• No results found

elastingen een beetje)

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "elastingen een beetje) "

Copied!
16
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

Informatie- en opinieblad voor actieve SP-leden /

Verschijnt12keer per jaar, derde jaargang nummer , 18 augustus 2001

0

• •

a 1ser1n

emeente-

elastingen een beetje)

1aar draagkracht

stop niet bij invoering

zomerschoolexcursie:

Glaxo kan ons

nog meer vertellen

Weet wat je eet

(2)

2

Weergoden en gastdocenten

Dat de Zomerschool 2001 een succes werd, is voor een deel te danken aan de weergoden. Die zorgden voor een zonover- goten week op de Veluwe, met als toetje een schitterend nachtelijk onweer, vol bliksem en donder, dat we konden gade- slaan onder de luxe veranda van De Grote Beer in de bossen van Apeldoorn. Gedu- rende de week konden onze Zomerschool- deelnemers de Veluwe per fiets en te voet verkennen en 's ochtends, 's middags en 's nachts kennis maken met de vele ge- zichten van het grootste aaneengesloten bosgebied van West-Europa (zegt de fol- der).

Dat de Zomerschool 2001 een succes werd, was echter vooral ook te danken aan de inzet en motivatie van de cursisten - van wie de jongste 'al' 15 was en de oudste 'nog' geen 65. Bij temperaturen van boven de 25 graden hielden zij hun hoofd bij de vele gast-en werkcolleges, wat door onze gastdocenten hogelijk ge- waardeerd werd. We hadden een overigens een prachtige keur aan docenten: een boer, een polemoloog, enkele journalisten, een schaapsherder, een epidemioloog, een Kamerlid, een museumdirecteur, een milieuspeurder.

Dat ze Zomerschool 2001 een succes werd, kwam ook omdat het centrale thema 'Is alles te koop?' overal te herkennen is.

Of we het nu hadden over voedsel of na- tuur, gezondheid of cultuur, veiligheid of arbeid- niet de waarde voor de samen- leving maar de mogelijke winst voor een enkeling lijkt overal de boventoon te voe- ren. Zo wordt de mens steeds meer een homo economicus, een calculerende bur- ger, uit op zijn eigen belang, zonder oog voor het algemeen belang. Niet omdat hij van nature zo is, maar door de omstandig- heden zo gemaakt wordt. De conclusie van de cursisten van de Zomerschool 2001:

laten we nog meer tegengas geven aan dat mensbeeld en óns alternatief propageren:

Heel de mens!

Welgemeende tip: zorg dat je er bij bent in de zomer van 2002!

... ~r ... · -lf'il'4-r

Kamerleden en andere SP'ers schrijven regelmatig interessante opinie-artikelen in dag- en vakbladen. Spanning geeft in elke uitga- ve een overzicht van de recente opinies. De artikelen zelf kun je vinden op Internet (http:j jwww.sp.nljpartij/theoriejopinies) Je kunt ze ook telefonisch bestellen bij Jolanda Bottse en Marga Berendse (010 243 55 55). Noem dan wel het codenummer van het artikel dat je wilt hebben.

ROOD-meeting

2 september, Oss

Partijraad

8 september, Amersfoort

Helpende Hand- workshops

15 september, Amersfoort

Festival Tomaat

16 september, Heeswijk-Dinther

Open Kamerdag

15 december, Den Haag

Verkiezingscangres

19 januari 2002, Den Bosch

Spanning

Spanning verschijnt 12 keer per jaar en is bestemd voor actieve SP-leden. De afdelingen van de SP beslissen wie het blad toegestuurd krijgen. Aan- en afmelden van abonnees:

schriftelijk bij de SP-administratie:

Vijverhofstraat 65, 3032 SC Rotterdam.

Fax (010) 243 55 66.

e-mail: administratie@sp.nl Spanning wordt uitgegeven onder verantwoor-

delijkheid van het Partijbestuur van de SP. Eindredactie: Peter Verschuren. Redactie- adres: Vijverhofstraat 65, 3032 SC Rotterdam

telefoon (010) 243 55 31 fax (010) 243 55 65, e-mail: spanning@sp.nl

Spanning 18 augustus 2001

Wapenhandel met Israël is ongewenst Harry van Bommel, 8 juli 2001

Gezien de spanning tussen Israël en de Palestijnse Autoriteit en de opstelling van de Israëlische regering, is een slechter moment om de Israëlische defensie-indus- trie te stimuleren met een grote

aankoop nauwelijks denkbaar.

De NS maken er een puinhoop van Harry van Bommel en Nico Schouten, 12 juli 2001, UN

Miu@

Terwijl de minister en Huisinga over straat rollen, staat de reiziger op het perron. Als de trein al rijdt, is hij overvol. In de treinen is het vaak een troep. De dienstverlening holt achteruit en de kans op

ongelukken op het spoor neemt toe.

Argumenten tegen globalisering belangrijker dan beelden rellen

Harry van Bommel, 19 juli 2001, Rotterdams Dagblad

Geschreven in de aanloop naar de demon- straties tegen de GS-top in Genua. Van Bommel legt uit dat het van groot belang is, dat juist vreedzame activisten het • • •

beeld bepalen.

Mijnf@

Lees ook Harry's Genuadagboek http://www.sp.nl/genua

De huidige weg van de WVG is een doodlopende Henk van Gerven, Binnenlands bestuur 15 juni 2001

Het is grondig mis met de Wet Voorzieningen Gehandicapten.

(3)

dministratiekosten huurcontract? Terugvragen!

Hlet aangaan van een huurover- Qlenkomst behoort tot de norma- l bedrijfsvoering van de ver- huurder. De kosten ervan mo- gnn dus niet apart in rekening

~bracht worden bij de huur- ders. Dat vinden de Kanton- nochters en de Huurcommissie im Groningen. Twee grote wo- mmgcorporaties in de stad Gro- mmgen blijven echter admini- sttratiekosten vragen voor het

\huurcontract: respectievelijk 50 en 35 gulden. Nadat de Huur- a:ommissie onlangs opnieuw

<een huurder in het gelijk stelde cdie de kosten aanvocht, was voor de SP de maat vol. Alle huurders van de betrokken wo- ningstichtingen krijgen binnen-

~ rt een 'Terugvraagkaart' in de lvrievenbus, waarmee ze de be- û.'l\ó.e administratiekosten kun- men terugvragen. De kaarten

zijn gericht aan de verhuurder, maar moeten opgestuurd worden naar het SP-kantoor. Gronings Hulpdienst-coördinator Rosita van Gijlswijk: 'We willen er een gezamenlijke actie van maken, om zoveel mogelijk druk te zet- ten. Daarom willen we ook we- ten wie de kaart insturen, zodat we die mensen verder kunnen or- ganiseren als dat nodig mocht zijn.'

In het verleden was het bijvoor- beeld de afdeling die Heerlen die veel huurders bijstond bij het te- rugvragen van onterechte con- tractkosten. Speelt dit probleem in meer plaatsen? Van Gijlswijk:

'Ongetwijfeld. Afdelingen doen er volgens mij goed aan eens uit te zoeken hoe het in hun plaats zit. Daarbij moeten ze wel besef- fen dat niet alle Huurcommissies en alle Kantonrechters hetzelfde

oordelen. Voordat je de verhuur- der aanpakt, moet je dus wel eerst bij de Huurcommissie in jouw gebied navragen wat het beleid is.'

Info: Rosita van Gijlswijk, (010) 243 55 64.

Wijkvisie? Luister eerst naar de mensen!

Bij het maken van een wijkvisie moet je de men- sen goed betrekken. Vanuit dat standpunt hield de afdeling Rotterdam in de wijk Het Lage Land (stadsdeel Prins Alexander) zelf een enquête. 'De . gemeente is al lang bezig met de wijkvisie, maar

Lobbyen voor verbetering ehandicaptenvervoer

vroeg de mensen eerst helemaal niets,' vertelt af- delingsvoorzitter Geertje Boekhoudt. 'Vervolgens mochten groepjes bewoners hun mening laten ho- ren op info-avonden, maar daar riepen degenen met de grootste mond wat ze vonden en kwam de rest niet aan bod. Van de wijk is een deel inmiddels gerenoveerd; volgens de wijkvisie moet de rest grotendeels gesloopt worden. Uit onze enquête blijkt dat de bewoners geen flauw idee hebben waar ze naar toe moeten als hun woningen gesloopt wor- den. Er is geen alternatief! Samen met de mensen vinden wij daarom dat ook de rest van de wijk gere- noveerd moet worden.'

Info: Geertje Boekhoudt (OIO) 420 55 5I.

Ut strijd van de SP-afdelingen

Vllor een betere uitvoering van

<h Wet Voorzieningen Gehandi-

capten heeft de afgelopen jaren gltlèid tot een stroom van klach- tenweken, rapporten en acties, al dan niet met geraniums. De all:leling Eindhoven voegde er kort voor de zomervakantie een IUÎ.'!uw middel aan toe. In een àchtenweek waren 838 reae-

liiJS binnengekomen, waaronder

\ el schrijnende verhalen over ilet Centraal Vraagafhankelijk ervoer (CVV). De afdeling concludeerde dat de beste op-

w

sing is dat de mensen de keu-

ze krijgen om de oude indivi- duele regeling weer terug te vra- gen. Maar ze besefte dat dit on- mogelijk was gezien de politie- ke situatie. 'En er moest ge- woon wat gebeuren', legt afde- lingsvoorzitter Willernieke Arts uit. 'We wilden dat de mensen er echt wat mee opschieten dat ze aan onze klachtenweek heb- ben meegedaan' Dus werd be- sloten een initiatiefraadsvoor- stel te maken met daarin een aantal haalbare verbeteringen:

stellen van de wachttijd op maximaal een kwartier, de reis- tijd op maximaal drie kwartier

en de wachttijd aan de telefoon op maximaal vijf minuten.

Daarnaast bijvoorbeeld invoe- ring van een onafhankelijke klachtencommissie en een beter protocol voor de keuring van de WVO-aanvragers. Het voorstel werd ingediend, en vervolgens werd het besluit genomen om te gaan lobbyen. Vertegenwoordi- gers van het CVV-cornité (op- gericht op initiatief van de SP, maar met mensen uit elke poli- tieke hoek) gingen praten met alle politieke partijen. 'Arts: 'In de gesprekken bleek begrip voor de problemen en tot op ze-

Spanninge18 augustus 2001

kere hoogte ook instemming met de voorstellen. Alleen het CDA reageerde bot 'We hebben geen behoefte aan een gesprek, we we- ten wel wie erachter zit.' Voor een conclusie of deze aan- pak echt werkt, is het nog te vroeg. Arts: 'Eind augustus zul- len ons voorstel en de reactie erop van het college in een raads- commissie besproken worden.

Dan weten we wat het oplevert.

Maar in ieder geval hebben we de CVV-klachten écht op de poli- tieke agenda gekregen.'

Info: Willemieke Arts (040) 245 48 79.

3

(4)

Actie tegen afbraak postkantoren

PTT-post heeft het boven ver- wachting goed gedaan, bleek bij de presentatie van de half- jaar-cijfers op 9 augustus. Toch

gaat de service de komende ja- ren hard achteruit: het totaal aantal verkooppunten zal welis- waar toenemen (van 2200 naar

.t

Een keuze van het Afdelingsteam uit de vele tips, trucs en te volgen voorbeelden in de maandelijkse afdelingsverslagen.

Op vijf de afdeling VALKENBURG die na het succes van vorig jaar dit jaar opnieuw op de autoloze zaterdag (22 september) een straat- speeldag voor kinderen gaat organiseren.

De vierde plek is voor DE BILT, die het idee van Valkenburg van vorig jaar heeft overgeno- men en samen met een buurthuis ook straat- activiteiten voor kinderen gaat organiseren op 22 september.

Op drie staat de afdeling GRONINGEN, die na de G8-top in Genua meteen de telefoon pakte en Harry van Bommel uitnodigde voor een openbare avond onder het motto 'Verbreed Genua'.

Als tweede is de raadsfractie van BREDA geëindigd, die een koffer met drie flessen wijn kreeg. Ze consumeerde de drank niet zelf, maar stelde hem ter beschikking aan een bejaardenbingo. Bingo!, reageerden de bejaarden, goed idee van de SP.

En op plaats één TILBURG, die met 5000 handtekeningen succesvol actie voerde voor het behoud van de 'piekbus'. Resultaat: de piekbus blijft. Schaduwzijde: hij wordt in 2003 wel de 'eurobus'.

tot servicepunten

3100), maar daarvan zullen er veel zijn die geen volledig as- sortiment bieden. De 3100 'postkantoren' in 2005 zullen bestaan uit 800 vestigingen met een volledig assortiment, 1300 met een beperkt assortiment (geen stortingsmogelijkheden, maar misschien wel geld-opna- memogelijkheden) en 1000 ver- kooppunten, waar postzegels, briefkaarten en telefoonkaarten te krijgen zijn. (Dan praten we dus over een schap in een win- kel.)

De omzetting van postkantoren in servicepunten zal geleidelijk verlopen, afhankelijk van wan- neer het huidige contract af- loopt. Duidelijk is, dat het ver- dwijnen van een postkantoor uit een dorp of een wijk tot proble- men leidt. Dat er misschien wel twee servicepunten voor in de plaats komen, doet daar niets aan af. Reden dus voor de SP- afdelingen om alert te zijn, en de bewoners te steunen in hun eis tot behoud van het 'echte' postkantoor. Maar hoe pak je dat aan? Een complete lijst met de plannen van Postkantoren BV is niet openbaar, dus hoe weet je wat er in jouw gemeente gaat gebeuren, en wanneer?

'Wij zijn bij de postagentschap- pen Olangs geweest om te vra- gen wat hun vooruitzichten zijn', vertelt Jef Kleijnen uit Valkenburg. 'Toen bleek dat een agentschap in Berg en Ter- blijt omgezet gaat worden tot verkooppunt. De winkelier ziet het als het einde van zijn zaak

en wil graag met ons aan de slag om voor behoud van de service te knokken. Als start van de ac- tie gaan we in oktober een hele zaterdag in het plaatselijke win- kelcentrum staan, om een hand- tekening te vragen voor het be- houd van het agentschap. Het hele dorp komt daar boodschap·

pen doen; op één dag bereiken we iedereen.'

'Dat is precies de goede aan- pak', stelt Ger Wouters van het Afdelingsteam. 'Maak er een plaatselijke actie van, waarin de houder van het huidige agent- schap meedraait.' Als hulp bij zo'n actie heeft Wouters een aantal feiten over de postkanto·

ren-omschakeling op papier ge·

zet, vergezeld van een serie ac- tietips. Een telefoontje of een mailtje naar hem volstaat om het verhaal toegestuurd of-ge- maild te krijgen.

'Toen in december ons post- kantoor sloot, zijn we meteen een actie gaan voorbereiden', vertelt Titus van der Wal uit de Zwolse wijk Holtenbroek. 'Die hebben we afgeblazen toen be- loofd werd dat er snel een nieuw kantoor zou komen. Dat is er nu, maar biedt geen volle- dig pakket. We gaan nu de mensen oproepen daartegen te protesteren, waarbij we dank- baar gebruik maken van het antwoordnummer van de klachtenafdeling. Een postze- gel is niet nodig.'

Info: Ger Wouters (010) 243 55 40.

4 Spanning• 18 augustus 2001

(5)

Een voorstel dat mogelijk opgenomen wordt in het nieuwe SP-verkiezingsprogramma is de verlaging van de kiesgerechtigde leeftijd van 18 naar 16 jaar. In de vorige Spanning pleitte Thomas van de Meer ervóór. Deze keer de reacties.

erst goed voorbreiden op kiezen en ekozen kunnen worden

Iin de vorige Spanning pleitte lllhomas van de Meer voor een werlaging van de stemgerech- tllgde leeftijd van 18 naar 16 Jllar. Zelf ben ik daar geen

voorstander van. Om een aantal rugurnenten .

Tttn eerste gaat het bij stem- mcht, zoals het woord al zegt, cm een recht. Naast je rechten ltcb je ook je plichten, zoals de

\Yet naleven. Het sternrecht is Ül mijn ogen één van de be- langrijkste rechten die je kan knijgen. Wanneer je dit recht knijgt, wordt je als echt volwas-

Slll gezien en kun je dus naast

\t9lwassen rechten ook de vol-

wassen plichten nakomen.

Een ander punt is het actieve en passieve kiesrecht. Het 'kunnen kiezen en gekozen kunnen worden' zijn onafscheidelijk aan elkaar verbonden. Dan zou een 16 jarige die ook nog op school zit in de Tweede Kamer kunnen komen. Een praktisch probleem.

Dat je vanaf je 16e welkom bent bij onze partij, laat zeker zien dat de SP jongeren serieus neemt. Echter, sluit de één zich al jong aan bij een politieke partij, de ander doet dat pas op hoge leeftijd. In de twee jaar die tussen lidmaatschap en

stemrecht zitten kunnen jonge- ren zich ontwikkelen binnen de SP, waardoor als zij zich ver- kiesbaar stellen, we te maken

krijgen met goed voorbereide mensen. Zo neem je jongeren pas echt serieus.

Eert Peterse, Nijmegen

Als je mag werken, moet je ook mogen stemmen

olitiek bewustzijn verbeteren

Je bent jong en je wilt wat. Stemmen bijvoor- beeld! Dat was de opinie van Thomas van de Meer in Spanning van juli. Thomas beargumen- teerde dat er vanaf 16 jaar best sternrecht zou mogen zijn. Dat ben ik hartgrondig met hem eens, maar niet met zijn argumentatie. Thomas stelt dat de huidige jongeren veel informatie- mogelijkheden hebben via internet en onderwijs, en dat die ontwikkeling de jeugd in staat stelt op jongere leeftijd een mening te vormen. Dat is niet alleen van deze tijd. Waren het niet de jongeren die door massale protesten een einde maakten V{Volgens Thomas van de Meer

Vu!bben jongeren van tegen-

,voordig, dankzij beter onder- ijs en de opkomst van het in- 'ttrnet, de beschikking over veel meer informatie dan twintig jaar geleden. Hierdoor kunnen zij Mch eerder een mening vormen

<over zaken waarop de politiek wvloed heeft. 'Natuurlijk is niet guzegd dat ze dat ook allemaal ooen,' zegt Van de Meer, 'maar hetzelfde is van toepassing op iedereen van achttien jaar en 1der. Leeftijd zegt immers niet illes over kennis, interesse en bi:trokkenheid.' Maar in hoever- rre is dit laatste waar? Leeftijd m:gt misschien niet alles, maar

\Wel veel. Bij de verkiezingen vvoor de Provinciale Staten in I 999 ging slechts 34% van de 18 tmt 24-jarigen stemmen. In de

groep 35 tot 49-jarigen was dat 46%, en van de 65-plussers ging zelfs 64% naar de stembus.

Van de niet stemmende jongeren gaf 26% aan geen belangstelling voor politiek te hebben. 17% zei geen tijd te hebben en 16% wist niet op welke partij ze moest stemmen. Laten we ons dus eerst maar eens druk gaan maken over het verbeteren van het politieke bewustzijn bij jongeren door middel van voorlichtingscam- pagnes, jongerenraden en meer aandacht voor politiek in het on- derwijs. Geef jongeren de kans om zich rustig te oriënteren en te ontwikkelen op het gebied van politiek, zodat ze op hun acht- tiende helemaal klaar zijn om een weloverwogen stem uit te brengen.

Chris Wind, Groningen

Spanning• 18 augustus 2001

aan een oorlog eind jaren zestig? En die voorop liepen in de protesten tegen kernenergie en atoombewapening? De jeugd was in die jaren velen malen meer politiek in beweging dan de huidige jeugd, maar mocht niet stemmen.

Persoonlijk vind ik sternrecht vanaf 15 jaar best, want als je wel mag werken moet je ook mogen stemmen. Maar daarvoor moet wel veel gebeu- ren, bijvoorbeeld op scholen. Je kunt denken aan politici voor de klas en niet alleen landelijk maar ook plaatselijk: raadsleden en mensen van poli- tieke partijen die komen vertellen wat ze doen.

Of kinderraadsvergaderingen waar echt met een budget gewerkt wordt. Dan breng je de jeugd echt in contact met de politiek, maar ook de politiek zal transparant moeten worden. Nu komt een woordvoerder van een gemeente in het jeugdjournaal die aan demonstrerende kinderen niet kan uitleggen waarom iets niet kan en durft de burgemeester zich helemaal niet te vertonen.

Harry Sangers, De Bilt

5

(6)

... ,, ...

osster

Over wat de leiders van de rijkste landen van de wereld eind juli in Genua precies bespraken, is weinig naar buiten geko- men. Over de protesten tegen de manier waarop zij de rest van wereld hun economische politiek opleggen, gelukkig veel meer. Genua heeft de traditie van steeds massalere demonstraties tegen de onderonsjes van de economische wereldelite voortgezet, en daardoor een omslag bereikt. De aandacht in de media, en ook de toon die daarbij aangesla- gen werd, verschilde sterk met die na eerdere demonstra- ties. Actievoerders kregen opvallend royaal de gelegenheid uit te leggen wat hen bezielt en allerlei commentatoren erkenden dat er misschien ook wel enige reden is voor onvrede met de wereldorde van de rijke landen.

Te verwachten valt, dat er de komende tijd veel aandacht zal blijven voor de toenemende globalisering, de manier waarop hij tot stand komt en de gevolgen ervan. Ook de SP zal waar mogelijk discussies hierover stimuleren en er een stevige bijdrage aan leveren. Als voorbereiding daarop en als hulpmiddel erbij vind je in deze Spanning een portie achtergrondinformatie: een aantal feiten die aangeven wat er mis is met de globalisering volgens het recept van de neo-liberale vrijhandel, en een wat-is-wat-overzicht. De gegevens zijn ondere andere ontleent aan het Engelse blad The New Internationalist en de website van het VPRO- programma De Nieuwe Wereld: www.dnw.nl.

Gedwongen

overproductie moet de prijzen laag

houden

De structurele aanpassingsprogramma's van de Wereldbank en het IMF dwingen veel van de armste economieën van de wereld om steeds meer basisproducten te exporteren, zo- als metaalertsen, koffie en voedingsgewas- sen. Het gevolg is, dat de prijs voor deze pro- ducten daalt, terwijl de prijs van de goederen die de arme landen invoeren, stijgt. Waardoor het inkomen van de armste landen stelsel- matig daalt.

120

Ontwikkeling in de exportprijs van de basisprodukten

1995 1996 1997 1998 1999

Wat is 't ook al weer?

A Seed: Action for Solidarity, Equality, Environment and Deve- lopment. Mondiaal actienetwerk van jongerengroepen. Opgericht in 1991 als reactie op de UNCED-top in Rio de Janeiro. A Seed vecht tegen de exploitatie van mens en natuur.

Bretton Woods: plaatsaanduiding die verwijst naar de oprichting in 1944 van twee belangrijke internationale instellingen, het Inter- nationaal Monetair Fonds (IMF) en de Wereldbank, in het ski-oord Bretton Woods (VS).

ATIAC: Association pour une Taxation des Transactions finan- cières pour 1' Ai de au x Citoyens. Van oorsprong Franse organisatie, opgericht in 1998, die pleit voor meer publieke controle op inter- nationaal geldverkeer. Attac wil: 1. invoering van een Tobin-tax (belastingheffing op internationale valutatransacties), 2. democrati- sche zeggenschap over het nationale kapitaalverkeer, 3. afschaffing van belastingprivileges voor bedrijven, 4. effectief hogere belasting op kapitaalwinsten. 5. hoofdelijke aansprakelijkheid van aandeel- houders/financiers en bedrijfsbestuurders.

Cairns-groep: lobbygroep van 15 landbouwnaties die opgericht is midden jaren '80 om liberalisering van de handel in landbouw- producten te bevorderen, met name binnen de WTO. Deelnemende landen: Argentinië, Australië, Brazilië, Canada, Chili, Colombia, Fiji, Filippijnen, Indonesië, Maleisië, Nieuw Zeeland, Paraguay, Thailand, Uruguay, en Zuid-Afrika.

Davos: locatie van het jaarlijkse World Economie Forum, waar de fine fleur van economie, politiek en cultuur bij elkaar komen om de 'state of the world' te bespreken.

6 Spanning• 18 augustus 2001

(7)

• •

a 1ser1

aar gaat het kapitaal heen?

Investeringen vanuit rijke landen in arme landen zijn uiterst zeldzaam. Het overgrote deel van de buitenlandse investeringen komt terecht in de rijke landen zelf.

Netto investeringen vanuit het buitenland in 1998

Ontvangendland bedrag percentage percentage totaal wereldbevolking

jke landen $496 miljard 77,9% 14,8%

rsnee landen $137miljard 22,5 25,0

Annelanden $4 miljard 0,6 60,2

Niet alleen de investeringen, ook de wereldhandel is in hoofdzaak een aangelegenheid van de rijke landen.

De wereldhandel is tussen 1985 en 1998 meer dan verdrievoudigd van 1,6 naar 5,4 triljoen dollar. Het aan- deel dat de armste landen erin hebben (waar .11 pro- cent van de wereldbevolking woont), is blijven staan op 0,2 triljoen dollar en daardoor in percentage gedaald van anderhalf naar een half procent van de totale we- reldhandel.

RT: European Round Table of Industrialists. De ERT, opgericht i1 1983, is een forum van 49 Europese industrieleiders dat tot doel lrueft de groei en de concurrentiepositie van de Europese economie tt bevorderen. De club van mannen vertegenwoordigt ruim drie miljoen Europese werknemers en een gezamenlijk vermogen van m'n duizend miljard euro. Momenteellobbiet deERT sterk voor UJbreiding van de Europese Unie met de landen van Oost-Europa

·teen markt van 500 miljoen consumenten.

:TT: General Agreement on Trade and Tariffs. Het GATT-ver- c.ll-ag is ondertekend in 1947 en bedoeld om de internationale han- dlel te reguleren. Het staat bij de anti-globalisten bekend als 'de

1 eest agressieve uiting van vrije handel op wereldniveau'. In 1994 werd het ondergebracht in de WTO.

obal Civil Society: verzamelnaam voor alle niet-gouvernemen-

-30

Winnaars en verliezers

Vrijhandel is goed voor iedereen, heet het. De praktijk is anders.

Hieronder een berekening van het effect dat de vrijhandelsafspraken uit de vruguey[P~?e van het GATT-verdrag opleveren. (Jaarlijks, vanaf 2002, bedragen in'Jnil1AfdÇ,Q dollars).

,,,." .<l.!.!i,

·2,6

150

tele protestorganen die in verzet zijn tegen de economische en politieke grootmachten in de wereld.

G7 /G8: Groep van de 7/8 leidende industrielanden (Canada, VS, Frankrijk, Italië, Duitsland, Japan, Verenigd Koninkrijk en het 'achtste lid' Rusland). De leiders van de G8 vergaderden onlangs in Genua.

IFG: International Forum on Globalization. Wereldwijde alliantie van activisten en organisaties die voor het eerst bij elkaar kwam in San Francisco in januari 1994 om de krachten van economische globalisering te bestrijden. Elk lid steunt de idealen van culturele diversiteit, etnische gelijkheid, democratie, een duurzaam milieu en internationale samenwerking. De organisatie heeft zich ontwik- keld tot een belangrijke spreekbuis en denktank van de anti-globa- liseringsbeweging.

Spanning• 18 augustus 2001 7

(8)

dossier globalisering

Hoezo concurrentie?

Vrijhandel betekent concurrentie en dat is uiteindelijk het beste voor iedereen, luidt het neo- liberale credo. Neem de in- en uitvoerbeperkingen weg en laat de markt zijn werk doen, in het belang van consumenten en producenten. Maar hoezo concurrentie? Juist als het gaat om veel van de basisproducten uit de arme landen, blijkt dat een paar bedrijven de complete wereldhandel beheersen. Vijf concerns beheersen 87% van de wereldhandel in bana- nen. Zie tros hiernaast.

Andere voorbeelden: 78,7 procent van de Engelse koffiemarkt is in handen van twee bedrijven: Nestlé en Kraft. Mars en Hershey nemen driekwart van de choco- ladeverkoop in de VS voor hun rekening en Cadbury, Nestlé en Mars doen hetzelf- de in Engeland.

In veel sectoren geldt dat een klein aantal bedrijven de dienst uitmaken. Cijfers uit 1997 van het aandeel. dat de 10 grootste bedrijven hebben, geven het volgende beeld, waarbij bedacht moet worden dat de concentratietrend zich de laatste jaren versterkt heeft voortgezet.

Marktaandeel per sector van de 10 grootste bedrijven die in de sector actief zijn

Telecommunicatie Bestrijdingsmiddelen Computers

Diermedicijnen Medicijnen

86 procent 85 70 60 35

Het geld gaat niet naar de o of texti I eider

Lage lonen en minimale grondstofprijzen moeten de prijzen in de winkellaag en de winsten hoog houden. Van een chocolade- reep is 3,9 procent van de winkelprijs bestemd voor de cacao- boer. Bij een spijkerbroek maakt het arbeidsloon 12 procent uit van de kosten en de materialen 18.

IMF: Internationaal Monetair Fonds, opgericht in 1944 om inter- nationale monetaire crises te bezweren. Het IMF is er voor korte termijn-maatregelen, de ook in '44 opgerichte Wereldbank voor langere termijn-hulp. Veel geuite kritiek op IMF en Wereldbank is dat ze in ruil voor kredieten en hulp verregaande eisen stellen aan het economische en monetaire beleid van de ontvangende landen, uitgaande van neo-liberale concept van de vrijhandel.

OESO: Organisation for Economie Cooperation and Development (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling).

Praag: locatie van de tumultueus verlopen jaarvergadering van IMF en Wereldbank op 26 september 2000. Ongeveer 1000 actie- voerders werden er gearresteerd.

Aandeel in de wereldproductie van bananen

tmpo

I. tnte

teenties triln riJ. spo ~

"'t 1: Pon pro u~ellt

" van een tros ananen Ie m e b d' . d asten winkel drie gulden kost, krijgt de boer in Honduras zo'n 15 cent...

Qatar: locatie van de volgende WTO-ronde (van 9 tot 13 novem- ber 200 l). Volgens de protestbeweging is het een duidelijk zwakte- bod van de WTO om hier te vergaderen, aangezien er in het land nauwelijks sprake is van democratie, en er dus ook nauwelijks protest mogelijk is.

SAP's: Structurele AanpassingsProgramma's. Stelsels van hervor- mingseisen waaraan (ontwikkelings)landen dienen te voldoen voordat ze financiële hulp kunnen krijgen van IMF of Wereldbank.

Vaak gericht op het liberaliseren van de handel en het verminderen van de uitgaven voor zaken als gezondheidszorg en onderwijs.

Seattle: stad in het NoordWesten van de VS, in de staat Washing- ton. Was al bekend als thuisbasis van Microsoft en Boeing, en als bakermat van de grunge. Wordt langzamerhand synoniem met 'The

8 Spanning • 18 augustus 2001

(9)

De gevolgen van

flitskapitaal-speculatie

De enorme geldstromen die dagelijks over de wereld flitsen, op zoek naar minimale koersverschillen waarmee geld te ver- dienen is, zijn niet aan regels gebonden en hebben ook geen last van geografische barrières. Ze vormen daardoor het ultie- me voorbeeld van vrijhandel.

In 1997 leidde speculatie met de Thaise bath tot de 'Azië- crisis'. Toen enkele jaren later de balans opgemaakt werd, bleek hoe groot de gevolgen geweest zijn:

In 1996 liet de gezamenlijke kapitaalbalans van Indonesië, Korea, Thailand, Maleisië en de Filippijnen een overschot zien van 93 miljard dollar. In 1997 was dat omgeslagen in een tekort van 105 miljard dollar.

In de jaren 1990- 1996 groeide de economie van de Oost- Aziatische landen met gemiddeld zo'n 8 procent. In 1997 kromp de economie met 5 procent in Zuid-Korea, met 6 procent in Maleisië, 7 procent in Thailand en 16 procent in Indonesië.

In Korea daalde het gemiddeld besteedbaar inkomen in 1997 met bijna 10 procent.

Naar schatting 100.000 Thaise studenten verlieten de school omdat ze het sterk verhoogde schoolgeld niet langer konden betalen.

Het IMF verlicht de buitenlandse schuld van de derde wereldlanden

Hé, niet

lllattle of Seattle', de mis! ukte WTO-top van december 1999, toen 5ii.OOO demonstranten erin slaagden het vergaderschema te ontre- p:len.

liNA-fllosofle: 'There Is No Alternative' (er is geen alternatief).

A gument dat vaak gebruikt wordt als reactie op de kritiek van de

~nti-globalisten. De voormalige Britse premier Thatcher introdu- ruerde TINA, die als tegenhanger de TAMA-filosofie kreeg: 'The- iD..Are Many Alternatives' (er zijn veel alternatieven).

W<lshlngton Consensus: verkorte aanduiding van de ideologie de vrije markt is goed voor iedereen'. Vernoemd naar de vierkante

Wie heeft de macht?

~,

OJ? de

:m

rkt1geldt dät ~ ie hetgeld heeft; de macht bezit. En· dat zijó im toenemendé mate de grote wereldwijd opererende cq;tc;ems, di een

1 ec6notnische macht bezitten die gtoter ~s dan

diê van d:nnplete landen. Hieronder een lijst waarin het bruto nation,aal product in

19?7

van een aantallanden opgenomen is naa~t'de omzet V<!J1 "'een aantal conGems, ook in '97. Bedragen

in milJ~den dollat . :~

""

164 154 153 fft)~êt~otor Co 146

~ui&Co

145

-

Sé;!~edi-Arabië 140

.,

~$ubushi 140

~b~~~'

136

lt;;~~

136

ZÜld-Afrika 129

1',1ale1slë

128 124 123 117 109 105 98

kilometer in Washington waar IMF, Wereldbank en US Treasury gevestigd zijn.

Wereldbank: net als het IMF opgericht in 1944 als één van de Bretton Woods-instellingen, speciaal met het doel op de langere termijn de armoede te bestrijden.

WTO: World Trade Organisation. Ontstaan vanuit de GATT.

De WTO is in het leven geroepen om handelsrelaties tussen over- heden internationaal te regelen en te bemiddelen in eventuele con- tacten. De WTO is een fervent pleitbezorger van liberalisering van de wereldhandel.

Spanning• 18 augustus 2001 9

(10)

Voordelen door samenvoeging OZB en afvalstoffenheffing

Leu er kunnen we

het niet maken, wel

ree tv aar

10

Ondanks de rijkdom in Nederland zijn er genoeg gemeenten waar het geld ontbreekt voor allerlei zaken die van groot belang zijn voor de gewone burger. Omdat het geld wegvloeit naar prestige- projecten, maar soms ook omdat

er gewoon te weinig inkomsten zijn. SP-fracties kunnen dan roepen wat ze willen bij de begro-

tingsdebatten; de wethouder komt er gemakkelijk vanaf door te zeggen 'sympathiek voorstel, maar de dekking ontbreekt en dus raad ik het af.

'

Dan is het

wellicht verstandig om op de proppen te komen met een stevig antwoord: een voorstel om een aantal gemeentelijke heffingen (OZB, afvalstoffenheffing en rioolafvoerrecht) in elkaar te schuiven. Met als gevolg dat de gemeente extra inkomsten kan krijgen en toch de mensen met lage inkomens minder kan laten betalen. Geen ei van Columbus, wel een heldere politieke keuze.

Bij de college-onderhandelin- gen deed de Udense SP, sinds 1998 in het college, een opmer- kelijk voorstel: de OZB verho- gen en tegelijkertijd de afval- stoffenheffing verlagen, met als doel extra inkomsten voor de gemeente zonder de mensen met een laag inkomen extra te belasten. Uden moest de gemeentelijke inkomsten wel verhogen: de kosten voor de af- valverwerking waren fors geste- gen en er lag een erfenis uit de vorige periode, waarin de OZB jarenlang nauwelijks was aan- gepast. 'We wilden de zwakste schouders zoveel mogelijk ont- zien,' blikt SP-wethouder Spen- cer Zeegers terug. 'Ons voorstel pakte gunstig uit voor mensen met een huurwoning of een goedkope koopwoning. Het werd aangenomen, maar we hebben het echt voor de poorten van de hel weg moeten slepen.'

Belastingverschuiving op lo- kaal niveau: waar hebben we het over? Ger Wouters van het Afdelingsteam legt het uit. 'Ge- meenten krijgen hun inkomsten voor een heel groot deel van het Rijk, via het Gemeentefonds.

Zelf kunnen ze inkomsten halen uit bijvoorbeeld afvalstoffen- heffing en rioolafvoerrecht, maar die mogen maximaal kos-

Spanning 18 augustus 2001

tendekkend zijn: de gemeente mag er niets aan overhouden om andere zaken mee te betalen.

Wat dan overblijft om leuke din- gen te doen, is vooral de OZB, de onroerende zaakbelasting.

En waar nu de truc in schuilt, is het onderbrengen van de afval- stoffenheffing en eventueel ook het rioolafvoerrecht bij de OZB.

Wettelijk mag dat, zowel hele- maal als voor een deel.

Maar waarin schuilt dan het voordeel voor de lagere inko- mens?

Wouters: 'In twee dingen: afval- stoffenheffing en rioolrecht zijn voor iedereen even hoog, terwijl de OZB hoger is naarmate de woning meer waard is. En de rij- kere mensen wonen over het al- gemeen in de duurdere wonin- gen. En twee: bedrijven en ver- huurders betalen geen afvalstof- fenheffing, maar wel OZB. Zij gaan dus extra betalen en daar- door hoeven de huishoudens minder te betalen om dezelfde opbrengst te krijgen. Per saldo betekent het in elkaar schuiven van de belastingen dus dat er meer naar draagkracht geheven wordt en daar zijn SP' ers in het algemeen groot voorstander van'. Wouters wijst verder nog op een 'Jeuk bijkomend effect' voor de gemeenten: 'Een ge

(11)

rmeente die meer OZB gaat hef-

f&n, kan in aanmerking komen

:<OOr een bonus van het Rijk. De ninister beloont namelijk een latere benutting van de belas- ningcapaciteit.'

Toch zal niet iedereen blij zijn

"ttet zo'n belastingverschui-

·ing ...

"Klopt,' beaamt Wouters. 'Je

rooet niet verwachten dat je hier- Vllor de handen op elkaar krijgt

n de ondernemers in je

~meen te en van de verhuurders, Z©als bijvoorbeeld de woning-

alrporaties. Zij gaan immers méér betalen. Maar na alle las-

enverlichtingen voor het be- ijfsleden en het jarenlang uit- liltden van de huurders vind ik lmt wel tijd voor een correctie.

E.lVendien heeft de waardestij- ging van de huizen de laatste .ftl.reu i.u veel gemeenten gezorgd

voor een verschuiving van de lastendruk waardoor met name de bewoners van goedkope wo- ningen meer zijn gaan betalen. In Schijndel bijvoorbeeld, waar ik vandaan kom, zijn eigenaren van bedrijfspanden van een miljoen of meer 20 procent minder OZB gaan betalen, maar bewoners van goedkope woningen 20 procent méér. Dat schreeuwt gewoon om een correctie.

Een ander argument datje tegen- geworpen kunt krijgen, is dat er dan geen relatie meer gelegd kan worden tussen de hoeveelheid huisvuil die je produceert, en de hoogte van de afvalstoffenhef- fing die je betaalt. Nogal wat ge- meenten hebben het systeem in- gevoerd waarbij je per kilo huis- vuil betaalt, of gaan dit doen. Dat botst natuurlijk met het onder- brengen van de afvalstoffenhef- fing bij de OZB.'

En wat is jouw antwoord dan?

'In de eerste plaats produceren burgers geen afval, maar hou- den ze het over. Een goed afval- preventiebeleid moet daarom op het bedrijfsleven gericht wor- den. En verder: in de praktijk blijkt het per kilo betalen neven- effecten heeft als zwerfvuil, af- valtoerisme en mensen die veel te lang hun stinkende biobak laten staan. En bovendien is er ook nog een middenweg moge- lijk: dat wil zeggen dat je niet de héle afvalstoffenheffing in de OZB opneemt, maar bijvoor- beeld alleen het deel dat be- stemd is voor de vaste kosten.

Als je dan echt wilt variëren per hoeveelheid huisvuil, dan kan dat alsnog.'

Dit jaar najaar vinden de gemeentelijke begrotingsde- batten plaats. Ger Wouters

Spanning•18 augustus 2001

vindt de belastingverschuiving daarbij zeker een interessant punt voor SP-fracties. 'Met een voorstel hiervoor maak je uit- stekend duidelijk welke politie- ke keuze je maakt. Bovendien is dan bekend hoe de OZB-her- waardering precies is uitgepakt in jouw gemeente en zal een correctie waarschijnlijk op zijn plaats zijn. En tenslotte laat je hiermee zien dat je niet alleen verstand hebt van geld uit- geven, maar ook van geld in- nen.' Spencer Zee gers: 'In feite is het een second best-oplos- sing. Wij pleiten eigenlijk voor de inkomstenbelasting als eni- ge belasting, want op gemeenteniveau is niks naar draagkracht. Maar tegen die achtergrond is de OZB-ver- schuiving zeker een aardige be- nutting van de ruimte die je hebt op lokaal niveau.'

11

(12)

I • n 0

u

! .!!. .! .!. ~ ~ e'

Tegenspr ak: online in discussie met Jan, Jan, Agnes, Remi en Harry

I .::::.. ;;;:__

-:.:::

Wie op de SP-website surft, wordt nadrukkelijk uit- genodigd deel te nemen aan online discussies met de Kamerleden. Harry van Bommel, Agnes Kant, Jan Marijnissen en Jan de Wit poneren op de Tegenspraak- pagina's stellingen over actuele onderwerpen en vra- gen om reacties. Een rondgang langs de discussies leert dat de commentaren gestaag binnenkomen en regelmatig bijzonder informatief zijn. Ze dragen er daardoor aan bij, dat een bezoekje aan de SP-site zeer de moeite waard is. Om te ontdekken wat allerlei men- sen vinden over een actueel thema. En natuurlijk ook om daar je eigen mening tegenover te zetten.

'Het Europees verbod op vacci- neren is louter ingeven uit han- delspolitieke overwegingen', opent Remi Poppe de stelling

van 'zijn' onlangs afgesloten

discussie over de bestrijding van het MKZ-virus. 'Hij ver- volgt: 'Massaal afmaken van dieren werkt niet zoals in Enge- land blijkt, en is uit morele en ethische overwegingen onaan- vaardbaar. Om mond- en klauw- zeer te bestrijden moet Neder- land daarom zijn eigen verant- woordelijkheid nemen door preventief te gaan vaccineren.' In de 33 reacties die op de site te lezen zijn, komen alle mogelij- ke aspecten van de MKZ-crisis en het dierenwelzijn aan bod.

'Beste Remi,' schrijft Johan, 'ik kan in grote lijnen met je mee- gaan in je standpunten over het preventief enten en het over- gaan naar een duurzamere vorm

12

van landbouw. Wat ik mis in de lopende discussies is de eigen verantwoordelijkheid van de consument (wijzelf dus). De consument is in het algemeen niet bereid minder vlees te eten en niet bereid meer voor vlees te betalen. In verschillende discus- sies geven de veehouders aan open te staan voor alternatieve veeteeltmethoden. Vanzelfspre- kend zullen de bedrijven wel rendabel moeten kunnen draaien.' Reageerder De lissen is minder te spreken over de op- stelling van Poppe. 'Al het bo- venstaande irriteert me mate- loos. De aanpak van het MKZ- virus is de juiste geweest. Daad- krachtig en, zoals het betaamt in crises als deze, zonder rekening te houden met emoties van di- recte belanghebbenden. Inspe- len op emoties kan iedereen, al- leen de SP doet het daadwerke-

lijk en dat is mijns inziens zeer verwerpelijk.' Elke inhoudelij- ke reactie is door Poppe voor- zien van een antwoord. Daar- voor worden - zoals bij iedere Tegenspraak-discussie het geval is- de reacties van enkele dagen opgespaard en vervolgens in één sessie behandeld.

De stellingen worden regelma- tig vervest, afhankelijk van de actualiteit. Momenteel lopen discussies over de volgende standpunten:

'De monarchie is een verou- derde traditie, die niet past in een moderne, democratische rechtsstaat. Er zijn geen ratione- le argumenten om de aanwij- zing van het staatshoofd te laten verlopen via erfopvolging. In een democratie moeten alle ver- tegenwoordigers en bestuurders rechtstreeks of getrapt gekozen worden, dus ook het staats-

Spanning• 18 augustus 2001

.... "'*-·~-... - - -

--·

. ... _w.-

· ---- - ----

... ....-..~.-~--.

... _

.... _..,"

__ .

=:-u. ...

~--

~.=~==..:....oo:::

hoofd'- Ag nes Kant.

'De werkgevers, het kabinet, het CDA en GroenLinks willen een nieuw contingent gastarbei- ders naar ons land halen. Daar- mee willen ze de spanning op de arbeidsmarkt te lijf gaan. Ik zie daar niks in: we hebben in ons land honderdduizenden mensen die graag willen werken maar geen eerlijke kans krijgen' -Jan Marijnissen.

'Neoliberale globalisering is niet in het belang van de derde wereld' - Harry van Bommel.

'Het WAO-plan van Donoer is asociaal en onnodig' -Jan de Wit.

Aan de inmiddels afgesloten discussies (zo'n 40 stuks) kan geen bijdrage meer geleverd worden. Wel zijn ze nog te raad- plegen, als interessant visies- archief. Tot de onderwerpen die erin behandeld zijn, behoren on- der andere: het kiezen van de burgemeester, Internet als basis- voorziening, inkomensafhanke- lijke boetes en gemeentelijke belastingen, het beperken van het vermogen van personen- auto's tot 100 pk, de bedreiging van de democratie, het studie- huis, de sancties tegen Irak, sporten voor werknemers onder werktijd, belspelletjes en vijf extra vrije dagen.

De Tegenspraak pagina's zijn te vinden op http:/ I

www.sp.nl/interactj~egen·

spraak

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

In dit essay wil ik het vooral hebben over hoe dit algemeen belang, zoals het in het strafrecht wordt gehan- teerd, wordt beïnvloed door het recht van de Europese Unie.. Ook in

Danny: “Er zijn mensen die niet meer durven komen, omdat ze niet weten hoe ze ermee om moeten gaan. In het begin begreep ik dat niet, maar

Uit de voorgestelde best practice bepaling 1.7.7 vloeit voort dat de externe accountant het bestuur en de raad van commissarissen informeert, indien hij bij de uitvoering van de

Het monopolie ontstaat niet door de fusie, maar wordt door de marktomstandigheden zelf afgedwongen, zodat het “als gevolg van” in Artikel 41 niet van toe- passing is.. Blijkens

Kenmerkend daarvoor is dat het niet gaat om mensen steeds weer nieuwe rechten te geven maar om ze meer tot hun recht te laten komen; niet, om ieder probleem voor mensen op te

2.2.2a Indien twee of meer leveranciers aan kleinverbruikers in onderling overleg tot nader order een andere wijze van verdeling dan als bedoeld in artikel 3, zesde lid, Besluit

Van de sterke kanten van oudere werknemers wordt geen gebruik gemaakt: ‘Van ouderen wordt gevraagd dat ze, ondanks nega- tieve ervaringen, optimistisch en vitaal blijven.’ 52

In het geval voornoemde autoriteit of de rechter zou bepalen dat de hierboven genoemde activiteiten niet via het algemeen belang kunnen worden uitgezonderd van de