Heemskerk, Coornhertstraat
rapport 2478
Heemskerk, Coornhertstraat
Een Inventariserend Veldonderzoek in de vorm van proefsleuven
N. Huisman
Colofon
ADC Rapport 2478 Heemskerk, Coornhertstraat
Een Inventariserend Veldonderzoek in de vorm van proefsleuven Auteur: N. Huisman
In opdracht van: Gemeente Heemskerk
Foto’s en tekeningen: ADC ArcheoProjecten, tenzij anders vermeld
© ADC ArcheoProjecten, Amersfoort, november 2010
Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie of op welke wijze dan ook
zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgevers.
ADC ArcheoProjecten aanvaardt geen aansprakelijkheid voor eventuele schade voortvloeiend uit de toepassing van de adviezen of het gebruik van de resultaten van dit onderzoek.
Autorisatie:
R. Torremans
ISBN 978-94-6064-469-6
ADC ArcheoProjecten Postbus 1513 3800 BM Amersfoort Tel 033 299 8181 Fax 033 299 8180 Email info@archeologie.nl
Inhoudsopgave
Administratieve gegevens van het onderzoeksgebied 4
Samenvatting 5
1 Inleiding 7
1.1 Algemeen 7
1.2 Vooronderzoek 7
1.3 Doel van het onderzoek en onderzoeksvragen 7
1.4 Opzet van het rapport 8
2 Methoden 9
3 Resultaten 10
3.1 Fysisch geografisch onderzoek 10
3.2 Sporen en structuren 10
3.3 Vondstmateriaal 12
4 Synthese 13
4.1 Algemeen 13
4.2 Beantwoording van de onderzoeksvragen 13
5 Waardering en selectieadvies 14
5.1 Waardering van de vindplaats 14
5.2 Selectieadvies 14
Literatuur 15
Lijst van afbeeldingen 15
Lijst van tabellen 15
Bijlagen 16
Verklarende woordenlijst 19
Administratieve gegevens van het onderzoeksgebied
Provincie: Noord-Holland
Gemeente: Noord-Holland
Plaats: Heemskerk
Toponiem: Coornhertstraat
Kaartblad: 19C
Coördinaten: 107.114/502.843
107.137/502.805 107.035/502.744 107.011/502.784
Projectverantwoordelijke: J. Loopik
Bevoegde overheid: Gemeente Heemskerk
Deskundige namens de bevoegde overheid: G. Alders (Cultureel Erfgoed Noord-Holland) ARCHIS-onderzoeksmeldingsnummer (CIS-code): 42644
ADC-projectcode: 4120852 Complex en ABR codering: NX (nederzetting onbekend)
Periode(n): Onbekend
KNA versie: 3.1
Geomorfologische context: Getijdengebied van het Oer IJ estuarium NAP hoogte maaiveld: 0,2-0,3 m –NAP
Maximale diepte onderzoek: 1,3 m – mv
Uitvoering van het veldwerk: 1 t/m 3 september 2010
Beheer en plaats documentatie: Na deponering bij Provinciaal Depot Bodemvondsten Noord-Holland
5
ADC ArcheoProjecten Rapport 2478 Heemskerk Coornhertstraat
Samenvatting
In opdracht van de gemeente Heemskerk heeft ADC ArcheoProjecten een Inventariserend Veldonderzoek (IVO) in de vorm van proefsleuven uitgevoerd voor het plangebied Heemskerk – Coornhertstraat, in het kader van de nieuwbouw van woontorens en half verdiepte parkeerplaatsen.
Vooronderzoek toonde aan dat zich op deze locatie archeologische resten vanaf de IJzertijd konden bevinden. In de proefsleuven zijn vijf greppels, twee paalkuilen en een kuil aangetroffen. Eén greppel bevatte recent materiaal en dateert vermoedelijk in de Nieuwe tijd. De datering van de overige sporen is niet duidelijk. De conservering van de aangetroffen sporen is matig tot goed, maar er zijn ook veel recente verstoringen aangetroffen, o.a. gaten van heipalen. De vondsten zijn gefragmenteerd en deels verweerd. Dit is niet verwonderlijk, gezien het waddenmilieu waarin ze zich bevinden. Daardoor kunnen ze echter maar een geringe bijdrage leveren aan de waardering van de vindplaats. Op basis van de waardering volgens een puntensysteem, wordt de vindplaats niet behoudenswaardig geacht. De bevoegde overheid wordt derhalve geadviseerd het plangebied vrij te geven voor ontwikkeling.
Tabel 1. Overzicht van de verschillende (pre)historische perioden.
Periode Tijd in jaren
Nieuwe tijd 1500 - heden
Nieuwe tijd C 1850 - heden
Nieuwe tijd B 1650 - 1850 na Chr.
Nieuwe tijd A 1500 - 1650 na Chr.
Middeleeuwen: 450 – 1500 na Chr.
Late Middeleeuwen B / Late Middeleeuwen 1250 - 1500 na Chr.
Late Middeleeuwen A / Volle Middeleeuwen 1050 - 1250 na Chr.
Vroege Middeleeuwen D / Ottoonse periode 900 - 1050 na Chr.
Vroege Middeleeuwen C / Karolingische tijd 725 - 900 na Chr.
Vroege Middeleeuwen B / Merovingische tijd 525 - 725 na Chr.
Vroege Middeleeuwen A / Volksverhuizingstijd 450 - 525 na Chr.
Romeinse tijd: 12 voor Chr. – 450 na Chr.
Laat-Romeinse tijd 270 - 450 na Chr.
Midden-Romeinse tijd 70 - 270 na Chr.
Vroeg-Romeinse tijd 12 voor Chr. - 70 na Chr.
IJzertijd: 800 – 12 voor Chr.
Late IJzertijd 250 - 12 voor Chr.
Midden-IJzertijd 500 - 250 voor Chr.
Vroege IJzertijd 800 - 500 voor Chr.
Bronstijd: 2000-800 voor Chr.
Late Bronstijd 1100 - 800 voor Chr.
Midden-Bronstijd 1800 - 1100 voor Chr.
Vroege Bronstijd 2000 - 1800 voor Chr.
Neolithicum (Jonge Steentijd): 5300 – 2000 voor Chr.
Laat-Neolithicum 2850 - 2000 voor Chr.
Midden-Neolithicum 4200 - 2850 voor Chr.
Vroeg-Neolithicum 5300 - 4200 voor Chr.
Mesolithicum (Midden-Steentijd): 8800 – 4900 voor Chr.
Laat-Mesolithicum 6450 -4900 voor Chr.
Midden-Mesolithicum 7100 - 6450 voor Chr.
Vroeg-Mesolithicum 8800 - 7100 voor Chr.
Paleolithicum (Oude Steentijd): tot 8800 voor Chr.
Laat-Paleolithicum 35.000 - 8800 voor Chr.
Midden-Paleolithicum 300.000 – 35.000 voor Chr.
Vroeg-Paleolithicum tot 300.000 voor Chr.
Bron: Archeologisch Basis Register 1992
6
ADC ArcheoProjecten Rapport 2478 Heemskerk Coornhertstraat
HEEMSKERK HEEMSKERK HEEMSKERK HEEMSKERK HEEMSKERK HEEMSKERK HEEMSKERK HEEMSKERK HEEMSKERK HEEMSKERK HEEMSKERK HEEMSKERK HEEMSKERK HEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSKERKHEEMSKERK
AKERSLOOT AKERSLOOT AKERSLOOT AKERSLOOT AKERSLOOT AKERSLOOT AKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOTAKERSLOOT
ASSENDELFT ASSENDELFT ASSENDELFT ASSENDELFT ASSENDELFT ASSENDELFT ASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFTASSENDELFT BEVERWIJK
BEVERWIJK BEVERWIJK BEVERWIJK BEVERWIJK BEVERWIJK BEVERWIJK BEVERWIJK BEVERWIJK BEVERWIJK BEVERWIJK BEVERWIJK BEVERWIJK BEVERWIJKBEVERWIJKBEVERWIJKBEVERWIJKBEVERWIJKBEVERWIJKBEVERWIJKBEVERWIJKBEVERWIJKBEVERWIJKBEVERWIJKBEVERWIJKBEVERWIJKBEVERWIJKBEVERWIJKBEVERWIJKBEVERWIJKBEVERWIJKBEVERWIJKBEVERWIJKBEVERWIJKBEVERWIJKBEVERWIJKBEVERWIJKBEVERWIJKBEVERWIJKBEVERWIJKBEVERWIJKBEVERWIJKBEVERWIJKBEVERWIJKBEVERWIJKBEVERWIJKBEVERWIJKBEVERWIJKBEVERWIJK CASTRICUM CASTRICUM CASTRICUM CASTRICUM CASTRICUM CASTRICUM CASTRICUM CASTRICUM CASTRICUM CASTRICUM CASTRICUM CASTRICUM CASTRICUM CASTRICUM CASTRICUM CASTRICUM CASTRICUM CASTRICUM CASTRICUM CASTRICUM CASTRICUMCASTRICUMCASTRICUMCASTRICUMCASTRICUMCASTRICUMCASTRICUMCASTRICUMCASTRICUMCASTRICUMCASTRICUMCASTRICUMCASTRICUMCASTRICUMCASTRICUMCASTRICUMCASTRICUMCASTRICUMCASTRICUMCASTRICUMCASTRICUMCASTRICUMCASTRICUMCASTRICUMCASTRICUMCASTRICUMCASTRICUMCASTRICUMCASTRICUM
DE WOUDE DE WOUDE DE WOUDE DE WOUDE DE WOUDE DE WOUDE DE WOUDE DE WOUDE DE WOUDE DE WOUDE DE WOUDE DE WOUDE DE WOUDE DE WOUDEDE WOUDEDE WOUDEDE WOUDEDE WOUDEDE WOUDEDE WOUDEDE WOUDEDE WOUDEDE WOUDEDE WOUDEDE WOUDEDE WOUDEDE WOUDEDE WOUDEDE WOUDEDE WOUDEDE WOUDEDE WOUDEDE WOUDEDE WOUDEDE WOUDEDE WOUDEDE WOUDEDE WOUDEDE WOUDEDE WOUDEDE WOUDEDE WOUDEDE WOUDEDE WOUDEDE WOUDEDE WOUDEDE WOUDEDE WOUDEDE WOUDE
DRIEHUIS NH DRIEHUIS NH DRIEHUIS NH DRIEHUIS NH DRIEHUIS NH DRIEHUIS NH DRIEHUIS NH DRIEHUIS NH DRIEHUIS NH DRIEHUIS NH DRIEHUIS NH DRIEHUIS NH DRIEHUIS NH DRIEHUIS NHDRIEHUIS NHDRIEHUIS NHDRIEHUIS NHDRIEHUIS NHDRIEHUIS NHDRIEHUIS NHDRIEHUIS NHDRIEHUIS NHDRIEHUIS NHDRIEHUIS NHDRIEHUIS NHDRIEHUIS NHDRIEHUIS NHDRIEHUIS NHDRIEHUIS NHDRIEHUIS NHDRIEHUIS NHDRIEHUIS NHDRIEHUIS NHDRIEHUIS NHDRIEHUIS NHDRIEHUIS NHDRIEHUIS NHDRIEHUIS NHDRIEHUIS NHDRIEHUIS NHDRIEHUIS NHDRIEHUIS NHDRIEHUIS NHDRIEHUIS NHDRIEHUIS NHDRIEHUIS NHDRIEHUIS NHDRIEHUIS NHDRIEHUIS NH
DRIEHU DRIEHU DRIEHU DRIEHU DRIEHU DRIEHU DRIEHU DRIEHU DRIEHU DRIEHU DRIEHU DRIEHU DRIEHU DRIEHU DRIEHU DRIEHU DRIEHU DRIEHU DRIEHU DRIEHU DRIEHUDRIEHUDRIEHUDRIEHUDRIEHUDRIEHUDRIEHUDRIEHUDRIEHUDRIEHUDRIEHUDRIEHUDRIEHUDRIEHUDRIEHUDRIEHUDRIEHUDRIEHUDRIEHUDRIEHUDRIEHUDRIEHUDRIEHDRIEHDRIEHDRIEHDRIEHDRIEHDRIEH
KOOGKOOG KOOGKOOG KOOG KOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOGKOOG KROMMENIE
KROMMENIE KROMMENIE KROMMENIE KROMMENIE KROMMENIE KROMMENIE KROMMENIE KROMMENIE KROMMENIE KROMMENIE KROMMENIE KROMMENIE KROMMENIEKROMMENIEKROMMENIEKROMMENIEKROMMENIEKROMMENIEKROMMENIEKROMMENIEKROMMENIEKROMMENIEKROMMENIEKROMMENIEKROMMENIEKROMMENIEKROMMENIEKROMMENIEKROMMENIEKROMMENIEKROMMENIEKROMMENIEKROMMENIEKROMMENIEKROMMENIEKROMMENIEKROMMENIEKROMMENIEKROMMENIEKROMMENIEKROMMENIEKROMMENIEKROMMENIEKROMMENIEKROMMENIEKROMMENIEKROMMENIEKROMMENIE LIMMEN
LIMMEN LIMMEN LIMMEN LIMMEN LIMMEN LIMMEN LIMMEN LIMMEN LIMMEN LIMMEN LIMMEN LIMMEN LIMMENLIMMENLIMMENLIMMENLIMMENLIMMENLIMMENLIMMENLIMMENLIMMENLIMMENLIMMENLIMMENLIMMENLIMMENLIMMENLIMMENLIMMENLIMMENLIMMENLIMMENLIMMENLIMMENLIMMENLIMMENLIMMENLIMMENLIMMENLIMMENLIMMENLIMMENLIMMENLIMMENLIMMENLIMMENLIMMEN
MARKENBINNEN MARKENBINNEN MARKENBINNEN MARKENBINNEN MARKENBINNEN MARKENBINNEN MARKENBINNEN MARKENBINNEN MARKENBINNEN MARKENBINNEN MARKENBINNEN MARKENBINNEN MARKENBINNEN MARKENBINNEN MARKENBINNEN MARKENBINNEN MARKENBINNEN MARKENBINNEN MARKENBINNEN MARKENBINNEN MARKENBINNENMARKENBINNENMARKENBINNENMARKENBINNENMARKENBINNENMARKENBINNENMARKENBINNENMARKENBINNENMARKENBINNENMARKENBINNENMARKENBINNENMARKENBINNENMARKENBINNENMARKENBINNENMARKENBINNENMARKENBINNENMARKENBINNENMARKENBINNENMARKENBINNENMARKENBINNENMARKENBINNENMARKENBINNENMARKENBINNENMARKENBINNENMARKENBINNENMARKENBINNENMARKENBINNENMARKENBINNENMARKENBINNEN
OOS OOSOOS OOSOOS OOS OOSOO OOOO OOOO OO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO
OOSTKNOLLEND OOSTKNOLLEND OOSTKNOLLEND OOSTKNOLLEND OOSTKNOLLEND OOSTKNOLLEND OOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLENDOOSTKNOLLEND STARNMEE STARNMEE STARNMEE STARNMEE STARNMEE STARNMEE STARNMEE STARNMEE STARNMEE STARNMEE STARNMEE STARNMEE STARNMEE STARNMEE STARNMEE STARNMEE STARNMEE STARNMEE STARNMEE STARNMEE STARNMEESTARNMEESTARNMEESTARNMEESTARNMEESTARNMEESTARNMEESTARNMEESTARNMEESTARNMEESTARNMEESTARNMEESTARNMEESTARNMEESTARNMEESTARNMEESTARNMEESTARNMEESTARNMEESTARNMEESTARNMEESTARNMEESTARNMESTARNMESTARNMESTARNMESTARNMESTARNMESTARNME
UITGEEST UITGEEST UITGEEST UITGEEST UITGEEST UITGEEST UITGEEST UITGEEST UITGEEST UITGEEST UITGEEST UITGEEST UITGEEST UITGEESTUITGEESTUITGEESTUITGEESTUITGEESTUITGEESTUITGEESTUITGEESTUITGEESTUITGEESTUITGEESTUITGEESTUITGEESTUITGEESTUITGEESTUITGEESTUITGEESTUITGEESTUITGEESTUITGEESTUITGEESTUITGEESTUITGEESTUITGEESTUITGEESTUITGEESTUITGEESTUITGEESTUITGEESTUITGEESTUITGEESTUITGEESTUITGEESTUITGEESTUITGEESTUITGEEST
VELSEN NOORD VELSEN NOORD VELSEN NOORD VELSEN NOORD VELSEN NOORD VELSEN NOORD VELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORDVELSEN NOORD
VELSEN ZUID VELSEN ZUID VELSEN ZUID VELSEN ZUID VELSEN ZUID VELSEN ZUID VELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUIDVELSEN ZUID
VELSERBROEK VELSERBROEK VELSERBROEK VELSERBROEK VELSERBROEK VELSERBROEK VELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEKVELSERBROEK
WEST GRAFTD WEST GRAFTD WEST GRAFTD WEST GRAFTD WEST GRAFTD WEST GRAFTD WEST GRAFTD WEST GRAFTD WEST GRAFTD WEST GRAFTD WEST GRAFTD WEST GRAFTD WEST GRAFTD WEST GRAFTDWEST GRAFTDWEST GRAFTDWEST GRAFTDWEST GRAFTDWEST GRAFTDWEST GRAFTDWEST GRAFTDWEST GRAFTDWEST GRAFTDWEST GRAFTDWEST GRAFTDWEST GRAFTDWEST GRAFTDWEST GRAFTDWEST GRAFTDWEST GRAFTDWEST GRAFTDWEST GRAFTDWEST GRAFTDWEST GRAFTDWEST GRAFTDWEST GRAFTDWEST GRAFTDWEST GRAFTDWEST GRAFTDWEST GRAFTDWEST GRAFTDWEST GRAFTDWEST GRAFTDWEST GRAFTDWEST GRAFTDWEST GRAFTDWEST GRAFTDWEST GRAFTDWEST GRAFTD
WESTZAAN WESTZAAN WESTZAAN WESTZAAN WESTZAAN WESTZAAN WESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAANWESTZAAN
WORM WORM WORMWORM WORM WORMWORM WORM WORM WORMWORM WORM WORMWORMWORMWORMWORMWORMWORMWORMWORMWORMWORMWORMWORMWORMWORMWORMWORMWORMWORMWORMWORMWORMWORMWORMWORMWORMWORMWORMWORMWORMWORMWORMWORMWORMWORMWORMWORM WIJK AAN ZEE
WIJK AAN ZEE WIJK AAN ZEE WIJK AAN ZEE WIJK AAN ZEE WIJK AAN ZEE WIJK AAN ZEE WIJK AAN ZEE WIJK AAN ZEE WIJK AAN ZEE WIJK AAN ZEE WIJK AAN ZEE WIJK AAN ZEE WIJK AAN ZEE WIJK AAN ZEE WIJK AAN ZEE WIJK AAN ZEE WIJK AAN ZEE WIJK AAN ZEE WIJK AAN ZEE WIJK AAN ZEEWIJK AAN ZEEWIJK AAN ZEEWIJK AAN ZEEWIJK AAN ZEEWIJK AAN ZEEWIJK AAN ZEEWIJK AAN ZEEWIJK AAN ZEEWIJK AAN ZEEWIJK AAN ZEEWIJK AAN ZEEWIJK AAN ZEEWIJK AAN ZEEWIJK AAN ZEEWIJK AAN ZEEWIJK AAN ZEEWIJK AAN ZEEWIJK AAN ZEEWIJK AAN ZEEWIJK AAN ZEEWIJK AAN ZEEWIJK AAN ZEEWIJK AAN ZEEWIJK AAN ZEEWIJK AAN ZEEWIJK AAN ZEEWIJK AAN ZEEWIJK AAN ZEE
IJMUIDEN IJMUIDEN IJMUIDEN IJMUIDEN IJMUIDEN IJMUIDEN IJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDENIJMUIDEN
ZAANDI ZAANDI ZAANDI ZAANDI ZAANDI ZAANDI ZAANDI ZAANDI ZAANDI ZAANDI ZAANDI ZAANDI ZAANDI ZAANDIZAANDIZAANDIZAANDIZAANDIZAANDIZAANDIZAANDIZAANDZAANDZAANDZAANDZAANDZAANDZAANDZAANDZAANDZAANDZAANDZAANDZAANDZAANDZAANDZAANDZAANDZAANDZAANDZAANDZAANDZAANDZAANDZAANDZAANDZAANDZAANDZAAND
bron: Geodan
100000 105000 110000 115000
495000500000505000510000
NN NNNNNNN
10000m 10000m 10000m 10000m 10000m 10000m 10000m 10000m 10000m 10000m 10000m 10000m 10000m 10000m 10000m 10000m 10000m 10000m 10000m 10000m 10000m10000m10000m10000m10000m10000m10000m10000m10000m10000m10000m10000m10000m10000m10000m10000m10000m10000m10000m10000m10000m10000m10000m10000m10000m10000m10000m10000m10000m 0
00 0 00 000 0 0 00 000000000000000000000000000000000000
Heemskerk - Coornhertstraat
Locatie van het plangebied RvL 05-06-2007
Afb. 1. Locatie van het onderzoeksgebied.
7
ADC ArcheoProjecten Rapport 2478 Heemskerk Coornhertstraat
1 Inleiding
1.1 Algemeen
In opdracht van de gemeente Heemskerk heeft ADC ArcheoProjecten een Inventariserend Veldonderzoek (IVO) in de vorm van proefsleuven uitgevoerd voor het plangebied Heemskerk - Coornhertstraat (afb. 1), in het kader van de nieuwbouw van woontorens en half verdiepte parkeerplaatsen. Vooronderzoek (zie §1.2) heeft aangetoond dat zich op deze locatie archeologische resten vanaf de IJzertijd kunnen bevinden (zie voor periodisering tabel 1). De voorgenomen bouwplannen zullen deze resten vernietigen of ernstig beschadigen.
Het plangebied heeft een oppervlakte van ca. 1 ha en is momenteel in gebruik als grasveld en verharding (wegen, parkeerplaatsen). Het onderzoeksgebied betreft voornamelijk de Coornhertstraat, maar ook gedeeltelijk de van Ruusbroecstraat en de van Maerlantstraat. In het gebied zijn zes proefsleuven aangelegd met een totale oppervlakte van ca. 600 m2 (zie afb. 2).
Het veldwerk is uitgevoerd van 1 t/m 3 september 2010. In die periode zijn de proefsleuven aangelegd en onderzocht conform het Programma van Eisen (PvE), dat door ADC ArcheoProjecten is opgesteld.1 Dit ontwerp is goedgekeurd door de gemeente Heemskerk. De vondsten en bijbehorende documentatie die tijdens het IVO zijn verzameld, zijn gedeponeerd in het provinciaal depot van Noord-Holland.
Het veldteam bestond uit de volgende personen: J. Loopik (projectverantwoordelijke en veldarcheoloog), E.
Mertens en J. McDonald-Kerpentier (veldtechnici) en R. Torremans (senior archeoloog). De graafmachine en kraanmachinist zijn geleverd door de firma H. Schoenmaker BV.
De contactpersoon bij de gemeente Heemskerk is mw. S. Buisman. Controle en coördinatie van documentatie en vondstverwerking is uitgevoerd door M. Nieuwenhuijsen en J.W. Beestman.
1.2 Vooronderzoek
In verband met toekomstige ontwikkelingen in het plangebied is een eerste archeologische inventarisatie in het onderzoeksgebied uitgevoerd in 2007 door ADC ArcheoProjecten.2 Dit onderzoek bestond uit een bureau- en booronderzoek. Het archeologische vooronderzoek wees uit dat in het plangebied
archeologische waarden verwacht kunnen worden. In het gebied komen oeverafzettingen van het Oer-IJ voor. De oevers van het Oer-IJ estuarium zijn in het verleden intensief voor bewoning gebruikt. Een concrete aanwijzing voor bewoning in het plangebied vormt de waarneming van antropogeen verstoorde lagen met houtskoolresten en fosfaatvlekken die tijdens het booronderzoek zijn aangetroffen. De oeverafzettingen met eventuele resten zouden zich op een diepte van 50 tot 150 cm onder het maaiveld bevinden. Dateerbare resten zijn destijds niet aangetroffen, maar op grond van bekende vindplaatsen uit de omgeving en de vormingsgeschiedenis van het Oer-IJ estuarium moet de kans op bewoningssporen uit de IJzertijd, Romeinse tijd, Middeleeuwen en Nieuwe Tijd groot worden geacht.
1.3 Doel van het onderzoek en onderzoeksvragen
Het IVO in de vorm van proefsleuven heeft tot doel de aard, omvang en kwaliteit (gaafheid en
conservering) vast te stellen van de vindplaats(en) in het gebied om te komen tot een definitief oordeel over de behoudenswaardigheid ervan. Daarnaast moeten gegevens verkregen worden om hetzij verder archeologisch onderzoek mogelijk te maken, hetzij adequate maatregelen voor behoud en beheer te kunnen treffen.
In het PvE zijn verschillende onderzoeksvragen gesteld. Deze worden in dit rapport beantwoord op basis van hetgeen in de proefsleuven is aangetroffen.
De volgende onderzoeksvragen zijn in het PvE gesteld:
- Wat is de aard, datering, fasering, conservering, gaafheid en ruimtelijke spreiding van de aanwezige archeologische waarden?
- Wat is de relatie van de aangetroffen archeologische waarden met de bewoningsgeschiedenis van Heemskerk en vindplaatsen in de omgeving?
- Hoe kunnen de aangetroffen archeologische waarden gewaardeerd worden?
- In welke mate worden de archeologische waarden verstoord door de realisatie van de geplande bodemingreep?
- Hoe kan deze verstoring door planaanpassing tot een minimum worden beperkt?
1 Kraan 2007, PvE nummer 07-175: 24 juni 2008.
2 Brakman, van Lil & Nijdam 2007.
8
ADC ArcheoProjecten Rapport 2478 Heemskerk Coornhertstraat
1.4 Opzet van het rapport
Dit rapport betreft een standaardrapport zoals genoemd in de Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie (KNA 3.1 -specificatie VS05). In dit rapport worden de resultaten van het onderzoek gepresenteerd, waarna de eerste conclusies volgen.
Na de samenvatting en dit inleidende hoofdstuk volgt een omschrijving van de onderzoeksmethoden in hoofdstuk 2. In hoofdstuk 3 zijn de onderzoeksresultaten beschreven. Eerst wordt aandacht besteed aan de ontstaansgeschiedenis van het gebied en de bodemopbouw ter plaatse van de onderzoekslocatie.
Daarna zijn de aangetroffen sporen beschreven en geïnterpreteerd. Op basis hiervan worden in hoofdstuk 4 de onderzoeksresultaten in een synthese geanalyseerd en in een context geplaatst en de verschillende onderzoeksvragen beantwoord. Het rapport eindigt met een conclusie en de
archeologische waardering van het plangebied in hoofdstuk 5.
9
ADC ArcheoProjecten Rapport 2478 Heemskerk Coornhertstraat
55
gras
25
27
pv pv
pv
pv gras
gras 18
A
gras
3
pv pv
Coornhertstraat 29
pv 1
29
Huibert Pootstraat
Anna Blamanhof
pv
pv 20
pv pv
pv pv
32
WRBOV
gras
31
pv pv
pv 71
31
pv
30
gras gras 79
pv
pv 63
pv
WRBOV
pv
A A
pv
27
WRBOV
pv pv
pv
pvpv
pv
pv gras
gras
pvpv pv gras gras
WRBOV
25
20 18
25 17
21
10
95
pv
pv
pv
19
20
NPE
17 15
19
10
21
89
23
16
6
12
8 4p
1
13
8
9
2
27
pv
pv gras
13
14 18
22
14
93
25
27
12
13 5
WRBOV
pv pv
pv gras
23
95 91
22
27
20
18
8
11 9
14
A SCH
19
gras
pv
21
pv
pv
21 81
12
8
16
17
13 14 16
89
pv
pv 27
12
9
11
91
20
22 pv
pv pv pv
pv
SCH
20
83
18
19
gras pv
12
20 22
25
16
10
8
5
87 85
1
4
6 10 pv
pvgras 6
23 15
16
2 water pv
pvpv
gras gras
27
8
2
14
SCH
21
21
14
17 7
10
18
15
16
van M aerla
ntstraat
16 22
14
93
22
3
2 14
11 7
10
19
18
4
23
gras
pv
pv gras
18 16
Coornhertstraat
WRBOV WRBOV
10
6
4 8
15
4 12
La an van
Ass umbu
rg
12
444444444
111111111 222222222
333333333
555555555
666666666
000000000 50 m50 m50 m50 m50 m50 m50 m50 m50 m
© ADC 2010
© ADC 2010
© ADC 2010© ADC 2010© ADC 2010© ADC 2010© ADC 2010© ADC 2010© ADC 2010
107000 107000
107000107000107000107000107000107000107000 107050107050107050107050107050107050107050107050107050 107100107100107100107100107100107100107100107100107100 107150107150107150107150107150107150107150107150107150 502700502700502700502700502700502700502700502700502700502750502750502750502750502750502750502750502750502750502800502800502800502800502800502800502800502800502800502850502850502850502850502850502850502850502850502850
Legenda
Plangebied Proefsleuven
Coornhertstraat Coornhertstraat Coornhertstraat Coornhertstraat Coornhertstraat Coornhertstraat Coornhertstraat Coornhertstraat Coornhertstraat van M
aerla ntstraat van M
aerla ntstra
at van M
aerla ntstra
at van M
aerla ntstraat van M
aerla ntstra
at van M
aerla ntstraat van M
aerla ntstra
at van M
aerla ntstra
at van M
aerla ntstra
at
van R uusb
roec straat van R
uusbro ecstraat van R
uusb roec
straat van R
uusb roec
straat van R
uusb roec
straat van R
uusb roec
straat van R
uusbro ecstraat van R
uusb roec
straat van R
uusbro ecstraat
555555555
111111111
444444444
2 Methoden
Het onderzoek is uitgevoerd conform de KNA 3.1 en het PvE.3 Tijdens het IVO-p zijn zes proefsleuven (of putten) aangelegd. Het originele puttenplan ging uit van vier proefsleuven van ca. 4x50 m. Deze moesten per twee gekruist worden aangelegd. Dit plan kon echter wegens de aanwezigheid van bomen,
groenperken, lantaarnpalen, kabels en leidingen niet zo worden uitgevoerd. Besloten is om de sleuven op te delen en iets te verplaatsen (zie afb. 2). Deze wijziging van het puttenplan is in het veld besproken met dhr. Plomp van de gemeente Heemskerk. De breedte van de putten varieert tussen vier en vijf meter.
Put 1 heeft een oppervlakte van 166 m², put 2; 128,5 m², put 3; 38,5 m², put 4; 133 m², put 5; 112 m² en put 6; 53 m². De maaiveldhoogte ligt gemiddeld tussen 0,2 en 0,3 m -NAP. De vlakhoogte ligt tussen de 1,0 en 1,6 m –NAP. De maximale ontgravingsdiepte is ca. 1,3 m –mv.
De vlakken zijn machinaal aangelegd, zonder schaafbak, omdat dat niet nodig was in de zandige ondergrond. In elke put is één vlak aangelegd. Alle aangetroffen vondsten zijn per laag verzameld. De vlakken en de stort zijn met behulp van een metaaldetector onderzocht. Vervolgens is het vlak gefotografeerd en ingemeten met de robotic Total Station (rTS), waarbij regelmatig vlak- en
maaiveldhoogtes zijn genomen. Enkele sporen zijn gecoupeerd om de aard van het spoor vast te stellen.
In vijf van de zes putten zijn profielkolommen van een lange zijde opgeschaafd. De kolommen zijn gefotografeerd en getekend (op schaal 1:20) en vervolgens beschreven.
3 Kraan 2007.
Afb. 2. Proefsleuven op kadastrale ondergrond.
10
ADC ArcheoProjecten Rapport 2478 Heemskerk Coornhertstraat
3 Resultaten
3.1 Fysisch geografisch onderzoek
Het plangebied is gelegen ten oosten van de strandwal van Beverwijk-Heemskerk. Over het gehele plangebied ligt aan de basis van het profiel een pakket van wadafzettingen, bestaande uit zwak tot matig siltig zand. Hierin bevinden zich onder andere schelpen; slijkgapers. De slijkgapers komen voor in de bovenste 25 cm van een getijdenmilieu (wadden). Deze wadafzettingen zijn afgezet binnen het getijdengebied van het Oer IJ estuarium. Omstreeks 100 na Chr. was de kustlijn inmiddels weer dicht, waarna de mariene invloed op het gebied sterk verminderde.
3.2 Sporen en structuren
In put 1, 2, 4 en 5 zijn in totaal zes greppels aangetroffen, waarvan er twee vermoedelijk tot dezelfde greppel behoren; spoor 3 in put 4 en spoor 1 in put 5. De vulling van de greppels in put 2, 4 en 5 is bruin/donkergrijs van kleur, sterk humeus en bevat riet. De ‘losse’ vulling deed tijdens het veldwerk vermoeden dat deze greppels in de Nieuwe tijd (vanaf 1500 n.Chr.) dateren, maar in de greppels zijn geen vondsten aangetroffen. De ouderdom van de greppels blijft derhalve onduidelijk. In de zandige laag spoor 3600 aan de oostkant van put 2, vermoedelijk te interpreteren als wadafzettingen, zijn wel enkele botfragmenten en scherven (prehistorisch) verzameld, maar het materiaal is flink verweerd en zeer waarschijnlijk verspoeld. De greppel in put 1 bevatte recent materiaal.
Afb. 3. Profielkolom put 2. Onderin is de donkergrijze greppel zichtbaar (spoor 1).
Verder zijn in put 6 twee paalkuilen en een kuil aangetroffen. Ook deze sporen konden door gebrek aan vondstmateriaal niet worden gedateerd. Verspreid over het onderzochte gebied zijn (recente)
verstoringen aangetroffen. Deze zijn onder meer veroorzaakt door heipalen en de aanwezigheid van bomen.
11
ADC ArcheoProjecten Rapport 2478 Heemskerk Coornhertstraat
3500
1 3.500
999 4.101
3.500
3.500 3.001
2.100
2.200 3.500
3.210
999
999 999
999 999
3.600
999
000000000 5 m5 m5 m5 m5 m5 m5 m5 m5 m
© ADC 2010
© ADC 2010
© ADC 2010© ADC 2010© ADC 2010© ADC 2010© ADC 2010© ADC 2010© ADC 2010
107090 107090
107090107090107090107090107090107090107090 107100107100107100107100107100107100107100107100107100 107110107110107110107110107110107110107110107110107110 107120107120107120107120107120107120107120107120107120 502800502800502800502800502800502800502800502800502800502810502810502810502810502810502810502810502810502810502820502820502820502820502820502820502820502820502820502830502830502830502830502830502830502830502830502830
Legenda
Recente verstoring Greppel
3.500 3.500 Heipalen
Afb. 4. Allesporenkaart put 1, 2 en 3.
12
ADC ArcheoProjecten Rapport 2478 Heemskerk Coornhertstraat
3 999 2 1
998
3.500
2 1 3 1
999 3.500
3.500
999
000000000 10 m10 m10 m10 m10 m10 m10 m10 m10 m
© ADC 2010
© ADC 2010
© ADC 2010© ADC 2010© ADC 2010© ADC 2010© ADC 2010© ADC 2010© ADC 2010
107030 107030
107030107030107030107030107030107030107030 107040107040107040107040107040107040107040107040107040 107050107050107050107050107050107050107050107050107050 107060107060107060107060107060107060107060107060107060 502760502760502760502760502760502760502760502760502760
502770502770502770502770 502770 502770 502770502770502770 502780502780502780502780502780502780502780502780502780502790502790502790502790502790502790502790502790502790
Legenda
Recente verstoring Natuurlijke verstoring
3.500
Greppel Kuil
Paalkuil
Afb. 5. Allesporenkaart put 4, 5 en 6.
3.3 Vondstmateriaal
Tijdens het onderzoek zijn weinig vondsten aangetroffen. Vondstnummer 1 t/m 4 omvatten de volgende vondsten (uit wadafzettingen);
Vnr. 1: vijf fragmenten aardewerk en twee fragmenten dierlijk bot Vnr. 2: drie fragmenten dierlijk bot
Vnr. 3: schelpfragmenten van de slijkgapers Vnr. 4: vier fragmenten keramisch bouwmateriaal
Al het vondstmateriaal is gefragmenteerd. Het aardewerk en bouwmateriaal is flink verweerd. Alle vondsten zijn afkomstig uit lagen en bevinden zich dus niet in een gesloten context. Het bouwmateriaal is niet determineerbaar. Het aardewerk dateert voor de Romeinse tijd en is dus prehistorisch. Het lijkt echter verspoeld te zijn, wat goed mogelijk is in een wadden milieu. De botfragmenten van
vondstnummer 3 konden nog op soort gedetermineerd worden en betroffen rund, schaap/geit en varken.
13
ADC ArcheoProjecten Rapport 2478 Heemskerk Coornhertstraat
4 Synthese
4.1 Algemeen
De resultaten van dit onderzoek kunnen de verwachtingen, die op grond van het vooronderzoek zijn gesteld, niet bevestigen. De aangetroffen sporen kunnen niet worden gedateerd omdat vondsten daaruit ontbreken. De vondsten die wel zijn aangetroffen, bevinden zich niet in een gesloten context. Het enige diagnostische materiaal is het aardewerk en dit lijkt zich door verspoeling niet meer in situ te bevinden.
4.2 Beantwoording van de onderzoeksvragen
De onderzoeksvragen die in het Programma van Eisen zijn gesteld, zullen hier worden beantwoord op basis van de bevindingen van het proefsleuvenonderzoek.
- Wat is de aard, datering, fasering, conservering, gaafheid en ruimtelijke spreiding van de aanwezige archeologische waarden?
In de proefsleuven bevonden zich vijf greppels, twee paalkuilen en een kuil. Eén greppel bevatte recent materiaal en dateert vermoedelijk in de Nieuwe tijd (put 1). De datering van de overige sporen is niet duidelijk. De conservering van de aangetroffen sporen is matig tot goed, maar er zijn ook veel recente verstoringen aangetroffen, o.a. de heipalen in put 1 en 2. De vondsten zijn afkomstig uit lagen in put 2 en put 5. De vondsten zijn gefragmenteerd en deels verweerd. Dit is niet verwonderlijk, gezien het
waddenmilieu waarin ze zich bevinden. Daardoor kunnen ze echter maar een geringe bijdrage leveren aan de waardering van de vindplaats. Bovendien is het zeer waarschijnlijk dat het aardewerk en de greppels uit verschillende perioden dateren.
- Wat is de relatie van de aangetroffen archeologische waarden met de bewoningsgeschiedenis van Heemskerk en vindplaatsen in de omgeving?
Doordat de aangetroffen resten niet goed gewaardeerd kunnen worden en het aantal zeer gering is, kan geen verband worden gelegd met vindplaatsen in de omgeving of de bewoningsgeschiedenis van Heemskerk.
- Hoe kunnen de aangetroffen archeologische waarden gewaardeerd worden?
De sporen zijn goed geconserveerd, maar kunnen niet met zekerheid gedateerd worden (vermoedelijk Nieuwe tijd). De vondsten zijn gefragmenteerd en deels verweerd. Enkel het aardewerk kan in de prehistorie geplaatst worden.
- In welke mate worden de archeologische waarden verstoord door de realisatie van de geplande bodemingreep?
Deze zullen waarschijnlijk vernietigd of ernstig beschadigd worden.
- Hoe kan deze verstoring door planaanpassing tot een minimum worden beperkt?
Omdat de aangetroffen resten niet als behoudenswaardig worden geacht, lijkt planaanpassing in deze niet zinvol.