Mijn wijk van nu en morgen

(1)

editie

Zuid

Hoe de stad, wijk en buurt zich ontwikkelt, hangt voor een belangrijk deel af van de betrokkenheid, vindingrijkheid, ideeën en inzet van bewoners. Dit wijkenmagazine laat zien dat bewoners en partners onmisbaar zijn bij ‘het maken van de wijk’ en dat die samenwerking heel veel mooie, verrassende, kleine en grote initiatieven oplevert.

Wijkenmagazine | december 2019

Zwolle

Mijn wijk van

nu en morgen

(2)

“Er is een plek in mijn stad waar ik rust en woorden vind waar ik mij kan verliezen

dromend als een kind in mijn stad een ruimte die mij omarmt

waar niets hoeft, waar niets moet die grenzeloos verwarmt”.

Tekst: Esther Groenenberg en Airto Edmundo

Gezongen door Esther Groenenberg tijdens het stadsgesprek in de Stadkamer op 31 mei 2017

Dit digitale magazine is een uitgave van de afdeling Wijkmanagement - en beheer van de gemeente Zwolle.

Het magazine in PDF is gepubliceerd op de website van de gemeente Zwolle www.zwolle.nl/wijkenmagazine De online versie heeft als voordeel dat de links naar youtube-, facebook- en andere webpagina’s actief zijn.

Per stadsdeel is er een beperkte oplage in print beschikbaar met alleen informatie uit en over de wijken in dat stadsdeel.

www.zwolle.nl/wijken | www.zwolle.nl/buurtinitiatief

Inhoudsopgave

Zwolle, een stad met initiatiefrijke inwoners 4 Mijn wijk van nu

en morgen 6

Buurt voor buurt

onderzoek 8

Burgerpanel 9

De communicatiestrategie van de

Spoorzone 10

Ken, vind en bereik

je doelgroep 12

Van idee naar initiatief 13 Wonen en werken

in de wijk 14

Stadsdeel Zwolle Zuid 16 Wijkwethouder

Stadsdeel Zwolle Zuid 18 Een grote diversiteit aan

inwoners 20

Zuid zet in op Groen &

Gezond en Ontmoeten 24 Het buitengeluk van

wijkbeheerder

Paulien ten Dam 26 Gebiedstafel Windesheim 28 Jong en oud in beweging door Marsbosroute 30 De Wereld Draait Door

in Zwolle-Zuid 32

Een kleurrijke ideeënbus van 2x4 vierkante meter 34 Ons plein is weer een stukje mooier geworden 36 Beleefhuis haalt

armoede achter de

voordeur vandaan 38 Samen leren waardevol

oud te worden 40

Van clubhuis naar

buurthuis: SVI scoort 42 Wijklied Zwolle-Zuid 44 wijkenmagazine | Algemeen | 3 |

(3)

Zwolle, een stad met initiatiefrijke inwoners

De tijd is al lang voorbij dat de overheid alles voor haar burgers bepaalde. Gelukkig maar. Je kunt een land en stad niet goed besturen als je inwoners niet actief betrekt bij de ontwikkeling van bijvoorbeeld hun wijk of stad. Zij weten wat er in hun woonomgeving speelt en kunnen meebouwen aan de stad van de toekomst.

Burgers vrágen ook om een andere rol van de overheid, een overheid die luistert en inwoners actief naar hun mening vraagt. Over bijvoorbeeld vraagstukken als Zwolle aardgasvrij, het vergroenen van de buurt, de inrichting van de Spoorzone of het verminderen van ons afval.

Maar inwoners willen ook een overheid die durft los te laten en verantwoordelijkheden bij hen neerlegt of laat liggen. Dat is voor bestuurders een leerproces geweest. Inmiddels hebben we geleerd ‘op onze handen te zitten’. Dat komt vooral - en ik weet dat als wethouder bewonersparticipatie als geen ander- omdat inwoners over zoveel energie en ideeën beschikken.

Dit wijkenmagazine staat er vol van. Ik hoop dat we met al deze voorbeelden meer inwoners uitdagen om met ideeën te komen, initiatieven samen op te pakken; of dat zij wat vaker naar een bijeenkomst komen om hun mening te geven, of een enquête invullen. Dat betekent niet dat alles kan. We hebben ook met wetten en regelgeving te maken, met budget

en met de belangen van anderen. En soms moeten we keuzes maken en laten we ons leiden door belangrijke stedelijke opgaven zoals de gevolgen van de klimaatverandering of

armoedebestrijding. Maar we handelen vanuit het: ja mits of nee tenzij; we zoeken altijd naar een oplossing of een alternatief.

Dit magazine is er ook gekomen omdat we al die actieve bewoners en wijkwerkers een gezicht willen geven.

Veel initiatieven zijn onzichtbaar en dat is jammer. Veel initiatieven spelen zich af in de openbare ruimte. Ik ben dan ook blij met het beeldmerk Buurtinitiatief.

Ik mocht de eerste paal plaatsen in de natuurspeeltuin Punterdiep. Je leest erover in dit magazine. Ik hoop dat dat andere bewoners inspireert om met hun ideeën voor een leuke, veilige, groene en duurzame buurt, wijk of stad van nu en van morgen aan de slag te gaan.”

Michiel van Willigen,

wethouder participatie en wijkgericht werken

Voorwoord

wijkenmagazine | Algemeen

| 4 | wijkenmagazine | Algemeen | 5 |

(4)

De ambitie van de gemeente Zwolle is dat inwoners prettig wonen en zich thuis voelen in de wijk. Daarom is het belangrijk dat inwoners weten dat hun inzet en ideeën voor hun wijk, buurt, straat of stad er toe doen en zij het verschil kunnen maken.

Dat doen we door hen op te zoeken en te luisteren, zodat we weten wat er leeft in de wijk, zowel de prettige zaken als de kritiekpunten. Dat doen we ook door inwoners uit te dagen zelf met ideeën en initiatieven te komen en die te realiseren. Uitgangspunt is dat we denken in mogelijkheden en rekening houden met tegengestelde belangen.

Start voor de Start

We trekken van het begin af aan met bewoners en partners zoals wijkwerkers en experts op, zodra de (wijk)opgave bekend is, maar nog voordat er een plan, idee of oplossing op papier staat.

We noemen dat principe: Start Voor De

Mijn wijk van nu en morgen

Start. Bewoners begrijpen zo beter de gekozen oplossing of aanpak, waardoor het draagvlak of de acceptatie groter is. Voor partners levert het uiteindelijk tijdswinst op en een gedragen, integraal plan.

Gebiedsgericht werken

Elke wijk, buurt of straat heeft een eigen karakter. We geven daarom elk plan een eigen kleur door het gebied en hun bewoners in dat gebied centraal te stellen. Zo krijgt elke wijk wat die wijk nodig heeft.

Buurt voor buurt onderzoek Wat er in een wijk of buurt speelt en echt nodig is, weten we door de contacten van de wijkmanager en wijkbeheerder met de bewoners en wijkwerkers zoals van ROVA en Travers Welzijn, maar we halen het ook uit het tweejaarlijkse Buurt voor Buurt onderzoek waarin inwoners gevraagd wordt naar hun waardering voor de stad en de wijk.

Burgerschapsstijlen

We kijken ook naar andere data (feiten en cijfers) zoals informatie over de leefstijlen van bewoners. We houden rekening met hun behoeftes, interesses en zelfredzaamheid bij het bepalen van de opgaven voor de stad, wijk, buurt of straat en de aanpak er van. Zo

weten we ook beter hoe we bewoners kunnen benaderen en betrekken bij het maken van hun wijk. Sommige bewoners doen graag mee door een enquête in te vullen, anderen willen alleen geïnformeerd worden, en er zijn inwoners die geïnspireerd raken door een bijeenkomst te bezoeken.

Uitgangspunt van de gemeente is dat iedereen moet kunnen participeren of op zijn minst de informatie moet krijgen of kunnen vinden.

Omgevingswet

De gemeente heeft ambities voor Mijn Wijk Van Nu, maar ook voor de lange termijn, voor Mijn Zwolle Van Morgen.

We moeten rekening houden met grote opgaven zoals een klimaatbestendige en energieneutrale stad. Het aantal inwoners groeit en woonwensen

veranderen waardoor we extra woningen moeten bouwen. Een belangrijke wet hiervoor is de Omgevingswet die in 2021 ingaat. Loop naar buiten, dan weet je waar de Omgevingswet over gaat en dat het elke inwoner aangaat.

Hoe ziet jouw stad en wijk van morgen er uit? Daarover laten we inwoners, partners, ondernemers, opleidingen en organisaties op verschillende manieren meedenken.

Bewonersinitiatieven

Buurtverenigingen die zich al jaren inzetten voor hun wijk en bewoners met elkaar in contact brengen, wijkbewoners die kiezen voor een duurzame wijken samen energie opwekken, buren die hun straat groener maken met geveltuintjes, kinderen die het zwerfvuil opruimen, studenten die een technologische start- up beginnen, ondernemers die een pop-up store openen of een stadsstrand bedenken; initiatieven die de gemeente Zwolle toejuicht en ondersteunt. Deze –en vele andere- voorbeelden laten zien dat we samen werken aan onze stad en mijn wijk van nu en van morgen. Laat het een inspiratie zijn voor iedereen!

(5)

Buurt voor buurt onderzoek Burgerpanel

Michiel van Willigen,

wethouder participatie en wijkgericht werken:

“De uitkomst laat zien dat Zwolle een hele prettige stad is om te wonen, werken en recreëren”. Hoe mooi de uitkomst van het onderzoek ook is, het is geen reden om op onze lauweren te rusten.

De uitkomsten van het Buurt voor Buurt onderzoek geven ons mooie handvatten voor de gesprekken met inwoners.

Wat moeten we voortzetten en waar kunnen we nog

verbeteren door een tandje bij te schakelen?”

Inwoners geven Zwolle een 8. Elke twee jaar vraagt de gemeente aan inwoners wat zij van hun stad en wijk vinden: het Buurt voor Buurt onderzoek. Het gaat om onderwerpen zoals veiligheid, gezondheid, de woonomgeving en contacten in de buurt.

Afval, mantelzorg, kinderopvang, fietsparke- ren, het imago van de gemeenteraad; dit zijn zo maar een paar onderwerpen waarover de me- ning wordt gevraagd aan inwoners. Daarvoor heeft de gemeente Zwolle een vast panel van ruim 10.000 Zwollenaren van 12 jaar en ouder:

Zoektocht naar nieuwe burgemeester met ideeën van inwoners en Burgerpanel

Uit dit Buurt voor Buurt onderzoek komen wijkopgaven: bespreek – en actiepunten om de goede zaken in de wijk te behouden en verbeterpunten aan te pakken.

Dat doet de gemeente door maatregelen te treffen zoals het vernieuwen van een straat of in gesprek te gaan met organisaties bij sociale problemen. Het verbeteren van de wijk gebeurt ook samen met de bewoners door wijkgesprekken te organiseren en door bewoners te stimuleren met ondersteuning en een bijdrage hun buurt te verbeteren.

Een toelichting op de cijfers en de wijkopgaven is te vinden op www.zwolle.nl/bvb2018

Het Burgerpanel. Het panel krijgt een paar keer per jaar een digitale vragenlijst over een actueel onderwerp. Soms geeft de uit- slag aanleiding om er verder met het panel over door te praten bijvoorbeeld in een bij- eenkomst, groepsgesprek of bijeenkomst.

Wie wordt de nieuwe burgemeester van Zwolle als Henk Jan Meijer in augustus 2019 afscheid neemt. Naar welk boegbeeld moeten we op zoek en over welke eigenschappen moet hij of zij beschikken?’ Deze vragen zijn aan alle inwoners van Zwolle voorgelegd. Zwollenaren konden online een enquêteformulier invullen of een antwoordkaart in de stem(peper) bus in de Stadkamer, Stadskantoor en winkelcentra droppen. En social mediagebruikers gaven hun mening met #mijnburgemeester. Om een zo representatief mogelijke uitslag te krijgen, is ook het Burgerpanel gevraagd om de vragenlijst in te vullen.

Gerdien Rots, gemeenteraadslid en voorzitter van de selectiecommissie:

“We stonden voor een verantwoordelijke klus. We selecteerden namelijk een burgemeester voor 128.000 inwoners, een groot aantal samenwerkingspartners en een ambtelijke organisatie die veel tijd met de burgemeester doorbrengt. We wilden daarom inwoners en betrokkenen echt deelgenoot maken van het

zoekproces.

Toen we begonnen, stond er nog niets op papier over het profiel. Dus stelden we de vraag: ‘Wie wordt de nieuwe burgemeester van Zwolle. Naar welk boegbeeld moeten we op zoek en over welke eigenschappen moet hij of zij beschikken?’ Die vraag konden mensen beantwoorden met een vragenlijst en met open vragen, op allerlei schriftelijke en digitale manieren en op vele plekken in de stad. We legden de vragenlijst ook voor aan het Burgerpanel, zodat we een zo representatief mogelijke respons op onze vraag kregen.

Het aantal reacties van Zwollenaren was overweldigend groot. De overeenkomsten

en verschillen in die antwoorden hebben we in gesprekken verder verkend, zoals met functionarissen die veel met de burgemeester werken. De uitkomsten vormden de basis voor de profielschets.

Ook bij de selectie van de kandidaten, de gesprekken en de uiteindelijk keuze van de nieuwe burgemeester kwamen de uitkomsten van de inwonersconsultatie weer naar voren. Bijvoorbeeld door de argumenten voor een kandidaat te toetsen aan de profielschets. Het was een enorme uitdaging en eervolle taak.

We kijken tevreden terug op dit proces, waarin we binnen de kaders van de vertrouwelijkheid, onze inwoners zo goed mogelijk een plek hebben willen geven.”

< De nieuwe burgemeester: Peter Snijders wijkenmagazine | Algemeen

(6)

Laagdrempelig, zichtbaar, open, frequent en op tijd

De communicatiestrategie van de Spoorzone

Janet maakt deel uit van het projectgroep Spoorzone van de gemeente Zwolle. De Spoorzone is het gebied rond het station en ligt in de wijken Assendorp en Hanzeland en raakt de wijken Veerallee, Kamperpoort en Binnenstad. Janet: “Wij richten ons in de communicatie op de hele stad, maar passen onze communicatie eventueel aan op de direct omwonenden, omdat zij de veranderingen letterlijk voor de deur hebben.”

Communicatiemiddelenmix

Drie jaar geleden besloot de projectgroep de communicatie anders aan te

pakken. Niet meer twee keer per jaar een bewonersbijeenkomst, waarna er radiostilte ontstond, maar de aandacht van bewoners vasthouden door hen voortdurend te informeren en te betrekken met bijeenkomsten, social media, kranten, brieven, een nieuwsbrief en de website “We zijn toen het Spoorcafé begonnen. Laagdrempelig, een keer per maand, op steeds een andere plek in de Spoorzone. Iedereen mag binnenlopen.

Niet alleen om bijgepraat te worden, maar ook om mee te denken en mee te doen. We willen niet alleen zenden, maar er zelf ook wat aan hebben zodat we onze plannen kunnen verbeteren.”

Participatie

Janet noemt als voorbeeld de passerelle over het spoor die de noord- en zuidzijde van het station en twee stadsdelen met elkaar gaat verbinden: “We vragen bewoners welke ideeën zij hiervoor hebben, wat zij belangrijk vinden. Zij wonen hier tenslotte, hoewel er ook bewoners naar het Spoorcafé komen die hier werken, willen komen wonen of hier gewoond hebben. Zij praten uit ervaring;

ook daar kunnen we wat aan hebben.

Alles wat op tafel komt, nemen we mee.

Niet alles kan, maar we wegen het wel mee. En als iets niet kan, laten we dat ook weten.” Janet hoort daarin weinig wanklank: “Bewoners snappen dat niet alles wat zij belangrijk vinden, gebeurt.

Andere bewoners denken ergens altijd weer anders over. Op social media zie ik bijvoorbeeld dat bewoners elkaar daar ook op aanspreken. Dat is de winst van de frequente en open communicatie, ook over onze dilemma’s. We hebben geen geheimen.”

Naast het Spoorcafé blijft de projectgroep ook aparte bijeenkomsten organiseren.

Bijvoorbeeld voor de bouw van de ondergrondse fietsenstalling, maar ook voor de herinrichting van de Westerlaan en Oosterlaan waarvoor alleen aanwonenden worden uitgenodigd.

“We zijn al in een vroeg stadium met de bewoners van de Wester- en Oosterlaan aan tafel gegaan, zodat hun input meegenomen kan worden in het ontwerpplan. De resultaten uit die avonden koppelen we weer terug tijdens het Spoorcafé.”

Succes

Hoe maak je van het Lübeckplein het kloppende hart van Hanzeland en de Spoorzone? De projectgroep wilde niet wachten tot de nieuwe inrichting en organiseerde een buitenbioscoop, een haringparty en een heus Oktoberfest.

“Dat gaf ons de gelegenheid om bezoekers al te vragen naar de ideeën voor het plein. Die vraag stelden we ook in het Spoorcafé. En daar is nu de publiekscampagne en een pleinfestijn uit voort gekomen.” Iedereen die een plan

voor de inrichting van het Lubeckplein indient, maakt kans om met subsidie van de Provincie Overijssel het plan uit te voeren. “Een enorm succes! Er zijn bijna 500 reacties binnengekomen. Uit de hele stad.”

Verbinding

Het Spoorcafé ontwikkelt zich

inmiddels tot een plek waar ook andere initiatieven of gebeurtenissen in het Spoorzonegebied een podium krijgen.

“Woongemeenschap Kattegat aan de Oostzeelaan ligt in het hart van de Spoorzone. Zij buigen zich nu over de toekomst van hun woonplek. Tijdens het Spoorcafé hebben zij zich gepresenteerd om ook nieuwe belangstellenden aan te trekken om daarover mee te denken.”

Trots

“Ja het is megaveel werk”, bekent Janet die binnenkort na drie jaar haar

werkzaamheden voor de Spoorzone aan een collega overdraagt. “We willen onze trots overbrengen dat de Spoorzone een heel mooi gebied is waar veel gebeurt.

Dat kost veel tijd, maar het betaalt zich wel uit door de hoge mate van betrokkenheid en interesse van mensen.

Ze hoeven niets op te kroppen doordat we zo frequent en vroegtijdig communiceren en zij gemakkelijk via mail en telefoon contact met ons kunnen leggen.”

www.zwolle.nl/spoorzone

Communicatieadviseur Janet Veenstra werkt midden in de Spoorzone. Vanaf haar werkplek heeft zij zicht op de bouwactiviteiten. “Heel handig. Ik zie met eigen ogen wat er gebeurt

en kan dan snel handelen. Soms hoef ik alleen maar het raam open te doen om een filmpje te maken en even later staat het op social media.”

“We willen onze trots overbrengen dat de Spoorzone een heel mooi gebied is waar veel gebeurt. Dat kost veel tijd, maar het betaalt zich wel uit door de hoge mate van betrokkenheid en

interesse van mensen.”

(7)

“Wijkmanagers en wijkbe- heerders gaan dagelijks om met wijkbewoners, maar zij realiseren zich ook dat ze maar een deel van de bewo- ners kennen en bereiken.

Tegenwoordig beschikken we over data om ons verder te verdiepen in wijkbewoners en vooral in de verschillen. We weten nu beter welke mensen er in een buurt wonen, wat hen beweegt, motiveert, wat hun interesses en belangen zijn.

Ken, vind en bereik je doelgroep Van idee naar initiatief

Door je vooraf te verdiepen in de wijkprofielen en leefstijlen van bewoners kun je betere keuzes maken voor de aanpak en de communicatiestijl.

Dat is voor een deel gebeurd bij de aanpak voor de wijkgesprekken in Diezerpoort. Geen zaaltje maar een bus die op een zaterdag naar bewoners toekomt. In het winkelcentrum Zwolle- Zuid legde een kunstenaar de ideeën van bewoners vast op een wijkschilderij.

En de projectgroep Spoorzone die een mix aan middelen en manieren inzet om zo veel mogelijk bewoners te betrekken.

Dat wil nog steeds niet zeggen dat je daarmee iedereen bereikt. Zo zijn er de verantwoordelijke wijkbewoners die al gauw op een uitnodiging van de gemeente afkomen. Maar we kennen ook de zogenaamde afzijdigen die alleen alert worden als ze een belang hebben, zoals bijvoorbeeld de stoep die voor de deur wordt opengebroken. Zij willen vaak alleen geïnformeerd worden.

Wijkprofielen helpen je ook om een probleem te analyseren. Waarom is hondenpoep in de ene buurt een hot issue en de andere buurt niet?

Misschien woont in de ene buurt geen enkele hondenbezitter. Zij zullen zich eerder storen aan hondenpoep dan een hondenbezitter. Dat helpt je om de aanpak van poepoverlast te bepalen.

De aanpak in Diezerpoort om met een bus de wijk in te gaan heeft zich niet beperkt tot de voorbereiding. Ook achteraf kunnen zij toetsen aan de hand van de postcodes of ze de gekozen doelgroep daadwerkelijk bereikt hebben.

Daardoor kunnen zij veel bewuster een vervolgstap zetten. Overigens is het een illusie dat je een bereik van 100%

zult halen met het bestuderen van de wijkprofielen en de leefstijlen. Maar je bent wel slagvaardiger, efficiënter en effectiever.”

Froukje Idsardi, onderzoeker

Een bewonersinitiatief of maatschappelijk initiatief blijft altijd van de initiatiefnemers zelf. Wel kunnen zij hulp krijgen van de gemeente met geld, materiaal, advies, kennis of een paar extra handen.

Welke stappen moet je zetten om je idee te realiseren? Waar kan je terecht voor informatie en bij wie voor advies en ondersteuning? Hoe kom je aan geld?

Stappenplan initiatief

• Kijk eerst op www.zwolle.nl/doemee en initiatiefrijk.zwolle.nl en bepaal hoe omvangrijk het initiatief is. Is het een kleinschalig buurt- of wijkinitiatief of is het een initiatief met veel voorbereidingstijd en waar een groot deel van de stad van profiteert?

• Zoek medestanders zoals buren of partners.

• Zet je plan of idee op papier.

o Beschrijf je idee.

o Waarom wil je het?

o Hoe gaat jouw idee de buurt of stad echt verbeteren.

o Wie heeft voordeel bij de verandering of het idee.

o Wie moeten er betrokken en geïnformeerd worden.

o Wat moet er allemaal gebeuren om je plan voor te bereiden en uit te voeren.

o Wat heb je nodig aan middelen, geld, hulp, ondersteuning.

o Hoe ga je de communicatie doen.

(zoals persoonlijk mensen benaderen, brieven sturen)

o Welke instanties moet je betrekken.

(van wie is bijvoorbeeld het gebouw, de grond)

• Heb je geld nodig voor je plan? Kijk dan op https://initiatiefrijk.zwolle.nl/geld naar de mogelijkheden.

• Zorg voor draagvlak voor het idee bij anderen zodat er later geen bezwaar gemaakt wordt.

• Leg (bij een kleinschalig initiatief) contact met de wijkbeheerder en of Initiatiefrijk Zwolle om je plan te bespreken nog voordat je het indient.

• Pas eventueel je plan aan en dien je plan in.

• Aan de slag!

‘Zorg dat je een goede groep mensen om je heen hebt en zet door!’

Diana van der Stouw, Hof van Breecamp

www.hofvanbreecamp.nl www.facebook.com/

stichtinghofvanbreecamp

www.facebook.com/breecampbruist wijkenmagazine | Algemeen

(8)

Stadsdeel Noord

Wijken:

• Holtenbroek 9982 inwoners

• Aa-landen (Langenholte) 13.150 inwoners

• Haerst-Tolhuislanden 638 inwoners

• Hessenpoort bedrijventerrein Wijkservicepunt Noord

bezoeklocatie: Wijkcentrum Holtenbroek Bachlaan 20

Wijkwethouder: Klaas Sloots

Stadsdeel Oost

Wijken:

• Wipstrik 6516 inwoners

• Diezerpoort (Dieze West, Dieze Oost, Dieze Centrum (inclusief Bagijneweide) 10.429 inwoners

• Indische Buurt

• Berkum (inclusief Brinkhoek en Veldhoek) 4621 inwoners

• Wijthmen (inclusief Herfte, Zalné) 1028 inwoners Wijkservicepunt Oost

bezoeklocatie: Bij Siem Anthonie v.d. Heimstraat 1a Wijkwethouder: William Dogger

Stadsdeel West

Wijken:

• Stadshagen 24.000 inwoners

• Westenholte (Voorst) 5200 inwoners

• Spoolde (Engelse werk) 1130 inwoners Wijkservicepunt West

bezoeklocatie: Cultuurhuis Stadshagen Werkerenlaan 1.

Wijkwethouder: Monique Schuttenbeld

Wijkteams

Elk stadsdeel heeft een

Wijkservicepunt. Het team van wijkmanager, wijkbeheerder en wijkmedewerker

stimuleert en ondersteunt bewonersinitiatieven en – participatie zodat de wijk beter en mooier wordt.

Ideeën voor de wijk en initiatieven worden via deze teams samengebracht en gekoppeld aan collega’s van de gemeentelijke organisatie, bewoners, ondernemers en organisaties.

Elke wijk heeft een wethouder die de schakel is tussen het wijkteam en het college van B&W. De wijkteams adviseren en ondersteunen de wijkwethouders zodat zij bij hun besluiten rekening kunnen houden met het karakter en de specifieke behoeften van een gebied.

Wijkwethouders bezoeken regelmatig de wijken en wijkbijeenkomsten om op de hoogte te blijven en met bewoners en wijkorganisaties te praten.

www.zwolle.nl/wijken

Stadsdeel Midden

Wijken:

• Assendorp (Pierik, Stationsbuurt) 12.553 inwoners

• Hanzeland 991 inwoners

• Binnenstad (centrum) 3680 inwoners

• Veerallee 1718 inwoners

• Kamperpoort 1468 inwoners

• Marslanden bedrijventerrein WijkNetwerkPunt Midden bezoeklocatie: Stadhuis Grote Kerkplein 15 Wijkwethouders:

Ed Anker (Kamperpoort, Hanzeland) René de Heer (Assendorp, Veerallee en Binnenstad)

Stadsdeel Zuid

Wijken:

• Zwolle-Zuid (Schelle, Geren, Ittersum, Oldeneel, Harculo, Hoogzuthem) 28.480 inwoners

• Windesheim 1100 inwoners Wijkservicepunt Zuid

bezoeklocatie: Wijkcentrum de Pol Gelijkheid 1

Wijkwethouder:

Michiel van Willigen

Wonen en werken in de wijk

23.770 30.330

29.580

16.078

20.410 wijkenmagazine | Algemeen

(9)

Stadsdeel Zwolle Zuid >

wijkenmagazine | Stadsdeel Zuid

| 16 | wijkenmagazine | Zuid | 17 |

(10)

Michiel van Willigen,

wijkwethouder stadsdeel Zuid

“Ik ben een Zwolle-Zuidenaar.

Al jaren woon ik met veel plezier aan de Zwarteweg, in Schelle. Als ik het Buurt voor Buurt-onderzoek lees waarin bewoners zich uitspreken over

‘Zuid’, herken ik dus veel: de waardering voor het groen in en om de diverse wijken.

• Zwolle-Zuid 28501 inwoners

• Windesheim 1092 inwoners

Wijkservicepunt Zuid Werkadres:

Wijkcentrum de Pol, Gelijkheid 1, 8014 XC Zwolle

Postadres Postbus 10007, 8000 GA Zwolle Telefoon 14038

wijkservicepuntzuid@zwolle.nl Twitter: @wspzwollezuid

Facebook: @hetverhaalvanzwollezuid www.zwolle.nl/zwolle-zuid

www.zwolle.nl/windesheim

Stadsdeel Zwolle Zuid, groen en tevreden bewoners

Van links naar rechts:

Wijkmedewerker Lucia Koetsier Wijkmanager Serge Westerdiep Wijkbeheerder Paulien ten Dam

Of de tevredenheid van veel wijkbewoners over hun buurt. Als bestuurder van Zwolle kijk ik natuurlijk ook altijd welke zaken béter zouden moeten. Van een wethouder mag je immers verwachten dat hij of zij, samen met de ambtenaren van de gemeente en wijkwerkers, de stad net wat leefbaarder wil maken. En ook dat we iedereen bereiken die daar belang bij heeft.

Dat kunnen we vanzelfsprekend niet zonder u. Ik ben als wijkwethouder natuurlijk veel in de wijk en ken de wijk goed. Net zoals onze wijkmanager, de wijkbeheerder en de wijkmedewerker - het team dat namens de gemeente dag in dag uit zorg draagt voor het reilen en zeilen in de wijk. Maar niemand kent Zwolle-Zuid zo goed als de wijkbewoners samen. En niemand kan ook zoveel veranderkracht organiseren als u zelf. In dit magazine staan talrijke verhalen over de waarde van al die gezamenlijke inzet. U leest hoe Zwolle- Zuid georganiseerd is, hoe we met elkaar nadenken en praten over wat belangrijk is voor dit stadsdeel. En hoe we de komende jaren met focus en met mooie initiatieven de wijken verder kunnen verfraaien en versterken.

Mensen die mij kennen weten dat ik vaak enthousiast ben. Ik kan ontzettend genieten van constructieve ideeën en mensen die er de schouders onder willen zetten. Dat inspireert mij. Ik geniet ook als ik door dit magazine blader. Wat is de wijk al mooi, wat verzetten we al veel werk, en wat liggen er nog veel kansen. Dat is inspirerend. Zwolle- Zuid voelt als thuis, en net als een huis moet je wat je koestert onderhouden. Doet u met ons mee?”

Michiel van Willigen,

wijkwethouder stadsdeel West Buurtinitiatief

Initiatiefrijk Zwolle wijkenmagazine | Stadsdeel Zuid

| 18 | wijkenmagazine | Stadsdeel Zuid | 19 |

(11)

Een grote diversiteit aan inwoners

“Stadsdeel Zuid is groot en heeft een grote diversiteit aan inwoners met specifieke en dus verschillende wensen voor hun wijk of buurt, zo blijkt uit het Buurt voor Buurt-

onderzoek. Om hierover in gesprek te gaan, hebben we tweemaal een wijkfestival georganiseerd.

De eerste keer bij wijkcentrum SIO en de tweede editie in het winkelcentrum, het hart van de wijk, waar de meeste wijkbewoners hun boodschappen doen, naar de bibliotheek gaan en nabij het wijkcentrum De Pol waar veel ouderen komen en het jongerencentrum Rezet. Met het veelzijdige programma van workshops, lezingen, vertier en gezelligheid kreeg iedereen de kans om op zijn manier mee te denken en ideeën voor hun wijk en buurt voor te leggen.

De bewoners van Zuid willen best hun schouders onder de buurt zetten, ook als ze best tevreden zijn. Maar je moet ze wel verleiden om in beweging te komen.”

Serge Westerdiep,

wijkmanager stadsdeel Zuid

Stadsdeel Zuid met de wijk Zwolle-Zuid en het dorp Windesheim is het grootste stadsdeel van Zwolle met meer dan 30.000 inwoners.

Oldeneel

Bewoners van Oldeneel zetten zich in voor hun buurt en weten de gemeente te vinden als dat nodig is. Met het fraaie IJssellandschap naast de deur is de relatie tussen rust en recreatie wel eens lastig. Bewoners zijn tevredener over de sociale voorzieningen in de buurt dan de jaren er voor, zo blijkt uit het Buurt voor Buurt-onderzoek.

Veiligheid is ook een thema voor dit deel van Zuid, waar bewoners zich ook met buren organiseren om elkaars ogen en oren te zijn om inbraken tegen te gaan. Een goed voorbeeld van betrokkenheid en eigen initiatief.

Mooie voorbeelden zijn er genoeg, ook van een jonge buurtbewoner. Sebastiaan won de wedstijd voor het beste, creatieve buurtidee. Op het speelveld is met geld van het BuurtCultuurfonds een speelhut geplaatst.

BuurtCultuurfonds voor Sebastiaan’s idee

Sebastiaan won de wedstijd van Stadkamer. Zijn speelhut in Geren is er gekomen met geld uit het BuurtCultuurfonds.

Maar het hele jaar door kan een goed idee ingediend worden.

De inwoners van Zwolle-Zuid kiezen vaak voor hun buurtnaam zoals Oldeneel, Schelle, Geren of Ittersum als gevraagd wordt waar ze wonen.

Kijken we naar het cijfer dat bewoners hun buurt of wijk geven, dan zien we een uitschieter voor Windesheim, maar zijn de verschillen tussen de buurten in Zwolle-Zuid niet zo groot. Niemand zal het verbazen dat het fijn wonen is in het

dorpse Windesheim in het buitengebied aan de rand van Zwolle. Windesheimers geven hun wijk een 8.7. De buurt Schelle, waar groen, oud- en nieuwbouw goed samen gaan, wordt door de bewoners gewaardeerd met een 8.3. In Oldeneel, Geren en Ittersum zien bewoners nog wel wat verbeterpunten, maar ook zij geven hun buurt ook fraaie cijfers met respectievelijk een 7.9, 7.4 en 7.6.

(12)

Geren

Dit is een van de oudste buurten in Zwolle-Zuid. Enerzijds maken de bewoners zich daarom zorgen over de achteruitgang van hun buurt, met meer rommel op straat, onverzorgde tuinen en meer oudere bewoners. Maar ze pakken de achteruitgang ook zelf aan, zoals met het buurtpreventieproject. Mede door hun inzet is het aantal woninginbraken de laatste jaren gedaald. De saamhorigheid mag volgens veel bewoners wel toenemen. Hier ligt een uitdaging voor bewoners én voor de gemeente. Bewoners zijn namelijk niet zo tevreden over het functioneren van de gemeente. De eerste stappen naar meer groen en saamhorigheid zijn gezet. Het hofje aan de Kaderneterkamp is eigendom van de omwonenden. Deze plek is met de nieuwe inrichting een belangrijke ontmoetingsplek in de buurt geworden. Ook organisaties en bedrijven laten zich niet onbetuigd. Zo verruilen het winkelcentrum Gerenlanden en het schoolplein van De Wingerd en de Zuidster de grijze tegels voor meer groen.

Adoptieovereenkomst

Bewoners die een stuk grond van de gemeente beheren en onderhouden, tekenen daarvoor een adoptieovereenkomst.

Daarin staan de afspraken over het gebruik, de inrichting en het onderhoud. www.zwolle.nl/adoptiegroen

Ittersum

Bewoners van Ittersum zetten zich de afgelopen periode, vaak in samenspraak met de gemeente, volop in voor deze buurt. In welke mate verschilt of je woont in de oudste buurt en met volle tevredenheid: Oud-Ittersum; in Ittersumlanden met woningen uit de jaren 80 waar bewoners minder tevreden zijn over hun buurt; of in de jongste buurt Ittersumbroek met veel groen en aan de rand van Zwolle-Zuid. Het vernieuwde winkelcentrum en de verjonging van de buurt hebben een positief effect gehad op de saamhorigheid en hun betrokkenheid bij de buurt. Bewoners zijn meer tevreden over het onderhoud van de buitenruimte. De vraag is of dat door de gemeente komt of door de bewoners, want het aantal buurtinitiatieven is toegenomen. Bewoners uit Oud-Ittersum tuinieren al jaren in Tuintje op Zuid dat zij hebben aangelegd op gemeentegrond. Ittersumerlanden waarschuwt elkaar via WhatsApp bij onraad in de buurt. De app krijgt steeds meer een sociale functie, waardoor buren vaker naar elkaar omkijken. In Ittersumerbroek zet de bewonersvereniging zich speciaal in voor de oudere bewoners met gezamenlijke activiteiten, onder meer ter voorkoming van eenzaamheid.

Schelle

Het was misschien even schrikken toen die prachtige, maar zieke en daardoor onveilige populieren gekapt moesten worden; de bomenrij die zo kenmerkend was voor het weggetje naar de IJsseldijk. Maar bewoners laten zich niet zo snel uit balans brengen. Dat zien we ook terug in het Buurt voor Buurtonderzoek. Op bijna alle thema’s is de woonbeleving in de buurt stabiel gebleven. Des te bijzonder is het, dat bewoners zich de laatste jaren actief hebben ingezet voor hun buurt.

De hoge score van het cijfer 8.3 voor hun buurt, koesteren de bewoners en willen ze, vaak in goed overleg met de gemeente, minimaal behouden. Valt er dan nog wat te verbeteren waarvoor bewoners zich kunnen inzetten? De relatie met de gemeente is volgens het onderzoek verbeterd. Een mooi uitgangspunt om bijvoorbeeld de klimaat- en energieopgaven met de bewoners op te pakken. Constructieve partners voor de gemeente zijn de bewonersvereniging Schelle-Oldeneel die sociale initiatieven organiseert en Belangenvereniging Schellerdriehoek die zich al 30 jaar samen met de bewoners inzet voor een gezellige en leefbare buurt.

Uit: Wijkopgaven Stadsdeel Zuid 2017 – 2018

“Voor de langere termijn is de goede uitgangspositie van Zwolle-Zuid belangrijk om een basis te kunnen vormen voor de strategische opgaves die op dit deel van Zwolle betrekking hebben. Demografisch is de belangrijkste factor dat Zwolle-Zuid snel vergrijst. Voor de langere termijn vraagt dat de nodige aandacht, wat betreft zorg, aard van de huisvesting, locatie van voorzieningen en mix van bewonersgroepen. Tegelijkertijd is de weerbaarheid van kinderen en jongeren een zorg.”

Windesheim

Bewoners zijn trots op hun dorp, én op het hoge cijfer dat hun wijk krijgt: een 8.7. Dat cijfer hebben zij aan zichzelf te danken, want zij zijn gewend veel dingen zelf te regelen en naar elkaar om te kijken. Bewoners maken zich wel zorgen of Windesheim een fijne plek blijft om te wonen. Er liggen namelijk grote maatschappelijke opgaven zoals de energietransitie en de klimaatbeheersing. De mogelijke komst van windmolens in de buurt geeft dan ook spanningen tussen de bewoners, de gemeente en de energiebedrijven. Onder andere in de visie ‘Windesheim 2030” In de Visie voor Windesheim die samen met de bewoners is bepaald, zijn de belangrijkste toekomstscenario’s opgenomen. Het gaat dan bijvoorbeeld om het culturele erfgoed in de omgeving, en om de kracht van het verenigingsleven. Naast deze thema’s weten de bewoners ook genoeg tijd vrij te maken voor ontspanning. Elk jaar ontmoeten zij elkaar op het gezellige dorpsfeest of bij een van de activiteiten in of rond het dorpshuis De Molenkamp.

Buurt voor Buurt onderzoek 2018 wijkenmagazine | Stadsdeel Zuid

(13)

Zuid zet in op Groen & Gezond en Ontmoeten

en ontwikkelingen om te bepalen wat Zwolle-Zuid over vijf, tien jaar nodig heeft. “Wil je goede ontwikkelingen in gang zetten, moet je kijken wat het speelveld nu is, welke doelen je hebt en welke strategie nodig is om die doelen te bereiken.”

Groen & Gezond en Ontmoeten De stadsdeelmanager is helder: mooie ontwikkelingen zet je alleen in gang als je met elkaar afspreekt wat waardevol is voor het stadsdeel. En samen bespreekt - niet alleen met de wijkwerkers, maar ook met de wijkbewoners zelf - wie waar verantwoordelijk voor is of zich verantwoordelijk voelt. En bovendien zoveel mogelijk zoekt naar hoe fysieke en sociale factoren samen tot resultaat kunnen leiden.

Westerdiep legt aan de hand van de thema’s voor Zwolle Zuid uit wat daarmee bedoeld wordt. Die thema’s zijn Groen & Gezond en Ontmoeten. De stadsdeelmanager: “Eigenlijk zijn het drie thema’s die met elkaar samenhangen, maar Groen en Gezond hebben een hele directe koppeling met elkaar. Als je naar Zwolle Zuid kijkt, zowel naar de inrichting van de wijk als naar data over de wijk, zie je dat Zuid heel veel ‘groen’

in en rond de wijken heeft - parken, speelplekken - én dat gezondheid een aandachtspunt is. Denk dan aan de fysieke gezondheid van de wijkbewoners omdat Zuid bijvoorbeeld relatief veel te maken krijgt met vergrijzing. En tegelijkertijd moeten we aandacht hebben voor het mentale welzijn: onder meer de weerbaarheid van onze jeugd is zo’n zorg.

Onze opgave is nu dat we wijkbewoners, jong en oud, letterlijk en figuurlijk meer in beweging willen krijgen. Met name door meer gebruik te maken van de groene inrichting van de wijk. En als

wijkwerkers gaan we ze meehelpen om al dat groen beter te benutten. Door samen met de bewoners plannen te maken en te realiseren die hen verleiden om hun huizen uit te komen en in actie te komen.”

Teams

Dat zal de komende periode onder meer gebeuren via een groenplatform waar informatie, kennis en inzet uitgewisseld wordt rondom tuinen en groen. Lukt het niet (meer) om je tuin goed te onderhouden? Het groenteam denkt mee.

Zin om samen het parkje in de straat te pimpen? Het groenteam adviseert en weet vaak de weg naar geldpotjes.

Heb je een idee om de speeltuin te moderniseren? Het speeltuinteam - waarin kinderen zelf een prominente rol hebben - staat paraat.

Ontmoeten

“En al die acties op zichzelf zorgen natuurlijk ook weer voor nieuwe contacten van en met wijkbewoners”, vertelt de stadsdeelmanager. Die daarmee meteen het bruggetje maakt naar het derde samenhangende thema, ontmoeten. “Naast groen heeft Zwolle Zuid al een aantal hele mooie plekken in de wijk. Op locaties die goed verspreid in de verschillende buurten liggen. De Pol en de Stadkamer in het centraal gelegen winkelcentrum. Sportpark De Siggels tussen Ittersummerlanden en Ittersummerbroek en naast Oldenenelerbroek. Wijkcentrum SIO in Oud-Ittersum, Sportpark Jo van Marle bij Schelle en Oldeneel, de Schellerhoeve aan de rand van de IJsselzone.”

“En vergeet Rezet niet, ons centraal gelegen jongerencentrum”, zegt de stadsdeelmanager. “Een ontzettend belangrijke plek om onze jongeren op een laagdrempelige manier te bereiken.”

Al die accommodaties hebben nu al een belangrijke functie: vele bezoekers en vrijwilligers vinden er iets van hun gading,”

Data

Toch kan de lat altijd weer wat hoger.

Westerdiep: “Samen met de wijkwerkers gebruiken we meer en meer data om in kaart te krijgen hoe we zoveel mogelijk mensen iets waardevols kunnen bieden.

Data klinkt misschien wat kil, maar dat is het niet. We hebben erg veel gegevens, en als je die verstandig combineert en goed analyseert krijg je een beter beeld van hoe de wijk in elkaar steekt en wat mensen drijft. Die informatie is altijd aanleiding voor een goed gesprek met alle betrokkenen. Pas dan bepaal je met elkaar wat wijsheid is.”

Wijkaccommodaties

Die werkwijze leidt vaak tot nieuwe inzichten. En voor bijvoorbeeld

wijkaccommodaties betekent dat dat ze beter dan nu gebeurt in kunnen spelen op veranderende wensen uit de omliggende wijken. Westerdiep: “Wijkaccommodaties hebben een belangrijke functie om mensen te verleiden in actie te komen. Bij SVI wordt bijvoorbeeld heel goed gekeken welk aanbod voor bewoners in de omliggende wijken relevant is, om zo het proces van clubhuis naar buurthuis zinvol in te vullen. Binnen het thema ontmoeten is veel meer mogelijk om wijkbewoners met elkaar en de wijkwerkers in contact te brengen. Wat we binnen de thema’s groen en gezond samen met de bewoners in gang zetten leidt ook weer tot meer ontmoetingen. Zo versterken de drie thema’s elkaar en geven we heel concreet invulling aan deze belangrijke maar ook wat abstracte doelen. “

Uitnodiging aan bewoners

De thema’s voor Zwolle-Zuid zijn gevat in een diagram waarin ook de concrete acties en hun samenhang staan. “Iemand omschreef het plaatje onlangs als een huis: het staat stevig, er zijn allerlei kamers, de deuren tussen die kamers staan open, de trappen liggen er: een uitnodiging voor bewoners. Een prachtig beeld”, besluit de stadsdeelmanager.

Zwolle Zuid is een van de stadsdelen die prima scoren in het tweejaarlijkse Buurt voor Buurt-onderzoek. Veel wijkbewoners waarderen hun buurt en buren, er is veel tevredenheid. Zoveel

tevredenheid, dat het soms lastig is om noodzakelijke veranderingen in het stadsdeel in te zetten. “Mensen missen vandaag de dag nog wel eens de prikkel om te investeren in hun buurt en in elkaar. En dat is wel nodig om ook in de toekomst te blijven genieten van onze buurt”, betoogt stadsdeelmanager Serge Westerdiep.

Als stadsdeelmanager is Serge Westerdiep medeverantwoordelijk voor de ontwikkeling van Zwolle Zuid. “Maar dat klinkt wat abstract, he”, geeft Westerdiep zelf al aan. “Het gaat erom dat we de mooie dingen in Zuid herkennen en bewaren, en die het liefst ook nog inzetten om het stadsdeel nog aantrekkelijker te maken.”

De stadsdeelmanager doet dat door zijn kennis van de wijk, door zijn contacten daar én door het goed analyseren van trends wijkenmagazine | Stadsdeel Zuid

(14)

Het buitengeluk van wijkbeheerder Paulien ten Dam

belangrijk is voor de biodiversiteit. En niet onbelangrijk, groen werkt verkoelend.

Overigens staan bewoners open voor allerlei ideeën en vinden zij meestal een groene speeltuin met natuurlijke materialen veel aantrekkelijker.”

Klimaat en educatie

Doordat Paulien een wijk leert kennen en weet wat er speelt, kan zij ook ontwikkelingen aan elkaar verbinden.

“Veel scholen vergroenen met subsidie van de Provincie Overijssel hun speelplaats. Wij stimuleren dat, ook omdat de pleinen vaak na schooltijd door buurtkinderen worden gebruikt.

Basisschool Octopus is zo’n school en hier ligt een stuk gemeentegrond naast de school die tijdelijk door de school en in samenwerking met de buurt mag worden gebruikt. Het resultaat mag er zijn; een prachtig ontwerp voor deze tuin, de Octo-tuin. Als gemeente faciliteren we met tips over klimaatbeheersing, boomstammen als speelaanleiding, een afvalcontainer en wijkbudget. Nu heeft de school een prachtig educatief project waar uiteindelijk de hele buurt van kan gaan genieten.”

Buitengeluk

Uit het Buurt voor Buurtonderzoek blijkt dat de bewoners uit Geren minder tevreden over hun buurt zijn. “We werken in Zwolle-Zuid met drie verbeterthema’s:

groen, gezondheid en ontmoeten. Elke wijk is weer anders. Ik fiets daarom eerst eens door de buurt en doe zo indrukken en ideeën en op. Deze buurt kan wel wat groen gebruiken en misschien meer speelplekken. Samen met de communicatieadviseur bekijk ik dan hoe we deze bewoners het beste kunnen benaderen, want ook bewoners zijn verschillend. Is een bewonersbijeenkomst een goede manier of kunnen we beter een enquête houden of met een tent op het plein gaan staan? Hoe we de bewoners ook proberen te benaderen, ik wil in ieder geval van hen horen wat hun ideeën, behoeftes en wensen zijn. En dat is nog

maar het begin, want als er dan iets uitrolt, dan pakken we dat samen met de bewoners op.”

Paulien legt uit dat je met het vergroenen van een buurt je de drie thema’s bij de kop pakt. “Een groene buurt met ontmoetplekken, daar word je toch vrolijk van! Kinderen spelen er graag en bewoners leren elkaar beter kennen. Dat draagt allemaal bij aan hun gezondheid.

We zeggen dan ook wel dat wij werken aan het buitengeluk van bewoners.”

Kleine en grote initiatieven

“Het vergroenen van een buurt, de saamhorigheid in de straat verbeteren, of kinderen meer buiten laten spelen, kan ook met kleine ingrepen en initiatieven.

Met geveltuintjes en boomtuintjes knapt de straat al enorm op en is in een dag

gebeurd. Of een Kinderstraat. Voor een dag sluiten bewoners met materiaal van de gemeente de straat af en is de straat een speelstraat geworden waar kinderen veilig kunnen spelen. De dag sluiten bewoners dan vaak af met een straatbarbecue.”

Uitdaging

Paulien komt terug op het vergroenen van de wijk. “Door de ligging langs de IJssel, dicht bij het buitengebied en de vele buurtparken is Zwolle-Zuid een hele groene wijk. En met veel water. Helaas worden de watergangen weinig benut.

Wat zou het mooi zijn als meer bewoners met een bootje door de wijk varen. Dan bekijk je Zwolle-Zuid eens van een hele andere kant en zie je dat ik wijkbeheerder ben van een heel mooi stadsdeel.”

www.zwolle.nl/buurtinitiatief

Ze is een ervaren wijkbeheer- der, maar nieuw in Zwolle-Zuid en Windesheim. Hoe leert zij de wijken en haar bewoners ken- nen? “Ik bekijk bijvoorbeeld de verbeterplannen voor de wijk en maak kennis met wijkpart- ners en buurtcontactpersonen.

Of ik stap op de fiets, kijk om mij heen en maak een praatje met bewoners”, aldus wijkbe- heerder Paulien te Dam.

Paulien heeft sinds haar komst naar Zuid niet stilgezeten. De kennismaking ging als vanzelf. “Ik werd bijvoorbeeld al snel uitgenodigd door een buurtvereniging en hoorde ik wat er in de buurt speelt waarin we kunnen samenwerken. In Sellekamp wordt de parkeerplaats vernieuwd en zo kreeg ik automatisch contact met een aantal bewoners en ondernemers en maken we plannen voor het vergroenen van hun buurt.”

Op de vraag wat haar werk precies inhoudt, antwoordt ze: “Mijn belangrijkste taak is om de leefbaarheid in de wijk te verbeteren en bewonersinitiatieven te ondersteunen. De naam wijkbeheerder geeft eigenlijk een verkeerde indruk van wat ik doe. Ik bemoei me niet met stoeptegels die verkeerd liggen of heggen die gesnoeid moeten worden; daarvoor

zijn andere collega’s verantwoordelijk.”

Paulien nuanceert haar opmerking: “Ik krijg wel eens telefoontjes van bewoners met een melding dat er iets kapot is.

Dat kan ook een kans zijn. Stel dat een bewoner belt over een kapotte glijbaan.

Dan kunnen we die repareren, maar we kunnen ons ook de vragen stellen:

voldoet die speeltuin nog wel aan de eisen van deze tijd en aan de behoeftes van kinderen, en wanneer staat deze speeltuin gepland voor onderhoud?”

Bewonersinitiatief

Paulien schets de gang van zaken:

“We halen de kapotte glijbaan weg en vervroegen eventueel het geplande onderhoud. Ik stel wat vragen aan de beller: of de speeltuin veel wordt gebruikt, welke kinderen er spelen, of het een ontmoetplek is voor de buurt enzovoort. Ik pols of bewoners actief zouden willen bijdragen aan vernieuwing van de speeltuin en wie het voortouw zou kunnen nemen. Vervolgens plannen we een bewonersbijeenkomst. We trekken samen op, maar de bewoners zijn aan zet. Wij faciliteren en ondersteunen hen met bijvoorbeeld kennis van planten, met menskracht, materiaal of een financiële bijdrage.”

Wijkopgaven versus bewonersideeën

Paulien legt uit dat er wel voorwaarden en verwachtingen zijn: ”Wij hebben als gemeente ook een opdracht en een verantwoordelijkheid. Of zoals wij dat ook wel noemen: een wijkopgave. We kampen steeds vaker met wateroverlast na hevige regenbuien. Als bewoners een betegelde speeltuin willen, dan brengen we ze met goede argumenten op andere gedachten.

Met meer grond wordt regenwater namelijk sneller afgevoerd en groen trekt bovendien insecten en vogels aan wat

Zwolle-Zuid vanaf het water

Wist je dat je in Zwolle-Zuid tientallen kilometers kan kanovaren? In ons stadsdeel - let maar eens op - ligt ontzettend veel water. Da’s nuttig, want door de klimaatveranderingen is water in de wijk noodzakelijk: om hoosbuien op te kunnen vangen, maar ook om voor verkoeling te zorgen op hete dagen.

En het is ook nog eens leuk, omdat het water mogelijkheden biedt om letterlijk en figuurlijk in beweging te komen.

Bijvoorbeeld door te kanoën. Vanaf het water kijk je met hele andere ogen naar je buurt, en naar alle flora en fauna die we hebben in Zuid. Dat kan ook onder begeleiding van Wilko Damstra van www.kanovarenzwolle.nl.

Wijkbudget Premie op Actie

De gemeente stimuleert bewoners met een financiële bijdrage om initiatieven te ontplooien die de straat of buurt een opkikker geven. Dat kunnen sociale initiatieven zijn zoals het organiseren van een muziekavond met muzikanten uit de wijk of het verbeteren van de buitenruimte met bloemen en planten. Voor kleine en eenmalige initiatieven is er de Premie op Actie.

www.zwolle.nl/premie-voor-buurtintiatieven wijkenmagazine | Stadsdeel Zuid

(15)

Gebiedstafel Windesheim

Windesheim is een zelfbewuste gemeenschap. Vier jaar geleden al kwamen de Windesheimers een aantal malen samen om na te denken over welke zaken voor het dorp belangrijk zijn. De inzet: versterk de gemeenschap om ook in toekomst een fijne plek om te wonen te zijn.

Thema’s

Onder de noemer ‘Windesheim 2030’

werden een aantal thema’s en acties be- noemd die als speerpunt gezien worden door de mensen uit Windesheim voor hun dorp. Het herintroduceren van het dorpsfeest was zo’n initiatief: door het evenement weer elk jaar te houden, leren de Windesheimers elkaar opnieuw en wat beter kennen, maar komen bijvoorbeeld ook oud-bewoners even terug om bij te kletsen.

Het thema vervoer is een ander aandachtspunt dat uit ‘Windesheim 2030’

naar voren is gekomen. De buslijn tussen Zwolle en Olst en Deventer is een belangrijke manier om mobiel te blijven voor met name oudere en jonge Windesheimers, maar dreigt periodiek te verdwijnen. Andere thema’s die duidelijk uit het gezamenlijke denkproces van de Windesheimers naar voren kwamen, zijn onder meer de waarde van het verenigingsleven en van de basisschool voor de

leefbaarheid. Ook de cultuur-historische waarde van het dorp en het gebied erom heen wordt belangrijk gevonden.

Omgevingsvisie

Nu de gemeente nadenkt over hoe Zwolle inclusief de omgeving zich de komende decennia zou kunnen en moeten ontwikkelen - de zogenoemde Omgevingsvisie - komt het zelfbewustzijn van Windesheim het dorp van pas. Al vele jaren vertegen- woordigt Plaatselijk Belang Windesheim een flink deel van de inwoners van het dorp. Nu de gemeente in en om de stad ook in kaart brengt welke mogelijkheden er zijn om naar meer duurzame energie te gaan, is de Stichting Landschapsbe- langen Harculo-Windesheim-Herxen opgericht om namens betrokken streek- bewoners kritisch mee te denken.

Met de stichting en Plaatselijk Belang is de gemeente het gesprek over de (toekomst)visie op dit deel van Zwolle aange- gaan met de inwoners van het gebied ten zuidoosten van de stad. ‘Boeren, burgers en buitenlui’ kwamen in de zomer van 2019 bij elkaar in het dorpshuis van Windesheim om ideeën en beelden uit te wisselen over de toekomst van de streek, in relatie tot de verdere ontwikkeling van de stad. Arjen Vedder, die als planoloog het proces rondom de Omgevingsvisie be-

geleidt: “We maken de visie op Zwolle natuurlijk zoveel mogelijk mét de inwoners, ondernemers en belangenorganisaties van de stad. De bijeenkomst in Windes- heim was daar een mooi voorbeeld van.

Het ging over meer dan alleen het eigen belang. We zijn bewust niet alleen over het gebied rondom Herxen en Windes- heim in gesprek gegaan, maar hebben ook gekeken hoe er elders in en om Zwol- le met vragen als woningbouw of groot- schalige energie wordt omgegaan. Door de opbrengst van de gesprekken tijdens de bijeenkomst in Windesheim kunnen we lastige keuzes en dilemma’s beter voor het voetlicht brengen en uiteindelijk een betere Omgevingsvisie maken.”

Tijdens de avond kwam onder meer op tafel dat Windesheim en Herxen ver- keersveiligheid, woningbouw en (de lusten en lasten van de) energietransitie als belangrijke thema’s ziet voor de eigen leefbaarheid.

Groen is niet niks. Sterker, het is een van de waardevolle pijlers voor Zwolle-Zuid:

het stadsdeel heeft veel groen in en om de wijken. In het grootste groene gebied, ten oosten van Zwolle-Zuid ligt nog een bijzondere kern van ons stadsdeel. Het dorp Windesheim koestert de natuurwaarde van de groene omgeving, net zoals de dorpsbewoners trots zijn op het culturele erfgoed in de buurt. De vraag: kan en moet je dat groen beter benutten?

Waar een klein dorp groot in is

De spil in de vele –serieuze én gezellige- activiteiten die in ‘het dorp’ Windesheim worden georganiseerd is de Vereniging voor Plaatselijk Belang Windesheim.

In 2021 gaat de Omgevingswet in. Deze wet gaat over de leef- en woonomgeving van iedereen. Daarom staat in de wet dat bewoners meer zeggenschap moeten krijgen over hun wijk en stad.

Bij aanpassingen in de buurt, zoals een nieuwe, groene inrichting van een straat, is de tijd voorbij dat bewoners een brief kregen met alleen een mede- deling. Op de manier die bij bewoners past, krijgen zij de kans om mee te denken over hun woon- en leefomgeving. Met een rapworkshop, een bewonersbijeenkomst of bijvoorbeeld tijdens een wijkfestival denken bewoners mee over de toekomst van hun wijk.

(16)

Jong en oud in beweging door Marsbosroute

De route is een mooi voorbeeld van

‘synergie’: het laat zien hoe door de ideeën en inzet van een aantal betrokkenen iets moois tot stand kan komen. Het idee voor een beweegroute leefde al bij Het Zand: zo’n route zou voor cliënten en hun familie een mooie manier zijn om meer te genieten van het bos rond de instelling.

Tegelijkertijd bleek uit gesprekken van de instelling met de wijkmanager van de gemeente dat Het Zand graag meer wilde met de omliggende wijken. De wijkmanager zocht juist naar manieren om de wijk Gerenbroek en de centraal gelegen basisschool daar mee te nemen in de inzet op vitale buurten. Het idee van een beweegroute - bedacht door oud-medewerker van Het Zand Magda Mali – bood die mogelijkheid:

de route zou het Marsbos naast de wijk op een uitdagende manier verbinden met de school. Verbindingen tussen twee accommodaties, de school en de instelling, zouden versterkt worden.

En – het belangrijkste – de beweegroute brengt mensen in beweging en in contact met elkaar.

Groen & Gezond en Ontmoeten De route en de realisatie ervan maakt perfect duidelijk hoe de thema’s Groen &

Gezond en Ontmoeten elkaar versterken in Zwolle-Zuid. Anders dan vaak bij beweegroutes elders is in Zuid gekozen voor routebordjes die door de gebruikers zélf ontworpen zijn. Tijdens een aantal workshops hebben de leerlingen van De Marshof en de bewoners van Het Zand gezamenlijk bedacht en getekend wat er op de borden moest staan. Het werden dieren die in het Marsbos leven.

Volg de dierenbordjes

Wie de bordjes volgt van de route - die meer dan een kilometer lang is - leert van

elke bordje iets over het bos. Bovendien bedachten de kinderen en ouderen voor elk bordje beweegoefeningen die betrekking hebben op de afgebeeld dieren. Zo combineren de bordjes het nuttige met het aangename, en wordt je niet alleen fitter van het lopen van de route maar ook nog wijzer.

Samenwerken en doorzetten loont Door de gekozen aanpak zorgde het proces rond de beweegroute al voor de officiële opening van het pad deze zomer voor actie en verbinding. Moniek Beltman, projectcoördinator van Het Zand: “Je weet niet zo goed wat je moet verwachten als je begint met plannen maken. En hoewel we best wat aanloop nodig hadden, vind ik dat we gezamenlijk steeds in goed overleg ons plan verder hebben gebracht. Geld is altijd een factor, maar nog belangrijker vind ik dat iedereen gewoon geloofde in het concept van een beweegroute. Daarom zijn we ook doorgegaan toen een subsidieaanvraag niet gehonoreerd werd. En toen we duidelijk konden maken dat dit echt een route is van en voor de mensen in de

wijk, werd er alsnog subsidie toegekend.

En konden we de route die we sowieso al gingen realiseren verdubbelen. Kortom:

samenwerken en doorzetten loont!”

Initiator Magda Mali, die nu beroepsmatig routes als die in Zwolle-Zuid realiseert:

“Wil je dingen voor elkaar krijgen, moet je eerst voor draagvlak zorgen bij betrokken partijen zodat het een gezamenlijk project wordt. Daarnaast is de verbinding tussen jong en oud zoals in Zwolle echt prachtig om te zien. De opening vond ik echt een feestje.”

Tijdens het maken van het plan is ook SportService Zwolle aangehaakt. Juist om vooraf al te borgen dat de nieuwe route niet alleen door passanten en Zandbewoners gebruikt zou worden maar ook structureel tijdens de gymnastieklessen van De Marshof en andere scholen in Zuid.

De route verbindt

En zo is in Zwolle-Zuid een al eerder bedacht concept - kinderbeweegroutes bestaan al een aantal jaren in Nederland - verder gebracht. Bijvoorbeeld door bewust in te zetten op de combinatie van ouderen en kinderen bij de ontwikkeling van de route. En door meteen na te denken over hoe de route goed gebruikt kan worden.

Door de route letterlijk én figuurlijk een verbinding te laten zijn: “Wat mij betreft is de beweegroute tussen de school en het zorgspectrum een perfect voorbeeld hoe we onze thema’s Groen & Gezond en Ontmoeten praktisch vorm geven”, besluit Serge Westerdiep, stadsdeelmanager.

Artikel Stentor Beweegroute Marsbos Video Beweegroute verbindt school, wijk en Het Zand

Hoe krijg je een wijk in beweging? Op die vraag vinden de wijkwerkers in Zwolle-Zuid samen met de wijkbewoners steeds beter een antwoord. Een vitale wijk betekent in Zuid niet alleen dat mensen als het even kan kiezen voor een gezonde manier van leven. De beweging zit ‘m ook in het sámen bedenken en realiseren van buurtprojecten die daaraan bijdragen. De beweegroute van Zorgspectrum Het Zand naar Openbaar Kindcentrum De Marshof in de wijk Gerenbroek en terug is daar een prachtig voorbeeld van.

(17)

De Wereld Draait Door in Zwolle-Zuid

Het wijkfestival is een van de manieren waarop in Zwolle-Zuid geprobeerd geëxperimenteerd wordt in het betrekken van zoveel mogelijke wijkbewoners en andere betrokkenen bij zaken die van belang zijn voor de wijk, nu en in de toekomst. Om ook in gesprek te komen met wijkbewoners die normaliter niet afkomen op inloopbijeenkomsten en informatieavonden is een wijkfestival in eerste instantie ‘aangenaam’ en tegelijkertijd ‘nuttig’.

“Ik noem dat de De Wereld Draait Door-formule”, zegt stadsdeelmanager Serge Westerdiep: “We bieden vermaak en je steekt er ook nog wat van op!

Want tijdens de wijkfestivals is door de wijkorganisaties die meehielpen met het bedenken van het festival steeds goed nagedacht over de formule.

Welke doelgroepen willen we bereiken, welke activiteiten spreken hen aan, hoe proberen we ze ook ná het festival betrokken te houden - dat soort vragen.”

Divers

Het leidde tot een divers aanbod aan activiteiten tijdens de festivals.

Zo was er een rapworkshop met de

gasten van De Fakkelteit, was er een talentenjacht, maakte het Waterschap met een waterbak voor kinderen inzichtelijk hoe ook Zuid droge voeten kan houden bij klimaatveranderingen, was er een obstacle-runbaan en werd het wijkschilderij van ‘Zwolle- Zuid in de toekomst’ in de verf gezet.

Centraal tijdens elk wijkfestival staat de informatiemarkt van wijkorganisaties, zodat bezoekers helder krijgen voor welke vraag ze bij wie in de wijk terecht kunnen en hoe groot het aanbod aan activiteiten en ondersteuning (al) is. Eten en drinken hoort er natuurlijk ook bij.

Resultaat

De stadsdeelmanager: “Al die activiteiten leveren uiteindelijk ook wat op. Tijdens de rapworkshop hebben jongeren nagedacht en teksten gemaakt over hún wijk van de toekomst. De hindernisbaan past bij onze inzet op een gezonde leefstijl en laat zien dat bewegen ook gewoon leuk is. En de talentenjacht zet kinderen en jongeren in hun kracht en past bij onze focus op weerbaarheid. Veel activiteiten voor de jongste wijkbewoners, ja”, zegt Westerdiep: “Omdat we hun mening belangrijk vinden maar het vaak lastig

is ze te betrekken. Maar ook omdat hun ouders vaak wel meekomen en dan ook meedoen. Kinderen zijn vaak een factor voor mensen om ook in actie te komen.”

Het eerste wijkfestival was daarom ook in en rond wijkcentrum SIO. Op een woensdag van vier uur ’s middags tot acht uur ’s avonds – inclusief springkussen en dierenboerderij. “Zodat ouders met jonge kinderen er terecht konden, maar in de vooravond ook mensen die overdag nog aan het werk waren.”

De tweede editie van het festival was aanzienlijk omvangrijker. Op een nieuwe locatie. De stadsdeelmanager vertelt:

“Na het eerste wijkfestival wilden we – natuurlijk – meer. Dat kon in het hart van de wijk, het winkelcentrum aan de Van der Capellenstraat. Daar hebben we met wijkcentrum De Pol en het wijkfiliaal van De Stadkamer een mooie combinatie van wijkvoorzieningen. Voor het festival bij het winkelcentrum werd juist gekozen voor de zaterdagmiddag:

door de informatiemarkt in de dan drukke winkelstraten te houden werden vele duizenden wijkbewoners bereikt.”

Video Wijkfestival Zwolle-Zuid

Een feestje. Dat is meestal niet het beeld dat mensen hebben van bijeenkomsten waarop over hun ‘leefomgeving’ wordt gesproken. Goed, inloopavonden of wijkfora waar gezamenlijk wordt nagedacht over de toekomst van de buurt leveren vaak wel veel op maar zijn niet altijd even sprankelend. Daarom is de afgelopen jaren in Zwolle-Zuid geëxperimenteerd met een wijkfestival om de goede zaken in de wijk voor het voetlicht te brengen en gezamenlijk na te denken over wat beter kan.

Het Verhaal van Zwolle-Zuid

De beide festivals waren goede gelegen- heden om de eigen facebookpagina voor Zwolle-Zuid onder de aandacht te brengen, Het Verhaal van Zwolle-Zuid.

Mede door de festivals, waarover ook veel geschreven is op Het Verhaal van Zwolle- Zuid kent dat communicatiekanaal nu vele vaste volgers.

“Facebook is een praatje én een plaatje:

het dwingt ons om ook beeldend te denken”, legt de stadsdeelmanager uit. Een mooi voorbeeld daarvan is de fotocollage die hij maakte voor het wijkfestival: “In ons vaak hebben we het vaak over ‘placemaking’: hoe creëren we plekken waar je graag komt. Om het

belang van een goede programmering op de juiste plek te laten zien, hebben we drie foto’s naast elkaar gezet in de buurt van De Pol net voor en tijdens het festival.

Dat beeld maakt perfect duidelijk hoe belangrijk het is mensen uit hun huis te krijgen en met elkaar in contact te brengen.”

(18)

Een kleurrijke ideeënbus van 2x4 vierkante meter

Wijkschilderij

Moeten er wel nieuwe woningen bijkomen in Zwolle-Zuid? En waar dan? Daar valt natuurlijk het nodige over te bespreken met elkaar. En dat is ook precies de bedoeling van het wijkschilderij. Het schilderij, gemaakt door kunstenaar Jeroen van Doornik, is de afgelopen periode op veel plekken in de wijk neergezet om gesprekken op gang te brengen over hoe Zwolle-Zuid zich zou kunnen of moeten ontwikkelen.

Bijvoorbeeld in de Stadkamer, waar leerlingen van basisschool De IJsselhof samen met wijkwethouder Michiel van Willigen het schilderij officieel onthulden.

De scholieren hadden zelf al volop ideeën over wat zij belangrijk vinden in de wijk.

Genoeg plek om te spelen bijvoorbeeld.

Maar ook fijne, veilige routes. Een ideeënbus naast het schilderij leverde in de weken daarna vele reacties op van bezoekers over hoe zij Zuid zien.

In gesprek met jongeren

Ook de bezoekers van jongerencentrum Rezet hadden veel te vertellen over hun leefomgeving. Kunstenaar Jeroen van Doornik ging er samen met stadsdeelmanager Serge Westerdiep in gesprek met de bezoekers. Plekken als een stadsstrand zijn belangrijk, lieten de jongeren weten, maar een mooie plek alleen is niet genoeg: het is ook belangrijk dat je er mensen ontmoet die - om de taal van de jongeren zelf maar te gebruiken - ‘chill’ zijn. Maar ook dat er wel wat doen is.

Zoveel mogelijk mensen bereiken De stadsdeelmanager is enthousiast over de inzet van het schilderij. “We zoeken altijd naar manieren om zoveel mogelijk mensen te bereiken en te betrekken bij gesprekken over en acties in de wijk.

Verbeelding.

Dat was letterlijk en figuurlijk het doel van het wijkschilderij van Zwolle-Zuid.

Een bontgekleurd paneel van ruim twee bij vier meter waarop ‘de wijk van de toekomst’ is te zien. Een toekomst die ingekleurd is door de wijkbewoners zelf, met bijvoorbeeld een stadsstrand aan de IJssel, veel ruimte om te recreëren en meer hoogbouw.

Zeker als je groepen wil bereiken die normaliter niet naar meer traditionele wijkgesprekken komen. Bijvoorbeeld de jeugd, of tweeverdieners met kinderen die vaak andere prioriteiten stellen in hun tijdsverdeling. Met het wijkschilderij zijn we naar plekken gegaan waar die groepen wel komen. Bijvoorbeeld in het jongerencentrum, of op zaterdag in het winkelcentrum. Het enorme schilderij trekt de aandacht, mensen reageren en je hebt een gesprek.”

Durf te dromen

Ook het maken van het wijkschilderij stond in het teken van interactie, om zoveel mogelijk verschillende ideeën en meningen te betrekken. Kunstenaar Van Doornik, zelf woonachtig in Zuid, stond centraal tijdens het laatste wijkfestival:

gedurende het evenement vulde het lege schilderij zich met letterlijk en figuurlijk kleurrijke voorstellen van de festivalbezoekers.

Westerdiep: “Bij alles wat we doen proberen we mensen te verleiden mee te doen en mee te denken. Soms kan dat het beste door inhoudelijk de diepte in te gaan. Maar het is ook belangrijk dat iedereen mee kan doen, en dan is verbeelding belangrijk. En soms lukt het om een combinatie te vinden. Bij het wijkschilderij is dat goed gelukt: het is een makkelijke manier om contact te leggen en in gesprek te komen.

Die gesprekken zelf duurden soms wel een half uur omdat mensen echt begeesterd raken. Het schilderij heeft ook een symbolische boodschap: durf te dromen. Overigens denk ik dat veel van de onderwerpen die op het schilderij zijn terechtgekomen ook echt een plek kunnen krijgen in de wijk van de toekomst.”