• No results found

Workshop 1: Grote woorden, kleine daden

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Workshop 1: Grote woorden, kleine daden"

Copied!
25
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

Investeren in taaie oplossingen

Over de sociale basis, empowerment, sociale teams en de weerbarstige praktijk

Conferentie Empowerment, naar een sterke sociale basis!

10-10-2017

Ard Sprinkhuizen, lectoraat Maatschappelijk Werk Inholland Dick Jansen, DOCK Haarlem

(2)

De draad in de kluwen…

• De urgentie van de transformaties in het sociaal domein

• Een sociale basis…?

• Taaie oplossingen: empowerment

• Een Tere Toekomst

• Adempauzes…

(3)

DE OPDRACHT EN DE URGENTIE

Hogeschool INHolland

(4)

De opdracht van sociaal werk en sociaal beleid

•Voortvloeiend uit de aangereikte wettelijke kaders en de maatschappelijke opdracht

•Voortvloeiend uit de behoeften en vragen die zich bij kwetsbare burgers, gezinnen en jeugdigen aandienen.

•Sociaal beleid is altijd normatief geladen.

•Sociale professionals hebben een

signalerende, agenderende en adresserende taak.

•Sociaal werk en sociaal beleid is niet

(5)

Hogeschool INHolland

Onbalans sociale basis en zwaardere zorg en ondersteuning

De sociale basis:

Sociaal cultureel werk, opbouwwerk 1,3 miljard

O.a. maatschappelijk werk, vroeg en

voorschoolse educatie, opvanghuizen: 1,8 miljard

Totaal welzijn (breed): 3,1 miljard

€ 180 p.p.

Zorgverzekeringswet / WLZ / tweede lijn: 100 miljard

€ 5000,- p.p.

Kosten tweedelijnszorg stijgen jaarlijks met circa 10 %, de kosten in de eerste lijn blijven gelijk (Van Ewijk, 2010).

(6)

De nieuwe eenvoud…

(7)

Individuele levenssfeer – strength-based Direct persoonlijk en sociaal netwerk Civil society, vrijwillige inzet, verenigingsleven

Basisinfrastructuur: algemene voorzieningen, eerste lijnsgezondheidszorg, wijkveiligheid, onderwijs, gemeenschapshuizen, economische voorzieningen, openbare ruimte, …

vroegsignalering, (primaire en secundaire) preventie

Sociale teams; schakelen en verbinden tussen de niveaus; het doen van lichte interventies

• Vooral generalistische werkwijze

• Soms met een focus op jeugd, GGZ, armoede, ouderen, zorg… (T-shaped professional)

• Preventief, primaire toegang

Specialistische voorzieningen en diensten, vrij toegankelijk voor professionals. Ambulante ondersteuning. Indicering naar niet vrij toegankelijke voorzieningen

Specialistische voorzieningen en diensten; niet vrij toegankelijk (indicering of specialistische diagnose)

Bijvoorbeeld gedwongen kader, opname in institutie

Su b stitu tie B ep erk te d ra ag ra ch t

Uit: Sprinkhuizen, Ard (2015). Haarlem: lectoraat maatschappelijk werk Hogeschool Inholland

(8)
(9)

Begripsverwarring: een zoektocht

• De non institutionele benadering:

• De sociale basis is wat burgers onderling regelen

• De nulde-lijn benadering

• De sociale basis is wat burgers en ‘sociaal makelaars’

regelen

• De basis-functionele benadering:

• Informatie en advies, ontmoeting, ondersteuning en toerusting

• De infrastructurele benadering

• Voorzieningen en diensten

(10)

Een sociale basisinfrastructuur

Wat is een sociale infrastructuur?

“het geheel van organisaties, diensten, voorzieningen en

betrekkingen (burgers onderling in structurele verbanden) die het

mogelijk maken dat mensen in redelijkheid in sociale verbanden (buurten, groepen, netwerken, huishoudens) kunnen leven en kunnen participeren in de

samenleving”

(Engbersen en Sprinkhuizen 1998).

(11)

Een Infrastructureel basisweb

(12)

Vertrekpunten

• Een brede invulling: sociaal, fysiek en economisch

• Bewonersperspectief als start

• Sterk buurt-, dorps-, wijkgebonden

• Inclusie én exclusie naast elkaar

• Programma van eisen als basis voor visie-ontwikkeling

• Sociale basisinfra als ‘hardware’, de invulling (hoe benut je die

basis, welke visie op sociale kwaliteit en welke professionele

inzet en verwachtingen) is de ‘software’.

(13)

De worsteling van sociale teams met de sociale basis

(14)
(15)

15

E M P O W E R M E N T E M P O W E R M E N T E M P O W E R M E N T

Kracht en macht Maatschappelijke opdracht:

INDIVIDUEEL NIVEAU Power within Psychologisch kapitaal: wilskracht,

volharding, creativiteit

Outreachend werken,

Versterken van zelfvertrouwen, aanspreken van eigen

kwaliteiten,ontwikkelen vaardigheden

COLLECTIEF NIVEAU Power with Sociaal kapitaal:

Het vermogen tot interacteren, onderhouden van sociaal netwerk en wederkerigheid

Samenwerken met vrijwilligers- verbinden informeel en formeel, versterken hulporganiserend vermogen in de samenleving.

Versterking van veerkracht, collectiveren, zoeken naar

oplossingen waar gezamenlijkheid centraal staat. Aandacht voor openbare ruimte

POLITIEK-MAATSCHAPPELIJK NIVEAU

Power to Maatschappelijk kapitaal: een cultuur

van tolerantie,openheid en solidariteit

Signalering van belemmeringen in toegankelijkheid , ongelijkheid en onrechtvaardigheid. Tegengaan van uitsluiting en discriminatie. Stem geven.

(16)
(17)

Eigen Kracht als taaie oplossing

Burgers willen minder eigen verantwoordelijkheid in de zorg voor kwetsbare groepen (SCP, Een beroep op de burger, 2012)

Beroep op eigen kracht leidt tot maskeren van zorgvraag en verlies van controle (Grootengoed en Tonkens, 2013/2014) en

Zorgbehoefte leidt tot verschraling van sociale netwerken (Komter, 2003)

Schaarste (geld, tijd) leidt tot stress en tot onvoldoende

‘denkkracht’ en onvoldoende competentie om toekomst te plannen (machteloosheid) (Mullainathan en Shafir, 2013, WRR, 2017)

Mantelzorg (3,5 miljoen) en vrijwillige inzet (30-40%) zijn zeer wijd verspreid in Nederland

(18)

Burgerkracht in de samenleving minstens zo taai

Géén communicerende vaten: Een krachtige civil society gaat samen met een vruchtbaar institutioneel weefsel (Tonkens, 2002, Steyaert, 2012, Uitermark, 2014).

Robuuste zelforganisatie is gebaat bij homogeniteit en uitsluiting o.a. (Uitermark, 2014). De buurt als arena.

Zelforganiserend vermogen is ongelijk verdeeld: inzetten hierop leidt tot tweedeling.

Duurzaamheid en continuïteit komen in het geding als de bal naar de civil society wordt gespeeld..

(19)

Schaarste

Mullainathan and Shafir: psychologie van de schaarste

Eenzijdige focus op één probleem leidt tot tunnelvisie

Geen aandacht voor lange termijnperspectief

Onverstandige beslissingen, onzorgvuldigheid, afwezigheid, impulsiviteit, kortzichtig gedrag en het maken van fouten.

Minder IQ-punten, ook bij kinderen (ontwikkelingsstoornissen, onderbenutting van capaciteiten).

Door gerichte programma’s (bijvoorbeeld mobility mentoring) is er veel aan te doen.

Pas op voor deterministisch denken (‘wij zijn ons brein’).

Hogeschool INHolland

(20)

Hoe te reageren?

De drie klassieke reacties op grote veranderingen (Hirschman: the retoric of reaction):

Perversity: je bereikt precies het tegenovergestelde!

Jeopardy: je brengt alles in gevaar!

Futility: het haalt toch niets uit!

(en de evenknieën):

• Synergie: alles versterkt elkaar!

• Imminent danger: we moeten wel!

• History on our side: alles leidt tot deze uitkomst!

(21)

Een Tere Toekomst

Hogeschool INHolland

(22)

Een overheid op zoek naar zijn rol…

• Sedimentaire rollen:

De rechtmatige overheid

De presterende overheid

De netwerkende overheid

De participerende overheid

(Martijn van der Steen, 2014)

En: Hoe geven we ‘ieder het zijne’ zonder te vervallen in willekeur?

(

Piet Hein Donner, Divosa, 2016

)

(23)

Hogeschool INHolland

(24)

Dus

• Weg van de hypes, op zoek naar ambitieuze traagheid

• Investeer in taaie oplossingen

• Neem tijd om te ‘rellen’:

Reflecteren

Experimenteren

Leren

(25)

www.kennisplatformsdnh.nl www.wmowerkplaatsen.nl

www.inholland.nl/onderzoek/lectoraten/social+work www.movisie.nl

www.canonsociaalwerk.nl

Ard Sprinkhuizen: ard.sprinkhuizen@inholland.nl

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Om langduriger gemeentelijke financiële ondersteuning mogelijk te maken voor initiatieven die hier niet aan voldoen, gaan we experimenteren met een budget voor

In de 3 uur durende workshop leert u aan de hand van sprekende voorbeelden hoe u Twitter en de andere Sociale Media effectief kunt inzetten.. U gaat tijdens de workshop zelf aan

De rol van aanjager brengt ons op het volgende dilemma. Het programma Sociale Kwaliteit wil nieuwe initiatieven stimuleren met kortlopende subsidies. Terwijl veel

Het onder- zoek naar kwaliteit van de arbeid en stress is vooral gevoerd in termen van al dan niet plezierige, zin- volle en motiverende jobs (en dat is ook zo voor het STV-onderzoek

Omdat de meeste gemeenten voor sociale voorzieningen een gereguleerd tarief hanteren, betekent dit dat aanbieders cliënten voor zich kunnen winnen door goede kwaliteit te bieden.. 5

tuuromslag ambtenarenapparaat, veel meer gericht op het probleemoplossend vermogen van betrokkenen (zeker als ze zich serieus genomen voelen); uit- gaan van behoorlijke sterkte van

Dit wordt versterkt door het feit dat Lombardijen volgens zowel bewoners als professionals van oudsher wordt gekenmerkt door een eilandjescultuur; de bewonersorganisaties in de

Dit wordt versterkt door het feit dat Lombardijen volgens zowel bewoners als professionals van oudsher wordt gekenmerkt door een eilandjescultuur; de bewonersorganisaties in de