaringen te delen en advies in te winnen.
• Zeg op tijd waarover je je zorgen maakt.
• Blijf je bewust van je hele gezin en reflecteer op de impact op jezelf en je gezin.
• Zorg dat je goed op de hoogte bent van de regelingen en mogelijkheden bij de gemeente en andere instanties rondom pleegzorg. Een deelnemer zei: “Neem kennis van het ‘landschap’ van pleegzorg.”
• Geef aan de pleegouderraad van de pleegzorgorganisatie door waar je mee zit en wat er verbeterd moet worden.
Referentielijst
Ainsworth, M. D. S., Blehar, M. C., Waters, E., & Wall. S. (1978). Patterns of attachment: A psychological study of the strange situation, 18.
Bartelink, C. (2013). Uithuisplaatsing: Wat werkt? Utrecht: Nederlands Jeugdinstituut.
Fearon, R.P., Bakermans-Kranenburg, M.J., Van IJzendoorn, M.H., Lapsley, A. & Roisman, G.I. (2010). The significance of insecure attachment and disorganization in the development of children’s externalizing behavior: A meta-analytic study. Child Development, 81, 435-456.
Groh, A. M., Roisman, G. I., van IJzendoorn, M. H., Bakermans‐Kranenburg, M. J., & Fearon, R. P. (2012). The significance of insecure and disorganized attachment for children’s internalizing symptoms: A meta‐
analytic study. Child development, 83 (2), 591-610.
Jeugdwet (2015). Artikel 2.3.6: Uithuisplaatsing.
Jeugdzorg Nederland (juli, 2019). Factsheet Pleegzorg 2018. Geraadpleegd van https://www.jeugdzorgnederland.
nl/wp-content/uploads/2017/03/Factsheet-pleegzorg-2018-DEF.pdf.
Jeugdzorg Nederland (3 april, 2017). Pleegzorg begeleiden is een vak. Geraadpleegd van https://pleegzorg.nl/
pleegzorg-begeleiden-is-vak/.
Jeugdzorg Nederland (2 september, 2019). Nieuwsflits. Geraadpleegd van https://www.jeugdzorgnederland.nl/
actueel/vanmiddag-sta-ik-in-den-haag/.
Juffer, F. (2010). Beslissen over kinderen in problematische opvoedingssituaties: Inzichten uit
gehechtheidsonderzoek. Raad voor de rechtspraak: Research Memoranda, jaargang 6, nummer 6.
Konijn, C., Admiraal, S., Baart, J., van Rooij, F., Stams, G. J., Colonnesi, C., & Assink, M. (2019). Foster care placement instability: A meta-analytic review. Children and Youth Services Review, 96, 483-499.
Maaskant, A. M. (2016). Placement breakdown in foster care: Reducing risks by a foster parent training program?.
Doctoral thesis. Universiteit van Amsterdam.
Maaskant, A. (2017). Pleegzorg onder de loep. Amsterdam: Uitgeverij SWP.
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (2017). Actieplan Pleegzorg 2017/2018. Geraadpleegd van https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2017/05/30/actieplan-pleegzorg-2017-2018.
Nederlands Jeugdinstituut (18 december, 2018). Pleegzorgaanbieders ondernemen actie voor meer continuïteit pleegzorg. Geraadpleegd van https://www.nji.nl/nl/Actueel/Nieuws-van-het-NJi/Pleegzorgaanbieders-ondernemen-actie-voor-meer-continuiteit-pleegzorg.
Oranjefonds (2019). Vrijwillige zorg in het gezin. Geraadpleegd van https://www.oranjefonds.nl/vrijwilligezorg.
Strijker, J., Knorth, E. J., & Knot-Dickscheit, J. (2008). Placement history of foster children: A study of placement history and outcomes in long-term family foster care. Child welfare, 87(5), 107.
Van den Bergh, P. M. (2013). Pleegouders, een investering waard. Een onderzoek naar redenen voor beëindiging van pleegouderschap. Universiteit Leiden.
Vanderfaeillie, J., Goemans, A., Damen, H., Van Holen, F., & Pijnenburg, H. (2018). Foster care placement
breakdown in the Netherlands and Flanders: Prevalence, precursors, and associated factors. Child & Family Social Work, 23(3), 337-345.
Van IJzendoorn, M.H. (2008). Opvoeding over de grens. Gehechtheid, trauma en veerkracht. Amsterdam: Boom Academic.
Zorg Verandert. NVP zet de dialoog in om samenwerking binnen de pleegzorg te verbeteren. Geraadpleegd van https://www.zorgverandert.nl/nvp-zet-de-dialoog-om-samenwerking-binnen-de-pleegzorg-te-verbeteren.