Barneveld
Natuurlijkerwijze
www.ivn.nl/barneveld
adres: Stationsweg 2c, 3771 VH Barneveld februari 2022 e-mail: communicatie@ivn-barneveld.nl 46e jaargang nr.1 Natuurlijkerwijze verschijnt 4 keer per jaar digitaal waarvan 2 keer ook als boekje
Van de voorzitter ... 5
Buitenactiviteiten 2022- IVN Barneveld ... 6
Vacatures IVN Barneveld ... 7
Even voorstellen? ... 8
Uw bijdrage 2022 ... 8
Verslagen van werkgroepen 2021 ... 8
Plantenwerkgroep ... 8
PR & Publieksactiviteiten ... 9
Werkgroep Scholing ... 10
Vogelwerkgroep ... 11
Leilinden aan de Koninginnelaan 33 te Voorthuizen ... 13
Vogel van de winter ... 15
Vlinder van de winter ... 16
Adresgegevens ... 18 Kopij: de redactie ontvangt uw bijdrage voor het volgende nummer graag
tot vrijdag 15 april 2022 via e-mail: redactie@ivn-barneveld.nl
IVN Natuureducatie zet zich als landelijke non-profit organisatie in voor een groen, gezond en duur- zaam Nederland. Dit doen we door de natuur in de harten van mensen te brengen. We laten jong en oud actief ervaren hoe leuk, leerzaam, gezond en belangrijk de natuur is.
U kunt IVN Barneveld steunen door lid te worden:
leden betalen tenminste € 24,-- per jaar en huisgenootleden € 6,--.
Van de voorzitter
Deze ‘Van de voorzitter’ wil ik graag beginnen met het bedanken van Hans Boland en Rob de Graaf. Zij zijn jarenlang samen de redactie geweest van Natuurlijkerwijze. Ze hebben keer op keer het blad weten te vullen met nieuws, bijdragen van leden en na- tuurinformatie. Dit ging niet altijd vanzelf en ook daarom is een dankbetuiging volle- dig op zijn plaats.
De vervanging van de redactie heeft (te) lang geduurd. Dit heeft een aantal redenen, waarvan het bekende corona er een is. Toch is dit niet de belangrijkste reden, want dat is het nadenken over een nieuwe opzet van het blad. Voor nu kiezen we er nog voor om het op de gebruikelijke manier te doen. Als bestuur zijn we dan ook erg blij dat Wim Geelhoed zijn kennis en ervaring hiervoor in wil zetten. We hopen dat we op korte termijn de redactie weer op volle sterkte zullen hebben en Natuurlijkerwijze weer ie- der kwartaal in de (digitale) brievenbus komt.
Nadenken over een nieuwe opzet van Natuurlijkerwijze is niet het enige waar we ons als bestuur in de afgelopen tijd mee bezig hebben gehouden.
Ik heb al eerder geschreven dat de coronatijd ons alert heeft gemaakt op de kwets- baarheid van onze vereniging. Excursies en cursussen gingen niet door en de Natuur- gidsenopleiding is ook voor langere en kortere tijd stilgelegd. Een neveneffect is, dat we daardoor aan zichtbaarheid hebben verloren. Een tweede aspect is de vergrijzing van het ledenbestand. Dat laatste is niet nieuw, maar wil je nieuwe leden krijgen, dan moet men wel weten wat je doet.
Als bestuur hebben we daarom besloten om een aantal activiteiten te ontplooien met als doel: het IVN interessant houden voor bestaande leden en aantrekkelijk maken voor nieuwe leden. Een afvaardiging van het bestuur heeft hiertoe een ‘denktank’ ge- vormd met een aantal leden. De resultaten van de, voor een deel nog te voeren, ge- sprekken zullen naar verwacht snel zichtbaar worden. Het wegvallen van de corona- maatregelen zal hiervoor wel een belangrijke voorwaarde zijn.
Het is goed mogelijk dat dit al via een andere weg bekend is, maar ik wil Hans Uitten- hout graag introduceren als opvolger van Hans Boland als penningmeester. Het be- stuur is dankbaar dat hij deze taak op zich heeft genomen.
Rest mij nog iedereen een voor natuurliefhebbers interessante afsluiting van het win- terseizoen toe te wensen. Mocht het nog even duren voor de volgende Natuurlijker- wijze komt, dan ook alvast een mooi begin van de lente.
Rien Brand, voorzitter Natuurlijkerwijze zal twee keer per jaar alleen digitaal gaan verschijnen (en twee keer per jaar ook per post). Indien je e-mailadres niet bekend is bij het IVN Barneveld en je wilt ook de Natuurlijkerwijze digitaal ontvangen, laat het dan even weten.
Dit kan doorgegeven worden via het e-mailadres: penningmeester@ivn-barneveld.nl.
Indien je de digitale nieuwsbrief ontvangt van afdeling Barneveld, dan is je e-mailadres bij ons al bekend.
Buitenactiviteiten 2022- IVN Barneveld
Zaterdag 12 maart 2022 – Gat van Zus
Tijdstip: 13.30 uur (vertrek vanaf Bethabara, V.d. Berglaan in Voorthuizen) Gidsen: Evert v.d. Berg en Aart Mulder
Zaterdag 21 mei 2022 – Wekeromse Zand Vertrek: De Vetkamp om 08.00 uur;
Tijdstip: 8.30 (start wandeling) Gids: Hans v.d. Bovenkamp
Zaterdag 18 juni 2022 – wandeling over Landgoed Hell Tijdstip: 9.45 uur Bethabara
Gidsen: Grietje Stitselaar en Cor de Bruin
Donderdag 7 juli 2022 – Pinetum Lunteren Tijdstip: 19.00 uur De Vetkamp,
19.30 uur restaurant De Lunterse Boer (Boslaan 87, Lunteren) Gidsen: Bart Brummer en Evert van den Berg
Zaterdag 13 augustus 2022 – Heide en Bijen Tijdstip: 13.30 uur De Vetkamp,
14.00 uur Parkeerplaats Stroese Heide (nabij de Twilmij, Houtbeekweg 7, Stroe) Gids: Gerrit v.d. Berg
Zaterdag 3 september 2022 – Landgoedwandeling Tijdstip / vertrek: 8.00 uur De Vetkamp
Gidsen: Daan Kuiper en Kees Verduijn
Zaterdag 10 september 2022 – Excursie De Bunt Tijdstip: 14.00 De Bunt, Vossenweg 5 in Nijkerk
Gidsen: Henk van den Berg en Lenie van de Streek
Zaterdag 15 oktober 2022 – Paddenstoelenwandeling - Schaffelaarsebos Tijdstip: 13.30 uur Schaffelaarsebos (parkeerplaats bij Natuureducatiecentrum) Gidsen: Jan van Middendorp, Klazien Koppelaar en Evert van den Berg
December 2022 – Snertwandeling
Leden en donateurs worden via de Nieuwsbrief geïnformeerd over tijd en plaats.
Vacatures IVN Barneveld
- Extra redacteur voor ons kwartaalblad Natuurlijkerwijze
We zijn op zoek naar een enthousiaste redacteur die samen met Wim Geelhoed de Natuurlijkerwijze wil samenstellen. Naast Rien Brand is ook Wim Geelhoed be- reikbaar voor vragen (redactie@ivn-barneveld.nl of 06-30763750).
- Webmaster: Bijhouden website en Instagram / Facebook
Als webmaster zorg je ervoor dat de website actueel blijft. Dat doe je met behulp van het CMS-systeem Wordpress, wat in de eerste helft van 2022 verniewd zal worden. Je zult dus ook een training hierover krijgen. Activiteiten en informatie van de afdeling plaats je op de website. Je werkt daarvoor ook samen met de redactie van Natuurlijkerwijze en de Nieuwsbrief. Daarnaast is het een pré indien je ook berichten wilt plaatsen op een Instagram-account en/of Facebook. Voor vragen en aanmelding: Rien Brand.
- Leden werkgroep Scholing
De werkgroep Scholing organiseert de NGO-natuurgidsenopleiding (incl. excur- sies) en trainingen voor ervaren natuurgidsen. Daarnaast korte cursussen of edu- catieve excursies, lezingen en wandelingen voor IVN-leden en voor inwoners van de gemeente Barneveld.
Om een aantal activiteiten weer concreet op te kunnen pakken en uit te breiden, heeft de werkgroep nieuwe leden nodig. Wie wil lid worden om mee te denken over planning en organisatie en inhoud van de lesprogramma’s en bijbehorende cursus-excursies?
Voor vragen of aanmelding kan contact worden opgenomen met Rien Brand of Henk van de Beek (voorzitter werkgroep Scholing - vandebeekhenk@gmail.com of 06-10287923).
- Leden voor de werkgroep (basis)Scholen (docenten)
IVN Barneveld verzorgt tijdens de schoolweken dagelijks natuureducatie-lessen vanuit ons centrum op de Schaffelaar. Het betreft steeds een dagdeel per klas, deels binnen en deels buiten op het terrein van landgoed Schaffelaar. In principe gebeurt dit voor alle leerlingen van alle basisscholen in de gemeente Barneveld.
Als je het leuk vindt om een aantal van deze lessen (binnen of buiten) te verzor- gen, of een keertje wilt kijken of het iets voor je is, meld je dan aan bij Margreet Rouwenhorst (coördinator werkgroep Scholen – mg.rwhorst@upcmail.nl).
Voor vragen over alle vacatures kan contact worden opgenomen met Rien Brand (voorzitter@ivn-barneveld.nl of 06-622375408).
Even voorstellen?
Een nieuwe redacteur
Ik ben Wim Geelhoed; sinds 2018 lid van IVN Barneveld.
Daarvoor al wel actief in de natuur. Vooral planten en vo- gels. En de laatste jaren ook een beetje vlinders, libellen en paddenstoelen. Ik ben - vanaf het begin van mijn lidmaat- schap - actief bij de planten werkgroep en vanaf 2020 ook als docent aan de NatuurGidsenOpleiding. En nu dus ook bezig met het kwartaalblad Natuurlijkerwijze!
Wim Geelhoed
Uw bijdrage 2022
Het nieuwe jaar 2022 is aangebroken, en dus is het ook weer tijd voor het innen van de contributies en donaties.
De bedragen voor dit kalenderjaar zijn hetzelfde gebleven als vorig jaar:
leden € 24 huisgenootleden € 6 donateurs € 12 Graag uiterlijk 31 maart a.s. overmaken op bankrekeningnummer:
NL71 RABO 0385 5616 52 t.n.v. IVN Barneveld o.v.v. ‘bijdrage 2022’.
Hartelijke groeten, Hans Uittenhout
06-40446104
Verslagen van werkgroepen 2021
Plantenwerkgroep
Omdat we in 2020 in verband met de Coron- apandemie geen slotavond hebben gehou- den heeft Marja in het voorjaar de leden van de plantenwerkgroep gevraagd suggesties door te geven voor de inventarisaties voor 2021. Naar aanleiding van die suggesties is het programma 2021 opgesteld.
Een nieuwe activiteit is een project van Floron, de zogenaamde Witte Hokken.
Uit een gebied van 5x5 kilometer (dat zijn 25 kilometerhokken) kunnen we een aantal kilometerhokken kiezen om te inventariseren. Marja heeft de plantengroep aange- meld bij Floron voor zo’n gebied. Die kilometerhokken (allemaal in de buurt van Hoen- derloo) zijn in het programma opgenomen.
Vanwege de pandemie zijn we in mei voor het eerst op pad gegaan. In totaal hebben we 23 inventarisaties gedaan; gemiddeld met 5 personen. Van de inventarisaties zijn plantenlijsten gemaakt, die varieerden van 35-213 soorten per lijst. Ook waren er 6 determineeravonden bij Hans. Die worden altijd goed bezocht. De leden nemen mate- riaal mee om te onderzoeken.
Wat hebben we zoal gezien gedurende dit jaar? Hieronder een kleine selectie:
• Hoenderloo (wit gebied); Vroegeling, Klein tasjeskruid, Stekelbrem, Borstelgras, Hondsviooltje.
• Veenendaal; Noorse ganzerik, Duizendguldenkruid.
• Woudweg Nijkerk; Grondster en Klein bronkruid.
• Station noord bij Barneveld; Zandblauwtje, Walstroleeuwenbek.
• Koppelsprengen; Paarbladig goudveil, Pilvaren.
• Ooijpolder; Heggendoornzaad, Hokjespeul, Bloedzuring.
• Industrieterrein Putten; Knikkende distel Hertshoornweegbree.
• Hoenderloo (wit gebied); Grondster en Liggend hertshooi
• Klein Bylaer; Echte guldenroede, Klokjesgentiaan.
• Kwintelooijen; Weidehavikskruid en Borstelkrans.
• Limburg (de jaarlijkse uitgaansdag, nu 2 dagen); Wim had een mooi strak pro- gramma in elkaar gezet. We waren met 7 personen. We hebben veel bijzondere planten gezien: o.a. Rood guichelheil. Aardaker, Beemdkroon, Kleine pimpernel om maar een paar soorten te noemen. Vanwege de naam wil ik de Tuinbingel- kruid en Bosbingelkruid niet onbenoemd laten.
Het is erg goed bevallen, het is zeker een aanrader om dit vaker te doen.
Een aantal mensen is nieuw bij de Plantenwerkgroep. Sylvia was er vorig jaar al bij.
Jannet is dit jaar een paar keer mee geweest. Renée is sinds de zomer lid van de plan- tenwerkgroep. Alinda is dat sinds september. De groep bestaat momenteel uit 13 per- sonen.
Marja Barreveld
PR & Publieksactiviteiten
We hoopten dat het mogelijk was om in 2021 weer meer wandelingen te kunnen hou- den. Alleen in 2021 is corona (en de maatregelen die hiermee gepaard gaan) er nog steeds. Dit heeft tot gevolg dat veel wandelingen die op de planning stonden dit jaar niet door konden gaan.
Gelukkig zijn er wel een aantal publiekswandelingen geweest.
Het ging om deze wandelingen:
• Pinetum (15 juli, 6 deelnemers)
• Hoog Buurlo (21 juli, 6 deelnemers)
• De Bunt (11 september, 8 deelnemers)
• Paddenstoelenexcursie (16 oktober, 22 deelnemers, waarvan 5 kinderen) Er namen 37 volwassenen en 5 kinderen deel aan deze voornoemde wandelingen.
Verder vond 12 juni slootjesdag plaats. Daar mochten tien kinderen aan deelnemen.
Op 3 november kon de najaar leden- vergadering plaatsvinden. Tijdens deze bijeenkomst was er een interessante lezing over de terugkomst van de wolf op de Veluwe.
De fotowerkgroep exposeerde met foto’s met het thema ‘Bloemenpracht’
aan het einde van het jaar in Putten.
Ook werd er maandelijks een foto van de maand uitgekozen.
Een kraam tijdens Candlelight zat er dit jaar niet in.
Tot slot kon verder de snertwandeling in december niet doorgegaan. Hopelijk kunnen er in 2022 meer excursies plaatsvinden dan in 2021.
Dit jaar bleef - mede door corona - het aantal nieuwsbrieven beperkt.
Ivonne Pater
Werkgroep Scholing
Afgelopen jaar zijn veel activiteiten van werkgroep Scholing gecanceld vanwege de co- ronamaatregelen.
In september 2020 startte de NGO (natuurgidsenopleiding) maar moest in december weer stoppen. De NGO vervolgde in september 2021, maar is nu weer gestopt (en in- middels weer begonnen (red.)).
Op 7 oktober 2020 heeft Albert Prins een interactieve avond gehouden over bomen.
De Vogelcursus die gestart was in maart 2020 moest al snel stoppen, maar vervolgde de cursus in september 2021. De lessen worden nu in Aeres gegeven in plaats van in het IVN lokaal. Maar ook deze lessen zijn weer gestopt.
We hopen dat de lessen van NGO en de Vogelcursus in dit jaar 2022 weer gegeven mogen worden.
We hebben nog plannen voor 2 opstekers: over vlinders en libellen en over waterdier- tjes.
Ine van Maren
Vogelwerkgroep
De werkgroep is de laatste 2 jaren flink uitgebreid. Hadden we in 2020 nog 882 nest- kasten op de diverse locaties, nu steeg in 2021 dit aantal tot 1370. De stijging komt voornamelijk door nestkasten uitbreiding in nieuwe gebieden in Barneveld (Otelaar, Oosterbos enz.), in Veenhuizerveld en Johannabos in Voorthuizen. Veel nieuwe nest- kasten zijn gemaakt door Ons Bedrijf en door het Zorgerf. Mooie projecten, die veel voldoening geven en een nuttige tijdsbesteding is voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en voor mensen met dementie. De werkgroep telt nu ruim 40 vrijwil- ligers, die elk in het voorjaar een aantal nestkasten ter controle voor hun rekening ne- men. Het is een behoorlijke organisatie, maar het enthousiasme van de controleurs is, ondanks het mindere seizoen, groot. Dank daarvoor!
Aart Mulder, coördinator Overzicht Koolmees, Pimpelmees en Bonte Vliegenvanger.
Afgelopen broedseizoen verliep niet zoals we gewend zijn en gehoopt hadden. Het weer was dit voorjaar koud en nat, waardoor de broedvogels extreem uitstelgedrag vertoonden. Er werd begonnen met nestbouw, maar waar dit normaal ongeveer 5 da- gen duurt voordat het af is en met eileg wordt begonnen, stopten de vogels met bou- wen. Soms werd er een ei gelegd, maar ook daarmee werd gestopt. Het duurde lang, soms zelfs tot in mei, voordat er verder gegaan werd met nestbouw en eileg. Daarbij kwam ook nog dat de boommarter blijkbaar ook te weinig voedsel had, want de geval- len van roof overtrof verreweg alle voorgaande jaren. In overleg met de landelijke werkgroep hebben we op diverse plaatsen PVC pijpjes geplaatst voor het invlieggat.
Het helpt perfect tegen roof door de boommarter, maar wat de landelijke werkgroep (en dus ook wij) niet wisten, is dat de bonte vliegenvanger er dan niet meer in komt.
Komende winter zullen we dus de PVC pijpjes, die op enkele plaatsen gebruikt zijn, vervangen door marterkorfjes. Deze korfjes zullen we op meer plekken, waar veel roof is, toepassen.
In onderstaande 3 grafieken zie je dat het broedsucces van 2021 sterk terugloopt. (Het broedsucces is het gedeelte van het aantal gelegde eieren, wat een uitgevlogen jong oplevert). De voornaamste oorzaak is het weer, maar ook roof speelt een rol.
7,2 6,7
7,8 7,3 6,9 7,6 8,0 8,1 8,5
7,2
5,2 4,7
6,1
4,9 4,9
5,8 6,5 6,7 6,6
4,7
2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021
Koolmees
gemiddelde legselgrootte aantal uitgevlogen jongen per kast
7,2 6,7
7,8 7,3 6,9 7,6 8,1 8,9 9,6 9,1
5,2 4,7
6,1
4,9 4,9 5,8
6,9 7,7 7,9
5,9
2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021
Pimpelmees
gemiddelde legselgrootte aantal uitgevlogen jongen per kast
5,8 5,9 5,8 6,1
5,3
6,1 5,8 5,9 6,0 5,8
4,3 4,0
5,3
4,2 4,3
5,6
4,2
5,5
4,0
3,6
2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021
Bonte Vliegenvanger
gem. legselgrootte uitgevlogen j per nestkast
Leilinden aan de Koninginnelaan 33 te Voorthuizen
Deze keer gaan we naar de monumentale woonboerderij 'De Sprielhof' aan de Konin- ginnelaan 33 in Voorthuizen, om naar de vier prachtige leilinden te kijken.
De woonboerderij aan de Koninginnelaan 33
De woonboerderij van circa 350 jaar oud staat aan de Koninginnelaan. Huisarts H.J.
Ubbink heeft er gewoond. Voor het huis staan een viertal door ouderdom holle linden, die eigenlijk meer indruk maken. Linden, welke door de mens geleid worden, zoals hier, heten leilinden.
Holle levende leilinde zonder kernhout “Halve” leilinde, welke toch bloeit en groeit
De linde is een boom, die sinds de ijstijd in Nederland voorkomt en is makkelijk te her- kennen aan de jonge scheuten aan de voet, de zogenaamde waterloten. Doordat lin- dehout erg geliefd was, komt de linde niet meer in het wild voor. Maar is veel door de
mens aangeplant bij huizen en parken. De lindeboom werd bij de Kelten en de Germa- nen gezien als heilige boom. De geest van de linde gold als beschermer voor huizen, bronnen en kerken. Dat vind je nu nog terug in deze tijd. De linden staan in onze Ge- meente op bijzondere plaatsen, zoals voor het Gemeentehuis, bij de ingang van de Koewei, voor de Grote Kerk in Barneveld, als de Beatrix gedenkboom, als historische ontmoetingsplaats in Kootwijkerbroek en op vele kenmerkende plaatsen in de Ge- meente.
Kootwijkerbroek
Vaak vinden bladluizen het goed vertoeven in de linde. Ze scheiden een zoete stof uit en de mieren melken ze. Een linde kan wel 1200 jaar oud worden. Het is moeilijk de leeftijd van deze linden te schatten. Het kernhout met jaarringen is door schimmel en insecten vergaan. Wat overgebleven is het spinthout, het cambium, schors en bast.
Het gemis van kernhout komt vaak voor bij oude bomen. De boom is hierdoor niet meer stevig en sterk, maar doordat deze linden gesnoeid worden, zullen ze niet breken door de wind en blijven ze in leven. Om de leeftijd te schatten, moeten we eigenlijk naar de tijdlijn van het huis. De woning is 350 jaar oud en tijdens deze tijd moeten de linden geplant zijn. Toch denk ik, dat de linden geen 350 jaar, maar 200 tot 250 jaar oud zullen zijn. Dit baseer ik op de omtrek van de bomen. Ze verkeren in redelijke staat en kunnen, mits goed verzorgd nog vele jaren de woonboerderij “De Sprielhof” sieren.
Neem de fiets en ga eens even kijken naar deze mooie monumentale linden.
Albert Prins
lindebloesem en lindeblad
Vogel van de winter
Winterkoning -Troglodytes
Deze bijzonder kleine vogel, met de bekende opgerichte staart en luide zang is ondanks zijn naam niet bestand tegen te strenge winters.
Onze winterkoningen zijn standvogels, maar we weten dat vogels uit Scandinavië en het Oostzeegebied ons land passeren in de trektijd.
Wat gelijk opvalt is de opstaande staart. Verder is het een klein, bruin vogeltje met een lichte wenkbrauwstreep. De winterkoning vliegt met snelle vleugelslagen laag boven de grond van struik naar struik. Het komt nerveus over met een steeds opwippende staart. Het heeft een spits snaveltje en fijne pootjes.
Met hun fijne snavel zijn ze gespecialiseerd in het eten van kleine insecten, rupsen, spinnetjes, larven en zaadjes. Ook uit kleine spleten in bijvoorbeeld schors kunnen zij allerlei eiwitrijk gedierte peuteren.
De zang is luid en explosief, een combinatie van trillers en heldere klanken.
Troglodytes betekent niet meer of niet minder dan holbewoner. We weten dat deze op de Goudhaantjes na, kleinste Europese
soort, een holenbroeder is die als er vol- doende dekking is, zijn nest maakt in struiken.
Het nest is bolvormig met veel mos, met aan de zijkant een opening. Het mannetje maakt meerdere nesten, waarna het vrouwtje uit- eindelijk één nest uitkiest om in te broeden.
Als het vrouwtje op de eieren zit, probeert het mannetje een ander vrouwtje te lokken in één van de andere nesten.
Vooral in de bosrijke streken van de hogere zandgronden komt de winterkoning veel voor, maar ook in boomrijke woonwijken, in moerassen en duinen met veel struweel.
Als er voldoende groen aanwezig is, komt de winterkoning voor tot in de centra van grote steden. Winterkoningen zoeken hun voedsel in en bij struikgewas, meestal op of laag boven de grond.
Vlinder van de winter
Kleine wintervlinder - Operophtera brumata Wintervlinders: ze verschijnen pas na de eerste nachtvorst en blijven ongeveer tot begin januari. De kleine wintervlin- der is de meest voorkomende. Deze kun je vrijwel overal in Nederland tegenkomen. De vrouwtjes zijn ongevleugeld!
Je kunt ze toevallig tegenkomen op het keukenraam, op de verlichte foto in het bushokje, in een fietstunneltje met een lamp, of op een flatgalerij: de kleine wintervlinder. Deze
nachtvlinder komt overal in Nederland voor; het meest talrijk zijn ze in bosachtige stre- ken en op de zandgronden. De vlinders zijn vooral aan het begin van de avond goed te vinden. Mannetjes zitten dan op de stammen van bomen en hebben hun vleugels om- hoog boven hun lijfje, zodat ze als 'vlaggetjes' oplichten als je met een lantaarn de bo- men afzoekt. Soms kun je op een boom zo twintig tot dertig kleine wintervlinderman- nen aantreffen. Deze mannen wachten geduldig op de vrouwtjes, die zich onder de boom tussen het strooisel hebben verpopt.
De vrouwtjes van de wintervlinders zijn bijzonder: ze hebben namelijk helemaal geen vleugels! Nou ja, kleine vleugelstompjes die met het blote oog nauwelijks zichtbaar zijn. Je zal ze dan ook niet snel herkennen als vlinder. Maar de mannetjes hebben hun ogen ook niet nodig: zij kunnen de vrowutjes als van grote afstand ruiken.
Als de vrouwtjes, die dus niet kunnen vliegen, uit de pop komen, kruipen ze langs de boomstam op naar boven. Daar kunnen ze de wachtende mannetjes bijna niet missen.
Het vrouwtje zoekt een geschikte partner en paart met hem, zodat haar eitjes bevrucht worden. Na de paring kruipt ze verder omhoog om bovenin de boom hun eitjes te leg- gen. Voedsel hebben ze niet nodig, want ze hebben als rups zoveel gegeten dat ze hun korte vlinderleven prima zonder kunnen. Na het leggen van de eitjes is het vrouwtje verzekerd van nageslacht: zij zal kort daarna sterven.
De eitjes in de winter worden gelegd, komen pas uit op het moment dat de knoppen in het voorjaar uit gaan lopen. De jonge rupsjes hebben namelijk heel jong en mals blad nodig. Dat de bladeren snel dikker en harder worden, is geen probleem. De rupsen groeien en kunnen dan vanzelf ook wat steviger blad aan. Deze timig is geen toeval: de rupsen van de kleine wintervlinder zijn er volop op het moment dat de koolmezen hun jongen hebben en er dus heel veel voedsel nodig is. Zonder kleine wintervlinders zou- den we heel veel minder koolmezen hebben!
Grote wintervlinder – Erannis defoliaria
Adresgegevens
IVN Barneveld, Stationsweg 2c, 3771 VN Barneveld Bestuur
Rien Brand, voorzitter voorzitter@ivn-barneveld.nl
0342-491 310 Margreet Rouwenhorst, secretaris secretaris@ivn-barneveld.nl 06-4564 5875 Hans Uittenhout, penningmeester penningmeester@ivn-barneveld.nl 06-40446104
Reknr: NL71 RABO 0385.5616.52 t.n.v. IVN Barneveld
Martien Bakkenes, contact werkgroepen werkgroepen@ivn-barneveld.nl 0342-490 673 Ivonne Pater, PR & Publieksactiviteiten pr@ivn-barneveld.nl 06-5190 5516 Werkgroepen
Algemene vogelwerkgroep: Daan Kuiper 0342-417 810
Kinderen naar buiten: Rien Brand 0342-491 310
Natuurbeheer: Job Lubbersen 0577 461 023
Natuurfotografie: Aukje Ploeg 06-3003 1684
Natuurtuin Mevrouws Hofje: Melie van den Brink 0342-415 050
Planten: Marja Barreveld 0342-444 605
PR & Publieksactiviteiten: Ivonne Pater 06-5190 5516 Redactie Natuurlijkerwijze: Wim Geelhoed 06-3076 3750 Scholen Barneveld: Margreet Rouwenhorst 06-4564 5875
Scholing: Henk van de Beek 06-1028 7923
Vlinders: René de Graaff 0342-423 182
Vogels Barneveld: Piet Boer 0342-417 393
Vogels Garderen/Kootwijk/Erica: Aart Mulder 0342-478 688
Vogelinventarisaties: Daan Kuiper 0342-417 810
Webmaster www.ivn/barneveld: Vacant 06-4907 7728
Persberichten
PR & Publieksactiviteiten: Ivonne Pater 06-5190 5516 pr@ivn-barneveld.nl Administratie
leden & donateurs: Hans Uittenhout 06-40446104
penningmeester@ivn-barneveld.nl
Afz.:
IVN Barneveld Stationsweg 2c 3771 VH Barneveld
Buitenactiviteiten IVN Barneveld - 2022
Zaterdag 12 maart 2022 – Gat van Zus
Zaterdag 18 juni 2022 – wandeling over Landgoed Hell Donderdag 7 juli 2022 – Pinetum Lunteren
Zaterdag 13 augustus 2022 – Heide en Bijen
Zaterdag 3 september 2022 – Landgoedwandeling Zaterdag 10 september 2022 – Excursie De Bunt
Zaterdag 15 oktober 2022 – Paddenstoelenwandeling - Schaffelaarsebos December 2022 – Snertwandeling
