Ouder zijn en blijven na
een moeilijke echtscheiding
Erger je je ook wel eens blauw als je net je kind bent gaan halen bij je ex-partner?
Voel je je ook machteloos als hij of zij beslissingen heeft genomen waar je helemaal niet kan achter- staan?
Zeg je ook wel eens ‘goed de waarheid’ over je ex- partner?
Blijft de scheiding jullie achtervolgen?
Als je jezelf herkent, dan is deze brochure misschien wel iets voor jou.
We gaan eerst in op wat we verstaan onder een moeilijke echtscheiding. Vervolgens staan we stil bij het effect van dit conflict op de kinderen. Ten slotte lichten we toe hoe we als hulpverlener vanuit onze dienst aan de slag gaan in jullie gezin.
Voorwoord
Wanneer spreken we over een moeilijke echtscheiding?
Een echtscheiding is voor heel jullie gezin (zowel ouders als kinderen) een zeer ingrijpende gebeurtenis. Als partner ga je uit elkaar, maar als ouder blijf je nog verbonden en wordt verwacht dat je nog met elkaar communiceert. Bij een moei- lijke echtscheiding, meestal vechtscheiding genoemd, mer- ken we dat de stress en de spanning blijft toenemen en be- staan. Bovendien wordt deze vaak nog versterkt door de mensen rondom jou. Familie en vrienden kunnen vaak steun geven, maar aan de andere kant kunnen zij het negatieve beeld van de andere ouder nog versterken.
Als ouder heb je allebei je eigen verhaal: waarom jullie ge- scheiden zijn, wat goede zorg is voor de kinderen, hoeveel zakgeld ze moeten krijgen, …. Kenmerkend bij een vecht- scheiding is dat elke ouder zijn verhaal als waarheid ervaart en zijn manier van omgaan met de kinderen als de beste manier beschouwt. Vaak is er geen ruimte meer om het verhaal van de andere partner te horen en te begrijpen.
Ook bij een vechtscheiding wil elke ouder het beste voor zijn kinderen. In werkelijkheid geraken de noden en behoeften van de kinderen echter meer en meer op de achtergrond, terwijl de strijd van de ouders op de voorgrond komt. Deze strijd lijkt na een tijd onoplosbaar te worden.
Die blijvende strijd zorgt ervoor dat alle betrokkenen (ouders, kinderen, familie, vrienden, hulpverlening) zich erg machteloos voelen.
Wat betekent een (v)echtscheiding voor de kinderen?
De unieke band tussen ouder en kind:
De band tussen een ouder en een kind is uniek. Je kan geen ex-ouder zijn, enkel ex-partner. Een kind heeft eigenschap- pen van zijn beide ouders (de helft rood en de helft blauw).
Dit blijft ook zo na de scheiding.
Zo reageren kinderen op een echtscheiding:
Een echtscheidingsperiode is voor kinderen een periode van rouw waarbij de ontwikkeling van je kind onder druk komt te staan. Een rouwperiode kan lang duren (1 à 5 jaar). Deze periode kan vlak na de scheiding plaatsvinden maar kan soms ook later tot uiting komen (vb in de puberteit, als er nieuwe partner komt). Elk kind reageert anders (zie volgende bladzijde).
Als het kind zich bij beide ouders thuis voelt, zal hij/zij zich vrij kunnen bewegen van de ene naar de andere ouder. Dan kan de ontwikkeling van je kind gewoon verder gaan.
Uit onderzoek blijkt dat dit de meest voorkomende reacties bij kinderen zijn. Welke herken jij bij je kind?
□ wensen dat de ouders terug samen komen
□ angst om één of beide ouders te verliezen of te kwetsen
□ Veel vragen hebben
□ Bezorgd zijn om praktische zaken
□ Meer aandacht vragen of zichzelf net wegcijferen
□ boosheid, verdriet, machteloosheid, verwarring
□ Schuldgevoelens
□ Het gevoel tussen twee vuren te staan
□ Niet goed slapen of eten
□ Gevoel anders te zijn, schaamte
□ Zorgen en emoties van de ouders overnemen
□ Niets voelen of lijken niets te voelen
□ Doen alsof er niets aan de hand is
□ Lichamelijke klachten
□ Zich verantwoordelijk voelen voor broer, zus, ouder,…
□ Slechte schoolresultaten
…
Als samen ouder blijven niet lukt (vechtscheiding):
Hoe groter het conflict tussen de ouders, hoe moeilijker het is voor het kind om zich staande te houden boven de kloof.
Als de druk te groot wordt, stopt het kind met ontwikkelen.
Het kind moet zich steeds aanpassen (van kleur wisselen) aan de ouder waar hij bij verblijft. Een voorbeeld hiervan is dat het kind zegt of doet wat de ouder van hem of haar wil horen. Deze situatie kan een kind niet lang volhouden. Als de situatie voor het kind onhoudbaar wordt, zijn verschillen- de reacties mogelijk. Het kind naar de kant van 1 ouder (kiest het een kleur) springen uit zelfbehoud. Dit is een na- tuurlijke reactie van een kind om zijn ontwikkeling terug op gang te brengen. Een andere optie is dat het kind "instort".
Dit uit zich in het stellen van probleemgedrag (vb: opstan- dig gedrag, spijbelen, agressie,…).
Samen aan de slag
Wanneer we werken met gezinnen waarin (v)echtscheiding een thema is, dan zijn de volgende drie pijlers onze leid- raad.
We stellen het welzijn van het kind centraal
Vanuit de begeleiding is het onze kerntaak om te vertrek- ken vanuit wat het nodig heeft om zich goed te kunnen ontwikkelen (het belang van het kind).
We spreken de ouders als ouder aan
Wij spreken je als ex-partners expliciet aan als ouder van je kind. Samen gaan we op zoek naar wat jullie kunnen doen in het belang van je kind.
We nemen “ouderschap” als verbindend thema
Na je scheiding moet je je als ouder noodgedwongen an- ders organiseren. We zoeken naar mogelijkheden om als ouder te blijven communiceren met elkaar in functie van de opvoeding en ontwikkeling van hun kind(eren).
Wat kunnen we doen:
Luisteren naar jouw verhaal
In gesprek gaan met beide ouders
Ouders stimuleren om een manier te vinden om te communiceren met je ex-partner Informatie geven over de effecten van de
scheiding op je kind
Kind ruimte geven om zijn eigen verhaal te kunnen vertellen
Wat doen we niet:
Meegaan in het oordeel over de andere part- ner
Zoeken naar de waarheid
Boodschapper spelen tussen beide ouders Verslagen voor advocaten schrijven
Vertrouwen of beroepsgeheim schaden, TEN- ZIJ de veiligheid van het kind in gedrang komt
Uithoren van het kind
- Stel je kind gerust: het is niet zijn of haar schuld - Zeg eerlijk waar het op staat
- Maak je kind duidelijk dat hem/haar nog even graag ziet - Maak geen ruzie waar je kind bij is
- Laat je kind geen kant kiezen
- Zeg geen slechte dingen over de andere ouder waar je kind bij is
www.villapinedo.nl
www.tweehuizen.be
Opvoedingswinkel:
www.opvoedingswinkelbrasschaat.be www.opvoedingswinkelhoogstraten.be www.opvoedingswinkelzoersel.be
Een caw in je buurt
folder ‘mijn mama is niet meer verliefd op mijn papa.’:
http://www.groeimee.be/sites/default/files/
kin021_echtscheiding_a4.pdf
Waar kan je nog terecht?
Enkele tips voor ouders
Deze brochure werd opgemaakt door de werkgroep (v)echtscheiding van de ambulante diensten van Openluchtopvoeding vzw
