Gezondheidsthema’s Gezondheidsmakelaars: onmisbare schakel in lokale gezondheidspreventie

Gezondheidsthema’s

Gezondheidsmakelaars: onmisbare schakel in lokale gezondheidspreventie

Doelgroepen

Gezondheidsmakelaars

Sinds een aantal jaren zet GGD Gelderland- Zuid gezondheidsmakelaars in om collectieve preventie en gezondheidsbevordering vorm te geven. Dit is gestart uit extra middelen van de gemeente Nijmegen en vervolgens ook vanuit de middelen voor Rivierenland Gezond.

Netwerkontwikkeling

Op dit moment hebben we een netwerk van gezondheidsmakelaars die individueel voor meerdere gemeenten of wijken werken (circa 3 wijken of gemeenten per persoon). De gemeenten Nijmegen, Maasdriel en Beuningen zetten facultatieve middelen in voor gezondheidsmakelaars, met name vanuit de Buurtsportcoach-regeling. Hierbij worden de uniforme middelen ingezet als cofinanciering. Voor de andere gemeenten worden alleen uniforme middelen ingezet.

Groeiende vraag

Mede door het versterken van lokale

netwerken groeide ook het aantal projecten waarvoor gezondheidsmakelaars werden ingeschakeld. De vraag naar hun inzet voor diverse kwetsbare groepen neemt toe. Met name voor ouderen, inwoners met een lage sociaaleconomische status (SES),

laaggeletterden, mensen in armoede/

schulden en vluchtelingen en migranten.

Iedere doelgroep vraagt eigen coalitie- en netwerkvorming.

Gezondheidsbevorderend systeem (GBS)

Definitie: het (maatschappelijke) samenspel van mensen, middelen en manieren met als doel gezondere inwoners. Succesbepalende factoren voor een goed werkende preventieve infrastructuur zijn:

 Samenhang tussen activiteiten

 Samenwerkingsstructuur

 Draagvlak voor gezondheidsbevordering

 Duurzame aanpak en resultaten

 Integrale mix van interventies

 Einddoelgroep wordt bereikt

 Gezondheidsprofiel is/wordt geïmplementeerd

 Lerende aanpak, successen worden gedeeld

Ondersteunende infrastructuur

De doelgroepen waarop de gezondheidsmakelaars zich vooral richten, zijn ouderen (60%), inwoners met een lage sociaaleconomische status (40%) en jeugd (31%).

Om de gezondheid van deze kwetsbare groepen te verbeteren werken gezondheidsmakelaars aan een goede, ondersteunende infrastructuur in de wijk of gemeente. Uit een onderzoek onder de makelaars blijkt dat de meeste gezondheidsmakelaars vinden dat de samenwerkingsstructuur in hun werkgebied is verbeterd.

En dat er meer draagvlak is voor gezondheidsbevordering.

Wat doen gezondheidsmakelaars?

 Gezondheidsbevordering groepen inwoners

 Altijd in samenwerking met anderen Interventievormen:

 Bepleiten, agenderen (beleid)adviseren

 Samenwerken en netwerk ontwikkelen

 Organiseren en producten ontwikkelen

 Informeren en voorlichting geven

 Community empowerment Effectmanagement:

 Planmatig werken (SMART-doelen)

 Draagvlak en betrokkenheid creëren

 Op maat, cultuursensitief

 Juiste duur en timing

 Empoweren van inwoners/betrokkenen

 Science en evidence based

 Bevorderen bereik en integraliteit

 Monitoren, evalueren en verbeteren

Resultaten

I

Deze netwerken worden onderhouden door 14 gezondheidsmakelaars. Zij adviseren over duurzame, integrale gezondheidsoplossingen en vormen de schakel tussen bestaande en nieuwe activiteiten. Om zo tot een passend

preventieaanbod te komen voor inwoners in de wijk.

Inzet per makelaar

Om aan de behoeften en gestelde doelen per gemeente te kunnen voldoen bepalen gezondheidsmakelaars samen met

gemeenten de prioriteiten. De gezondheids- makelaar adviseert, agendeert, denkt mee waar mogelijk en faciliteert waar nodig. Ook wisselen de gezondheidsmakelaars onderling zoveel mogelijk kennis en expertise uit, zodat het ‘wiel’ niet voor iedere gemeente opnieuw hoeft te worden uitgevonden, maar op maat wordt gemaakt. Gezondheidsmakelaars helpen mee met de acquisitie van (financiële) middelen bij landelijke subsidieverstrekkers. Dit kan middelen opleveren voor preventieve activiteiten binnen de gemeente, ook vanuit het preventie- akkoord. Gemeenten kunnen de thema’s uit het preventieakkoord uitwerken met de hulp van gezondheidsmakelaars.

Eén makelaar nodig per gemeente/wijk

Met voldoende tijd kan een gezondheidsmakelaar de doelen per gemeente behalen en effectief bijdragen aan netwerkvorming voor meerdere kwetsbare groepen, co-creatieprocessen met inwoners, en werving van middelen vanuit landelijke gelden. Dit betekent dat per gemeente/wijk en per 2 kleine wijken één (fulltime) gezondheidsmakelaar nodig is. Voor grote gemeenten circa 0,6-08 fte, voor kleinere gemeenten 0,3-0,4 fte. Voor Nijmegen circa 0,4 fte per

stadsdeel plus inzet voor huisartsen en de licht verstandelijk beperkte doelgroep.