UIT HET BUITENLAND

UIT HET BUITENLAND

Zweden: bijzonderheden over het accountantsberoep

door Drs L. ]. M . Roozen

In het tijdschrift „Révision og R egnskabsvaesen” , van A ugustus 1949, is opgenom en de inhoud van een v oordracht van Prof. O . Sillèn, Stock­ holm, door deze gehouden ter gelegenheid van het 25-jarig jubileum in

1948 van de F öreningen A uktoriserade R evisorer, en getiteld:

,,Geautoriseerde accountants, voorheen, thans en in de toekomst”

Historie.

D e eerste bewijzen, d a t regelm atige controle van Z w eed se ondernem in­ gen plaats had, dateren van ongeveer 1650; zij w erd uitgeoefend bij de Z w eed se handelscom pagnieën. E en controlerapport van de T ee rh an d e ls­ com pagnie van 1652 concludeert to t „bevrijding van alle aanklacht en afk eu rin g ” van de p articipanten ten laste van ,,de directie en degene, die het a a n g a a t”. In boeken van de 17e eeuw w orden talrijke bewijzen aangetroffen van onderzoek door controleurs. T eg en het einde van de 18e eeuw begint het steeds meer gew oonte te w orden de contróle-opdracht te form uleren als betrekking hebbende op „verantw oording en beheer” of „beheer van de leiding en boeken van de ondernem ing” . D eze form u­ leringen w orden overgenom en door de eerste Z w eed se N .V . van bete­ kenis ( 1895).

Beroepsm atig uitgeoefende controle kan niet duidelijk bespeurd w o r­ den vóór 1900. T o en w erden in Stockholm 3 accountantskantoren a a n ­ getroffen en 2 in G öteborg. D e Stockholmse accountants w erden lid van het in 1899 gestichte Svenska Revisor Sam fundet. V a n de leden w aren de m eesten boekhouders, directeuren en staatsbeam bten, slechts w einigen noem den zich „acco u n tan t” (d a aro n d e r enkele staatsam b ten a ren ). O n d e r de rubriek „A ccountants” vindt men in het Stockholm se adresboek van 1907 slechts 8 accountants en 4 accountantskantoren. O n d e r de rubriek „B oekhouding en b alan s” 21 boekhouders en 6 boekhoudkantoren. D a t deze accountants en „consulterende” boekhouders voor een klein deel w erden gerecruteerd uit de categorie verongelukte zakenlieden en on t­ slagen boekhouders, mag geen aanleiding geven tot andere gedachten dan dat ook onder de artsen zich bevonden hebben en nog bevinden ver­ schillende kw akzalvers met slechts geringe opleiding, of dat er onder de rechtskundigen en zielzorgers w erden en w orden gevonden enkele slecht opgeleide bluffers.

Tegelijk met de invoering van de w et op de naam loze vennootschappen van 1895 w erd een motie ingediend in de E erste Kamer van de Rijksdag om 3.000,—- Kr. te bestem m en ter onderzoek van de geschikte wijze voor het tot stan d komen van controle van verantw oordingen door speciaal opgeleide personen. D eze motie w erd aangenom en. N ieuw e moties volg­ den in 1901, 1902 en 1903, deels betreffende uitbreiding van verantw oor­ dingsplicht, deels betreffende de behoefte aan een categorie geheel op­ geleide accountants, deels betreffende de verplichte controle door

m inste één gelegitim eerde accountant in elke N .V . en deels betreffende m inderheidscontroleurs in N .V .’s. D e motie betreffende de verplichte aanstelling van gelegitim eerde accountants w erd verw orpen. D e overige moties w erden aangenom en.

U it deze besluiten van de Rijksdag ontstonden de volgende concrete resultaten.

a. O pnem ing in de w et op de naam loze vennootschappen van 1910 van iets verscherpte bepalingen betreffende de verantw oordelijkheid van accountants, benevens een bepaling betreffende de mogelijkheid voor een m inderheid van tenm inste 1 /5 van het aandelenkapitaal, de aanstelling door het provinciale bestuur van een speciale accountant te verlangen.

b. In 1912 w erd een commissie ingesteld voor de uitw erking van een voorstel voor nieuw e boekhoudvoorschriften. D it voorstel kwam gereed in 1916, doch een nieuw e boekhoudw et w erd eerst in 1929 aangenom en.

c. E en uiteenzetting w erd gepubliceerd in jan u ari 1908 betreffende de behoefte aan openbare accountants, door een door het Svenska Revisor S am fundet ingestelde commissie. D eze gaf een overzicht van de toen­ malige stan d van het vraagstuk en deed voorstellen ter ordening van de opleiding, exam inering en legitimering van accountants, b.v. door het Svenska Revisor Sam fundet of een andere dergelijke vereniging, onge­ veer in overeenstem m ing met de regeling voor de E ngelse C h artered A ccountants. D eze publicatie bevatte tegelijk de eerste bijdrage van betekenis tot de Z w eedse controletechnische literatuur. H et voorstel w as w eldoordacht en zou heel goed de grondslag hebben kunnen zijn voor een realisering van de plannen betreffende vakkundige controle door gekw alificeerde personen.

M en w achtte inm iddels op het initiatief van de S ta at en dit initiatief beperkte zich tot de genoem de veranderingen in de w et op de naam loze vennootschappen van 1910. D aarm ede w as voor het Svenska R evisor Sam fundet de gelegenheid verkeken, een rol te spelen bij de ontw ikkeling op dit terrein in Z w eden.

Inm iddels w aren er tw ee nieuw e om standigheden bij gekomen, welke aanleiding zouden geven tot een nieuw e oplossing van het probleem, een gekw alificeerd accountantscorps te scheppen. D e eerste van deze om stan­ digheden w as de invoering in 1909 van een w et betreffende geautori­ seerde accountants in D enem arken (m et eis van 3 jaren praktijk na het 18e jaar, exam en voor een bijzondere commissie en verbod van bepaalde vorm en van dien stv erb an d ). H e t ja a r daarop, 1910, begon de autorisatie van accountants in N oorw egen door de toenm alige beurs- en handels­ commissie van de K am er van K oophandel te C hristiania. D e tw eede nieuw e om standigheid w as de stichting in 1909 van de H andelshogeschool in Stockholm, w aardoor hogere opleiding, o.a. betreffende het verantw oor- dingsw ezen, kon w orden bereikt.

H et w erd de Kamer van K oophandel van Stockholm, w elke nu •— in 1912 — h et initiatief nam accountants te autoriseren. D e oorzaak van de ontw ikkeling, w elke het nieuw e instituut onderging, moet voor alles ge­ zocht w orden in het feit, d at van het begin af de eisen hoog gesteld w erden, n.1.

Ie. gekw alificeerd hogeschoolexam en 2e. 3 jaren controlepraktijk

3e. minimum leeftijd van 25 jaar 4e. verbod van dienstbetrekking

Z e k e r w erden de eerste vijf jaren enkele uitzonderingen op deze regels toegepast, m aar in w ezen zijn deze eisen g ehandhaafd. E en gevolg van deze strenge eisen w as, d a t het aantal geautoriseerden zeer langzaam steeg. M en w as duidelijk op de juiste w eg en v anaf 1919 w erd en door de overige Kam ers van K oophandel (behalve die van G otland) dezelfde bepalingen voor geautoriseerde accountants opgesteld (d e K. v. K. te G öteborg begon evenwel niet vóór 1927). D oor de schepping van een voor alle Kam ers van K oophandel gem eenschappelijke, C en trale A ccoun- tantscom m issie w erd eenheid bij de behandeling van alle aangelegenheden betreffende autorisatie van accountants tot stan d gebracht.

D e om standigheid d at het 11 ja a r duurde vóór de „F öreningen A ukto- riserade R evisorer” w erd opgericht, laat zich v erklaren uit h et relatief geringe aantal geautoriseerde accountants. D e m eesten daarvan w oonden in Stockholm en konden elkaar dus gemakkelijk ontm oeten, zonder dat er een vereniging w as. In 1923 kwam er uit N oorw egen een verzoek om deel te nem en aan een S kandinavisch accountantscongres. D it gaf de impuls tot de vorm ing van een Z w eed se vereniging.

D e volgende gebeurtenissen van betekenis w aren de veranderingen in de bepalingen betreffende accountants, w elke in 1930 w erd en aangeno­ men door het congres van de Kam ers van K oophandel. D e directe a a n ­ leiding tot deze veranderingen w as deels een voorstel to t invoering van een bijzonder exam en ter verkrijging van de bevoegdheid van geautori­ seerde accountant, deels een compromis, d a t w erd getroffen met het bestuur van het Svenska Revisor S am fundet. D eze vereniging had in 1920 in h aa r statu ten opgenom en bepalingen b etreffende autorisatie van openbare accountants en consulterende boekhouders, en m en ging ermede accoord van de realisering van de plannen in dit opzicht a f te zien.

H e t congres van de K. v. K. van 1930 besloot een nieuw e categorie in te voeren: door de K. v. K. „toegelaten onderzoekers” (in 1948 w aren er ca. 350 van deze „toegelaten onderzoekers” , w aarvan 140 in Stockholm ), voorts het voorstel van een bijzonder exam en aan te nem en en om in zeker opzicht de autorisatiebepalingen te w ijzigen (o.a. door weg te nem en het verbod van controle van een ondernem ing, w aarin de geauto­ riseerde accountant een direct of indirect belang heeft; de F öreningen A uktoriserade R evisorer besloot in de plaats d aarvan tot een duidelijk verbod voor h aa r led en ); tenslotte to t een eis van 1 ja a r praktijk als geautoriseerde accountant, vóór men lid van de vereniging kon w orden.

S edert is de praktijkterm ijn voor de autorisatie verlengd van 3 tot 5 jaar, welke praktijk voor het overgrote deel moet hebben plaatsg eh ad na het afleggen van het exam en aan de H andelshogeschool. V o o r het overige hebben de autorisatiebepalingen de proef doorstaan.

V oor de geautoriseerde accountants b racht de K reugerkrisis in 1932/33 zekere gunstige gevolgen met zich mee, niet alleen in de vorm van een vergroot aantal opdrachten in verband met liquidaties, doch ook om dat;

1. het Stockholm se beursbestuur in 1933/34 aan alle bij de beurs gere­ gistreerde ondernem ingen aanbeval een geautoriseerde accountant aan te stellen.

2. in de bankw et van 1934 de bepaling w erd ingevoerd, d at tenm inste één van de accountants „ervaring in controlew erkzaam heden moet hebben bew ezen” en d at de „bankinspecteur” een accountant voor elke bank zal aanw ijzen.

door de aannem ing in 1944 van een nieuw e w et op de naam loze vennoot­ schappen, w aard o o r een practisch volledig bevredigende bescherm ing van de titel „geautoriseerde accountant” w erd bereikt (105 par. 6 „ O n d e r ge­ autoriseerde accountant w ordt verstaan een door de Kam er van Koop­ handel binnen het Rijk geautoriseerde ac countant” ) en de aanstelling van geautoriseerde accountants verplichtend w erd gesteld voor naam loze ven­ nootschappen met aan de beurs genoteerde aandelen of obligaties bene­ vens voor alle and ere naam loze vennootschappen met m eer dan 2 miljoen K ronen aandelenkapitaal.

D eze nieuw e bepalingen, welke op 1 Januari 1948 van kracht w erden, w erden gevolgd door een nieuw e w et van 1948 op het verzekeringsbedrijf en hebben aanleiding gegeven tot overeenkom stige veranderingen in de w etten betreffende banken, spaarbanken en economische verenigingen.

Overzicht betreffende de groei van het aantal accountants.

uktori-seerden Stockholm serade R evisorer

1912 6 6 1920 20 17 1925 32 23 32 1932 63 43 59 ( + 3 passieve) 1935 82 59 (4- 3 „ 1940 117 72 ( + 4 „ 1946 178 113 119 ( + 5 „ 1948 203 124 140 ( + 4 „

In 1948 w erd 39,7 % van h et totale aa n ta l naam loze vennootschap­ pen (4260) gecontroleerd door geautoriseerde accountants; in 1930 w as het percentage 7,8 en in 1940 w as het 23,5. A n d ere „controleurs” w aren in 1948:

overige accountants 3,7 %

banken 12,8 %

rechters en juristen 5,3 % bedrijfsleiders 10,5 % em ployé’s (boekhouders enz.) 12 %

anderen 16 %

44,3 %

Waarom geen staatsgeautoriseerde accountants?

M en kan antw oorden met een w edervraag: d aa r practisch geen noe­ m ensw aardige klachten zijn geuit over de autorisatie door de Kamers van K oophandel, w aarom tot iets onbeproefds overgaan?

N iem and zal kunnen bew eren, d a t een geautoriseerde accountant in Z w e d en zich in zijn beroepsarbeid beinvloed gevoelt door de vertegen­ w oordigers van het bedrijfsleven, w elke lid zijn van de K am ers van K oophandel. Indien de S ta at zou autoriseren, is er het risico van een zekere verpolitisering van het instituut.

o n dergrond hiervoor geschapen w orden. M en moet hierbij in ogenschouw nem en de gelukkige ontw ikkeling van de verenigingsautorisatie in G root- B rittannië en N ederland.

Zijn de huidige eisen van de opleiding bevredigend?

a. T heoretische opleiding. E r w o rd t een zeer zw aar exam en geëist na drie ja a r studie. E en volledige cursus op w etenschappelijke basis in de „N ationaaleconom ie” , w elke zw aarder is dan in alle and ere landen, is noodzakelijk. In de vakken bedrijfseconom ie en rechtsw etenschap w ordt bij het slotexam en de kw alificatie „zeer goed” geëist, w elke kw alificatie slechts door t / 4 a V 3 van de geëxam ineerden w ordt gehaald. D a ar reeds de voorw aarden voor de toelating tot de studie aan de Z w eedse han d els­ hogeschool zw aar zijn (slechts ongeveer V 3 van de aanm eldingen w orden aangenom en) kan men de vraag stellen of de eisen in de bedrijfseconom ie en rechtsw etenschap niet iets m oeten w orden verlaagd. T o t nu toe is h ier­ voor evenw el geen voorstel ingekomen.

E en nadeel van de opleiding is, d a t slechts zeer weinig leerlingen bij de handelshogescholen een v o orafgaande controlepraktijk hebben. D aarbij moet men bedenken, d a t ook niet alle asp iran ten met de hogere eind­ kw alificatie accountant zullen w orden, w aard o o r de eventuele eis van kennis van controletechniek voor deze zou m oeten vervallen.

Indien m en de vraag stelt in hoeverre de eis van een gekw alificeerd exam en aan een Z w eed se handelshogeschool te streng is, m oet men tw ee om standigheden in acht nem en, n.1. ten eerste d at er mogelijkheid is om binnen 5 ja a r (in sommige gevallen na langere tijd) n a het afleggen van het exam en, bij een bijzonder exam en de hoge kw alificatie in bedrijfs­ economie en rechtsw etenschap te verw erven, ten tw eede d at personen boven 30 ja a r m et tenm inste tw ee jaar accountantspraktijk (zonder voor­ a fg a a n d academ isch exam en) een „bijzonder accountantsexam en” kunnen afleggen, hetw elk om het andere ja a r w o rd t afgenom en. L aatstbedoeld exam en heeft to t nu toe slechts een gering aan tal deelnem ers getrokken. V a n deze zijn tot nu toe 11 geslaagd; enkelen hiervan hebben geen au to ­ risatie als accountant aangevraagd, doch hebben het getuigschrift ge­ bruikt als bewijs van theoretische kennis bij h et solliciteren n a a r andere beroepen. M en mag aannem en, d a t bedoeld „bijzonder accountantsexa­ m en” in de toekom st grotere betekenis zal krijgen.

S preker acht het in de hoogste g ra ad wenselijk d at de F öreningen A uktoriserade R evisorer v o o rtg aa t met de speciale assistentencursussen, w elke in sommige gevallen in Stockholm en G öteborg hebben p laats­ gehad. D eze m oeten to t doel hebben, behalve de opleiding in eigenlijke controletechniek, een grondige opleiding in kostprijsberekening, fabrieks- adm inistratie, vennootschapsrecht, belastingrecht, belastingpraktijk en soortgelijke onderw erpen.

b. P ractische opleiding. T h a n s w o rd t tenm inste 5 ja a r controleprak­ tijk geëist + 1 ja a r praktijk als geautoriseerd accountant voor diegene, die lid w illen w orden van de E.A .R .

In de latere jare n is ook de vraag gesteld, ten eerste in hoeverre een deel van de geëiste 5 ja a r accountantspraktijk vóór de studie aan de handelshogeschool kan plaatshebben, ten tw eede of een deel van de stage zal kunnen w orden doorgebracht op belastinggebied, b.v. als belasting­ am btenaar.

m oest zijn n a het hogeschoolexam en. Spreker vindt deze eis al te streng, m aar het schijnt d a t men in de laatste tijd de vereisten op dit gebied iets m ilder gesteld heeft, hetw elk met vreugde begroet moet w orden.

In de vraag n aa r de speciale praktijk op het gebied van de belastingen is de volgende uitspraak gedaan door een voor het onderzoek van de betreffende vragen ingestelde commissie, gedateerd M ei 1946 en gericht aan de centrale accountantscom m issie van de Kamer van K oophandel:

„D e m eerderheid van de commissie is van opvatting d a t het niet juist kan zijn, een stage bij de belastingdienst gelijk te stellen met de gebruike­ lijke praktijk op een accountantskantoor. D e ontw ikkeling in het bedrijfs­ leven zal met zekerheid in die richting gaan, d at steeds grotere eisen aan de accountants w orden gesteld, in het bijzonder terzake van inrichting van adm inistraties, kostprijsberekeningen, organisatie, distributie en in tern a­ tionale aangelegenheden. H e t zou met het oog hierop van weinig vooruit­ zien getuigen, de opleiding in deze en dergelijke onderw erpen, w elke de voornaam ste en meest vanzelfsprekende taken voor accountants zijn, te verm inderen, en in de plaats d aarvan de opleiding op een speciaal terrein als het belastingtechnische uit te breiden, welke w erkzaam heden behoren tot het terrein van de juristen. D e dienstbetrekking bij het belastingw ezen zal veelal w einig vorm end zijn voor de eigenlijke taken van de accountant ... Bij elke beoordeling van in casu voorliggende verzoeken moet in voldoende m ate acht gegeven w orden op een belasting- practijk van alzijdig en kw alificerend karakter, in het bijzonder verw or­ ven bij de meer gecompliceerde onderzoeken bij N .V .’s. D aarbij behoort evenwel het gehele laatste ja a r van de practische vorm ing doorgebracht te zijn bij een accountant of bij andere contröle-instituten van gekw alifi­ ceerde so o rt” .

O verigens is nog toe te voegen d a t de Kam ers van K oophandel in het algem een eisen, d a t de w erkgever-accountant in zijn getuigschrift be­ treffende de m érites van de verzoeker in practische aangelegenheden, opgeeft het aantal arbeidsuren, resp. dagen, d a t de assistent w erkzaam is gew eest bij d e verschillende hoofdtypen van de arbeid, als cijfercon- tróle, kostprijsberekeningen, organisatie-opdrachten, rap p o rten sam en­ stellen, norm ale controle bij N .V .’s e.d.

In dit verband wijst spreker op het nut, d at de geautoriseerde accoun­ tan ts zich op eigen verdere vorming toeleggen, niet alleen in practisch, doch ook in theoretisch opzicht.

Deelnem ing aan de door de vereniging uitgeschreven discussies is in de laatste jaren zeker voldoende levendig gew eest, doch men ziet helaas al te zelden opstellen of and ere bijdragen van Z w eed se accountants in vaktijdschriften gepubliceerd.

Toekomstige taken voor de Föreningen Auktoriserade Revisorer.

D e vroeger in de statu ten voorkom ende bepalingen, ingevolge welke het behoorde tot het doel der vereniging om op verzoek uitspraken af te geven in aangelegenheden betreffende beroepsm atige contróle-arbeid en het geven van uiteenzettingen in dergelijke zaken, zijn vervallen. D e nieuw e ontw ikkeling in de w etgeving op ondernem ingsgebied tendeert to t verwijzing n a a r „algem ene boekhoudbeginselen en goed koopm ans- gebruik” . D e leden m oeten de m eest voorkom ende v raagstukken aan de hand hiervan zelf kunnen beoordelen.

E r kunnen echter steeds tw ijfelachtige gevallen voorkom en, w aarin men een beroep moet kunnen doen op een onpartijdig verenigingsorgaan

of op het bestuur. D e w erkzaam heden hiervoor vorm en een zw are en tijd­ rovende taak. In dit opzicht schijnt het spreker wenselijk, dat de vereni­ ging contact zoekt met de D eense collega’s, die grote ervaring hebben in het geven van antw oorden op beroepsvragen.

In zekere m ate moet de vereniging de leden behulpzaam zijn bij het positie kiezen in v ragen betreffende beroepsethiek. W aarsch ijn lijk heeft het zittende bestuur evenwel goed gedaan met het staken van het in druk geven van algem ene regels op dit gebied, d aa r dergelijke stukken in zekere gevallen licht kunnen w orden gebruikt tot schade van de belangen van de accountants.

In de U .S.A . is een zeer om vattende arbeid uitgevoerd door speciale commissies van het A m erican Institute of A ccountants, deels bedoelende vast te leggen w at beschouw d moet w orden als goed gebruik bij het op­ m aken van balansen (speciaal de w a ard erin g ) en deels uitw erking van „generally accepted auditing principles". H oe welkom dergelijke h a n d ­ leidingen ook kunnen zijn voor de afzonderlijke accountant, toch kan niet ontkend w orden d a t zij soms in een schadelijke, conservatieve richting kunnen w erken, zoals b.v. het geval is bij het v asthouden van de A m eri­ kaanse accountants aan afschrijving in percentages van de aanschaffings­ w aard e in plaats van de dagw aarde, bij steeds opgaande prijzen.

H e t is evenwel duidelijk d at de vereniging in de toekom st niet kan vermijden, om een bepaald stan d p u n t in te nem en ten opzichte van con­ crete, actuele v raagstukken over w at beschouw d moet w o rd en als goed contrölegebruik of gezonde balansw aarderingsbeginselen.

H et arbeidsterrein van de geautoriseerde accountant.

Eigenlijk schijnt het overbodig te zeggen, m aar het m oet toch n aa r voren w orden gebracht, d at het eerste arbeidsterrein van de accountant is en moet zijn: controle van ondernem ingen, in het bijzonder naam loze vennootschappen.

N a a r de zeer algem ene opvatting houdt dit ongeveer hetzelfde in als ontdekking of voorkom en van fraude. D it is evenw el een klein deel van de controle. H e t is in de eerste p laats een ta a k van de directie te zorgen voor een doelm atige adm inistratie en voor een betro u w b aar beheer van de bezittingen, met behulp van een goede interne controle. D eze controle moet regelm atig door de accountant w orden nageg aan . D oorlopende detailcontrole, gecom bineerd met periodieke inventarisatie, behoren vaak, doch niet altijd, tot de taak van de accountant in Z w e ed se naam loze vennootschappen. H e t an tw oord op de vraag, w ie de eigenlijke cijfer- contróle moet uitvoeren, berust soms op overeenkom st tussen de accoun­ tan t en de directie van de ondernem ing. In de regel behoort deze arbeid wel overgelaten te w orden aan de gekw alificeerde vakm an, m aar in grote ondernem ingen kan een interne contróle-afdeling geaccepteerd w orden onder vooropstelling d at de vakkundige accountant toegestaan w ordt in nauw contact met de arbeid van bedoelde afdeling te staan.

D e gekw alificeerde accountant w o rd t geacht recht te hebben de detail- arbeid aan geoefende assistenten over te laten. D och hij behoort deze arbeid te bew aken.

O nderzoek van de balans en w inst- en verliesrekening bij N .V .’s is de belangrijkste taak van de accountant. In het bijzonder geldt dit de w aarderingsbeginselen, benevens de geldende burgerrechtelijke en fiscale bepalingen.

tot w instverdeling. N ieuw e zw are problem en kom en op in de grote onder­ nem ingen door de concern-verhoudingen. D eze behoren w ellicht tot de hoogst gekw alificeerde taken van de accountant.

In Z w ed en moet de accountant bij N .V .’s zich tevens uitspreken over het beheer en positie kiezen in de vraag betreffende décharge. D it houdt in een zw are en delicate taak.

H e t is een m isgreep te menen, d at de accountant zich moet richten op critiek, op kleine fouten in de organisatie of onvoldoende m oderne uit­ rusting, b.v. of in voldoende m ate arbeidsstudie is ingesteld of dat b os­ bouw gedreven w o rd t overeenkom stig zekere door de accountant a a n ­ gehangen beginselen — al dergelijke zaken kunnen onderw erpen zijn voor een m ondelinge discussie met de leiding of voor een afzonderlijk rap p o rt aan het bestuur.

W a t vóór alles geobserveerd moet w orden zijn duidelijke m isgrepen of m achtsm isbruiken van de zijde van de leiding, benevens bevoordeling van leden van het bestuur ten koste van de ondernem ing. Bij elk o n d er­ zoek is belangrijk d a t de accountant niet een bepaalde groep aandeel­ houders bevoordeelt. D it eist grote algem ene ervaring in economische vraagstukken, gezond oordeel en ■— indien noodzakelijk —- een beslist optreden.

Discussies met de ondernem ingsleiding over bestuursvragen w orden vaak een proefsteen voor de accountant, in hoeverre hij positief kan bij­ d ragen in bedrijfseconom ische vragen en in hoeverre de accountant door de leiding kan w orden beschouw d als helper en raadgever in de bedrijfs­ economische politiek.

A ls gevolg van de steeds zw aardere belastingen en de moeilijkheid de grootte van het belastb aar bedrag te bepalen, zijn de geautoriseerde accountants in de latere jaren steeds meer gezocht als raadgevers in be­ lastingaangelegenheden. Sommige geautoriseerde accountants hebben zich gespecialiseerd op dit gebied en kunnen wellicht m eer als belasting- experts dan als accountants beschouw d w orden. D eze ontw ikkeling schijnt spreker niet gelukkig toe. V anzelfsprekend moet de geautoriseerde accountant de belastingw etgeving beheersen en met de belastingpractijk op de hoogte blijven. Doch dit terrein is zo om vattend d at een werkelijke belastingexpert zich nauw elijks met iets an ders kan bezighouden. E ven­ als de geautoriseerde accountant ra ad moet kunnen geven in dikwijls terugkom ende burgerrechtelijke vragen, doch de cliënt n aa r de advocaat moet verw ijzen indien het moeilijke juridische problem en en het voeren van procedures betreft, moet hij ook ra ad kunnen geven in routinem atige belastingvragen met de balansopm aking verband houdende, doch zich niet te sterk bezig houden met belastingaangiften, ook niet met gecompli­ ceerde gevallen van de belasting en rechtspraak. D it moet aan speciale belastingexperts w orden overgelaten. D it principiële stan d p u n t sluit niet uit, dat de accountant in gecompliceerde belastinggeschillen zich kan uit­ spreken over de zakelijke verhoudingen of over hetgeen goed koopm ans- gebruik of redelijk is.

A ndere belangrijke gebieden voor de geautoriseerde accountants zijn: raadgeven betreffende de organisatie van boekhouding en kantoor, d a a r­ entegen bij voorkeur niet het bijhouden van boeken, ook niet het afsluiten daarvan.

Slotwoord.

D e Z w eed se geautoriseerde accountants kunnen m et vreugde, ja met trots, terugzien op de p laats gehad hebbende ontw ikkeling. H u n aanzien is voortdurend gegroeid, hierop berustende, d at de grote m eerderheid van hen aan de hoog gestelde eisen ten aanzien van vakbekw aam heid, be­ trouw baarheid, objectiviteit en integriteit hebben beantw oord. D it ver­ plicht. D e eisen aan accountants te stellen m oeten in de toekom st niet verm inderen; eerder m oeten ze verhoogd w orden.

P ersonen die het oppertoezicht hebben over het beheer van honderden m iljoenen K ronen, die m oeten beoordelen de juiste w aard erin g van het verm ogen, die zich zo vaak met objectiviteit m oeten uitspreken over het nu t van financiële m aatregelen van het m eest verschillende k arakter, m oeten behalve hun vakinzicht ook in het bezit zijn van hoge m orele eigenschappen.

D aarom is het noodzakelijk d a t niet alleen de keuze van de geauto­ riseerde accountant met zorgvuldigheid geschiedt, m aar ook d a t er toe­ zicht op hun w erkzaam heden plaats heeft. E nkele w einige moreel m inder­ w aard ig e personen kunnen het aanzien van het gehele corps neertrekken. H oe onaangenaam de consequenties zijn in het afzonderlijke geval, toch is het noodzakelijk d at het diciplinaire toezicht van de Kam ers van Koop­ handel en de F öreningen A uktoriserade R evisorer streng en rechtvaardig w ordt toegepast.

E lke in het beroep ervarene zal zeker gaarn e erkennen d at er weinig beroepen zijn, die een zo rijke afw isseling bieden en een zodanige moge­ lijkheid, om een blik te slaan binnen het terrein van het bedrijfsleven, een beroep hetw elk in genen dele is van het overw egend negatieve, steeds critiserende type, als velen geloven, doch rijke mogelijkheid geeft tot positieve houding, tot nieuw e initiatieven, to t belangrijke besparingen voor het bedrijfsleven of to t verhindering van slechte financiële m aatregelen.

D e geautoriseerde accountant rep resen teert een vrij beroep m et grote m ogelijkheden om vrij en objectief te spreken.

H e t is ook tamelijk onafhankelijk van de w isselingen van de conjunc­ tuur: in goede tijden komen er nieuw e ondernem ingen, uitbreidingen, fusies; in slechte tijden: reconstructies, faillissem enten, fraudes en onder­ zoekingen in verband hierm ede.