Gebiedsgerichte Uitwerking

Stadsdeel Centrum

Stadsdeel Centrum is het oudste (qua bebouwing) en kleinste (qua grondoppervlakte) stadsdeel, maar heeft de grootste bevolkingsdichtheid. Er wonen 86.000 mensen op 8 km2. Het stadsdeel heeft een bijzondere aantrekkingskracht waardoor steeds meer mensen het stadsdeel bezoeken. Het is het drukste gebied van de stad. De verblijversdichtheidsindex is hoog en stijgt jaarlijks. In sommige gebieden neemt de overlast door de grote hoeveelheid bezoekers toe en hierdoor daalt de ervaren leefbaarheid. De (illegale) verhuur van woningen in het kader van vakantieverhuur leggen ook een grote druk op de leefbaarheid.

Naast de grote hoeveelheid bezoekers die naar Centrum komt om bijvoorbeeld te werken, te winkelen of uit gaan, heeft het stadsdeel ook een grote aantrekkingskracht op een andere groep: mensen die buiten slapen, drugs gebruiken, dealen en/of voor crimineel gedrag naar het Centrum komen.

Opvallend qua bevolkingssamenstelling is dat er veel minder kinderen in Centrum wonen dan in Amsterdam gemiddeld, 10,4%

van de bevolking in Centrum is tussen de 0-17 jaar oud, in Amsterdam is dat 17,1%. Het merendeel van de huishoudens is een eenpersoonshuishouden. Het stadsdeel is –samen met Zuid- het meest vergrijsde stadsdeel; 15,1% is 65+.

De sociaaleconomische positie van de bevolking is over het algemeen genomen goed. Toch zijn er ook in Centrum verschillen.

Met name in buurten met veel sociale woningbouw, zien we dat een aantal bewoners niet goed meekomt in termen van opleidingsniveau, werk, participatie en/of inkomen.

Vanuit de Sociale Basis is een breed scala aan activiteiten en ondersteuning beschikbaar zoals maatschappelijke dienstverlening, activiteiten vanuit het welzijnswerk, sport- en beweegactiviteiten en facilitering van bewonersinitiatieven. Daarnaast wordt vrijwillige inzet gestimuleerd, worden mantelzorgers ondersteund en is er inzet op het vergroten van participatie van kwetsbare doelgroepen. Er zijn 3 Huizen van de Buurt en aanvullend worden kleinschalige voorzieningen ondersteund, zoals

ouderensociëteiten en speeltuinen. Zo wordt mogelijk gemaakt dat bewoners dichtbij terecht kunnen voor ontmoeting en deelname aan activiteiten. Daarnaast is er ondersteuning, activering en begeleiding beschikbaar voor kwetsbare groepen, zoals bewoners met GGZ-problemen of licht verstandelijke beperkingen en dak- en thuislozen.

Om jeugdigen en jongeren te ondersteunen wordt preventief jeugd- en jongerenwerk aangeboden. Doel is zelfontplooiing en weerbaar maken van kwetsbare jongeren tussen 12-27 jaar via o.a. informatie & advies, laagdrempelige activiteiten en begeleiding op het terrein van school, werk & stage. Daarnaast worden voor kinderen spelinlopen, voorschoolse educatie, mentoraten en naschoolse activiteiten aangeboden gericht op talentontwikkeling en –ontplooiing.

In de gemeente Amsterdam komt relatief veel huiselijk geweld en kindermishandeling voor. In Centrum zijn veel

vechtscheidingen die ook een grote impact op kinderen hebben en een grote druk op het OKT leggen. In stadsdeel Centrum is een preventiemedewerker die afhankelijk wat bewoners en professionals willen een voorlichting, een dialoog, een

theatervoorstelling, deskundigheidsbevordering, een uitwisseling of een conferentie organiseert over huiselijk geweld

waaronder kindermishandeling, ouderenmishandeling, oudermishandeling, partner geweld en seksueel geweld met als doel om huiselijk geweld bespreekbaar te maken en de drempel naar hulp te verlagen. De ervaring leert dat het onderwerp nog een taboe is. Rondom de basisscholen in Centrum is een netwerk opgebouwd met de zogenaamde Vijfhoek (OKT, Samen Doen, Veilig Thuis, William Schrikkergroep en Jeugdbescherming). In samenwerking met deze partijen worden bijeenkomsten en trainingen georganiseerd.

Centrum-Oost

Centrum-Oost omvat het zuidelijk deel van de Grachtengordel, de Weteringschans, de Nieuwmarktbuurt en Lastage, de Weesperbuurt, de Plantagebuurt, de Kadijken en de Oostelijke Eilanden.

Met name de Grachtengordel en de Weteringschans zijn relatief welgestelde buurten. De nabijgelegen uitgaanspleinen veroorzaken drukte, overlast en criminaliteit. Dit is een aandachtspunt voor de ervaren leefbaarheid in deze buurten. De Nieuwmarktbuurt en De Lastage vormen een overgangsgebied tussen de drukte op de wallen en Nieuwmarkt en de rustigere woonbuurten in de oostelijke binnenstad. Ook hier wordt veel overlast ervaren van (groepen) dronken mensen, drugshandel- en gebruik. Er staan in deze buurt ook redelijk wat sociale huurwoningen, waarmee de buurt ook wat lagere inkomens kent in vergelijking met de rest van stadsdeel Centrum. In de periode 2019-2024 worden er op Oostenburg nieuwe woningen gebouwd, het gaat om ongeveer 1700 woningen, relatief veel in het hogere prijssegment. In de afgelopen periode hebben zich in de wijk Oostelijke Eilanden een aantal ernstige geweldsincidenten voorgedaan, die een grote impact hebben gehad op de buurt. Vanuit de aanpak Oostelijke Eilanden zijn veel investeringen gedaan gericht op het verbeteren van de leefbaarheid en sociale veiligheid en het bieden van meer kansen voor jeugd en jongeren.

Bewoners in het gebied wonen vaak alleen en er wonen weinig gezinnen met kinderen en weinig jongeren. Uitzondering hierop vormen de Kadijken waar veel gezinnen met kinderen wonen en de Oostelijke Eilanden waar -in vergelijking met andere buurten- veel jongeren wonen. De sociaaleconomische positie van de bewoners in Centrum-Oost is over het algemeen goed. Toch zijn er ook verschillen. Met name op de Oostelijke Eilanden en in delen van de Nieuwmarkt hebben bewoners een minder gunstige sociaal economische positie dan gemiddeld in Centrum-Oost. Het aantal bijstandsgerechtigden ligt hier bijvoorbeeld boven het stedelijk gemiddelde. Het gaat vaker om mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt, laag scorend op de participatieladder en zonder dagbesteding, dit aantal neemt ook toe. Vergeleken met de rest van het gebied wonen er op de Oostelijke Eilanden relatief veel mensen met een niet-westerse migratie achtergrond (ong. 25%).

Het aantal 65-plussers neemt in rap tempo toe en blijft de komende jaren stijgen. Onder hen zijn veel alleenstaande ouderen, 80 plussers en dementerenden. De meest kwetsbare buurten qua ouderen zijn de Oostelijke Eilanden en de Nieuwmarkt/Lastage, maar ook in de Weesper/Plantagebuurt wonen veel ouderen. De bestaande woningbouw in het gehele gebied is vaak ook niet geschikt (te maken) voor ouderen. Ouderen die wonen in de Weesperbuurt/Plantage en op de Oostelijke Eilanden/Kadijken zijn minder tevreden over het aanbod aan zorgvoorzieningen in de buurt dan gemiddeld. In deze laatst genoemde wijk ligt het aanbod van dit type voorzieningen, in tegenstelling tot in andere wijken, onder het gemiddelde.

Het gaat relatief goed met de kinderen en jongeren in Centrum-Oost. Zo behoren weinig peuters tot de doelgroep van de voorschool, zijn er weinig gewichtleerlingen, verlaten de meeste jongeren het onderwijs met startkwalificatie is ook het aandeel minimajongeren laag. Veel jongeren sporten en het zorggebruik en het aandeel kinderen met overgewicht en obesitas zijn lager dan gemiddeld. Uitzondering vormt de Oostelijke Eilanden waar we zien dat het aandeel minimajongeren relatief hoog is en waar ten opzichte van de rest van het gebied relatief veel jongeren het onderwijs zonder startkwalificatie verlaten . Het aandeel jongeren met een licht verstandelijke beperking (LVB) is hier ook hoog. Bovendien is bekend dat er op de Oostelijke Eilanden, met name op Wittenburg, veel jongeren zijn met een startkwalificatie, maar zonder baan. Nog onvoldoende is in beeld wat hiervan de reden is. Ook het aandeel NEET en Spook jongeren is hoog, met name in Weesper/Plantagebuurt en in mindere mate de Nieuwmarkt/Lastage en De Oostelijke Eilanden.

Qua leefstijl en gezondheid doen de meeste bewoners (jongeren en volwassenen) het gemiddeld tot goed. Uitzondering hierop vormt het middelengebruik. Dit is zowel voor jongeren als volwassenen in het gehele gebied hoger dan gemiddeld in Amsterdam.

In heel Centrum-Oost is de ervaren sociale cohesie gedaald en ook het wekelijks burencontact neemt af. De participatie in vrijwilligerswerk ligt op gemiddeld niveau, maar daalt al enkele jaren. Alhoewel eenzaamheid in het gehele gebied onder het stedelijke gemiddelde scoort, komt eenzaamheid vaker voor in de Weesperbuurt/Plantage en de Oostelijke Eilanden.

De tevredenheid over het aanbod van buurthuizen, zorg- en welzijnsvoorzieningen is gemiddeld. De grotere maatschappelijke accommodaties in Centrum Oost vallen onder het beheer van Stichting DOCK, waaronder één Huis van de Buurt op de Oostelijke Eilanden en één in de Nieuwmarktbuurt, het speeltuingebouw Wittenburg en een tijdelijk jongerencentrum. Daarnaast zijn er diverse kleinschalige voorzieningen, zoals 2 ouderensociëteiten, een laagdrempelige huiskamer in de Czaar Peterstraat dat beheerd en gebruikt wordt door bewoners en een ontmoetingsruimte voor dementerenden en hun naasten op de Nieuwe Herengracht (het Huis van de Tijd). Er is behoefte aan een permanente setting voor een jongerencentrum op de Oostelijke Eilanden.

Een zorgelijke ontwikkeling is de groei van de groep dakloze alcoholisten, veelal afkomstig uit Oost Europa. Deze groep komt niet in aanmerking voor reguliere hulpverlening en ondersteuning in Amsterdam. Er is een toename van overlast. Het probleem doet zich met name voor rond het Frederiksplein richting Leidseplein. We onderzoeken samen met stedelijke partners hoe de problematiek aangepakt en de overlast verminderd kan worden.

Prioriteiten van het college:

Jongerenwerk (preventie) Gemiddeld gaat het goed met de jongeren in Centrum Oost, maar in sommige buurten is sprake van een concentratie van problematiek. Hoogste prioriteit hebben de Oostelijke Eilanden en met name de buurt Wittenburg. Er hebben geweldsincidenten plaatsgevonden waar jongeren bij betrokken waren. In dit deel van stadsdeel Centrum is behoefte aan stevig preventief aanbod voor de jeugd en een jongerencentrum; een duidelijk herkenbare plek van waaruit de jongerenwerkers kunnen werken en waar vertrouwen tussen professionals onderling en tussen jeugd en professionals opgebouwd kan worden.

Er zijn minder jongeren met problemen maar als er problemen zijn is de problematiek vaak wel heftiger.

Opvallend is dat in de buurt Wittenburg het percentage jongeren dat een startkwalificatie haalt niet lager is dan gemiddeld, maar dat de jeugdwerkloosheid onder jongeren wel hoger is dan gemiddeld in Amsterdam.

Daarnaast zijn er signalen vanuit het basisonderwijs en professionals dat een deel van de jongeren in deze buurt een licht verstandelijke beperking (LVB) heeft.

• Ondersteunen van kwetsbare jongeren

• Voorkomen van problemen of escalatie

• Betere afstemming met/doorgeleiding naar (jeugd)zorg

• Opbouwen van een samenhangende preventieve structuur rondom jongeren.

• Grotere weerbaarheid van (LVB) jongeren.

Preventie jeugdcriminaliteit Omdat jongeren het in stadsdeel Centrum volgens de cijfers goed hebben en goed doen is het preventieve aanbod al jaren minimaal geweest. Na de schietpartij op Wittenburg is er

ingezoomd op de doelgroep die wel problemen heeft. Veel van deze gezinnen bleken multi- problematiek te hebben. Er wordt aan gewerkt om zowel inzet te plegen op deze multi- problematiek als een betere preventie te bieden, middelen hiervoor zijn echter tijdelijk en beperkt.

• Meer stevige pedagogische positieve preventieve activiteiten voor kinderen en jongeren zodat er 1) beter vroeg gesignaleerd kan worden 2) een alternatief is voor de omgang met negatieve voorbeeldfiguren 3) positief gedrag beloond kan worden.

• Een stevige laagdrempelige zorgstructuur voor gezinnen en jongeren met een (of meerdere problemen).

• Een positiever beeld van de overheid en minder anonimiteit

• Minder geweldsmisdrijven waarbij jongeren betrokken zijn

Dementie Het aantal bewoners met dementie in Amsterdam neemt de komende jaren fors toe.

Alzheimer Nederland verwacht een toename van 44% in 2030 van het aantal dementie gevallen in Amsterdam (TNO, 2016). Zo ook in Centrum. Het aantal dementie gevallen wordt momenteel geschat op 841 bewoners, berekend voor 2016. Prognose is dat het aantal dementiegevallen zal stijgen naar 1.150 bewoners in 2020, een toename van ongeveer 37%. In Centrum-Oost zijn in de wijk Oostelijke eilanden / Kadijken de meeste gevallen van dementie te zien, namelijk 120 bewoners (RIGO, 2016). Deze wordt gevolgd door de wijk Nieuwmarkt / Lastage, waar er sprake is van ongeveer 100 bewoners met dementie.

Er is een behoefte om in deze buurten mogelijkheden te creëren voor ontmoeting, informatie en advies en meer bewustwording in de buurt.

Er zijn signalen dat het bereik van –en daarmee de ondersteuning aan- bewoners met dementie van niet-westerse afkomst op de Oostelijke Eilanden achterblijft. Dit vraagt extra inzet in 2020.

Op de Oostelijke Eilanden wordt sinds 2019 de pilot Sociale Benadering Dementie uitgevoerd, waarin geëxperimenteerd wordt met nieuwe vormen van ondersteuning aan mensen met dementie en hun naasten. Onderdeel hiervan vormt de oprichting van het Huis van de Tijd in de Weesper-/Plantagebuurt, een locatie waar naast gelegenheid tot ontmoeting ook

uitwisseling en kennisdeling t.a.v. dementie centraal staat. Er is een behoefte aan verruiming van activiteiten voor mensen met dementie in de buurt.

• Bevorderen van welbevinden, tegengaan van sociaal isolement en vereenzaming.

• Zorgdragen dat ouderen en mensen met dementie zo lang mogelijk zelfredzaam blijven.

• Beter bereik van dementerenden van niet-westerse afkomst en hun mantelzorgers en onderzoek naar hun behoeften om ondersteuning, bijvoorbeeld door inzet vertrouwenspersonen/sleutelfiguren.

• Vroege signalering en ondersteuning van bewoners met dementie.

• Passende ondersteuning aan mantelzorgers.

Eveneens ligt er een vraag naar ondersteuning van mantelzorgers.

Eenzaamheid Het percentage ernstig eenzamen ligt in Centrum-Oost onder het stedelijk gemiddelde (6%

versus 13% stedelijk) en is de afgelopen jaren afgenomen . De Oostelijke Eilanden, Weesper- /Plantagebuurt en de Nieuwmarkt scoren echter ten opzichte van de rest van het gebied hoog (12%). Inzet in Centrum-Oost zal zich daarom op deze laatgenoemde buurten moeten concentreren. Ouderen vormen een belangrijke doelgroep; bekend is dat vanaf 75 jaar eenzaamheid sterk toeneemt omdat met het ouder worden mensen geconfronteerd worden met het wegvallen van naasten en een afnemend sociaal netwerk. Bovendien nemen fysieke beperkingen toe met verminderde mobiliteit tot gevolg. Hierdoor neemt ook de behoefte aan toeleiding/begeleiding/vervoer naar activiteiten toe.

• Voorkomen van (verergering van) eenzaamheid/vermindering van het aantal ernstig vereenzaamden

• Vergroten van het bereik van vereenzaamden.

• Vroegsignalering en ondersteuning van eenzame bewoners

Interventies die voldoen aan de kwaliteitscriteria opgesteld door Movisie in opdracht van de gemeente Amsterdam, hebben de voorkeur. Zie ‘Wat werkt bij eenzaamheid’ : https://www.movisie.nl/eenzaamheid

Preventie (gezonde leefstijl en sport

& bewegen)

Er is een groot risico van vallen onder ouderen en de impact hiervan kan groot zijn. In Centrum-Oost is de afgelopen jaren een forse toename te zien van het aantal valincidenten.

Gelet op de groei van het aantal ouderen, in combinatie met de (on)geschiktheid van de woningvoorraad en de (on)toegankelijkheid van de openbare ruimte, blijft inzet op welzijn voor ouderen de komende jaren noodzakelijk.

Het alcohol- en drugsgebruik onder jongeren en volwassenen in geheel Centrum-Oost is hoger dan in de rest van de stad.

Eten is een basisbehoefte. Niet voor iedereen is het nuttigen van een gezonde en verse maaltijd echter altijd vanzelfsprekend. Risicogroepen zijn bewoners met een laag inkomen en alleenstaanden. Naast het aanbieden van een gezonde maaltijd dragen collectieve

eetactiviteiten ook bij aan meer ontmoeting en minder eenzaamheid. O.a. gelet op omvang en de groei van het aantal ouderen in het gehele gebied is het de verwachting dat de behoefte aan eetactiviteiten zal toenemen. Ook in de weekenden is er een behoefte aan

eetactiviteiten, waar nu nog niet in voorzien wordt.

Vanuit partners op de Oostelijke Eilanden komen ook signalen dat een deel van de doelgroep niet bereikt wordt, bijvoorbeeld omdat ze niet mobiel genoeg zijn, ze onvoldoende op de hoogte zijn van het aanbod of omdat anderszins drempels worden ervaren. Er ligt daarom ook een opgave om het aanbod beter onder de aandacht te brengen en bewoners ernaar toe te (bege)leiden.

Naast duidelijke gezondheidseffecten draagt sporten/bewegen ook bij aan bijvoorbeeld ontmoeting en talentontplooiing.

Op het Frederiksplein en omgeving / het Marineterrein er meer mogelijkheden gecreëerd kunnen worden voor sport in de openbare ruimte (een urban sportzone (skateboarden, inline- skaten, en freerunning).

• Beheersing/vermindering van het aantal valincidenten door:

• meer kennis bij ouderen en signalerende professionals/informele netwerken over (preventie van) valrisico’s;

• betere signalering door professionals en (informele) netwerk-leden rondom ouderen en gerichtere doorverwijzing naar geschikte interventies;

• in stand houden of verbeteren van de fysieke conditie van ouderen.

• Afname van het middelengebruik o.a. door aanbieden van voorlichtings- en educatieactiviteiten.

• Bewoners die dat nodig hebben maken gebruik van het collectief eetaanbod.

• Meer (kwetsbare) bewoners, zoals jongeren, ouderen, statushouders en bijstandsgerechtigden met een afstand tot de arbeidsmarkt, bewegen doordat er voldoende laagdrempelig en betaalbaar aanbod beschikbaar is.

• Voortzetting van de extra (incidentele) inzet sporten en bewegen op de Oostelijke Eilanden met als doel om sportdeelname te vergroten en doorstroom naar sport verenigingen te bevorderen

• Meer bewoners met psychosociale klachten worden toegeleid naar activerings-/welzijnsaanbod.

Kansengelijkheid Op veel indicatoren scoort Centrum Oost gemiddeld niet slechter/beter dan de rest van Amsterdam. Maar zoomen we in op dit gebied dan zijn de verschillen groot: enerzijds de grachtengordel Zuid met monumentale panden, hoogopgeleide bevolking, hoog inkomen;

anderzijds de Oostelijke Eilanden waar relatief veel sociale huurwoningen zijn, bevolking met een laag inkomen en kinderen die lager scoren op de Cito eindtoets.

Aandacht dient eveneens uit te gaan naar kinderen/jongeren die zorgtaken uitvoeren, jonge mantelzorgers, aangezien deze kunnen leiden tot achterstanden op school of in de

talentontwikkeling.

• Versterking van de brede talentontwikkeling. We weten dat voor de stimulering van gelijke kansen ook de ontwikkeling van andere talenten belangrijk is. Het stadsdeel zet naschoolse activiteiten voor brede talentontwikkeling in, maar het aanbod en de toegankelijkheid voor kinderen met een risico op ongelijke kansen kunnen nog beter. Het bereik onder de doelgroep moet omhoog en de verbinding met de scholen kan beter.

• Extra investeren op mentoraten, zodat kinderen de overgang PO –VO goed ondersteund worden, met als doel

onderpresteren, verzuim of school uitval te voorkomen. Deze extra, meer individueel gerichte ondersteuning, helpt ook achterstanden te bestrijden. We weten dat veel hoger opgeleide ouders dit zelf voor hun kinderen organiseren, terwijl juist kinderen van lager opgeleide ouders hier baat bij hebben. Het instrument mentoraten moet nog meer ten goed komen van de doelgroepkinderen.

• Vergroten van het bereik van de VVE. We weten dat hoe eerder kinderen hun taal- en ontwikkelingsachterstanden inlopen hoe meer kans ze hebben op een succesvolle schoolloopbaan. Het college heeft hiertoe de leeftijd voor VVE van 2,5 naar 2 jaar vervroegd. Ook kan de samenwerking tussen spelinlopen en VVE geïntensiveerd worden. De spelinlopen zijn een laagdrempelige voorziening voor ouders met kinderen tot 2,5 jaar.

• Het bereik van de doelgroepkinderen en hun ouders in de spelinloop OKT Krayenhoffstraat kan omhoog

• Passende ondersteuning aan jonge mantelzorgers.

Armoede In Centrum-Oost is er gemiddeld minder sprake van armoede en problematische schulden dan in Amsterdam als geheel. Ouderen vormen in Centrum Oost de relatief grootste doelgroep die in een lage sociaaleconomische positie verkeren (40% van de ouderen 66+).

Huishoudens met een inkomen tot 120% van het Wettelijk sociaal minimum (WSM) hebben in Amsterdam recht op armoedevoorzieningen. Het percentage rechthebbende huishoudens is in Centrum Oost 3% lager dan gemiddeld voor Amsterdam. Het aandeel van deze

huishoudens dat gebruik maakt van de armoedevoorzieningen is fors lager dan gemiddeld voor Amsterdam.

Sommige huishoudens maken gebruik van een gratis voedselpakket van de Voedselbank. Het aandeel dat langdurig (langer dan 3 jaar) afhankelijk is van een gratis voedselpakket is de laatste tijd toegenomen. Er ligt een opgave om dit te verminderen.

• Vroegtijdig signaleren van en hulp bieden bij problematische schulden.

• Afname van aantal huishoudens dat langer dan 3 jaar afhankelijk is van de Voedselbank (van 30% naar 20%)

• Verhoging bereik aan armoedevoorzieningen.

• Meer kinderen, tieners en jongeren zijn financieel weerbaar en hebben minder schulden

Taal/digitaal In vergelijking met de rest van de stad is laaggeletterdheid niet een heel groot probleem in Centrum. Toch zijn er signalen die erop wijzen dat laaggeletterdheid in specifieke buurten oververtegenwoordigd is. Zo komt laaggeletterdheid vaker voor onder laagopgeleiden, bewoners met een afstand tot de arbeidsmarkt en bewoners met een niet-westerse migratieachtergrond. De Oostelijke Eilanden scoren op deze indicatoren relatief hoog.

Bekend is daarnaast dat een deel van de ouderen beschikt over (zeer) beperkte digitale vaardigheden.

• Verbeteren van het bereik en de toeleiding van laaggeletterden (met name NT-2-ers van niet-westerse afkomst) naar activiteiten.

• Meer bewoners zijn (digi)taalvaardig.

• Verbeteren van de onderlinge samenwerking en doorverwijzing tussen formele en informele aanbieders op dit gebied, o.a.

organisatie van netwerkbijeenkomsten.

Werk & participatie In het gebied zijn de meeste bijstandsgerechtigden te vinden op de Oostelijke Eilanden en in mindere mate in de Nieuwmarkt- en Weesper/Plantagebuurt. Verreweg de meesten van hen hebben een grote afstand tot de arbeidsmarkt (trede 1 en 2), zitten meerdere jaren in de bijstand en kennen meervoudige problematiek. Nu de nadruk steeds meer komt te liggen op activering/re-integratie naar werk, ligt er een opgave om deze bewoners hierbij te

ondersteunen.

De huidige arbeidsmarkt geeft kansen om mensen, die vaak al lang in de bijstand zitten, te re- integreren. (Lokale) werkgevers wordt gevraagd mee te denken en eventueel vacatures aan te passen zodat de plek ‘passend’ wordt voor een bijstandsgerechtigde.

Aandacht gaat ook uit naar jongeren die niet in beeld zijn of geen werk of opleiding volgen (zie hiervoor ‘jongerenwerk’)

• Meer mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt participeren maatschappelijk of op de arbeidsmarkt.

• Jongeren die niet in beeld zijn (vaak zonder startkwalificatie) worden opgespoord en naar werk of opleiding toegeleid.

Democratisering Democratisering dient in dit verband gezien te worden in relatie tot de sociale basis.

In Centrum-Oost zijn bewoners gemiddeld zeer tevreden over hun buurt (8,1 versus 7,5 gemiddeld in Amsterdam). Ook de betrokkenheid van buurtbewoners is

positief en het hoogst van alle gebieden in de stad (6,7 versus 6,2). Desondanks daalt de ervaren sociale cohesie in Centrum-Oost en neemt het wekelijks burencontact af. Dit vraagt om extra inzet.

In 202o houden we daarom de subsidiemogelijkheden voor bewoners- en groeninitiatieven in stand. Ook wordt in de loop van 2019/2020 fonds voor Centrum opgericht, een lokaal fonds voor en door bewoners dat zich inzet om laagdrempelige buurt- en bewonersinitiatieven mogelijk te maken. Tot slot onderzoeken we of Centrum Begroot in 2020 gecontinueerd kan worden.

• In stand houden / toename van de betrokkenheid van bewoners bij hun buurt.

• Betere samenwerking tussen (professionele) organisaties en de buurt/bewonersinitiatieven, waarbij in co-creatie activiteiten en projecten ontstaan, passend bij de gebiedsopgaven.

• Het stadsdeel is goed bereikbaar en transparant in de communicatie.

Diversiteit Het omgaan met verschillen en het tegengaan van discriminatie en uitsluiting is in het algemeen een opgave voor de stad. Gezien de bevolkingsopbouw van Centrum verwachten we extra aandacht voor de doelgroepen HLBTQI+ en ouderen met een migratieachtergrond..

• Binnen de sociale basis is aandacht voor de verschillen in bevolkingsopbouw en achtergrond.

Vluchtelingen (statushouders en asielzoekers) en

ongedocumenteerden

In 2019 wordt het gebouw Hoogte Kadijk 401 opgeleverd voor de tijdelijke huisvesting van statushouders, studenten en starters.

Met de komst van deze locatie is het ontwikkelen van informeel ontmoetings-, participatie- en taalaanbod van belang (zie ook Taal/digitaal).

• Intensivering van informeel aanbod op gebied van taal , ontmoeting en participatie.

• Effectieve samenwerking tussen de aan de locatie verbonden partners

3.Bouwstenen uit het kader Samen Vooruit

Verbondenheid en betrokkenheid Koerspunten:

• Verder ontwikkelen van partnerschap

Samenredzaamheid Koerspunten:

• Vroegtijdig signaleren van problemen

Zelfredzaamheid en ontplooiing Koerspunten:

• Veilig, gezond en kansrijk opgroeien

• Bewoners- en maatschappelijk initiatief

• Intensiveren van welzijns- en opbouwwerk • Ontmoeten en stimuleren netwerken

• Stimuleren dat mensen meer omzien naar elkaar

• Ondersteuning voor mantelzorgers in balans komen en blijven

• Gezonde leefstijl stimuleren en welbevinden vergroten

• Veerkracht vergroten met kennis en vaardigheden

• Praktische hulp en steun mogelijk maken

Integraliteit Centrum-Oost is -als we kijken naar het geheel- een welvarend gebied. Zoomen we in op specifieke buurten dan zien we dat de Oostelijke Eilanden, de Nieuwmarkt/Lastage en –in mindere- mate- de Weesper/Plantagebuurt de meest kwetsbare buurten zijn qua sociale problematiek. Van de prioriteiten armoede, eenzaamheid, ouderen/dementie, participatie, taal, gezondheid en kansengelijkheid komen er vaak meerdere samen bij één bewoner/één gezin.

De opgave is om hier in samenhang naar te kijken en activiteiten te bieden die positieve effecten hebben op meerdere thema’s of domeinen. Zo kunnen bijvoorbeeld beweegactiviteiten gecombineerd worden met voorlichting over valpreventie, activiteiten ter bevordering van weerbaarheid en/of activiteiten op het gebied van talentontwikkeling, kunnen buurtmaaltijden gecombineerd worden met educatieve activiteiten om een gezonde leefstijl te

bevorderen en kan het aanbod taal/digitale vaardigheden gecombineerd worden met activiteiten om de financiële zelfredzaamheid te verbeteren of om eenzaamheid te verminderen. Een integrale aanpak van sociale problematiek vraagt goede samenwerking tussen gemeente en de aanbieders en tussen aanbieders onderling, maar levert een betere ondersteuning voor de bewoners op.

In de afgelopen periode hebben zich in de wijk Oostelijke Eilanden een aantal ernstige geweldsincidenten voorgedaan, die een grote impact hebben gehad op de buurt. Veel investeringen zijn gedaan gericht op het verbeteren van de leefbaarheid en sociale veiligheid en het bieden van meer kansen voor jeugd en jongeren, o.a. door intensivering van het jeugd en jongerenwerk, het sportbuurtwerk en het opbouwwerk. Alhoewel we zien dat het beter gaat, is het van belang de positieve ontwikkeling de komende periode vast te houden.

In het gebied zijn ouderen een belangrijke doelgroep. Onder hen zijn veel alleenstaanden, dementerenden en 80-plussers. Ook het aandeel migrantenouderen en ouderen met een minimum inkomen is relatief hoog. Er zijn signalen van hulpverleners dat een deel van de ouderen niet bereikt worden met het aanbod, wat soms leidt tot stapeling van problemen. De ongeschiktheid van een groot deel van de woningvoorraad, de drukte en de ontoegankelijkheid van de openbare ruimte hebben een negatief effect op de mate waarin kwetsbare ouderen sociaal en maatschappelijk kunnen participeren. Aandacht voor het tijdig bereiken van bewoners, laagdrempelige en begrijpelijke informatievoorziening en begeleiding/toeleiding naar activiteiten en/of ondersteuning is nodig, net zoals preventie en voldoende buurtvoorzieningen (bij voorbeeld gericht op ontmoeting en deelname aan activiteiten). Het stadsdeel ziet graag dat hierin wordt samengewerkt, enerzijds tussen organisaties/professionals werkzaam in het gebied ((wijk)zorg, welzijn, huisartsen, corporaties, wijkagenten e.d.) en anderzijds met informele partijen

(mantelzorgers, bewoners(groepen), ervaringsdeskundigen, sleutelpersonen, stadsdorpen etc.) en dat buurt-/bewonersinitiatieven gericht op onderlinge ondersteuning worden gestimuleerd. Kansen liggen er ook om de verbinding en samenwerking met zorgvoorzieningen in het gebied, zoals de Keyzer de Flesseman en het Sarphatihuis, te versterken. Om de veerkracht en zelfredzaamheid van het systeem in stand te houden is aandacht voor balans in draaglast en draagkracht van mantelzorgers van cruciaal belang.

Bij kinderen en jongeren zien we dat met name de Oostelijke Eilanden aandacht vragen. In dit deel is behoefte aan stevig preventief aanbod voor de jeugd; een duidelijk herkenbare plek van waaruit de jongerenwerkers kunnen werken, waar interdisciplinaire samenwerking en aanbod tot stand komt, waar vertrouwen tussen professionals onderling en tussen jeugd en professionals opgebouwd kan worden en waar jongeren begeleid kunnen worden naar school/werk of bij talentontwikkeling. Extra aandacht hierbij is nodig voor preventie van jeugdcriminaliteit.

Voor kwetsbare doelgroepen, zoals bewoners met een licht verstandelijke beperking en daklozen blijft ondersteuning, activering en begeleiding onverminderd nodig.

De tevredenheid over de buurt neemt in een aantal buurten af, dit wordt o.a. veroorzaakt door al dan niet illegale verhuur in woonbuurten, het grote aantal bezoekers, overlast door uitgaanspubliek en een gevoel van anonimiteit.

Het stadsdeel ziet graag dat activiteiten gericht op verbinding (bijvoorbeeld tussen nieuwe en oude, sterke en kwetsbare en jonge en oudere bewoners) gestimuleerd, gefaciliteerd dan wel geïnitieerd worden. Opgave hierbij is ook om vernieuwende vormen te vinden om bewonersparticipatie te vergroten en om nieuwe doelgroepen (gepensioneerden, expats, jongeren/studenten, bijstandsgerechtigden etc.) aan te spreken.

Gelet op de schaarse ruimte, streeft het stadsdeel ernaar dat de maatschappelijke accommodaties in het gebied maximaal worden benut en beschikbaar zijn voor diverse groepen (bewonersgroepen, professionals werkzaam in de wijk e.d.). Ruimte delen en samenwerken (tussen formele en informele organisaties in de sociale basis en/of met organisaties die specialistische ondersteuning bieden) is de norm. Daarnaast is en blijft een belangrijke opgave dat partners, bewoners(groepen) en overige gebruikers van de ruimten begrip hebben voor en weten om te gaan met kwetsbare groepen. Inzet is eveneens om bewonersparticipatie in stand te houden of te bevorderen waar het bijvoorbeeld gaat om beheer en programmering. Dit betekent bijvoorbeeld dat ervaringsdeskundigen of gebruikers worden betrokken bij de tot stand koming van activiteiten en dat aantoonbaar wordt gewerkt in een cyclus van plannen- uitvoeren – evalueren – bijstellen zodat structureel onderzocht wordt of het activerings- en ondersteuningsaanbod aansluit bij de vraag en behoeften van bewoners.