Menu voor morgen

Informatie- en opinieblad voor actieve SP-leden

Verschijnt12keer per jaar, derde jaargang nummer 11, 22 november 2001

Hoe pak je terrorisme

aan?

•

,' I

2

Menu voor morgen

Deze maand praten we op zes regio- conferenties over ons nieuwe verkie- zingsprogramma, 'Eerste weg links'. Ik ben alle keren van departij-en ik kan je verzekeren: dat is geen straf maar een genoegen! De deelnemers hebben hun huiswerk gedaan in hun partijafdeling, weten waarover ze praten en komen met tal van zinnige suggesties om onze 150 alternatieven voor paars nog beter en duidelijker te maken. Natuurlijk is er ook kritiek: niet iedereen denkt over elk voorstel hetzelfde. Dat kan natuurlijk ook niet in een partij met meer dan 26.000 leden. Tegelijk valt me de grote eensgezindheid op als het gaat over de hoofdlijnen, onze keuze om voorrang te geven aan de sociale wederopbouw, aan eerherstel voor de publieke zaak, aan een eerlijker verdeling van inkomen en macht en aan natuur en milieu. Die hoofdlijnen staan ook in ons 'menu voor morgen', dat we deze en komende maand in het hele land met een hele- boel partijgenoten uitdelen aan in to- taal 1,2 miljoen huishoudens. Ik ben benieuwd hoe daar op gereageerd gaat worden. Jullie ervaringen hoor ik graag.

We hebben onze telefoon- en internet- lijnen open staan voor kritiek en sugges- ties van de mensen die we bezoeken. En natuurlijk hoop ik dat veel mensen de knoop doorhakken en nu besluiten om ook lid te worden van onze partij. Dan kunnen we ook dit jaar afsluiten als snelst groeiende partij van het land. En dat is dan weer een mooie opmaat naar de verkiezingscampagne die in januari van start gaat met ons tiende congres, op 19 januari in Den Bosch waar we 'Eerste weg links' en onze kandidaten- lijst definitief vaststellen.

•• " .... I f ... I .. 41'-4"""1'4' ..

Kamerleden en andere SP'ers schrijven regelmatig interessante opinie artikelen in dag- en vakbladen. Spanning geeft in elke uit- gave een overzicht van de recente opinies. De artikelen zelf kun je vinden op Internet (http:/ jwww.sp.nljtegenst;theoriejopinies).

Je kunt ze ook telefonisch bestellen bij Jolanda Bottse en Marga Berendse (010 243 55 55). Noem dan wel het codenummer van het artikel dat je wilt hebben.

Spanning

Spanning verschijnt 12 keer per jaar en is bestemd voor actieve SP-leden. De afdelingen van de SP

beslissen wie het blad toegestuurd krijgen.

Aan· en afmelden van abonnees: schriftelijk bij de SP-administratie, Vijverhofstraat 65,

3032 SC Rotterdam.

Fax (01 0) 243 55 66, e·mail: administratie@sp.nl Spanning wordt uitgegeven onder verantwoorde·

lijkheid van het Partijbestuur van de SP.

Eindredactie: Peter Verschoren. Redactie-adres:

Vijverhofstraat 65, 3032 SC Rotterdam telefoon (010) 243 55 31 fax (01 0) 243 55 65, e-mail: spanning@sp.nl

Cursus websites en raadsverkiezingen Zondag 2 december

Rotterdam

Partijraad

Zaterdag 8 december Amersfoort

Eurodemonstratie Vrijdag 14 december

Brussel

Spanning • 22 november 2001

Bommen zijn resultaat van ongecontroleerde emoties

Jan Marijnissen, diverse regionale dagbladen 25 oktober 2001

Zie bladzijde 13

ii§@ij

Brief aan Erasmus

Jan Marijnissen, uitgesproken bij de presentatie van het boek Erasmus. Een portret in brieven, op 27 oktober 2001

Als antwoord op de brief die Erasmus in 1523 schreef, een overpeinzing wat de vooruitgang sindsdien gebracht heeft en een beschouwing over de oorlogen van

MM"UM

toen en van nu.

Vier weken bombarderen, en wat nu?

Jan Marijnissen 5 november 2001 Zie bladzijde 13

Debatten van stichting Stop de uitverkoop van de beschaving

12 december Amsterdam 18 december

Groningen

Congres

Zaterdag 19 januari Den Bosch

Nacht van de Rooie Reuzen Vrijdag 8 februari

Amsterdam

ii§.!f~ii

•

Witte vlekken krijgen kleur

Roe kun je als afdeling werken

;aan de opbouw van nieuwe .afdelingen in de 'witte vlek-

ken'? De SP in Amsterdam laat zich niet onbetuigd in haar mmgeving. De afgelopen maanden was afdelingsvoor- hitter Meta Meijer regelmatig mAlmere en Diemen te vin- den. En met resultaat. 'In Al- mere, een stad met meer dan 100.000 inwoners, hebben we uuim honderd leden die we allemaal uitgenodigd hebben voor een bijeenkomst. Daar

bleek dat er een groep van een man of zes zich actief wilde inzetten. De volgende stap was een 'Tomaat komt op' -folder die huis-aan-huis verspreid werd, en een kraampje op de markt. Inmiddels is er een vaste en actieve club mensen die alle leden in Almere kent en contact met ze houdt. Ook houdt die groep zich goed bezig met scholingen. En het ledenaantal groeit gestaag.' Diemen heeft een beduidend lager aantalleden (40) en hier

Met een kraam de stad in in Almere

koos Meijer voor een andere aanpak. Speerpunt is in eerste instantie ledengroei. Omdat

Actie tegen de oorlog is ook een afdelingszaak

Strijd tegen de oorlog in Afgha- nistan is niet alleen een zaak van de Kamerfractie en de organisa- toren van de landelijke manifes- taties, maar ook van de SP-afde- lingen. In veel plaatsen draaien die mee in brede comités en soms doen ze het alleen - als er verder niemand is. Plaatselijk worden demonstraties georgani- seerd, picketlines en wakes. En op grote schaal worden mensen gevraagd protestkaartjes in te vullen. Voor sommige afdelin- gen is daarmee de kous niet af.

Zoals in Leiden, waar de SP zich aansloot bij de actie 'Delen

helen' van de Stichting Motherhood, die hulppakketten voor de Afghaanse bevolking inzamelt. Bart Vermeulen van de Leidse SP: 'Het was een suc- ces. Er werden uiteindelijk 83 pakketten bij ons ingeleverd en er kwamen uit de hele omge- ving erg positieve reacties op onze inzet. Natuurlijk hadden we ons goed geïnformeerd over Motherhood. De Stichting bleek maar 3 procent overheadkosten te hebben, omdat ze vrijwel uit- sluitend met vrijwilligers werkt.

De actie was een mooie gele- genheid voor mensen die niet

van demonstraties houden en toch iets willen doen.' SP-raads- lid en student Guido van de Luitgaarden uit Maastricht be- sloot om met de vredeskaarten de boer op te gaan in de acade- mische wereld in zijn stad. 'Mijn inschatting was dat het SP-stand- punt over de oorlog relatief veel aanhang onder hoog opgeleiden had. En uit de reacties blijkt, dat dat klopt.' In totaal verspreidde Guido zo'n 3000 kaarten. In Haarlem leverde enkele uren in de stad staan zo'n 700 ingevulde kaartjes op. In Nijmegen trekt de afdeling de vredeskar samen met de plaatselijke studentenbond. In Arnhem was het de SP die bij gebrek aan medeorganisatoren alléén een demonstratie organi- seerde. En dat je ook in een klei- ne plaats tegen de oorlog kunt protesteren, bewees Landgraaf door met een ploeg van zeven mensen handtekeningen te gaan verzamelen.

Diemen aan de route van de chloortrein ligt, werd er een openbare avond georganiseerd met Harry van Bommel en Ronald van Raak. Welke tips heeft Meta Meijer voor de ontwikkeling van 'witte vlek- ken'? 'Ideaal is, als je een actie kunt voeren, waarbij de kans op succes groot is. Niet meteen met iets groots begin- nen, maar denk eens aan een actie voor het postkantoor. Dat kan een prima begin zijn.

Maar van levensbelang is, dat je een paar goede mensen in zo'n plaats hebt die zeggen:

'Okay, we doen het.' Als er niemand in die plaats zelf de kar Jokaal wil trekken en ik het vanuit Amsterdam zou moeten doen, dan gaat het niet. Bestuur op afstand werkt niet. Je moet die vaste groep gewoon Jekker coachen; enthousiast houden en soms ook complimentjes ge- ven. Zelf regelmatig contact houden dus. Je moet bereid zijn om er tijd in te investeren. Als je het doet, moet je het goed doen. Want met half werk kun je ook veel verzieken. En niks

is teleurstellender dan een teleurstelling; zowel voor jezelf als voor de nieuwe groep men- sen.'

I I

4

.

...

Behoud het postkantoor-acties slaan aan

In de Spanning van augustus wees Ger Wouters van het A-team in Rotterdam de SP- afdelingen op de actie-moge- lijkheden rondom de afbraak van postkantoren. Inmiddels gingen meerdere afdelingen er op verschillende manieren mee aan de slag. Als aftrap voor een handtekeningenactie verspreidt de SP in Leiderdorp momenteel

. t ^~

Een keuze van het Afdelingsteam uit de vele tips, trucs en te volgen voorbeelden in de maandelijkse afdelingsverslagen.

Op 5 de afdeling NIJMEGEN, die met informatieve folders aan de mensen twee 'herstructurerings- wijken' op de hoogte bracht van de gemeentelijke plannen en de kijk erop van de SP, en daar meteen een enquête aan koppelde.

Plek 4 is voor ALKMAAR, die met als koppen 'Zo gaat dat in Alkmaar' en 'Zo kan het anders' een fraaie tomaatfolder maakte over de kritiek en alter- natieven die de raadsfractie bij de begrotingsdebat- ten naar voren had gebracht.

Op 3 staat DE BILT, die in een uniek samenwer- kingsverband met SGP en ChristenUnie de bevolking mobiliseerde en de verkoop van een voormalig gemeentehuis (voorlopig) wist te verijdelen.

MIDDELBURG staat op 2, vanwege de stortvloed aan acties die de afdeling tegelijk voert: tegen hoge parkeertarieven, verkeersproblemen, verdwijnende postkantoren, leveringsstoringen door fouten van het gasbedrijf en nog veel meer.

Op 1 natuurlijk LEIDSCHENDAM, die de fusiever- kiezingen tot een enorm succes wist te maken. (Lees op bladzijde 14 en 15 hóe ze dat gedaan hebben.)

bijvoorbeeld 1500 brieven huis- aan-huis in een wijk waar een postkantoor wordt omgezet in een servicepunt. 'Het leek ons in dit geval goed om de mensen eerst goed over de gevolgen van de omzetting te informeren.

Dan weten ze waar het ons om te doen is. Aansluitend gaan we dan langs de deur om handteke- ningen op te halen. Ook ver- spreiden we dan raambiljetten,' vertelt Harre van der Nat. Een actiecomité waarin zowel SP' ers als bewoners zitten is in- middels opgericht. Van der Nat:

'We bellen bij de mensen aan, omdat we graag een praatje met ze willen maken. Dan hoor je al- tijd méér en kom je te weten wat er nog meer allemaalleeft onder de mensen. Bovendien hebben we een aantal nieuwe leden die graag actief mee willen doen in de afdeling. Voor hen is dit een prima kans om eens met wijk- bewoners te discussiëren.' 'Het loopt als een trein; de men- sen vlogen als bijen op honing op ons af,' illustreert Jef Kleij- nen het enthousiasme voor de handtekeningenactie in Valken- burg. De SP postte bij twee win- kelcentra waar de postagent- schappen omgezet dreigen te worden in servicepunten. Dat leverde 1000 steunbetuigingen op die Kleijnen tijdens de Alge- mene Beschouwingen aan het college en de voltallige raad zal aanbieden, met de eis actie te ondernemen richting regering en TPG.

In Middelburg heeft een SP- actie voor het behoud van het postagentschap in een winkel- centrum inmiddels succes op- geleverd. Een handtekeningen- actie, waarbij iemand continu in

Spanning • 22 november 2001

het winkelcentrum postte, lever- de in no-time 5000 handteke- ningen op en al snel werd de uit- kleding van het postagentschap tot maart 2003 uitgesteld. 'Maar wij willen natuurlijk áfstel,' zegt Hans Elzenga van de Middel- burgse SP, 'en daarom gaan we door met de actie.' Volgens El- zenga is het belangrijk dat een dergelijke actie samen met de eigenaar van het bedreigde post- kantoor gevoerd wordt. 'Hij en zijn personeel hebben natuurlijk ook belang bij behoud. Boven- dien heeft de eigenaar de links met het hoofdkantoor en kent hij de wegen'.

De bus moet terug

Een paar uurtjes posten met een groepje mensen leverde 1600 ingevulde kaartjes op van mensen die met de SP-afdeling een busverbinding eisen tussen het NS-station en het centrum van Deventer. De oude verbin- ding was een half jaar geleden gesneuveld na de herbestra- ting van het centrum en alter- natieven werden gedwars- boomd door bewoners van dure straten die geen bus voor hun huis langs wensten. On- aanvaardbaar, concludeerde de SP. De kaartjes 'slecht ter been, nergens heen' werden samen met een SP-rapport over het Deventer Structuurplan aan-

geboden bij de begro- tingsdebat- ten in de gemeente- raad. Discus- sie erover volgt nog.

Niko Koffeman heeft gelijk als hij beweert dat de SP een groe- ne doener is. Regelmatig laten SP-leden hun gezicht zien bij buitenparlementaire acties voor een beter milieu en tegen on- aanvaardbare milieurisico's en milieuschade. Ook uit het con- cept verkiezingsprogramma van onze partij wordt duidelijk dat wij een echte milieupartij zijn. Onze standpunten zijn aanmerkelijk radicaler dan die van GroenLinks of de Groenen.

Wij hebben zelfs in de persoon van Harry Voss een echte milieudetective in dienst en na de verkiezingen gaat ook Remi Poppe zich weer op dit vlak verdienstelijk maken.

Toch past het ons niet om te- vreden achterover te leunen, want successen blijven ook vaak uit. De landelijke actie om Shell de Stort van Troost in de Hollandse Biesbosch te laten saneren, is op een mislukking uitgelopen. Veel mensen buiten die regio spreken dit soort acties niet aan. Voor hen is de Biesbosch een soort Ver Van Mijn Bed Show. Terecht is uiteindelijk gekozen voor een regionale actievorm. Shell is echter na een lange tijd van actievoeren nog altijd niet om.

Hoe maken we deze actie af?

Ook de acties tegen het vervoer van chloor per spoor door Akzo hebben tot nu toe niet tot con- crete resultaten geleid, terwijl heel veel mensen hier ontzet- tend veel energie in gestoken hebben. Begrijpelijk steken de in het risicogebied wonende mensen hun kop in het zand.

Massaal verzet komt daarom niet van de grond. Wanneer kunnen we het succes hiervan claimen? Welke actiemiddelen hebben wij nog ter beschik- king? Ik vrees dat ook hier een

• •

betoogde Niko Koffeman in de vorige Spanning. Deze keer een reactie van Hans de Boer, die vindt dat er desondanks nog wel wat te verbeteren valt aan onze milieu-activiteiten.

Groen, groener, groenst

onafgemaakte actie dreigt.

De actie van Rood om de con- sumenten te wijzen op gene- tisch gemanipuleerd voedsel slaat ook niet echt aan. Ach het staat toch in de winkel, dus het zal wel goed zijn, is een veel gehoorde reactie van het win- kelend publiek.

Ik wil hiermee niet zeggen dat we de acties tegen Shell en Akzo en de voorlichting over genetisch gemanipuleerd eten nfet moeten voeren. Integen- deel zelfs, maar we moeten wel naar actiemiddelen zoeken die een breed publiek aanspreken, waarbij vooraf uitdrukkelijk een sterke strategie ontwikkeld moet worden, waarbij een begin en een eind wordt afge- sproken.

Daarnaast vind ik dat de SP op lokaal niveau haar milieustem veel meer moet laten horen.

Kleinschalige milieuproblemen spreken mensen aan. Een in- dustriegebied in een waardevol weidevogelgebied of vervuiling van het grondwater door een fabriek maakt mensen wel mobiel: het tast namelijk direct hun leefomgeving aan. Nu sluit de SP vaak aan bij allopende acties van natuur- of milieu- organisaties, waardoor het de

regie kwijt is. Hoewel een breed samenwerkingsverband op zich zeer goed werkt, moet wel altijd duidelijk zijn dat het de SP is die het voortouw heeft.

Bij het opzetten van samenwer- kingsverbanden moet daarom altijd duidelijk zijn dat wij de initiatiefnemer zijn, ook als dit leidt tot een smaller samenwer- kingsverband. Laat ons hierbij vooral vertrouwen op onze eigen kracht.

Wij moeten op lokaal niveau zelf onderzoeken, signaleren en acties initiëren. Het weten- schappelijk bureau van onze partij en Harry Voss en Remi Poppe moeten hier dan ook voor beschikbaar zijn. Zij kun- nen een grote rol spelen in het ondersteunen van lokale acties door het geven van adviezen en het mede ontwikkelen van sterke strategieën. Pas dan herkennen de groene kiezers het milieugezicht van de SP.

Dan krijgen we de erkenning die we verdienen: de groenste partij van Nederland. Werk aan de winkel, dus. Werk dat uitein- delijk leidt tot een groei van onze partij. Het kroontje van een tomaat is niet voor niets groen.

Hans de Boer, Harderwijk

I I

Tevredenheid is er ook bij SP- secretaris Tiny Kox. 'We heb- ben een actueel, helder beeld van wie onze leden zijn, en wat zij vinden, én we weten wie er de komende tijd wil meehelpen aan de campagnes. Dat is allebei heel waardevol.'

Het gemiddelde SP-lid kijkt verder dan zijn directe eigen- belang, blijkt uit de antwoorden.

Als grootste probleem van de samenleving op dit moment komt de oneerlijke verdeling van de welvaart op de wereld uit de bus, gevolgd door de ongelij- ke verdeling van inkomen, kennis en macht, en de bedrei- gingen van natuur en milieu.

Onveiligheid in de buurt en de gemeente wordt het minst ge- noemd als grootste probleem.

Opvallend is, dat ook de over- dracht van nationale bevoegd- heden aan de EU - een echt SP- thema- door weinigen als groot probleem wordt gezien.

Van de SP-voorstellen spreken '40.000 verpleegkundigen er- bij', 'NS in overheidshanden' en 'nationale zorgverzekering op basis van solidariteit' het meest aan. 'Nederland uit de NAVO', 'geen verdere verruiming eutha- nasiewetgeving' en 'stemrecht

.. ....

...

... ..

'Wat onze mensen vooral opviel/

vertelt Peter Lucassen, 'is het bijzonder grote aantal terug- gestuurde formulieren en de vele opmerkingen die de mensen erbij schreven.' Lucassen is verbonden aan het Instituut voor toegepaste

sociologie {lTS) dat de meer dan

10.000 ingevulde enquêteformulieren {een respons van ruim 40 procent) verwerkte. 'Duidelijk is, dat veel leden erg betrokken zijn bij hun SP.'

vanaf 16 jaar' kregen de minste bijval. Het laatste voorstel is overigens niet in het concept- verkiezingsprogramma terecht- gekomen.

Honderden nieuwe medewerkers

SP'ers zijn optimisten: 90 pro- cent verwacht winst bij de Ka- merverkiezingen en 79 procent denkt dat we ook bij de raads- verkiezingen vooruitgang boe- ken. De waardering voor de par- tij is groot. Voor de Tribune geeft 61 procent van de mensen het rapportcijfer 8, 9 of 10. Voor de landelijke website geeft 53 procent zo'n cijfer, en voor de Kamerfractie zelfs 68 procent.

De afdelingen scoren lager,

maar nog altijd heel goed. Ze krijgen van 70 procent van de mensen een 7 of hoger.

Dat de betrokkenheid bij de par- tij groot is, blijkt ook uit de vele mensen die een bijdrage willen leveren aan het werk. Dertig procent wil meewerken aan de komende verkiezingscampagne en 26 procent is er nog niet uit of ze dat wil. Van de mensen die (misschien) willen meehelpen, doen veel dat nu nog niet: alleen al in de 30 grootste afdelingen hebben zich 413 nieuwe mede- werkers opgegeven en 739 nieu- we mensen die misschien gaan meehelpen. 'Een geweldig po- tentieel,' concludeert Kox. 'Af- delingen moeten echt prioriteit geven aan het bezoeken van die

Meest aansprekende SP-voorstellen

40.000 verpleegkundigen erbij NS in overheidshanden

Nationale zorgverzekering op basis van solidariteit

63 procent 55 53

1 0 procent extra voor de minima 47

Geen hypotheekrenteaftrek > 420.000 gulden 45 Grootste problemen van de samenleving op dit moment

Oneerlijke verdeling van de welvaart op de wereld 54 procent Nul procent huurverhoging, tenzij ... 41 Ongelijke verdeling van inkomen, kennis en macht 44 Inkomensafhankelijke kinderbijslag 40

Bedreigingen van natuur en milieu 43 Ecotaks voor grootverbruikers 35

Aantasting van sociale rechten en voorzieningen 43 Voedselveiligheid voorop in voedselproductie 34

leder voor zich mentaliteit van veel mensen 40 Recht op speelruimte voor kinderen 26

Lange wachtlijsten in de gezondheidszorg 36 Noodplan herinvoering gulden 25

Gebrek aan goede en betaalbare huisvesting 23 Opheffen wachtlijsten taalonderwijs migranten 17

Overdracht nationale bevoegdheden aan de EU 19 Nederland uit de NAVO 14

Gebrekkige integratie van veel migranten 19 Geen verdere verruiming euthanasiewetgeving 11

Onveiligheid in de buurt en de gemeente 15 Stemrecht vanaf 16 jaar 5

6 Spanning • 22 november 2001

Ledenenq uête:

grote betrokkenheid en schat aan informatie

Rapportcijfers afdelingen, gerangschikt op volgorde van grootte qua aantal leden

mensen. De algemene klacht van afdelingen is dat ze te wei- Inig kader hebben en te weinig actieve mensen. Wel, die krijgen ze nu op een presenteerblaadje aangereikt.' Kox raadt dringend aan de mensen persoonlijk te bezoeken. 'Ze hebben aangege- ven dat op hun eigen manier een bijdrage aan de campagne wil- len leveren. Dan is het niet ver-

sen hebben ons hun e-mailadres gegeven. Daarvan kunnen we gebruik maken,' antwoordt me- diacoördinator Hem1an Beek- ers. 'Net zoals we dat ook met telefoonnummers doen. Maar denk eraan: als je je leden wilt behouden, moetje ze vooral niet bedelven onder ongevraagde mailtjes. Op www.sp.nl/intern vind je onze web-etikette, de af- spraken die we als SP gemaakt hebben over hoe we omgaan met e-mail. Daar moet je je echt aan houden als je irritatie bij de mail-ontvangers wilt voorko- men.'

afdeling info vd afd. raadsfractie afdeling

tandig om ze te bellen en te ragen of ze folders willen ver- preiden. Stap erheen, vraag wat ze wilJen en maak daar afspra- ken over.'

Naast medewerkers en stand- punten heeft de enquête ook een groot aantal e-mailadressen opgeleverd. Wat kunnen afde- A\n'i,en daarmee doen? 'De men-

Meer informatie over wie onze leden zijn en wat ze vinden komt in de Tribune van decem- ber. •

Rapportcijfers SP

Onvold. 6 7 8 9/10

Tribune 2% 7% 29% 43% 18%

Website 6 8 33 37 16

Kamerfractie 3 6 24 41 27

Landelijke acties 3 10 31 36 20

Info lokale afdeling 17 18 31 24 10

Gemeenteraadsfractie 12 16 28 26 18

Plaatselijke afdeling 14 16 29 25 16

Heerlen Oss Rotterdam Groningen Nijmegen Amsterdam Arnhem Utrecht Leiden Alkmaar Schijndel Den Haag Den Bosch Zoetermeer Eindhoven Doesburg Tilburg Leeuwarden Hengelo Uden Helmond Landgraaf Vlaardingen Boxtel De Bilt Dongen Alphen a/d Rijn Maastricht Brunssum Vlissingen

7,6 8,0 8,0

7,6 8,1 8,0

6,7 6,8 6,8

7,0 7,3 7,3

6,8 7,3 7,0

6,3 6,6 6,4

6,1 6,5 6,1

6,7 7,2 7,1

7,0 6,8 7,0

6,4 6,9 6,6

7,6 7,9 8,0

6,5 6,7 6,5

7,1 7,3 7,3

7,1 7,5 7,4

7,0 7,1 7,0

6,9 7,6 7,3

7,1 6,8 7,0

6,6 7,0 7,3

7,2 7,0 7,4

7,3 7,6 7,4

7,4 7,7 7,7

8,0 8,2 8,2

5,9 5,7 5,7

7,4 7,7 7,7

6,7 6,2 6,6

6,3 7,6 7,1

7,4 7,4 7,4

7,2 7,5 7,3

7,9 8,2 8,3

5,9 6,8 6,3

I'

· I

,,

Lokaal

volkshuisvestingsbeleid

'Daar hebben wij niets meer over te zeggen,' is steevast het antwoord dat wethouders geven op aandringen van SP-fracties om actiever op te treden op het terrein van de lokale volkshuis- vesting. Wat klopt, is dat de de- regulering van de jaren negentig heel veel bevoegdheden heeft weggehaald bij de overheid en ondergebracht bij met name de corporaties. Maar toch staan gemeentebesturen niet helemaal machteloos aan de zijlijn. Een overzicht van de gemeentelijke bevoegdheden

Gemeen te besturen staan niet helemáál aan de zijlijn

Volkshuisvestingsplan

Op grond van de Woningwet hoort iedere gemeente een volkshuisvestingsplan vast te stellen. In dit plan wordt een analyse gemaakt van de lokale vraag en aanbod van woonruim- te. Vervolgens worden de ambi- ties omschreven met betrekking tot nieuwbouw (hoeveelheden, differentiatie, locaties, realisa- tieperiode), herstructurering, bouwen voor doelgroepen en dergelijke. Het Volkshuisves- tingsplan hoort afgestemd te zijn op de plannen van de wo- ningcorporaties in de regio.

Bij een inventarisatie van de VNG in 2000 bleken overigens nog minder dan de helft van alle gemeenten daadwerkelijk te beschikken over een volkshuis- vestingsplan.

Convenanten

Wat de gemeente wil van decor- poraties, kan ze niet langer dwingend opleggen, maar moet ze zien te regelen in een conve- nant, een vrijwillige overeen- komst tussen partijen. Zo'n con- venant kan een globaal gefor- muleerde intentieovereenkomst zijn, maar ook een prestatiecon- tract, waarin partijen nauwkeu- rig de aard, de omvang en de realisatietermijn van hun opga- ven vastleggen. De SP is niet erg enthousiast over convenanten die wetgeving vervangen. Bij wetgeving kunnen bepaalde

8

prestaties immers afgedwongen worden, bij convenanten ben je afhankelijk van de goede wil van betrokkenen. Desondanks kan een convenant gebruikt worden om partijen in de volks- huisvesting onder druk te zet- ten. Eis altijd dat de inzet voor de onderhandelingen vooraf be- sproken wordt in de gemeente- raad.

Huurteams

In Amsterdam zijn goede erva- ringen opgedaan met huur- teams, die gebiedsgericht de kwaliteit en de huurprijs van particuliere huurwoningen on- derzoeken. Hierdoor zijn vele duizenden gevallen opgespoord van huurverhogingen en huren boven het wettelijk maximum.

Via de huurcommissie en zo nodig de kantonrechter wordt daarna huurverlaging afge- dwongen. De huurteams kijken ook naar achterstallig onder- houd.

De uitkomsten van de onderzoe- ken worden door de gemeente Amsterdam gebruikt in de on- derhandelingen met particuliere huisbazen, bijvoorbeeld om hun medewerking bij stadsvernieu- wing af te dwingen. De kosten van de huurteams worden in Amsterdam betaald door de ge- meente. De teams zijn onder- deel van het Amsterdams Steun- punt Wonen, een organisatie die de ondersteuning van bewo- nersorganisaties verzorgt. Huur-

en verantwoordelijkheden, opgesteld door P-teammede- werker Volkshuisvesting Paulus Jansen.

teams zijn interessant in alle ge- meenten met een aanzienlijk be- stand van oudere particuliere huurwoningen.

Aanschrijvingsbeleid

Indien een eigenaar een gebouw verwaarloost, kan de gemeente op grond van de Woningwet een aanschrijving doen. De aan- schrijving kan alleen betrekking hebben op ernstige gebreken die de veiligheid of gezondheid van de bewoners of omwonenden in gevaar brengen. In de aanschrij- ving wordt een termijn gesteld waarbinnen het onderhoud als- nog uitgevoerd moet worden.

Gebeurt dit niet dan is de ge- meente gerechtigd om zelf het onderhoud te laten uitvoeren en de kosten te verhalen op de ei- genaar.

Integraal fonds Stedelijke Vernieuwing (ISV)

Het ISV ïs een pot met geld, gevuld door de ministeries van VROM, EZ en OCW. Feitelijk is het een optelsom van een aan-

tal kleinere subsidiepotten uit het verleden. De pot wordt steeds voor perioden van vier jaar verdeeld onder de gemeen- ten ten behoeve van stedelijke vernieuwingsprojecten. De der- tig grote gemeenten krijgen een rechtstreekse uitkering, de ove- rige gemeenten kunnen geld krijgen via de provincies.

Idee achter het ISV is een inte- gralere aanpak van de wijken, waarbij de verbetering van de wijkeconomie een centralere rol speelt dan bij de traditionele stadsvernieuwing.

Woonruimteverdeling

De huisvestingswet deelt de taak van de woonruimteverdeling van huurwoningen (en goedkope koopwoningen) aan gemeenten toe. De gemeente kan de uit- gangspunten van de woonruim- teverdeling in een verordening regelen, alleen of in regionaal verband. Ze kan er ook voor kiezen om geen verordening vast te stellen en de uitvoering van de taak uit te besteden, meestal aan een of meerdere woningcorpora-

Spanning • 22 november 2001

ties. Lang niet alle gemeenten hebben een woonruimteverorde-

ning. De SP is er voorstander van om clit wel te doen.

Grondbeleid

Grond is een cruciale productie- factor bij het ontwikkelen van bouwprojecten. Degene die de grond in bezit heeft, heeft de grootste stem bij de bepaling van het programma van eisen (welk soort woningen worden er gebouwd, prijsklasse) en zal ook het grootste deel van de winst in zijn zak steken. Voor een uitvoeriger analyse verwijs ik naar de recente studie van het wetenschappelijk bureau van de SP.

Hoewel de positie van de pu- blieke sector door het afnemend aandeel van de woningcorpora- ties in de nieuwbouwproductie sterk is teruggelopen, zijn er wel degelijk nog mogelijkheden voor een actief grondbeleid door gemeenten.

Gemeenten hebben allereerst de mogelijkheid om zelf in een vroeg stadium grond te verwer-

ven. Zo nodig kunnen ze hierbij gebruik maken van de wet voor- keursrecht gemeenten die eige- naren dwingt om grond bij voor- rang aan de gemeente aan te bie- den. Uiteraard loopt de gemeen- te door deze aanpak financiële risico's, met name als de ont- wikkeling van een plangebied vertraging oploopt.

Koopsector

Omdat de koopsector steeds be- langrijker wordt (meer dan 50 procent van de woningen is in- middels een koopwoning), ligt het voor de hand dat gemeenten zich actiever met deze sector gaan bemoeien. Met name het aandeel betaalbare koopwonin- gen is een aandachtspunt. In ge- bieden met een overspannen woningmarkt zal een betaalbare koopwoning echter na doorver- koop al snel onbetaalbaar zijn geworden. De eerste koper steekt de winst in de zak. Er zijn de laatste jaren speciale koop- constructies ontwikkeld (maat- schappelijk gebonden eigen- dom), die beogen om koopwo-

ningen goedkoper te kunnen aanbieden, waarbij het huis bij doorverkoop terug moet worden verkocht aan de woningcorpo- ratie, tegen een prijs onder de marktwaarde. Zo blijft de voor- raad koopwoningen ook op lan- gere termijn betaalbaar( der).

Toezicht woningcorporaties

Het toezicht op de woningcor- poraties is niet meer in handen

van de gemeenten. Enerzijds wordt het (interne) toezicht uit- geoefend door de raad van com- missarissen, anderzijds berust het externe toezicht bij het ministerie van VROM. De erva- ring leert dat de inspectie VROM veel te ver van het vuur zit om gerotzooi snel te ontdek- ken. Het ligt dus voor de hand dat gemeenten, als wij gerotzooi ontdekken, de inspectie oproe- pen om zijn handhavende taak waar te maken.

e

Aanvullende informatie is te vinden op de volgende interessante internetsites:

e

e www.woningnet.nl: alle aanbod sociale huur- woningen regio's Utrecht en Amsterdam (straks nog meer); alle verordeningen voor de woonruimte- verdeling in deze regio's

e www.steunpuntwonen.nl: site van het Amsterdams Steunpunt wonen

e www.minvrom.nl: alle beleidsnota's en veel regel- geving downloaden

e http://www.bewoners.net/huurverhoging/index.asp:

berekenen correcte huur en huurverhoging.

·., t

•·•·• ... •••4 .

Hetgeheim

Op 23 november verscheen Het geheim van Oss.

Twee jaar lang sprak schrijver Kees Slager met tientallen getui- gen van de opmerkelijke ontwikkeling van de SP in een oorspronkelijk katho- liek bolwerk zonder linkse traditie. Nu ligt er een vuistdik verhaal dat leest als een jongensboek maar tegelijk een schat aan ervaringen en lessen bevat, ook voor de SP' ers van 2001. Vanuit die invalshoek las historicus

Raak het Osse 'geheim'.

Ronald van

Het geheim van Oss laat zien hoe de SP in 30 jaar tijd het ka- tholieke Maasland danig rood kleurde. Kees Slager (bekend van 'De ramp', zijn beschrij- ving van de gevolgen van de watersnoodramp van 1953 voor de bevolking van Zeeland) te- kent levendig de avonturen van een groepje fanatieke jongens en meisjes in een erg katholiek Brabants stadje, in hun onver- droten strijd tegen Het Gezag.

Spannend was het allemaal, eenvoudig lang niet altijd. Zo lees je hoe de eerste staking bij tapijtenfabriek Bergoss in 1973 gepaard ging met flinke schaamte, omdat de jonge revo- lutionairen hun ouders niet in

van Oss

verklaard

verlegenheid wilden brengen:

moeders moest de volgende dag immers weer over straat... Maar ook hoe de jonge 'oproer- kraaiers' soms bijval kregen uit onverwachte hoek: 'De weinig verheffende arbeidsomstandig- heden in met name de vlees- industrie maken Oss kennelijk tot een geschikte bron voor communistische agitatie,' rap- porteert personeelschef Grimm in 1977 na de door SP-organisa- tie 'Arbeiders macht' gesteunde staking bij Philips Oss. En hoe harde acties uiteindelijk leidden tot opvallende samenwerking met gezworen vijanden, zoals het gezamenlijke milieuonder- zoek van de SP en de directie van Diosynth (Akzo ), na de 'perfecte' actie in de jaren '80.

En bovendien: hoe de voormali- ge onruststokers in 1996 op het Osse 'pluche' kwamen en het daar veel beter deden dan de op- ponenten hadden gedacht.

Discipline

Slager beschrijft niet alleen het succes van de SP, maar probeert het ook te verklaren. Twee woorden komen daarbij vaak te-

rug: 'discipline' en 'verontwaar- diging'. Het geheim van Oss be- schrijft het leven van een groep jonge radicalen, linkse scholie- ren en jonge arbeiders die bloedfanatiek en vol overtui- ging de buurten en fabrieken van hun - overigens weinig linkse - stad introkken. Ze wa- ren gewapend met Tribune en Buurtkrant, om samen met de bewoners en arbeiders ten strijde te trekken tegen alle mogelijke onrecht. Van de wan- toestanden in de fabrieken tot gevaarlijke sluipwegen, slecht onderhouden huizen en de Zuid- Afrikaanse apartheid. Dat vroeg ontzettend veel tijd en energie.

'Vanaf nu is ieder partijlid ver- plicht om 1 avond in de 2 weken vrij te nemen,' zo las Slager tot zijn verbazing in een maandver- slag uit 1972. Niet iedereen hield dit vol. Eén van de afval- lers, Ton Lennaerts, tegen- woordig rechter in Groningen, herinnert zich: 'De SP was na- tuurlijk een missionarissenclub die de wijk introk. De wijken waren voor ons ook vaak vol- komen onbekend gebied. Pre- cies als bij de echte missiona- rissen.' Tegelijk laat Slagers

10 Spanning • 22 november 2001

zien hoe deze gedreven 'mis- sionarissen' er in de loop der jaren toch in slaagden het ver-

l!rouwen van de Ossenaren te winnen en de SP te maken tot veruit de grootste partij van de stad.

Osse bestuurders lachten zelden om de vaak ludieke acties van e SP. Ze voorspelden dat het snel weer over zou zijn. Maar het ging niet over, reden dat de media steeds vaker werden aan- getrokken door het linkse feno- meen op katholieke grond. Zo deed de Nieuwe Revu al in de jaren '70 verslag van de opmer-

elijke acties en bedrijfsbezet- tingen van de SP. In 1998 maak- te tv-programma Zembla de fraaie reportage over 'Nieuw Rood'. Goodwill van de Osse bevolking kreeg de SP vooral :als bleek dat acties ook daad- werkelijk iets opleverden. De

eerste staking van Arbeiders- macht bij Bergoss vormde in 1974 de basis voor de eerste drie vaadszetels. Van direct nut voor duizenden Ossenaren waren de Bond van Huurders en Woning- zoekenden en later de drukbe- zochte juridische hulpdienst.

Evenals de 'rooie dokters' van

Ons Medisch Centrum, dat in 1975 van start ging en onlangs zijn 25-jarig bestaan vierde.

Historisch is het project voor een periodieke gezondheidstest van de Vereniging Voorkomen Is Beter, waarvoor SP'ers mas- saal met urinestrips langs de deuren gingen!

Verontwaardiging

Het geheim van Oss laat zien dat het loont om actie te voeren en goed contact te onderhouden met de bevolking. Verder blijkt kennis van zaken van groot be- lang. De informatie die werd opgedaan bij de juridische hulp- dienst en Ons Medisch Centrum was vaak onontbeerlijk voor het succes van een actie. Het juri- disch spreekuur was een bron voor klachten over misstanden, waartegen actie kon worden ondernomen. De rooie dokters bleken onmisbaar tijdens de ac- ties tegen de gifschandalen in de jaren '80. Ook laat het boek zien dat doorzetten loont. De succesvolle actie tegen groot- macht Diosynth, ooit 'de groot- ste vervuiler van Brabant' en 'de Bom van Oss' genoemd,

duurde vele jaren, maar leverde de stad uiteindelijk een opval- lend schone fabriek op en hielp de SP bij het behalen van haar eerste zetel in de Brabantse Provinciale Staten in 1987 - voorbeeld ook van de uitstra- ling van de Osse SP op de om- geving. De geschiedenis van de SP laat tevens zien hoe belang- rijk het is om overwinningen - groot en klein -te claimen, als bewijzen dat opkomen tegen onrecht niet zinloos is.

Maar bovenal toont Het geheim van Oss hoe een klein groepje mensen erin slaagde zijn veront- waardiging over misstanden te delen met anderen. En dat is ook wat de SP' ers van het eerste uur nog steeds motiveert. Paul Pe- ters: 'Als ik zie dat ze cultureel centrum de Groene Engel de nek om willen draaien, dat het ziekenhuis dreigt te verdwijnen uit de stad en al die andere din- gen, dan kan ik niet rustig thuis blijven zitten. Dan wil ik mijn verontwaardiging omzetten in daden!'

De verontwaardiging die de SP in Oss mobiliseerde is een drijf- veer voor iedere SP'er. Daarbij

laat het boek zien dat door het voeren van verrassende en nutti- ge acties, door doorzetten, door strijden met kennis van zaken en het claimen van overwinnin- gen het vertrouwen van veel mensen kan worden gewonnen.

'Er is dus een groep fanatieke jongeren met veel inzet en een gezamenlijk ideaal, tussen wie het klikt, voor wie tijd en geld geen rol spelen, die geworteld zijn in de Osse samenleving en die jaren achtereen de 'gewone mensen' in hun eigen wijk op- zoeken, die voor hen in actie komen en zo hun vertrouwen weten te winnen. Jongeren, die dankzij de botte reactie van de Jokale elite bijkans de Robin Hood van Oss zijn geworden,' zo concludeert Slager. Daar- mee is Het geheim van Oss een inspirerend en hoopgevend boek geworden voor iedereen die ook anno 200 l het onrecht te lijf wil.

Het geheim van Oss, uitgeverij Atlas ISBN 904500563,

f 42,95; SP-leden krijgen tien gulden korting op vertoon van een kortingsbon die in de Tribu- ne van november zat.