• No results found

Rekenen voor kunst en cultuur : aandacht voor klein en groot

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Rekenen voor kunst en cultuur : aandacht voor klein en groot"

Copied!
3
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

Rekenen voor kunst en cultuur : aandacht voor klein en groot

Citation for published version (APA):

Schijndel, van, A. W. M. (2013). Rekenen voor kunst en cultuur : aandacht voor klein en groot. CAD Magazine,

maart 2013(2), 18-19.

Document status and date:

Gepubliceerd: 01/01/2013

Document Version:

Het geaccepteerde manuscript inclusief aanpassingen uit het peer-review proces

Please check the document version of this publication:

• A submitted manuscript is the version of the article upon submission and before peer-review. There can be

important differences between the submitted version and the official published version of record. People

interested in the research are advised to contact the author for the final version of the publication, or visit the

DOI to the publisher's website.

• The final author version and the galley proof are versions of the publication after peer review.

• The final published version features the final layout of the paper including the volume, issue and page

numbers.

Link to publication

General rights

Copyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright owners and it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights. • Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research. • You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain

• You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portal.

If the publication is distributed under the terms of Article 25fa of the Dutch Copyright Act, indicated by the “Taverne” license above, please follow below link for the End User Agreement:

www.tue.nl/taverne

Take down policy

If you believe that this document breaches copyright please contact us at:

openaccess@tue.nl

providing details and we will investigate your claim.

(2)

18

S

p

e

ci

a

l

maart 2013-2

Jos van Schijndel is werkzaam op de TU Eindhoven bij de Faculteit

Bouwkunde in de groep Bouwfysica. Deze groep houdt zich onder

andere bezig met geluid, licht, warmte en vocht in gebouwen en zaken

als energieverbruik en thermisch comfort, waarbij Van Schijndel zelf

weer gespecialiseerd is in warmte-, lucht- en vochttransport.

Door Lambert-Jan Koops

Rekenen voor kunst en cultuur

“H

et onderzoek waar ik me mee bezighoud, is

een multi-schaal onderzoek: ik bestudeer zaken op zowel millimeter-, meter-, kilometer- en megameterniveau. Bij de eerste schaal gaat het over de gebouwconstructies en de effecten van vocht en temperatuur op bijvoorbeeld boeken en schilderijen. Op meterniveau betreft het zaken als het binnenklimaat en het thermisch comfort van ruimtes in gebouwen. Op een nog wat hoger niveau draait het om het stedelijk klimaat en de toepassing van bijvoor-beeld aardwarmte. Tenslotte draait het op de megameterschaal om onderzoek naar de invloed van klimaatontwikkeling op binnenkli-maten.”

Voor zijn onderzoek werkt Van Schijndel met name met software van Comsol. Hiermee worden effecten van aanpassingen en veran-deringen doorberekend en kunnen alternatieven worden vergele-ken. “Een van de belangrijkste redenen voor mij om met Comsol te werken is dat er veel fysica geprogrammeerd zit in de software. Op die manier is het mogelijk om binnen één omgeving de verschillen-de fysische processen te combineren. Dat is met name handig als we bijvoorbeeld een binnenklimaat moeten analyseren, waarbij meerdere processen een rol spelen. Een andere prettige

bijkomstig-heid van het gebruik van Comsol is dat modellen herbruikbaar zijn. Als iemand een model heeft gemaakt voor bijvoorbeeld een speci-fieke soort warmtetransport, kunnen anderen dat ook gebruiken voor vergelijkbare projecten met een andere geometrie en andere mate-rialen. Bovendien kan het model ook worden gebruikt als een deel-model in complexere vraagstukken.”

Cultureel erfgoed

Als concreet voorbeeld van zijn werkzaamheden op millimeterschaal noemt Van Schijndel een situatie waarbij een kozijn vochtproble-men veroorzaakt, zie afbeelding 1. “We doen een of meerdere aan-names over de oorzaak van het probleem. Die simuleren we dan in Comsol, waarna we bekijken of de gevonden vochtprofielen over-eenkomen met de werkelijke. Als we de oorzaak hebben gevonden kunnen we vervolgens eventueel ook oplossingen analyseren en zien of die het gewenste effect hebben. Verder kunnen we ook een ver-gelijkbaar thermisch onderzoek doen.”

Het onderzoek van Van Schijndel op meterschaal, zie afbeelding 2, is met name belangrijk voor het behoud van cultureel erfgoed als oude boeken en schilderijen. Met behulp van de simulaties is het mogelijk om te bepalen wat de beste manier is om een schilderij op

A a n d a c h t v o o r k l e i n e n g r o o t

(3)

19

S

p

e

ci

a

l

maart 2013-2 te hangen of een boek te presenteren. Met name vocht en kou en warmte zijn erg schadelijk voor dergelijke objecten, maar ook de spanning in het materiaal is een punt van aandacht. “Het zijn die vier factoren waarvan we de effecten in Comsol Multiphysics naboot-sen. Daarbij kijken we bijvoorbeeld naar een schilderij dat aan een enkelsteensmuur van een oud kasteel hangt. Vaak is daarbij wel nagedacht over de binnentemperatuur, maar bijvoorbeeld niet beke-ken wat de invloed is van de muur. Omdat de muur in direct con-tact staat met de buitenlucht, kan er spanning op het schilderij komen te staan door de temperatuursverschillen. Als we dat met de simula-tie aantonen kunnen we vervolgens weer kijken naar de beste oplos-sing voor het probleem. Moet er extra isolatie geplaatst worden ach-ter het schilderij, of moet het kunstwerk misschien helemaal los van de muur komen te hangen?”

Warmtewisselaars

Op het kilometerniveau werkt Van Schijndel samen met professor Bert Blocken van de groep Urban Physics. In dit samenwerkingsver-band worden met name de windstromingen rondom gebouwen gesi-muleerd, zie afbeelding 3. Ook vindt er onderzoek plaats naar warmtewisselaars, waarbij water van gebouwen in de aarde wordt gepompt. “Er zijn twee soorten warmtewisselaars: systemen die heel ver de grond ingaan, tot wel enkele kilometers diep, en kleinere sys-temen die tussen de tien en twintig meter onder het oppervlak komen. Wij bemoeien ons alleen met deze laatste categorie, waarbij we met name de capaciteit van de bodem in kaart brengen en uitzoe-ken hoe deze capaciteit maximaal kan worden benut. Daarbij ont-wikkelen we rekenmodellen waarmee dergelijke zaken uit te wer-ken zijn. Die modellen worden vervolgens weer gebruikt door bijvoorbeeld ingenieursbureaus en ontwikkelaars die daarmee al snel tien tot twintig procent kunnen besparen op de kosten voor het temperatuurbeheer in een gebouw.”

Climate for Culture

Ten slotte is er nog het onderzoek op megameterschaal. Dit sluit weer nauw aan bij het onderzoek op een kleiner niveau. Samen met collega Henk Schellen is Van Schijndel namelijk nauw betrok-ken bij Climate for Culture, een project dat voor heel Europa in kaart probeert te brengen wat het effect van klimaatverandering zal zijn

op historische gebouwen en hun collecties. Bij dit EU-project werkt Van Schijndel met een standaardgebouw: een onverwarmde kerk met wandschilderingen wat hij met behulp van Matlab positioneert op alle soorten klimaatplekken in Europa, zie afbeelding 4. Per plek worden de invloeden van het huidige klimaat doorgerekend en wordt gekeken naar de invloed die de klimaatverandering de komen-de 100 jaar zal hebben op het mokomen-del. “In eerste instantie bekijken we of er door de huidige omstandigheden al schade wordt aange-richt aan het gebouw en zijn inhoud. Als dat zo is moeten er direct maatregelen worden genomen. Vervolgens rekenen we de klimaat-modellen door, waarbij we gebruikmaken van de gegevens van het Max Planck Instituut, zodat iedereen straks weet wat er moet gebeu-ren als er iets verandert. Als dat al nodig is natuurlijk, want het kan ook zijn dat de klimaatverandering juist een positief effect heeft op de houdbaarheid van het culturele erfgoed. Zo gaan veel klimaat-scenario’s bijvoorbeeld uit van opwarming en dat is voor sommige binnenklimaten in Nederland eerder gunstig dan ongunstig. Veel schade ontstaat namelijk in de winter, wanneer er flink wordt gestookt in gebouwen. Dat zorgt voor een lage luchtvochtigheid en dat is weer bijzonder ongunstig voor schilderijen. Kortom: de even-tuele opwarming van de aarde kan voor ons nationale culturele erf-goed ook positieve effecten hebben.”

Voor meer informatie over bouwfysica van monumenten, zie www.monumenten.bwk.tue.nl. Voor meer informatie over de Climate for Culture, zie www.climateforculture.eu. Voor meer informatie over de computermodellen zie http://archbps1.campus.tue.nl/bpswiki/index.php/Hamlab. Afbeelding 3: Schaal kilometer: Windsnelheid in een stedelijk gebied (Comsol). Afbeelding 4: Schaal megameter: Map van de gemiddelde jaarlijkse binnentemperatuur van

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Alhoewel de gemeente het vanuit het oogpunt van cultuur belangrijk vindt te strijden voor het behoud van het cultureel erfgoed, het cultuurhistorisch landschap en de identiteit

Na de koffie met gebak en het wel- komstwoord ging ik met mijn ge- zin De familie Wolf meisje genaamd Lieve 4 jaar (Opkikkerkind ), broer- tje Pleun 5 jaar en de ouders

27 Maar het dwaze der wereld heeft God uitverkoren, opdat Hij de wijzen beschamen zou; en het zwakke der wereld heeft God uitverkoren, opdat Hij het sterke zou beschamen; 28 En

Ellen Hanssens (beleidsmedewerker cultuureducatie, Departement Cultuur, Jeugd en Media): ‘In de visienota leggen we uit waarom we kunst en cultuur bij alle, ook heel jonge

(Groot)ouders die een ‘kunstig’ talent hebben (zoals muziek maken, zingen, toneel, keramiek, schilderen, beeldhouwen, voorlezen,...) nodigen jullie uit om samen een activiteit te

Toen Conny Ielegems twee jaar geleden de studie Gezinswetenschappen afrondde, kwam ze op het idee om voor haar thesis onderzoek te doen naar het bestaan van en de nood

Als VOS/ABB-lid kunt u nu voordelig het EBS aanschaffen dat wij in samenwerking met met het collectief Energie Voor Scholen mogelijk maken. U betaalt slechts 65,- euro per locatie

gebracht. Daarbij bleek o.a. Het nare is echter dat deze drie miljoen inmiddels een politieke rol is gaan spelen, is opgevat als belofte van hulp uit Den Haag en