Opleiding Verpleegkundig Specialist in de GGZ

Opleiding

Verpleegkundig Specialist in de GGZ

Training

werkbegeleiders

In het kader van het Opleidingsplan 2019-2025

Hoofddocenten: drs Diana Polhuis

& dr Wim Houtjes, VS ggz &

hoofdopleiders GGZ-VS

Onder redactie van: Stichting opleidingsinstelling GGZ-VS Locatie: Opleidingsinstelling GGZ-VS in Utrecht

© GGZ-VS; Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevens bestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van GGZ-VS.

Inhoudsopgave

Inleiding ... 3

Doelstelling en inhoud van deze training ... 3

Organisatie ... 3

Dag 1 Opleidingsplan 2019-2025 & klinisch redeneren ... 4

Verantwoording ... 4

Doelstelling ... 4

Studieactiviteiten ... 4

Literatuur verplicht ... 5

Dag 2 Het praktijkleren: de organisatie, begeleiding en beoordeling ... 6

Verantwoording ... 6

Doelstelling ... 6

Studieactiviteiten ... 6

Literatuur verplicht ... 8

Bijlage 1 Complex klinisch redeneren ... 9

Inleiding

Deze 2-daagse training is bedoeld voor werkbegeleiders, in principe verpleegkundig specialisten ggz (VS ggz) die vios in opleiding bij GGZ-VS begeleiden in de praktijkinstelling. Werkbegeleiders hebben een belangrijke rol. Zij adviseren mede de praktijkopleider over de continue performance die de vios laat zien. De praktijkopleider neemt hun advies mee in de beoordeling van de vios in de praktijk. De werkbegeleiders hebben echter tevens een andere belangrijke rol. Zij zijn degene die op of in de nabijheid van de praktijkleerplaats de vios coachen in het ontwikkelen van de beroepsrol, zij fungeren als rolmodel en geven gericht feedback ‘on the spot’. Van werkbegeleiders vraagt dit om diverse competenties en kennis over de inrichting van de opleiding GGZ-VS.

Deze training wordt ter accreditatie voorgelegd aan de RSV. Dat betekent dat voor elke deelnemer de omvang gelijk is en de inhoud is vastgelegd.

Doelstelling en inhoud van deze training

De werkbegeleider kan na het doorlopen van deze training:

. De visie op opleiden en de beroepsontwikkeling tot VS ggz zoals uitgedragen wordt door GGZ-VS toelichten en aangeven wat dat betekent voor het praktijkleren;

. Beschrijven hoe het cursorisch onderwijs en praktijkleren zijn ingericht en zich tot elkaar verhouden;

. De rol en verantwoordelijkheden van de werkbegeleider aangeven in relatie tot de vios en de praktijkopleider;

. De vios begeleiden in de ontwikkeling van het verpleegkundig specialistisch klinisch redeneren en de vertaling daarvan in de behandeling.

In deze training wordt daarom aandacht besteed aan:

. Het opleidingsplan 2019-2025, de opleidingsvisie en de visie op het beroep VS ggz;

. Het verpleegkundig specialistisch klinisch redeneren;

. De concrete inrichting van het praktijkleren & de te behalen beroepscompetenties;

. De rol en verantwoordelijkheden van de werkbegeleider & begeleidingscompetenties.

Organisatie

Accreditatie: 12 punten (beoogd) Contacttijd: 2 keer 6 uur per week

Bijeenkomsten: 1 dag centraal bij GGZ-VS; 1 dag regionaal bij de praktijkinstelling Docenten: Hoofdopleiders en praktijkopleiders (erkend door RSV)

De bijeenkomsten zullen in 2 dagen plaatsvinden. Om de accreditatiepunten te ontvangen is deelname aan beide dagen en in de juiste volgorde noodzakelijk. Van de werkbegeleider wordt verwacht dat het Opleidingsplan GGZ-VS 2019-2025 is doorgenomen voorafgaand aan de training.

Dag 1 Opleidingsplan 2019-2025 & klinisch redeneren

Docent: drs. Diana Polhuis of dr. Wim Houtjes, VS ggz & hoofdopleider Locatie: Opleidingscentrum GGZ-VS in Utrecht

(indien Covid-19 maatregelen het bijeenkomen niet toelaten: online) Dag & tijd: Dinsdag 8 februari, 1 maart, 29 maart of 12 april 2022

9.30 – 12.30 & 13.30 – 16.30 uur

Deelnemers: Maximaal 20 werkbegeleiders van vios in opleiding bij GGZ-VS

Verantwoording

In deze bijeenkomst komt aan de orde wat het fundament is van de opleiding vormgegeven door GGZ-VS. Het accent zal daarbij liggen op het leren in de praktijk met specifieke aandacht voor het complex klinisch redeneren en het leren aan de hand van de beroepscompetenties in de praktijk.

Doelstelling

De werkbegeleider kan na deze bijeenkomt:

 Het opleidingsplan 2019-2025, de opleidingsvisie en de visie op het beroep VS ggz toelichten;

 Het verpleegkundig specialistisch (complex) klinisch redeneren toepassen aan de hand van een casus (zodat vios begeleid kunnen worden);

 Aangeven op welke wijze de vios met behulp van de Beroepscompetenties ‘Klinisch Handelen’, Innovatie & Implementatie’ en ‘Wetenschappelijke kennis & onderzoek’ zich het beroep eigen maakt.

Studieactiviteiten Voorbereiding

 Bestudeer het Opleidingsplan GGZ-VS 2019-2025 en noteer vragen. Neem deze mee naar de bijeenkomst;

 Neem een casus uit de eigen caseload mee naar de eerste dag (in de vorm van een geanonimiseerd behandelplan);

 Neem bijlage 1 (zie p. 9-11 van dit document) door.

Opbouw van de dag:

9.30-12.30 GGZ-VS en het praktijkleren

 Introductie en kennismaking

 Toelichting opleidingsplan 2019-2025 en stellen van vragen

 Introductie visie op praktijkleren, het werkplan & de halfjaarlijkse

beoordelingsmomenten en reflectief leren (supervisie, intervisie, leertherapie, coaching, werkbegeleiding)

 Beroepscompetentie Klinisch Handelen

(Inclusief de functie van de casuïstiek besprekingen, de proeven van bekwaamheid, farmacotherapie & somatiek, de beheersingsniveaus en de addenda)

 Beroepscompetentie Innovatie & Implementatie

 Beroepscompetentie Wetenschappelijke kennis & onderzoek

 Vragen tot nu toe

12.30-13.30 Gelegenheid tot lunch (wordt verzorgd door GGZ-VS indien op locatie)

13.30-16.30 Complex klinisch redeneren

 Introductie complex klinisch redeneren

o Gegevens beoordelen (plenair) en toepassen op de casus (individueel) o Medische gegevens, verpleegkundige gegevens (inclusief ICF en FHP)

verzamelen (plenair) en toepassen op de casus (individueel)

o Gepersonaliseerde beschrijvende diagnose formuleren (inclusief NANDA) (plenair) en toepassen op de casus (individueel)

o Behandeldoel en uitkomstmaten formuleren (inclusief ROM en NOC) (plenair) en toepassen op de casus (individueel)

o Interventiekeuze (inclusief EBP en NIC) (plenair) en toepassen op de casus (individueel)

o Evaluatie (plenair) en toepassen op de casus (individueel)

 Vragen en evaluatie dag 1

Literatuur verplicht

. Opleidingsplan GGZ-VS 2019-2025 . Bijlage 1

Dag 2 Het praktijkleren: de organisatie, begeleiding en beoordeling

Docent: Praktijkopleider GGZ-VS van de instelling, VS ggz Locatie: Wordt door praktijkopleider separaat aangegeven

Dag & tijd: Datum wordt door praktijkopleider aangegeven (ingepland na scholingsdag 1) 9.00 – 12.00 & 13.00 – 16.00 uur

Deelnemers: Maximaal 20 werkbegeleiders van vios in opleiding bij GGZ-VS

Verantwoording

In deze bijeenkomst komt vooral aan bod op welke wijze de daadwerkelijke begeleiding in de praktijkinstelling vorm krijgt en hoe je als werkbegeleider kan bijdragen aan de ontwikkeling van de vios tot verpleegkundig specialist ggz. We staan stil bij de verschillende verantwoordelijkheden van de praktijkopleider, de waarnemende praktijkopleider, de deelbegeleiders of leermeesters en de werkbegeleider, evenals bij de specifieke vormen van praktijkleren en reflectie daarop.

Doelstelling

De werkbegeleider kan na deze bijeenkomst:

 De concrete inrichting van het praktijkleren in de betreffende praktijkinstelling weergeven;

 De rol en verantwoordelijkheden van de werkbegeleider toelichten & begeleidingscompetenties inzetten.

Studieactiviteiten Voorbereiding

 Bestudeer het werkplan (voorbeeld van een ingevuld werkplan mailen), noteer vragen en neem deze mee naar de bijeenkomst.

 Doe een zelfanalyse aan de hand van: leerstijlen, leiderschap (3 kiezen uit de handleiding) en bereid op basis daarvan een mondelinge pitch van 2 minuten voor. Neem daarin op waar je nu staat als werkbegeleider (kwaliteiten en ontwikkelpunten).

Opbouw van de dag:

9:00– 10.00 Introductie en kennismaking

 Werkvorm: Iedere deelnemer geeft een 2 min-pitch aan de hand van de

zelfanalyse. Waar sta je nu als werkbegeleider (kwaliteiten en ontwikkelpunten)

10.00 – 10.30 Samenvatting Complex klinisch redeneren

 Werkvorm: powerpointslide (samenvatting dag 1) en vragen behandelen: wat heb je uit dag 1 gehaald, ervaringen en worstelingen in de praktijk?

10.30 – 10.40 Pauze

10.40 – 12.00 Rollen en verantwoordelijkheden

 Werkvorm: PowerPointpresentatie en met elkaar in gesprek gaan Thema’s:

 Contracturen en productienorm vios

 Onderscheid tussen rollen/ verantwoordelijkheid (waarnemend)

praktijkopleider, werkbegeleider en deelwerkbegeleiders. Wie is examinator?

 Praktische organisatie/ rol werkbegeleider t.a.v. klinisch handelen, innovatie en onderzoek en gewaarborgde uren van werkbegeleiders.

Beheersingsniveau’s vios en zicht krijgen hierop

 Communicatie werkbegeleider en praktijkopleider

12.00 – 13.00 Gelegenheid tot lunch

13.00 – 14.00 Leerklimaat organiseren als werkbegeleider

 Werkvorm: PowerPointpresentatie Thema’s:

 Hoe organiseer je een goed leerklimaat

 Hoe zorg je voor voldoende leermomenten, welke methodieken gebruik je

 Hoe daag je uit tot leren, feedback die aanzet tot verandering

 Didactische principes

 Toetsen, beoordelingen geven

14.00 – 14.10 Pauze

14.10 – 14.45 Profiel als werkbegeleider

 Werkvorm: met elkaar in gesprek gaan (indien mogelijk in subgroepen en dan plenair terugkoppelen) aan de hand van vragen rondom de volgende thema’s:

 Verantwoordelijkheden en rolinvulling als werkbegeleider

 Verantwoordelijkheid t.a.v. leerklimaat en voorbeeldfunctie

o Vragen: Hoe creëer je een leermoment, laatste succes ervaring met feedback geven, wie was je beste vios en waarom, hoe creëer je groei, hoe ben jij een rolmodel, wat voor feedback heb jij zelf ontvangen als werkbegeleider, hoe sluit je het leerjaar af met je vios?

14.45– 14.55 Reflectie

 Individueel moment: opschrijven op eigen profiel-formulier -> wie ben ik als werkbegeleider en wat vind ik dat ik nog wil/moet ontwikkelen (sturen aan de praktijkopleider).

14.55 – 15.05 Pauze (10 min)

15.05 – 15.50 Dilemma’s van werkbegeleiders

 Werkvorm: Casuïstiek inbreng door deelnemers Thema’s:

 Dilemma’s bij onvoldoende functioneren, verschil mening werkbegeleider/

praktijkopleider, cijfers geven

15.50 – 16.00 Evaluatie en afronding

Literatuur verplicht

. Handleiding tot beroepsontwikkeling van VS ggz (behorend bij het Opleidingsplan GGZ-VS 2019- 2025)

. Beroepscompetentie Klinisch Handelen & (advies) beoordelingsformulieren

. Beroepscompetentie Innovatie en Implementatie & (advies) beoordelingsformulieren . Beroepscompetentie Wetenschappelijke Kennis en Onderzoek & (advies)

beoordelingsformulieren

Bijlage 1 Complex klinisch redeneren

Basishouding: shared decision making en valideren; systeem betrekken

Aanmelding:

Aanmeldreden & Urgentie (spoed/niet-spoed);

Gegevens verzamelen

1. Gegevens bekend (eerdere behandeling; verwijzer);

2. ROM gegevens (vertalen naar ICF);

3. Anamnese gegevens:

 verpleegkundige anamnese (op basis van de gezondheidspatronen van Gordon¹); bij verwerken in Epd maak je gebruik van de woorden van de patiënt/systeem en ICF terminologie (met codering)

 medisch psychiatrische anamnese; PO/status mentalis (NVvP, 2015);

 somatische anamnese; (somatische anamnese & lichamelijk onderzoek)

 eventueel aanvullend onderzoek

Komen tot gepersonaliseerde beschrijvende diagnose (beschrijvende conclusie over hoe alles samenhangt, zodanig dat de patiënt zich (h)erkent) bestaande uit:

1. Persoon, reden aanmelding/urgentie, sociale context.

2. Psychiatrische structuurdiagnose (persoon, achtergrond, aard & ernst van de klachten, etiologie, samenhangende factoren) [passend bij DSM-5 classificatie….];

3. Somatisch functioneren en eventuele geobjectiveerde klachtbeschrijving;

4. Verpleegkundige structuur diagnose(s) conform NANDA² (probleembeschrijving [+ code], bepalende kenmerken [in ICF terminologie], etiologische factoren [in ICF terminologie]; concreet waarneembaar bij patiënt). Er kan sprake zijn (van een combinatie van):

a. Probleemdiagnoses b. Risicodiagnoses

c. Gezondheidsbevordering diagnoses

5. Bevorderende en belemmerende factoren/krachten van de patiënt [in ICF terminologie]. Activiteiten- en/of participatieproblemen. Persoonlijke kenmerken en eigen hulpvraag.

Codering

In de gepersonaliseerde beschrijvende diagnose kan codering storend zijn. Met name de codering van de ICF classificatie kan achterwege worden gelaten mits uit de beschrijving de ernst blijkt. Codering in classificaties is echter noodzakelijk in een aantal gevallen: bv DBC openen in het EPD, eenduidig taalgebruik t.b.v. onderzoek of geaggregeerd verzamelen van gegevens voor beleid. De vios laat daarom in het EPD en in de meesterproef de juiste coderingen zien van:

1. DSM-5 classificatie;

2. NANDA-I classificatie;

3. ICF classificatie

Behandeldoel stellen geobjectiveerd met NOC uitkomstmaten inclusief niveautypering.

Interventiekeuze(s):

1. Uitgangspunten voor interventiekeuze bepalen: etiologische aspecten uit de integrale beschrijvende diagnose;

eventueel symptoombestrijding en beoogde uitkomstmaten;

2. Verpleegkundige interventie(s) vaststellen mbv NIC (evt activiteiten benoemen) & EBP;

3. Psychologische interventie(s) vaststellen (EBP);

4. Farmacologische interventie(s) vaststellen (EBP);

5. Systeem interventie(s) vaststellen (EBP).

Uitvoering en regie:

 Zelf behandelen;

 Deelbehandelingen uitzetten;

 Monitoren en afstemmen.

Evalueren (Tussentijds):

ROM en NOC als evaluatie-instrument inzetten. Evalueren van het behandeldoel en aanwezigheid symptomen.

Afsluiten:

Diagnose bijstellen of opheffen. Resultaten in functioneren beschrijven (ICF)

Sjabloon gepersonaliseerde beschrijvende diagnostiek

‘Dhr/mw/[naam], geboren op [datum], is door [verwijzer] aangemeld door [verwijzer] om de volgende reden

[aanmeldreden/(urgente)klachten]. Dhr/mw is [burgerlijke staat] waarbij sprake is van de volgende gezinssamenstelling [korte beschrijving]. Er is sprake van (g)een psychiatrische en/of forensische voorgeschiedenis, somatische

voorgeschiedenis, sinds/vanaf [jaartal]. Luxerende of in stand houdende factor(en) zijn [beschrijving]. Psychiatrisch gezien is er sprake van [symptoomstoornis en/of persoonlijkheidsstoornis…aard & ernst van de klachten…].

Somatisch gezien is [somatische aandoening & evt ICD code] erop van invloed, hetgeen zich uit in [klachtbeschrijving].

Verpleegkundig diagnostisch is er sprake van [probleem (P), verwijzing naar NANDA-I label + code] dat zich uit in of wordt gekenmerkt door [concreet waarneembare symptomen (S): ICF/ROM] en wordt beïnvloed/versterkt/in stand gehouden door [etiologie(E): ICF/ROM] of hangt samen met [etiologie(E): ICF/ROM]. EN/OF er is sprake van [het risico op (P), verwijzing naar NANDA-I label +code] dat samenhangt met de volgende risicofactoren [concreet waarneembare risicofactoren (R): ICF/ROM]. EN/OF er is sprake van [bereidheid tot (P), verwijzing naar NANDA-I label +code] zoals blijkt uit [concreet waarneembare kenmerken (S): ICF/ROM] .

Deze diagnoses belemmeren in [lichte/matige/ernstige] mate in [ICF: activiteiten & participatie]. OF: Deze kwetsbaarheden leiden tot [lichte/matige/ernstige] participatieproblemen [ICF: activiteiten & participatie].

Bevorderende/belemmerende externe factoren zijn [ICF: externe en persoonlijke factoren]. Dhr/mw omschrijft zichzelf als [persoonlijke kenmerken]. Hij/zij wil graag [hulpvraag/hulpvraag vanuit systeem]. ‘

Kwaliteitseisen complex klinisch redeneren

Aspect Criterium

Proces  Shared decision making

 Valideren

 Systeem betrekken

In alle fasen van het klinisch redeneren is er sprake van SDM, valideren en zo mogelijk het betrekken van het systeem.

Aanmelding  Verwijzer

 Aanmeldreden/klachten

Deze zijn adequaat en relevant beschreven en geven voldoende aanwijzingen voor nadere gegevensverzameling.

gevens rzamelen

 Eerdere gegevens Deze zijn opgevraagd. Daarnaast zijn deze eerdere gegevens kritisch en adequaat beoordeeld

 Verpleegkundig onderzoek Gebruik gemaakt van de functionele gezondheidspatronen (Gordon).

Compleet en concreet beschreven, heldere conclusie; evt aanwijzingen vervolgonderzoek. ICF terminologie is adequaat gebruikt.

 Psychiatrisch onderzoek Compleet en concreet beschreven, heldere conclusie; evt aanwijzingen

 Lichamelijk onderzoek Compleet en concreet beschreven, heldere conclusie; evt. aanwijzingen vervolgonderzoek

 ROM gegevens en aanvullende metingen en onderzoeken

Duidelijk is welke aanvullend onderzoek waarom is gedaan; reden is adequaat; heldere conclusie en evt. aanwijzingen vervolgonderzoek

Gepersonaliseerde beschrijvende diagnose

 Psychiatrische

structuurdiagnose (en juiste DSM-5 classificatie)

 Somatisch functioneren

 Verpleegkundige diagnose(s)

 Bevorderende en belemmerende factoren/krachten

 De gevolgen voor het dagelijks functioneren

 De persoonlijke kenmerken en eigen hulpvraag

In de beschrijvende diagnose is de context verwerkt, de medische diagnose en de verpleegkundige diagnose.

De informatie uit de DSM en ICF classificatie komt terug in de beschrijvende diagnose

De verpleegkundige diagnose is PES gestructureerd

De beschrijvende gepersonaliseerde diagnose is gevalideerd bij de patiënt.

Classificatie en codering

 DSM-5 (ICD) DSM-5 + codering is adequaat opgeschreven m.b.v. stoornisbeschrijving, psychosociale en contextuele factoren en ernst van het belemmerend functioneren

De classificatie is congruent met de gegevens uit het onderzoek

 NANDA-I NANDA-I + codering is adequaat opgeschreven. Daarbij is het onderscheid helder tussen probleemdiagnoses, risicodiagnoses en diagnoses t.a.v. gezondheidsbevordering. Kenmerken (S&S), etiologie of risicofactoren zijn concreet waarneembaar beschreven.

De classificatie is congruent met de gegevens uit het onderzoek

 ICF ICF classificatie + codering is adequaat opgeschreven mbv de componenten (functies, anatomische eigenschappen, activiteiten &

participatie, externe factoren), de eerste typering + ernst, de eventuele tweede typering

De classificatie is congruent met de gegevens uit het onderzoek

Behandeldoel en resultaten

 Behandeldoel(en)

 Beoogd resultaat per behandeldoel/NOC

Het behandeldoel is haalbaar en relevant in het kader van de gepersonaliseerde beschrijvende diagnose.

Per behandeldoel zijn de beoogde resultaten omschreven in NOC taal:

SMART en niveautypering.

De resultaten zijn congruent met de beschrijvende gepersonaliseerde diagnose en het behandeldoel

terventies

 Interventies/NIC/EBP De interventies zijn gericht op het beïnvloeden van etiologische factoren/risicofactoren. Indien er sprake is van symptoombestrijding is duidelijk waarom.

De interventies zijn gericht op het bereiken van de beoogde resultaten.

De beschreven interventies zijn geformuleerd in NIC-taal en evidence based

Duidelijk is welke professional welke interventies uitvoert

Eventueel nader onderzoek wordt beschreven en met reden nader