lll • Den Haag

Vrijheid ^e11.

detnocra tie

WEEKBLAD VAN VOOR VRIJHEID

NUMMER 918

DE

EN

VOLKSPARTIJ DEMOCRATIE

VRIJDAG 26 MEI 1967

Amsterdam

lll • Den Haag

I-:::et ontslag van burgemeester Van Hall heeft aanleiding gegeven tot heftige discussies. Al meteen in de pers, waarbij de nadruk kwam te vallen op een bijzaak, _namelijk de wijze waarop dit ontslag is verleend.

Het lag voor de ha;nd dat deze bijzaak ook in de Tweede Kamer benadrukt zou worden, omda;t over de hoofdzaak, de wenselijkheid het; burgemeester- schap van de heer Van Hall te beëindigen, op de communisten na, eenstem- migheid bestond.

Vooral van de PvdA was. het te ver- wachten, dat deze zijweg uitvoerig zou worden ingeslagen, omdat de hoofdzaak ook voor hen pijnlijk moest zijn.

Tegenstrijdige gevoelens moesten in deze kring 'toch wel sterk leven. Ener- zijds was er het duidelijk falen van een geestverwant, anderzijds is de kritiek tij- dens dit falen uit de eigen kringen niet zelden op zeer prikkelende wijze tot uit- drukldng gebracht. Voorts deed het ka- binet-De Jong datgene, wat vorige kabi- netten ten onrechte hadden nagelaten.

Het voortbestaan van de moeilijke situa- tie in Amsterdam was heel duidelijk één van de kwalijke erfenissen, die het kabinet-Cals voor opvolgers ter execu- tie had achtergelaten. Dat deze voor de burgemeester en de voor de stad Amsterdam -pijnlijke openbare vergade- ring nu in 1967 nog moest plaatsvinden is dan ook een direct gevolg van het opereren door zachte heelmeesters, ver- momd als sterke mannen.

Redenen genoeg dus voor de PvdA om het !talm aan te doen, en die kalm- te is dan ook betracht.

TRAGIEK

Wat de hoofdzaak betreft is door het eers'te rapport van de Commissie-En- schedé en de behandeling in de Kamer de tragiek rond de burgemeester duide- lijk naar voren gekomen.

Een man, die door zijn karakterstruc- tuur, ondanks alle ijver en belangstel- ling, ja zelfs liefde voor Amsterdam, als eerste burger moest falen. Die tra- giek mag ons echter niet verlokken om krokodilletranen te storten, omdat aan deze toestand een einde is gekomen door het ingrijpen van de regering.

Want dit optreden van de regering werd nodig, toen de heer Van Hall, we- derom, zelf niet deed wat van hem ver- wacht moest worden. Misschien niet verwacht kon worden, omdat hij ten opzichte van de waardering van zijn rol in de stad nog steeds een overdreven rooskleurige voorstelling had.

tweede rapport zou komen vast te staan, dat hem geen enkele blaam trof.

Een typisch voorbeeld van de blinde vlek, die deze burgemeester kennelijk heeft als zijn beleid met betrekking tot politie en ordehandhaving ter sprake komt.

WINST

De grote winst van dit debat is driele- dig geweest. In de eerste plaats is dui- delijk geworden dat er van de kant van de regering voor de Amsterdamse moei- lijkheden niet alleen oog is, maar dat men, zonder bevoogding, ook wil na- gaan welke maatrgelen ktmnen worden getroffen om aan de oplossing daarvan bij te dragen. Er is in het verleden nogal eens gesproken over storingen in de communicatie tussen Amsterdam en Den Haag. Dit debat heeft duidelijk ge- maakt dat men op het Binnenhof daar- in verbetering wenst. De geluiden uit Amsterdam doen vermoeden dat dit ook op het Prinsenhof het geval is.

Het is te verwachten, dat men op beide hoven een wakend oog zal laten gaan over de verwezenlijking van die goede voornemens.

Een tweede winstpunt is dat het kabi- net zich ondubbelzinnig heeft uitgespro- ken voor een verantwoordingsplicht van de burgemeester voor zijn politiebeleid in de raad. Dit standpunt heeft niet alleen grote betekenis voor Amsterdam, maar ook voor die burgemeesters, die dit standpunt nog niet tot het hunne hebben kunnen maken.

Het derde winstpunt is dat het kwa- lijke gerucht, dat weleens is verspreid,

Duil;lelijk is dat gebleken toen een op zichzelf ongelukkige handelwijze van professor Enschedé ter sprake kwam.

Professor Enschedé . had gesuggereerd, ook aan de heer Van Hall, dat, na de publikatie van het tweede rapport alle verschillen van inzicht tussen de rege- ring en de heer Van Hall zouden zijn verdwenen. De heer Van Hall begreep dit onmiddellijk alsof er doort' dit

, als zou men in de VVD-fractie iets te- gen Amstl?rdam hebben, is verwezen naar de rommelzolder, waar zulke kwaadwillige praatjes thuishoren. Onze woordvoerder, Geertsema. gaf in een helder betoog blijk van een bijzondere waardering voor de stad Amsterdam;

"één van de meest aantreldrelijke ste- den van Nederland, ja, van de wereld."

Als er in de komende weken een goed overleg met de stadsbestuurders zal zijn over de vervulling van deze moei- lijke burgemeesterspost in Amsterdam, dan is dat mede aan zijn bijdrage ü1 het debat te danken, die in de wandel- gangen een zeer goede pers heeft gekre- gen. Vooral ook omdat het· geen omzien in wrok, maar een uitzien na:u voren . is geweest.

H. J. L. VONHOFF

Minister-president De Jong (midden) tijdens het nitspTeken 1.:an de reyeri>!_qsrn-iäa- Ting o1:er het ontslag vru1 b;n·_qemeester Van HaR Links de minister l'fH! jus!ilie,

pTof. Polak; onderaan rnin·i.ster Beernink Pan bi-nnrmlandse zake11.

I I

I

i

I I

• Drs. De Koning in Econo- misch-Statistische Berichten:

, ,Het referendum is een on- werkzaam, schadelijk en voor de democratie gevaarlijk in- strument van politieke ·wils- uiting''.

P. R .I _• K. K.E.L.S

• Ds. L. H. Ruitenberg in Het Vrije Volk : ,.Met spanning volgen wij de berichten over werkzaamheden van christe- nen - al of niet georgani- seerd in de KVP, ARP of CIIU - die op hervorming van de christelijke partijen uit zijn. Het valt ons daarbij

011, dat zU, voor zover zij ra- dieaal willen zijn, suggesties doen met een duidelijk socia- listisch stempel, maar tegelijk zeggen zij zieh geen etiket te willen zien opgeplakt en daar- om de woorden soeialistisch, liberaal of pragmatisch ie verwerpen."

e W. F. Hermans in de Haagse Post: , ,Ieder die nooit een manifest tegen· de West- duitse herbewapening onder-

tekend heeft en .evenmin vóór de Oostduitse. ieder die niet de gewoonte heeft elke spreker met. wie hij het on- eens is voor fascist uit te ma- ken; ieder die nooit zijn broe- ken op sit-ins, teaeh-ins en sit-downs versleten heeft, Jean Genet niet voor een hei- lige houdt, nooit zijn baard en zijn haar heeft laten groeien ter emancipatie van de verworpenen der aarde, dikwijls bij de lectuur van ---~---

Vrij Nederland in slaap valt en niet overtuigd kan. worden dat hij een fascist is als hij g-een sympat):üe bezit voor de Zwarle Moslims en de Rode darde. ;,:al erkennen dat Le Complexe de Gauche (van Jea.n Plumyène en Raymond LasieJra) zowel de meest vernietigende alsook de vro- lijkste afrekening is 1net "de intellectueel van linl>s".

• Ht>t oud-lid van tle Tweede

Kamer dr. W. H. ~·ern:-..:,~~-~-~--~-,

in het maandblad ,-an de Werkgemet•nschap van p, . .,_

testantse Christmwn in de Partij van dt• Arbeid: ,.HMt is

naar nlÎjn vasü· OYPI'ttdg'in~

een illusie t<' nwnen, dat wt·

de kiezers uit het cnnfl'ssio- nele kan1p zouden lntn1wn wilmen Inet een uiterst links pro)!;rarn. Als <1<> partij alkr- lei programpnnkn uit de vroegere so<'ialistisehe bl'- weging weer gaat oppol'isen, zoals so<'ialisatie, Nedt>rland een republiek, 99% lwlastiug op erfenissen bovt>n el'n ton, enz. dan maakt zlj de men- sen alleen maar kopschuw".

2 vriidag 26 mei 196 7

Vijf

generatLes

Oranje

"Vijlf generaties Oranje" heet het aller- aal'ld1igste boekje van de hand v~ de Trouw-journalist F. J. Lammers, mtg~:

geven door de Uitgeverij en DrukkeriJ Hollandia NV te Baarn Cf 6,90).

Schrijver en uitgever leverden de prestatie, dit boekje reeds binnen. e~n

week na de geboorte van het pnnsJe Willem-Alexander (het befaamde streep- je tussen Willem en Alexander is daar- door echter achterwege gebleven) op de markt te brengen.

Uiteraard kon het grootste gedeelte, gewijd aan vier van de ';Ïjf. besproken Oranje-generaties (de konmgmnen Em- ma, Wilhelmina en Juliana en kroon- prinses Beatrix) zowel wat de tekst als wat de foto's betreft vooruit worden ge- reed gemaakt. Maar het laatste hoofdstuk van . acht pagina's, getiteld:

De familie van· Drakensteyn" en een Ï6-tal .actuele foto's rond de gebeurtenis- sen voor en na de geboorte en boven- dien de foto buitenop, van de jongste Oranjetelg, moesten toch alle binnen een week worden afgewerkt.

Dat is goed journalistiek en uitge- verswerk. En hetzelfde geldt ook overi- gens van het hele boekje, dat in 132 pagina's · ylot geschreven plezi_erig?

schetsjes geeft onder de hoofdstuk-titels ..

Oranjes groeien op - De gouden kom - In de schaduw van de troon - Am- bassadeurs van Nederland - De fami- lie van Soestdijk ~ De familie van Dra- kensteyn.

Onder de meer dan honderd afgedruk-

Vrijheid enrwt

Democratie~

Weekblad van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie.

Adres van de administratie (zowel voor abonnementen als voor advertenties) : Witte de Withstraat 73 te Rotterdam (postbus 824 te Rotterdam).

Tel 010-11 10 00, abonnemen- ten toestel 249, advertenties toestel 224. Postgiro: 245103 t.n.v. Administratie Vrijheid en Democratie te Rotterdam.

Hoofdredacteur:

Ph. C. la ChapeUe jr.

Adres van de redactie:

Nieuwe Herengracht 89 B te Amsterdam-C.

VRIJHEID EN DEMOCRÀTIE

löölööll

SPIJKENISSE

Gebouwen van gewapend betonnen prefabs voor versChillende doeleinden.

Vloerplaten in normale afmetingen of pasplaten volgens opgegeven maten.

Bcoeibakken en alle onderdelen voor de tuinbouw.

• Rotterdam

Radio-uitzending van de VVD: dinsdag, 6 juni, van 18.20- 18.30 uur, over de zender Hilversum I (402 m.).

Later dan normaal heeft de afdeling Rotterdam van de VVD haar jaarlijkse ledenvergadering gehouden. De verlüe- zingen van medio februari zijn daar de oorzaak van geweest. Het ho.uden van de vergadering op een later tijdstip had het voordeel dat de voorzitter, jhr. mr.

G. 0. J. van Tets, nu_jn zijn ope- ningswoord met tevredenheid kon terèlg- zien op de uitkomst van de kabinetsfor- matie. Hij zei het gevoel te hebben dRt de houding van de partij in de formatie- tijd in brede kring een goede indruk heeft gemaakt.

Televisie-uitzending van de VVD: woensdag 7 juni, van 20.20 -20.30 uur, Nederland I.

te foto's bevindt zich een aantal, dat nog nooit eerder werd gepubliceerd.

Zonder in byzantinisme te vervallen, maar ook zonder het in de tegenwoordi- ge, journalistiek en voor radio en tele- VISie zo gaarne beoefende cynisme, heeft collega Lamroers een plezierig sa- menvattend overzicht weten te geven van tal van herinneringen aan het huiselijke èn het openbare leven van de Oranjefamilie.

Wij laten graag enige citaten volgen uit dit boekje, dat zijn weg zeker wel zal vinden.

Dat prinses Juliana als kind reeds gevoel voor humor had, toont wel het volgende voorval. Toen zij (als kind) eens een brief moest schrijven, nam koningin Wilhelmina het epistel vóór het verzenden nog even door. Het was in orde. Prinses Juliana stopte de brief in de . enveloppe, maar schreef er haastig nog even onder : , , Goedgekeurd bij Koninklijk Bes~uit".

Over de prinsessen Beatrix, Irene en Margriet en hun onderlinge verhouding kan men lezen:

"Waren de koninginnen. Wilhelmina en - Juliana enig kind gebleven, de in 1938 met zoveel vreugde door het Neder- landse volk ontvangen prinses Beatrix kreeg er drie zusters bij.

Vooral tot de op 5~augustus 1939 gebo- ren prinses Irene voelde zij zich aange- trokken. De in leeftijd maar anderhalf jaar verschillende prinsessen waren steeds in elkaars gezelschap, hoewel hun karakters nogal uiteenlopen.

De impulsieve, vrolijke Beatrix en de gesloten, zelden uitbundige Irene beoe- fenden samen de ruitersport, deden mee aan· ruiterwedstrijden, waar zij el- kaar - - vaak om beurtèn - - de prij- zen afsnoepten, wedijverden wie de beste prestaties op de ski's leverde (een tak van sport waarin prinses Ire- ne zich later favoriet toonde) en gingen samen op reis -bijvoorbeeld naar Cana- da in 1952.

In latere jaren waren het steeds de oudste twee prinsessen, die bij vele offi- ciële gelegenheden de Konin"oin en de Prins vergezelden.

Prinses Margriet nam een speciale plaats in het prinselijk - - sinds 1948 koninklij!k - ge·zin in. Dat kwam, zo..

als prins Bernhard op de huwelijksdag

BRANDBEVEILIGING

-Officieel goedgekeurd Talr.ijke attesten

SIMPLUS N. V. DORDRECHT Visstraat 6 - 8 - Tel. 3344 (01850)

MASSIEF KARTONNEN

DOZEN

*

voor export en

binnenlands gebruik

*

N.V. Stroocartonfabriek v/h

E. FREE & CO.

H.W. STRAAT 20 - 22, OUDE PEKELA

Afd. Kartonnage

Tel.nr. 0 59 78 - 22 33 Tx. nr. 53251.

De jaarstukken werden goedgekeurd.

Uit het verslag van de secretaris, mr.

H. E. Koning, kon worden beluisterd dat het maandelijkse spreekuur van het sociaal adviesbureau in hotel Regina zich in een redelijke belangstelling mag verheugen. De penningmeester, de heer J. H. Kerstholt, maakte er geen geheim van dat hij bepaald niet zonder zorgen is.

Tot bestuursleden werden benoemd dan wel herbenoemd mejuffrouw T. Hof- meester en de heren J. B. van Kes.o-;- len, J. H. Kerstholt, mr. H. C. W.esse- Iing, H. C. van Nieuwkerk en mr. H. E.

Koning. In de plaats van de heer Ko- ning werd mr. A. W. Kamp aangewewn om namens de Kamercentrale Rotter- dam zitting te nemen in de partij- raad.

Bij de rondvraag werd van gedachten gewisseld over de verontrus!end.~

schuldpositie van d~ gemeenten. HierblJ w.erd de - zeker niet door iedereen bevestigend beantwoorde - vraag opge- worpen of. de gemeenten over het alge- meen wel voldoende zijn doordrongen van de noodzaak de tering naar de ne- ring te zetteri en of het wel zin heeft oe gemeentelijke autonomie te blijven ont- zien.

• Purmerend

De afdeling Purmerend groeit en bloeit. Sedert het begin van dit jaar is het ledental met 17 gestegen tot 74.

Een tegenslag is echter dat wegens ver- trek uit de gemeente drie bestuursvaca- tures zullen ontstaan. Onder de vertrek- kenden bevindt zich ook drs. H. W.

Deunk voorzitter. Zijn vertrek komt zwaar' aan, te meer omdat hij de plaats als raadslid zou innemen van de heer J. Brugman, wiens vertrek reeds eer- der werd gemeld. Men weet nog niet wie het raadslid zal opvolgen. Het kon wel eens zijn dat de zetel zal toevallen aan een jongere broer van prof. mr.

Oud.

't Is wel wat laat, maar toch nog wel vermeldenswaard, dat het bestuur op de avond van de geboorte van plins Wiliem-Alexander de leden telefonisch heeft opge-roepen voor het drin:ken van een glaasje oranjebitter in hotel De Doelen. Niet minder dan 35 leden heb- ben aan ·de uitnodiging gehoor gege-

·ven.

van zijn derde dochter vertelde, vooral

SPREEKBEURTEN

omdat er tussen haar en de twee oudste prinsessen een tamelijk groot leeftijdsverschil bestaat.

"Jij was te klein om met ze op te trekken, terwijl zij samen een span vormden, dat alles altijd samen deed.

Later was met je jongere zuster het leeftijdsverschil ook te groot om als kin- deren veel aan elkaar te hebben. Ik zie je nog voor me, als parmantige kleu- ter, rustig en geconcentreerd alleen spe- lend in dat grote huis, in een wereldje van jezelf. Ik heb je in stilte vaak be- wonderd", aldus·de Prins.

En ten slotte over: "De familie van Soestdijk" deze aanhef:

"Paleis Soestdijk, ons heerlijk thuis".

Dit zette prinses Beatrix in 1962 onder een foto van haar ouderlijk huis in een boekje voor de Nederlandse school- jeugd, uitgegeven ter gelegenheid van het zilveren huwelijksfeest van Konin- gin en Prins. Alle vier prinsessen werk- ten aan deze uitgave mee. De manier, waarop de Kroonprinses haar geboorte- buis omschreef, wees er opnieuw op, hoe groot de plaats is, die het witte paleis in de Baarnse bossen inneemt in het leven van de koninklijke familie.

A. W. AESPOEL

26 mei 27 mei 29 mei

3() mei 3 junri 5 juni 15 juni 23 juni

periode 26 mei tot en met 23 juni 1007

Groningen, 20.00 uur, CMV-g-erouw (fed. JODJgei"enJgroepen PvdA) Zutphen, (JOVD, district 006t) des m[ddags

Leeuwarden

Uden, 20.00 uw-, ,.De Schouw"

Utrecbt (JOVD) Hazei"SWOUde

Brussel (Ned. Libera.le KriDg) 2iwolle, o-penrbare vergadering vóór de hier te hQuden geaneentel"aarls- verkiezingen

H. Wiegel; debat perlij- structuur :M.r. d.r. c. Berklbouwer H. J. de Koster H. W!iegcl H. Wdegea H. Wiegea

S. J. van den Bergh Mr. E. H. ToXOpoo6 e:n H. J. L. V~ff

DoDr onvoorziene omsta.odipeden ka:u de spreekbeurt van de beer H. J. de Koster op 2 juni a.s. voor de vnowengroep in Wa58enaar geen doorgang vinden.

V410r zover Ollli llekend, zijR plaats eu aanvaDpuur v-. tie verga.deringea vermeld.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE vrijdag 26 mei 1967 - 3

Geen oude schoenen weggooien •

voordat

n1euwe •

er z11n ••

De door de hoofdredactie van het Dagblad De Stem tot mij gerichte vraag luidde of ik op de kwestie "hervorming van het politiek partijwezen in Neder- land" de liberale visie zou willen geven.

Mijn antwoord daarop had als ik de vraag letterlijk opvatte, negatief moeten luiden. Niemand immers heeft het recht over dergelijke gecompliceerde vraag- f>!tukken, waarun beginsel, onveranderlijke feiten en veranderlijke t?ekomst- verwachtingen onuitwarbaar zijn dooreengeweven, ex cathedra mtspraken op te dissen. Het blijve steeds een _he·toog voor eigen rekening, min ~f meer gemotiveerd, min of meer verstandig, dat hangt Sllechts van de schrgver af.

Dit geldt op zijn minst voor de liberale kving.

Aan het bovenstaande zij nog een waarschuwend woord vooraf toege- voe'gd. Ieder mens. die met ijver en toe- wijdmg een bepaalde zaak voorstaat, heeft naar mijn ervaring steeds de nei- ging zijn beschouwingen te kleuren, bij alle veronderstelde goede trouw en wil tot objectiviteit toch min of meer in een bepaalde richting te werken, en dan meestal een richting die voor de gemeenschap waartoe hij behoort niet onvoordelig lijkt.

U kunt van een leidend employé. van Philips niet verwachten, dat hij een ver- haal gaat opzetten dat tot de slotsom leidt, dat de Amerikaanse televisietoe- stellen op den duur de produkten van zijn eigen fabriek van de Nederlandse mar'kt zullen verdringen. Noch bijvoor- beeld van een Nederlands politicus een rede die er in uitmondt dat Nederland er verstandig aan zou doen, zuiver eco- nomisch gezien, zich zo spoedig moge- lijk bij de Bondsrepubliek te voegen.

Voor beide standpunten zijn misschien wel argumenten bijeen te zoeken, maar ieder verstandig mens weet dat óók tus- sen redenering en verantwoordelijkheid een zeker verband bestaat, zolang ie- mand zich tenminste niet met abstracte kwesties bezighoudt.

En een abstracte kwestie is de her- vorming van ons partijwezen voor een politicus allerminst. Stel dus dat ik tot de conclusie kom - ik doe dat niet - dat een drie-partijen-stelsel conserva- tief-liberaal-socialistisch voor Neder- land aangewezen lijkt, dan mag de aan- dachtige lezer daarbij gerust in aftrek brengen dat een dergelijke constellatie voor de liberalen voordelig zou kunnen zijn en hem als regel in een, parlemen- tair gezien, doorslaggevende situatie zou brengen. Wat ik veronderstellender- wijs schreef behoeft daarom niet on- waar of onjuist te zijn, maar vraagt streng kritisch nabeschouwen. Het oude spreekwoord, vooral in Rotterdam be- kend, dat ieder een dief is in zijn eigen nering, mag bij het kennis nemen van gedachten van politieke figuren wel niet in alle scherpte worden toegepast, dit ware onrechtvaardig, maar behoort daarbij evenmin uit het oog te worden verloren.

zij althans een rol van enige betekenis in hun eigen· partijen spelen. De Duitse generale staf had in 1914 een deel van haar succes te danken, in Oost-Pruisen, aan uitvoerige agenten-rapporten over karaktereigenschappen - inclusief voor- keur voor wodka en knappe meisjes -' van min of meer bEllangrijke Russische officieren.

Indien in Nederland dus op het ogen- blik uit niets blijkt dat er een politicus aanwezig is van grote talenten, die be·.

reid is om - met veel risico - eigen wegen te gaan, die zich reeds een vrij belangrijk aanzien heeft verworven, en die bovendien over grote organisato- rische capaciteiten beschikt, kunnen wij, als voorbeeld, de hoop op een nieu- we politieke partij van grote allure, een wezenlijke doorbraakpartij, wel opge- . ven.

Evenzeer staat voor mij vast dat geen mens met verantwoordelijk- heidsgevoel oude schoenen mag weg·

gooien voordat hij nieuwe heeft, zeker niet de schoenen van zijn vrouw en zijn kinderen. En wie daarnevens in aan- merking neemt hoe vast allerlei confes- sionele organisaties met , inbegrip van de politieke partijen ook in 1967 nog qua aanhang gefundeerd blijken te zijn, waagt het niet meer lichtvaardig te pra- ten over .,ontploffingen" in die richting als een in de praktijk te verwachten weg uit de bestaande moeilijkheden. Ei- genlijk licht het evenzo bij __ de Pa=tij van de Arbeid. Ook daar ZlJn lastige jongeren, oo~_ daar is een eeuwig op- positionele groep, zoals steeds bestaan- de uit een mengsel van neurotici en waardevolle idealisten, maar ondertus- sen heeft de Partij van de Arbeid nog steeds een aanzienlijk deel van de niet- kerkelijke arbeidersbevolking achter zich. In de ogen dier groep functioneert zij blijkbaar voldoende bevredigend.

Commentaar op de momentele positie der Volkspartij voor Vrijheid en Demo- cratie geef ik bewust niet. Wat ik schrijf zou indiscreet zijn of oppervlak- kig schijnen, en de kans dat de accen-

De voorzitter van de VVD-fractie in de Eerste Kamer, mr. H. van Riel, heeft onlangs voor een combinatie van provinciale dagbladen een uitvoerig arti- kel geschreven, dat wij hierbij - ont- leend aan het Brabantse dagblad De Stem - integraal publiceren. Niet ieder zal het in alle opzichten met de heer Van Riel eens zijn. Dat neemt niet weg dat zijn artikel een waardevolle bijdra- ge is voor de actuele discussie over de partijen-structuur en dat het kan die·

nen als een van de uitgangspunten bij debatten over dit onderwerp in VVD-kring.

ten verkeerd worden gelegd is te groot.

Politiek is in Nederland nu eenmaal deels tot 't speelterrein der kleine zie- len aan het verworden. Een facet dat verderop nog enige aandacht krijgt.

Mij dunkt dat ik nu in de eerste plaats de· vraag dien te behandelen wat de hoofdtekortkomingen van het tegen- woordige stelsel zijn.

KARAKTERISTIEK

Als belangrijkste element zie ik dat de scheidingslijnen die door ons volk lopen in genen dele hun weerspiegeling vinden in het bestaande partijwezen zo- als het in de praktijk is opgezet ongeveer 80 jaar geleden!

Wat zijn die hoofdscheidingslijnen. Ik begin maar met het ideologische. Een deel van het Nederlandse volk - werk- nemers middengroepers en werkgevers - staat vierkant achter deze monarchie, achter de krijgsmacht, achter de natio- nale symbolen, achter de Nederlandse zaak in de meer traditionele zin van dat woord. Als regel komt die le- venshouding ook tot uiting in de opva~­

tingen over gezag en orde, over de bm- tenlandse politiek - Vietnam en de USA - en, bij alle oog voor de evolutie in· de samenleving, en in allerlei nuan- · ceringen, zelfs in de denkbeelden over de verhoudingen ouders-kinderen, wat toelaatbaar is op straat, in pers, radio en televisie. Eenheid ' hieromtrent bestaat allerminst, b.v. binnen de Ka- tholieke Volkspartij en de Partij van de Arbeid zeker ook niet in mijn eigen partij,' de VVD. De Christelijk-Histo- rische Unie vertoont hier het duide- lijkste beeld, de Anti-Revolutionaire Par- tij een vrij duidelijk beeld met randaf- wijkingen. De problemen die ik hierbo- ven stelde raken de emoties sterk, zijn karakteristiek voor mensen en vormen duidelijke uitgangspunten voor een poli- tiek.

Hetzelfde geldt dacht ik voor de verschillen van opinie die bestaan in het sociaal-economische vlak. Men aan·

vaardt de particuliere onderne- mingsvorm als regel, wenst staatsingri.i·

pen alleen indien onvermijdelijk, ac~ep·

teert belangrijlte inkomensverschillen en vermogensverschillen als resultaat van economisch proces of erfrecht, en erkent de waarde van een goed functio·

nerend marktmechanisme, onder de voorwaarde overigens dat daarop vele sociale correcties worden aange·

bracht.

Overigens doe ik serieus .mijn best in het navolgende mij los te maken van de VVD als bestaande partij en hare belangen als zodanig, niet van mijn li- beralisme. Het voorbehoud dat ik hier- boven maakte gold mijzelve. Een ander voorbehoud geldt anderen. Te veel wordt op het ogenblik door schrijvers van allerlei richtingen gehandeld in poli- tieke wensdromen als waren deze ver- wezenlijkbare realiteiten.

Ook bij ZIEKTE, ONGEVAL EN INVALIDITEIT een GEGARANDEERD WELVAARTSVAST

INKOMEN

Die auteurs doen alsof zij Robinson Crusoë op een snel met mensen overlo- pend eiland zijn en groeperen hun onder- danen in allerlei hun, de schrijvers ethisch of praktisch passend voorkomen- de opstellingen.

De werkelijkheid is anders. Ieder enigszins zinvol gefilosofeer over een toekomstig partijwezen behoort uit te gaan van waarnemingen omtrent de ontwikkeling in Nederland en West-Eu- ropa in de laatste honderd jaar, zolang wij de parlementaire democratie in al- lerlei vormen ke1men, en zich voorts te baseren op wat wij weten OJ?tre~t groepspsychologie en groepssoc10log1e in het algemeen.

POLITICI

Tot het waarnemingsmateriaal beho- ren o.a. de aanwezige politici voorzover

Door de

ARBEIDSONGESCHIKTHEIDS-VERZEKERING MET INDEX- EN STIJGINGS-CLAUSULE

N.V. Amersfoortse Algemene Verzekeringmij.

W.B.K.

^{van 1938}

Bergstraat 6 • 8 :-Amersfoort- Tel. {03490) • 1 70 43*

TE VEEL SCHRIJ- VERS HANDELEN OP HET MOMENT IN POLITIEKE

WENSDROMEN

De voorkeur voor in onze historie ge- wortelde ideële waarden en een bepaal- de economische structuur der samenle- ving lopen veelal, zij het lang niet al- tijd, evenwijdig.

Voor denkende mensen is hierbij duide·

lijk dat de groepering die èn het hierbo- ven geschetste · deologische standpunt aanhangt en voorstander is van een ?JO weinig mogelijk gereglementeerde socla·

le economie niet conservatief is en ook nooit mag worden. De ideële doelstellin- gen immers kunnen alleen worden ver-

wezenl~jkt wanneer grote delen der Ne- derlandse bevolking daarachter staan,

en zich in ons land volwaardig deelge- noot voelen. Daar· mankeert ·veel te veel aan! Geen behoud maar v\)oruit- gang in de positieve richting. Nationaal en internationaal.

Willen wij dit in het vereiste snelle tempo bereiken dan is een veel verder- gaande integratie der werknemers in het produktieproces, dat zich onderne- mingsgewijs blijft voltrekken, noodzake- lijk. Daarnevens een zoveel mogelijk ideale zorg voor allen die geestelijke, lichamelijke en maatschappelijke moei- lijkheden hebben en ten slotte een be- taalbaar perfect onderwijs en een betaal- bare perfecte infra-structuur. Kortom een in ieder opzicht sterk en breed ge- fundeerde Nederlandse maatschappij in een wereld, waarin het internationale po- litieke beeld mede snel verandert en deels beangstigende vormen begint aan te nemen. Ontwikkelingshulp in stijgen- de mate wordt een levensnoodzaak voor ons, los van ethische overwegingen, die tevens een grote rol zullen spelen.

Als samenvatting: in het ideologische principieel-normatief-nationaal, in het economische . vrijheid met binding-en, in het sociale radicaal en op de toekomst gericht.

De hiertegenover staande groep vat de ideologische ~lementen veel losser op oonder deze duidelijk te verwerpen.

Men maakt zich er eenvoudig minder druk over, vindt die zaken geen levens- kwesties, zo de betrokkenen al niet ge- voelsmatig innerlijk afwijzend staan te- genover waarden, die de eerste beschre- ven groep als onaantastbaar ziet voor zich, is gebrand op het nieuwe omdat het nu eenmaal nieuw is en aanvaardt dat nieuwe in ieder geval gaarne, zon- der veel kritische analyse.

Het economisch streven dier groep, de oud-roze partij, kan met het woord nivellering worden aangeduid. Gelijk- heid wordt belangrijker gevonden, ook streng ideëel en menselijk gezien, dan snelle economische groei. Sterke inko- mens- en bezitsdifferentia.tie moreel minder of niet aanvaardbaar, op zijn minst ongewenst.

De heer mr. J. H. Fieldring, schrijver van .,Dezer dagen" in de Nieuwe Rot- terdamsche Courant, ziJ toegegeven en gaarne toegegeven dat het oordeel over de vraag naar de aard van de mense- lijke natuur, slecht of niet, in aanzien- liJke mate vervolmaakbaar of niet, in de politieke ideaalstelling een rol speelt. Wie er voor zieh van verzekerd is dat elke mens in zonde is ontvangen en geboren; denkt anders over gezag en ondergeschiktheid, dan degenen wie zul- ke gedachtengangen wezensvreemd zijn.

Overigens is het hier niet de plaats op het theologische en filosofische verder in te gaan. V.V.D.'ers zijn daarin ge·

heel vrij.

KEUZE

Wie m1Jn betoog tot zover heeft kun- nen volgen zal begrijpen dat ik van mijn kant allerminst de noodzaak be- twist van een eigen christelijke inbreng in de Nederlandse politiek. Op dit punt klopt 't historisch gewordene mijns in-

Vervolg op pagina 11

4 - vrijdag 26 me1 1967

Rafels ^en slordigheden

N

OG nimmer heeft een handeling in het vlak van het overheidsperso- neelsbeleid zoveel aandacht getrokken als het ontslag van de burgemeester van Amsterdam, mr. G. van Hall. Een ontslag dat men inmiddels als definitief mag zien, wat er ook verder gebeurt, want het is niet de bedoeling van de heer Van Hall om zich ertegen te ver- zetten. Al blijft hij dan., met de Amster- damse wethouders. van oordeel dat äjn abrupte heenzenden onrechtvaardig is en niet in het belang van de stad. Hij vindt dat hij het recht had moeten heb- ben om pas na de publikatie van h.:t eerste en het tweede interimrapport vin de commissie-Enschedé zelf zijn ontslag· ' aan te bieden. De regering heeft daar niet op willen wachten.

· ·w~uit:om zij niet heeft willen wachte~

is intussen duidelijk gemaakt ·in de op verzoek van mr. Van Hall verstrekte motivei'ing·. Daarin woi·dt gezegd: "De regerjng heeft besloten u uit uw ambt te ontheffen aangezien de toenemende moeilijkheden bij het beteugelen van or- deverstoringen en de· kritiek, die (laar- door ontstond op de ·leiding· van de poli-

tie, het vertrouwen in de gezagshandha- ving door u als burgemeester in hoge mate hebben aang.etast."

Dat lijkt een heel vriendelijke zin, die op geen enkele 'wijze erop zinspeelt dat er van de kant van de burgemeester sprake zou zijn van falen: het beteuge- len van ordeverstoringen was buitenge- woon moeilijk, daarbij is veel kritiek ontstaan op de leiding van de politie, met als gevolg dat "men" het vertl'·>U·

wen in u heeft verloren zodat ons niets anders rest dan u te vervangen.

Maar pas in de staart blijkt het venijn te zîtten. Niet "men", maa,r de rege- ring heeft het vert.rouwen verloren, zo blijkt daaruit: ,Hei tekort aan vertrou- wen bij. de regering is Zodanig acuut dat het,. met h.et oog op de belangen van de gemeente ~msterdam, niet ver- antwoord zou zijn geweest ( ... ) een ;,n uitzicht gesteld verzoek van ontheffing.

uit uw ambt af te wachten."

Het is een harde formulering van een hard motief. ·De juistheid ervan · laat zich ~ .helaas - · moeilijk bestrijden.

Het eerste -interimrapport.· waarvan we· · de inhoud ·in grote· trekken bekend mo-

Wedden en . \·ergoedingen

E

N weer eens heeft dè Rotterdamse .gemeenteraad zich vrij uitvoerig be- ziggehouden met een aanbeveling van burge.meester Thon·,assen om instem- ming te betuigen met een mededeling van Gedeputeerde Staten "dat een ver- hoging van de wedde van de wethou·

ders tot f 43.400 's jaars met ingang van 1. jammri 1967 bij hun college ge.~n

overwegende bedenkingen zal ontmoe- ten". De te.rm "instemming betuigen met" stuitte begrijpelijkerwijs prompt op verzet. Op aandrang van de raad was die uitdrukking verleden jaar na- melijk al vervangen door "voor ke'l·

nisgeving a,an te nemen". Na hierop te zijn gewezen door de socialistische frac- tieleider, de heer Lems. haastte de bur- gemeester zich naar de formulerütg van een jaar geleden terug te keren.

Het voorstel inzake de wethou- derswedden viel dümaal samen met een voorstel om het presentiegeld van de raadsleden te wijzigen. Tot dusver gold een vergoeding van f 50 per bijge:

woOnde raads. en openbare commissie- vágadering. Voor een middagvergar\8- ring met een daaropvolgende avondver- gadering was de vergoeding f 75. Het college wilde daar nu f 40 per raadsver- gadering en per besloten en openbare commissievergadering van maken, met dien v.ersta,nde dat een aaneengeslote:l

Veilige haven

H

ET begint voor het vissersbedrijf in Scheveningen tè dagen. De Rijkswa- terstaat is thans namelijk zover g·evor- derd met de technische voorbereiding van de verbetering van de haven, dat de plannen voorlopig afgerond zijn, al hebben we nog geen kennis kunnen ne- men van de plannen, we geloven nu al wel té mogen constateren, dat er - - eindelijk - schot in deze tientallen ja- ren Slepend gehouden zaak komt.

Er' is··- alleen nog geen definitieve beslissing genomen over het tijdstip van uitvoering. Dit laatste is natuurlijk wel het allerbelangrijkste. Het gaat er immers om, dat het Rijk de nodige gel- den voor de verbetering op de begro- ting moet uittrekken. Of dit op de be- groting van 1968 zal gebeuren, dient te worden afg·ewacht. Misschien mogen we de flauwe hoop koesteren, dat inder- daad een eerste krediet zal worden aan- gevraagd. Het zal wel geen betoog be- hoeven, dat we een dergelijke beslis- sing van ganser harte zouden toejui- chen. Een jarenlang streven van de Scheveningse reders, van het gemeente- bestuur en van de Kamer van Koophan- del zou dan dus met succes worden bektwmd.

Men weet het, de verbetering van de haven is in de eerste plaats nodio· ter lJevordering van de veiligheid vo!:r de uitgaande en binnenlwmende schepen.

I11 de tweede plaats kan aan de plan- nen tot uitbreiding van het binnenhaven- complex alleen dan uitvoering worden gegeven, als de buitenhaven wordt ver-

middag- en avondvergadering als twee vergaderingen worden aangemerkt.

Ten aanzien van het voorstel over de wethouderwedden kan worden opge- 111.erkt dat blijkens de reacties onder de raadsleden niemand zich gelukkig vo~lt

met het jaarlijks terugkerende gesprek over een onderwerp, dat zich voor een openbare behandeling eig·enlijk niet leent. Dat bezwaar is ook naar onze mening gerechtvaardigd. Het wordt tijd dat hoger bestuur ·eens ernstig gaat zoe- ken nàar een andere methode om de wedden van de wethouders aan te pas- sen aan de a1gemene beweging van de lonen en salarissen.

Op de verhoging als zodanig had de raad in overgrote meerderheid veel min- der aan te merl,en. Ten slotte waren het alleen de communisten en de paci- fistisch-socialisten - gezamenlijk vijf hoofden sterk - die hun stem aan be.t voorstel onthielden.

H

ELEMAAL zonde1· kleerscheuren zijn de wethouders er intussen niet afge- komen. Dat kwam doordat een amende- ment-Lems, pleitende voor het niet toe- kennen aan de wethouders van een ver- goeding voor het bijwonen van besloten commissievergaderingen, met 24 tegen 7 stemmen werd aangenomen. In de gedachtengang van de heer Lems moe-

beterd. En deze uitbreiding moet van het allergrootste belang worden geacht, niet alleen voor het visserijbedrijf, maar ook voor de expansie van het Scheveningse havenverkeer, waarbij aan het coastervervoer moet worden ge- da,cht en aan de belangen van de hou- ders van jachtvaartuigen. Dit laatste houdt dan ook een belang in WJOr het toerisme.

W

AT het toerisme betreft, het jaar- verslag van de ANVV laat weinig optimistische geluiden horen. Terwijl Amsterdam een stijging van 0.4 pct. in het aantal hotelovernachtingen boekte, en Rotterdam een stijging van 3,9 pct., noteerde Den Haag een daling van 8,7 pct. Het aantal overnachtingen van Duitsers liep in onze stad (incl. Sche- veningen) met niet minder dan 11,7 pct.

terug (Amsterdam met 4,5 pct. en Rot- terdam met 10,6 pct.).

Het verblijf van Amerikanen daarente- gen steeg in Amsterdam met 3 pct., in Rotterdam met 6 pct., maar daalde in Den Haag met 8,7 pct.

De "zorgelijkheid" van de ANVV is niet zonder reden. Het probleem van het buitenlandse toerisme is, dat met name de Amerikanen nog altijd Amster-

gen veronderstellen laat er weinig twij- fel over dat rondom: de gebeurtenissen van 13 en 14 juni in Amsterdam de afschuwelijkste spraakverwarring sinds Babel heeft bestaan. Op de avond van 13 juni was mr. Van Hall onbereikbaar, hij was bij vrienden op bezoek, in h 't lieve vertrouwen dat er misschien wel wat onrust zou zijn, maar dat er toch niet veel zou gebeuren. De· volgende morgen op het stadhuis werd vergaderd (zonder dat uit 't rapport duideliJk werd . waa1;ov.er er wel vergadei·d werd) èn alarmerende briefjes over de toestand in de stad werden ternauwernood enige aandacht waard geacht. Terwijl de hoOfdcommissaris de enige' was die··

noodzakelijke bevelen kon · geven, · kóri een van zijn voornaamste medewer.kers . telefonisch niet de ondergeschikte van de chef van het kabinet vàn dè:' burge- meester voorbijkomen 'om . die bevelen te vragen. ·

In dit licht wordt het bepaald ver- bijsterend dat het vorige kabinet de he- . Ie zaak heeft· afgedaan .met dezelfde .in- .

dolenti~J. als men volgens het r1l,pport in

ten de wethouders op grond van verkre- gen rechten hun vergoedingen voor t.et bijwonen van raadsvergaderingen en openbare commissievergaderingen blij- ven behouden.

Man kan beniei.l\v:l zijn naar de wijze waarop hoger bestuur het aldus gea- mendeerde raadsbesluit zal beoordelen.

In zekere zin heeft dit besluit immers iets d.iscriminerends. Een wethouder is een raadslid als ieder ander. raadslid. · Kan men nu het ene raadslid onthouden wat men het andere raadslid wil toeken- nen? Bedoeld is de vergoeding voor bet bijwonen van besloten commissieverga- deringen.

Dat daargelaten was er over het presentiegeld van de. raadsleden nog wel wat meer te doen. De socialistische fractieleider achtte de voorgestelde ver- betering wel gerechtvaardigd. De libe- raal Bagget'man · daarentegen vond de verhoging in strijd met de moeilijke financiële positie van de gemeente. Hij legde die opvatting vast in een amende- meht dat echter maar weinig bijval kreeg, reden waa.rom de liberaal in tweede termijn mededeelde het te zul- len intrekken.

Veel principiëler trad de r.k. woord- voerder Couwenberg de kwestie van het presentiegeld tegemoet. Volgens he!n past het bestaande systeem van vergoe- dingen niet meer in onze tijd, waa1·in

dam als Nederland beschouwen, waar- door andere steden er in veel geringere mate aan te pas komen. De geringere toeloop van Ameri.ikaanse toeristen in Ainsterdam wordt veroorzaakt door een te kort aan hotelbedden. Dit probleem doet zich, zoals we al eerder opmerk- ten, ook in onze stad voor. Enige tijd geleden scheen het, dat daarin een ver- andering ten gqede zou komen. Helaas ma,ken recente bel'ichten melding van vertraging in de plannen tot nieuwbouw in de horecasector. Met het hotel in de Scheveningse . bosjes vlot het niet, als gevolg blijkbaar van een wisseling van ondernemer. Het hotel nabij het Con- gresgebouw komt evenmin maar niet van de grond en het hotel, dat in het Nervi-plan besloten ligt, zien we ook nog niet verrijzen.

Dit moet ons met grote zorg vervul- len, want met de bouw van het Con- gresgebouw vlot het naar wens. Nu reeds staat vast, dat voor het Con- gresgebouw onmiddellijk van de ope- ning af al voor enige jaren grote be- langstelling bestaat. Waar zullen de dui- zenden congresgangers moeten worden ondergebracht, als nu niet met spoed enige nieuwe hotels zullen worden ge- bouwd? Zonder nieuwe hotelaccommoda-

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Amsterdam had aangetroffen. Minister Smallenbroeok heeft verklaard dat er maatregelen zouden zijn genomen (na- derhand) indien men in Amsterdam een slappe boel had aangetroffen. Blijkbaar heeft hij dat niet, want die maatregelen - het aanwijzen van mr. Kranenburg als regeringscOilllmissaris - zijn niet getroffen.

Al met al 1s de hele affaire een trieste zaak, vol rafels en slordigheden.

Maar losgemaakt van personen zou men kunnen zeggen dat het groot- ste pi'obleem van Amsterdam op het gebied van de ordehandhaving was dat er geen team was, dat al diege- nen die daarmee te maken hadden en hebben geen eenheid vormen. En da.t probleem bestaat nog steeds. Het wegsturen van de heer. Van Hall lost,

·zoals mr. J. de Wilde al eerder zei, niets op. En het Uitstellen van de offi- ciële ontslagdatum tot .1 juli is hele- . maal onbegrijpelijk. Wie is nu verant- '"''üOrdelijk ruls, . in de. komende. voor- . jaarsdagen opnieuw moeilijkheden in

Amsterdam ontstaan?

de vervulling van het raadslidmaat- schap gelijkenis vertoont met de vervulling van een "part time job". De senioren in de raad moesten, aldus de heer Couwenberg, maar eens beginnen met over dit probleem na te denken.

Burgemeester Thomassen ontzenuwde dit betoog niet geheel en al door te verklaren dat een vaste vergoeding ats·

het betere de vija.rid zou zijn van het goede. Hij had echter onmiskenbaar het gelijk aan zijn zijde toen hij de r .k.

spreker erop wees dat diens denkbeeld alleen langs de weg van een wetswijzi- o-ino- zou kunnen worden verwez:m-

lljk't.

Dit nu verder latende· voor wat h'èt is, moeten wij volledigheidshalve nog melden dat het geamendeerde voorstel inzake de vergoedingen aan de raadsle- den met 21 tegen 10 stemmen w2rd aangenomen. En dan zwijgen we maar over de . bezorgdheid van de pacifis- tisch-socialist Lagrand voor het lot van de ·wethouders. Er wordt roofbouv.r op hen gepleegd en dus moet er een zevende wethouder komen, zo betoogde hij. Het klonk alsof zijn partij bij voor- baat een kandidatuur wilde stellen voor het geval de samenstelling en de zetel- verdeling van het colleg·e - mogelijk in de herfst - weer eens onderwerp van gesprek zouden worden.

tie zal het Congresgebouw niet aan ZlJ11

doel kunnen beantwoorden. Dit lijkt ons een zaak, waaraan het gemeentebestuur alle aandacht zal moeten besteden.

Het jaarverslag van de ANVV somt een aantal oorzaken op, die naar de mening van haar directie, inwerken op de vertraagde groei van het buiten- lands toeristisch bezoek. Een dier oor- zaken is de vervuiling van onze steden.

Het spijt ons de juistheid van deze klacht voor wat onze stad b.~treft, te moeten beamen.

Om nog even op het Congresgebouw terug te komen, we hebben er dezer dagen nog weer eens een bezoek ge- bracht en zijn opnieuw onder de indtuk gekomen van dit groots opgezette com- plex. Van dit jongste bezoek namen we overigens de indruk mee, dat commissa- rissen en directie alles in het werk stel- len om er ·vooral een cultureel centrum van te maken, hetgeen in de eerste plaats voor het Residentie..()rkest van het allergrootste belang moet worden geacht. Leveren alle technische berel,e- ningen het . gewenste resultaat op, dan zal ons orkest straks haar c'oncerten kunnen geven in een zaal, die aan de allerhoogste eisen voldoet.

Minder plezierig is overigens, dat de bouw en inrichting van het Congresge- bouw vele miljoenen meer zullen gaan kosten dan een jaar of. vijf geleden was berekend. Hoe die meer-kosten zullen worden gefinancierd, is een nog niet opgehelderde zaak. Te vrezen valt dat daarvoor de gemeente in belangtijke mate zal moeten opdraaien. En dat is dan geen aangenaam vooruitzicht.