Verslag van den staat en de werkzaamheden van het Genootschap in 1913- 1914. -

INDISCH GENOOTSCHAP

VERGADERING

VAN

30 MEI 1914.

bI. 237-243.

Verslag van den staat en de werkzaamheden van het Genootschap in 1913- 1914. -

Rekening over hetzelfde tijdvak. - Verkiezing van Bestuursleden. -

Herziening van het Reglement.

---

'S-GRA VENHAGE

MARTIN US NIJHOFF 1914

INDISCH GENOOTSCHAP.

Algemeene Vergade1'ing van 30 Mei 1914.

Verslag van den staat en de werkzaamheden van het Genootschap in 1913- 1914. - R~kening over hetzelfde tijdvak. - Verkiezing

van Bestuursleden. - Herziening van het Reglement.

Voorzitter: dr. K B. KIelstra.

De notulen van het verhandelde in de vorige vergadering 1V0rLlen gelezen en goedgekeurd.

De Voorzitter deelt mede: 1°. dat het bestuurslid, mr. van Blom, heeft kennis gegeven, deze vergadering niet te kunnen bijwonen; 2°. dat door het bestuur tot lid van het Genootschap i benoemd de heer .1. D.

Mens Fiers Smeding; 3°. dat bericht is ontvangen van het overlijden van het lid mr. B. R. W. A. Baron Sloet van Hagensdorp.

Aan de orde is:

1. Verslag van den staat en de werkzaamheden van het Genootschap in 1913-1IH4.

De secretaris, Th. G. G. Valette , deelt het volgende mede.

De algemeene vergaderingen werden geopend Maandag, 10 November 1913, met eene voordracht van den heer J. M. Baretta over de ver- dediging van Nederlandsch IndHi naar aanleiding van het rapport van de Staatscommissie. Spreker betoogde in hoofdzaak, dat het streven naar het meest~rschap ter zee in Oost-Aziê voor eene natie met beperlde nnancieele middelen en beperkte personeele krachten eene onmogelijkheid is. Verder dat dit streven te meer valt af te keuren, wanneer zulks geschiedt ten koste van het leger en dat vermindering van de sterkte van het leger, zelfs bij de beperkte taak die de commis. ie daaraan toedenkt, niet te verantwoorden is. Sprekers denkbeelden gaan voor een gl'oot deel paralel met die van den kolonel de Greve, ontwikkeld in diens brochure over hetzelfde onderwerp. Op deze voordracht, welke ook door zeer vele geïntroduceerden werd aangehoord, volgde een geani- meerd debat.

Den Saten Dec. d. a. v. hield de heer mr. A. Neytzel de Wilde eene

\(oordracht over opleiding~scholen van inlanrlsche aJllbtenal'cn en inlandsche

191J. 15

238

rechtskundigen op Java. Na in 't kort de geschiedkundige wording der opleidingsscholen beschreven te hebben, schetste spreker den tegenwoor- digen toestand dier inrichtingen en ging daarna tot eene meer algemeene beoordeeling ervan over. Vervolgens vroeg spreker de aandacht voor eenige bepaald~ punten, n.l.. d.e plaa~sen van opleiding, kosteloozè toe- lating, intern aa , vooropleiding en inrichtiIig van het onderwijs. Ten slotte werden nog enkele woorden gewijd aan de practische vorming der inlandscIle rechtsambtenaren en aan het gemis van een band tusschen oud-le~rlingen en de scholen. Ddar niemand' zich voor 'debat aanmeldde, werd spreker nog in de gelegenheid gesteld een brief van een oud- leerling der opleidingsschool voor rechtskundigen voor te lezen.

De heer W. Frijlipg besprak 26 Januar~ 1914 de christelijke zending in de heidensche streken van den Indischen Archipel. Spreker wilde de

"an verschillende zijden best.reden kerst~)lingspolitiek van den Gouverneur- Generaal Idenburg noch aan een nauwkeurige bespreking onderwerpen noch verdedigen, maar: steld~ zicb te,n: doel aan te toonen, dat het belang van de door ons in Indië ingenomen positie een krachtdadige steun van den arbeid der ~e~delingen in de heidensuhe /ltre~'en zeer g,ewe,nsch~ is en eene stricte neutraliteit in dit opzicht niet mag worden. betr,~cht.

Volgens spreker loop en niet zelden de belangen van regeering en zending paralel, daarom ook moet de bevordering van de kellsteni)lg de~.peidensche

volkeren afgescheiden. blijven van den in 01;lS land gevoerden p.artijstrijd.

Deze voordracht gaf aanleiding tot een zeel1 geanimeerd debat.

De vierde voordracht werd gehouden op' 23 Februari, d. a. v., toen de heer H. Sundermann een zeer' belangrijke, sc~ets gaf OVer Borneo voor- heen en thans. De spreker, die, zijn voordracht in de Duitsche taal hield, begon met op te merken, dat hij feitelijk slechts oyer !ie Zuider- en Oosterafdeeling zou spreken, omdat de toestanden der andere deelen van B~rneo hem niet volaoende hekend zijn.: En wat het "voorheen'~

betreft, nam hij zich voor in hoofdzaak slechts gebeurtenissen uit de laatste 25 jaren te vermelden. Sprek-er schetste de groote veranderingen, welke in ·dit tijdp~rk op ;Borneo ten gunste van land ,en volk plaats vonden, den l~oeielijken, m.a~r niet on~r~chtbaren arb'eid "van de zende- lingen der Rheinische Mission-Barmen, en ·wees er op, ~?~ d~ ho.of~­

reden voor den langzamen voo~uitga.ng aldaar moet gezocht w017pel) in de groote s~haars()hte der bevolking. Wel.overtreft in den laatsten tijd het aantal der geboorten dat der sterfgevallen aanzienlijk, ~~ar ~9ch.zijn

er nog groote gebieden waar, gee~

of

^slecht~ weinig bevolk!ng wordt aangetroffen. Over de Dajaks denkt spreker zeer gunstig en hij verwacht dat deze onder leiding

vanEurop~anen

in de

n~~ste t~e~om~t 'V~~l zulle~

bijdragen tot den verderen bloei. ,yan .Borneo. In h,~t debat, dat op ,de~e

~ede volgde, schaarden zich enkele debate~s aan de zijde van den Ï1lle~der,

terwijl anderen afwijkende m~eningen vel'ko~digden.

_ Een maand later sprak de heer S. P. Haln over het hooger onderwijs

in de koloniale bod~mcultuur in verband met het wetsontwerp tot regeling van het landbouw- en; v~ear~~e?ijkundig hooger onderwijs. De heer, Ham bebaI\delde achtereen volgens: de koloniale bodemcultuur en de daal'bij

239

betrokken belangen, het personeel bij deze cultuur en het daal'in te geven hooger onderwijs, de tegenwoordige onderwijsinrichting te Wage- ningen, het wetsontwerp. op het landbouw- en veeartsenijkundig hooger onderwijs, en besprak ten slotte nog terloops de vraag der plaats van vestiging der nieuwe hoogeschool of 'bij vereeniging met eene der reeds bestaande hoogescholen de vraag bij welke der faculteiten het landbouw- onderwijs zou moeten worden ondergebracht, dan wel of dit eene afzonder- lijke faculteit zou moeten· vormen. -VYat het voorbereidend onderwijs aangaat, geeft de heer Ham de voorkeur aan afdeeJing B van de nog in het leven te roepen nieuwe inrichting onder den naam van lyceum.

Sprekers rede werd samengevat in acht stellingen,' wellee ,·óór de ver- gadering in druk aan alle aanwezigen werden ter hand gesteld. In deze vergadering waren als geïntroduceerden tegenwoordig de Directeur- Generaal van den Landbouw en enkele leeraren en studenten van de hoogeschool te Wageningen. Eerstgenoemden en enkele leden namen deel aan het zeer geanimeerde debat, waarin sprekers beschouwingen door sommigen werden bestreden.

,De laat te algemee.ne vergadering in het afgeloopen seizoen werd ge- houden op 20 April j.l., toen de heer dr. R. Römer eene bijdrage lever'de tot de lee.nnis der Bataks. Behalve eene beschrijving van het. land del' Batales , dat de spreker gedurende zijn langdurig verblijf op Sumatra had leeren kennen, schetste hij breedvoerig het leven der bewoners 1

inzonderheid van de Karoo-Batalest die voor het grootste gedéelte ani- misten zijn. De Europeesche invloed op het leven en de zeden der Batah werlet wel is waar zeer gunstig, maal' is in menige streek nog tc weinig dOOl·gedrongen. Vooral omtrent de geneeswijze en de aangewende genees- middelen, een en ander in verband met hun animistisch denken, deelde spreker allerlei bijzonderhedp.n mede. In de pauze verklaarde dl'. Hömcr de beteekenis van tal van Hatal .. sche vool',,·erpen en na de voordracht vulde hij het gesprokene nog aan bij het vertoon en van lichtbeelden.

Deze rede gat geen aanleiding tot debat ..

Omtrent den staat van het Genoot 'chap valt het volgende te vermelden.

Het ledental breidde zich in het afgeloopen jaar aanzienlijk llit.Het bedroeg 1 Mei 1912 315,1 Mei 1913 319, thans (1 Mei 1914) bedraagt het 344. Gedurende het laatste jaar werden 56 nieuwe leden benoemd, van welke 2 in Ned: Indië. In dit tijdvak bedankten 22 leden, terwijl 5 overleden, u.I. de heeren: J. E. de Meyier, R. N. L. Mirandolle, L. 'rh. Schneider, mr. B. R. W. A. baron Sloet van Hagensdol'p en J. E. N. baron Schimmelpenninck van der Oye.

Het Bestuur onderging geen wijziging gedurende het v('r~1agjaal·. Aan de beurt van aftreden zijn in dit jaar de heeren n1l·. C. Th. van Deventer, dl'. D. Bos en J. M. Pijnacker HOl'dijk.

De Voorzitter, dr. K 13. Kielstra, mocht 6 ~Haal't j.l. zijn 'iO·^1cn verjaardag vieren. Op dezen dag begavfln zich de bestuur~leden gezamenlijk naar de woning van den geachten jubilaris om hem daal' bij monde van den Onder-Voorzitter, mr. van DeventeJ', geluk te weuschen en he 111

240

hulde te brengen ^VOOl' het vele goede dat hij gedurende een lange reeks nn jaren voor het Genootschap heeft gedaan. In de algemeene vergade- ring van 23 Maart d. a. v. vond de heer mr. Y.l. van Deventer gelegen- heid zijne woorden in het kort te herhalen; het levendig applaus dat op die woorden volgde, legde getuigenis af van de algemeene belangstelling en hoogachting.

De stand der financiën zal blijken uit de mededeelingen, die de Penningmeester aan de vergadering zal doen.

Dit verslag, naar aanleiding waarvan niemand het woord verlangt, wordt voo!' kennisgeving aangenomen.

IJ. Rekening o\'er het tijdvak Mei 1913- Mei 1914.

Deze rekening is in handen gesteld van de heer en A. M. Joekes en Th. G. G. Valette, die verklaren, dat zij de boekhouding in de beste orde hebben bevonden en voorstellen de rekening goed te keuren en den penningmeester te dechargeeren. Dienovereenkomstig wordt besloten, nadat de penningmeester, J. W. Schiff, een kort overzicht heeft gegeven van den stand van zaken,. zooals die uit achterstaande Balans en Winst- en Verliesrekening) alsmede uit de Toelichting daarvan blijkt.

De Voorzitter zegt den Penningmeester namens de vergadering dank voor het .gehouden beheer.

HL Verkiezing van bestuursleden.

De aftredende bestuursleden: mr. C. 'rh. van Deventel~) J. IV!. Pijnacker Hordijk en dr. D. Bos worden herkozen. De beide eerstgenoemden) ter vergadering aanwezig, verklaren hunne benoeming aan te nemen; aan dr. D. Bos zal worden kennis gegeven van zijne herbenoeming.

IV. Herziening van het Regleul,ent.

Het bestuur achtte het gewenscht het Reglement aan eene algeheele herziening te onderwerpen. Tot nadere moti veering hiervan leest de Voorzitter enkele artikelen voor, waaruit voldoende blijkt) dat het Reglement van 1861 verouderd is. Na de samenstelling van een nieuw Reglement werd dit ingevolge het bepaalde bij art. 55 in handen gesteld van eene Commissie van dl'ie gewone leden, zijnde. de heeren: Ch. P. J. ' Blok) W. van Gelder en W. J. Giel. Deze Commissie stelt aan de vergadering voor) het. door het bestuur ontwol'pen Reglement goed te keuren. Aldus wOl'dt besloten.

De Voorzitter bedankt de genoemde Commi~sie voor de door haal' genomen moeite en de aanwezige leden voor de door hen getoonde belangstelling.

De vergadering wordt gesloten.

r

/

24~

TOELICHrrING

Balans en Winst- en Verliesrekening.

Bo}~KJAAR 1913-':'1914.

Debetzijde Winst- en Verliesrekening.

Effecten:

koerswaarde f 1500.-'s-Gravenh. Hyp. Bank 30 April 1913 93

%

- ]500.- " " 30 ]914 91!

%

koersverlies ] ~

%

over f 1500.-

= " _ .

^f 22.50 Algemeene Vergaderingen:

gehouden gedurende dit boekjaar 6 ver-

gaderingen. . . f J 50.-

stenograf. verslagen . . . - 240.-

Bibliotheek:

gemaakte onkosten, aankoop van nieuwe werken en kosten van abonnementen . . . . Onkosten:

gemaakte onkosten. . . . . . f 1038.96~

buitengewone uitgaven inzake electrisch

licht. .. . . . . - 829.80

390.-

- - - 1868.76~

Creditzijde Winst- en Verliesrekening.

Intrestrekening:

gekweekte rente aan effecten .

" deposito Hand.

Effecten:

koerswaarde 30-April HH4 hooger 1₃ⁿ_f

%

van f J 100.- N. W. S.. .

lil I

Contributien:

" -1000.- Rott. H. B..

geincasseerd over 1913-1914.

retour over vorige jaren. . .

. f 122.01~

23.31

~ - - - f J45.32~

U.O\)&

0.63

f 2748.- - ]40.-

14. 72

1

- - - 2608.-

Debetzijde Balans.

f , '.

Bibliotheek:

getaxeerd op.

Effecten:

f 1100.- 2i

%

N. W. S. 67

% . . .

f 737.- -1500.- 4 "

\s-Grav.i H.B.

91~

%. ' -

1372.50

f 20000.-

-1090.-,3i" ~ott. H. Bank 99lïl-

%

906.88 , , : ',' . j'.h' i i ' : ' , ;-,3016.38 Intrestrekening:

nog te ontvangen.!'

4 mnd. f 1100.-

21 %

N. W. S ..

4 " - 1500.- 's-Grav. H. B . . 6 -1000.- Rott. H. B ..

f 9.07 20.01 17.50 Ned. Ind. Handelsbank: ^{,I ',f} jI') "

voordeelig saldo depositorekening, zie rekg. crt..

A. H. E. Dql,tUJeS .,)ek~e,.,: ,I.

n()g ~te vflrantwoorden:

4)1, f8.19)2-1913_. ' . . " . 21 à -8

+

1 à f 4.- 1913-19~4

,', ;'

. .f '

32 . ^..:1..

-. :172.-

46.58 457.21

'204.- Creditzijde Balans.

. .

Algemeene V'ei-gaderingen':

ééne 'lezing werd nog niet betaald en de rekening

1913-,-19~4 bela,st \ln, B\ll~s g,ecred., met , . . f 25.- Bibliotheek:

volgende rekeningen werden ten laste van 19]3-1914. in 1914-. -1915 betaald: . '

van Stoèkum.

Stutterheim

,Nijhoff; . .

Kapitaal:

boekjaar 1912- 13 . .

batig saldo boekjaar 1913- 1\H4.

~, f , 25.7,0 127.85 256.90

f 23263.67

i ,

410.45

25.04~

- - - - -23288.72 's-Gravenltage, den 12 Mei 1914.

, De Penningmeester,

J. W. SCIlIFF.

Balans 30 April

~9~4.

9l-! Aan Ned. Ind. Handelsbank depositorekening.

" Intrestrekening

nog te ontyangen rente

f 457.21

effecten. ·i(i.58

" Effecten

balans v. noteering -} - 3.016.38 Bibliotheek

getaxeerde waarde . -20.000.-

" A. H. E. Douwes Dekker

nogte verantw. quitanties - 204.-

- - - f 23.724.17 f23.724.17

19] 4 1.per Nog te betalen onkosten

I

lezing Frijling . . . . f

" Nog te betalen rekeningen

zie specificatie. . . . 410.45 25.-

f 435.45

" Kapitaal. . . f 23.263.67

i

batig saldo winst- en

verliesl'ekening . 25.041 - 23.288.72

-~~~--I

- 23.724_17

Winst- en Verliesrekening.

1\.1l4 I Aan Effecten . . f 22.50 11914 Per Interest . . f 145.321

,

" Algemeene Vergaderingen - 390. -

"

^{Effecten. - 14.72t}

I

. ,

Bibliotheek . 461.74

"

Oontributiën . - 2.608.- f 2.768.05

"

^{Onkosten. .} - 1.868.76t f 2.743.00t

---

I ^, _Kapitaal voor overdr. batig saldo.

-

25.04t :----~

"

I _{f 2.768.05 f 2.768.05}

I

Nagezien en accoord bevonden met de boeken en bescheiden. 's-Gravenhage, den 12 .Mei 1914.

's-Gravenhage, A. M. JOEKES. De Penningmeester,

tien 18 Mei 1914. 'rH. G. G. VALETTE. J. W. SCHIFF.

f\!)

>I'--

~

MARTINUS NIJHOFF - UITGEVER - 'S-GRAVENHAGE

Zooeven verscheen:

GRONDSLAGEN

DER

Reehtsbedeeling

in Nederlandsch .. lndië

DOOR

Mr. J. H. CARPENTIER AL TING

Hoogleeraar te Leiden

Prijs f 2.75 geb. f

3.50

INHOUD: Hoofdstuk 1. De rechtspraak in Nedcrlandsch-Indië

.in het algemeen. -

n.

Omyang der rechtspraak ten aanzien van

de onderdeelen van het recht. - lIl. Ingezetenen, niet-ingezetenen en vreemdelingen. Bevolkingsgroepen. - IV. Bronnen van privaat- en van strafrecht. voor de verschillend~ bevolkingsgroepen. - V. De voorg.enomen wijziging van artikel 75 R. R. - VI. Uit- oefening der wetgevende macht. - VII. Autoriteiten met recht- spraak belast. - VIII. De taak van den rechter. Rechtstoepassing en rechtsvinding. - IX. Conflictenrecht. - X. Dwingend en aan-

vullend recht. - Slotbeschouwing. I-