Tilburg University
Politieke partijen moeten zich lokaal meer profileren
van Ostaaijen, J.J.C.; Boogers, M.J.G.J.A.
Published in:
Eindhovens Dagblad
Publication date:
2010
Document Version
Publisher's PDF, also known as Version of record
Link to publication in Tilburg University Research Portal
Citation for published version (APA):
van Ostaaijen, J. J. C., & Boogers, M. J. G. J. A. (2010). Politieke partijen moeten zich lokaal meer profileren. Eindhovens Dagblad.
General rights
Copyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright owners and it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights. • Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research. • You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain
• You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portal Take down policy
If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim.
Politieke partijen moeten zich lokaal
meer profileren
door Julien van Ostaaijen en Marcel Boogers. donderdag 11 november 2010 | 17:36 | Laatst bijgewerkt op: donderdag 11 november 2010 | 17:37
De opkomst bij de gemeenteraadsverkiezing in Eindhoven was dit jaar 43,5 procent.
Daarmee scoorde Eindhoven een bedenkelijk record: de laagste opkomst van Nederland. Hoe kan dit? En hoe is dat desgewenst te verbeteren?
Uit onderzoek blijkt dat de geringe betrokkenheid bij gemeenteraadsverkiezingen een aantal oorzaken kent. Allereerst is dat de nationalisering van de verkiezingen. Kiezers gebruiken de lokale verkiezing om hun mening over de landelijke politiek te uiten. Verliest het CDA landelijk aan populariteit, dan verliezen de christen-democraten zonder uitzondering in bijna alle Nederlandse gemeenten. Dit leidt vaak tot frustratie van de lokale bestuurders die merken dat hun al dan niet goede werken weinig invloed op de uitslag hebben. Maar waarom stemt de burger bij de gemeenteraadsverkiezing met een 'landelijk' motief? De uitslag van de lokale verkiezing heeft immers geen directe invloed op de samenstelling van de Tweede Kamer, terwijl die wel de lokale politieke situatie kan veranderen. De reden daarvoor is simpel. Veel burgers vinden de lokale politiek niet interessant en te ingewikkeld.
Veel burgers zien in hun gemeente landelijke partijen opereren, maar hebben moeite de landelijke
standpunten van die partij naar de lokale situatie te vertalen. De burger snapt wel wat de PvdA vindt van de AOW en hypotheekrenteaftrek, maar vindt het lastiger de PvdA- ideologie te vertalen naar de aanleg van een parkeergarage of de bouw van een nieuw buurtcentrum. Het vergt dus extra inspanning om uit te zoeken welke standpunten politieke partijen ten opzichte van lokale onderwerpen innemen. Veel burgers doen die extra inspanning niet. Die inspanning wordt bovendien nog eens vergroot doordat nationale en zelfs lokale media nauwelijks over lokale politiek berichten. Dit zorgt, tezamen met het gegeven dat burgers de lokale politiek niet interessant vinden, ervoor dat mensen niet gaan stemmen of stemmen met een 'nationaal' motief. Met dat laatste kan tenminste nog een signaal worden afgegeven aan de landelijke politiek. De landelijke media vertalen die stem immers nog dezelfde avond in een 'Tweede Kamer uitslag'. Het tegengaan van nationalisering en verhogen van de opkomst bij lokale verkiezingen vereist een
hernieuwd zelfbewustzijn van gemeenten en lokale politici. Te vaak klagen zij dat ze weinig kunnen, dat ze door het rijk via regelgeving en een overdaad aan decentralisering aan banden worden gelegd en dat ze te weinig geld hebben. Zonder dit te betwisten, dragen dergelijke claims bij aan een Calimero-vertoog van een door de lokale politiek zelf in stand gehouden maar onterecht beeld van de gemeente als uitvoeringsloket van het Rijk.
Daartegenover staat het beeld van zelfbewuste gemeentebestuurders die laten zien hoe zij het verschil kunnen maken. Toen de vorige Amerikaanse president Bush besloot het Kyoto-protocol niet te
ondertekenen, besloten een paar honderd Amerikaanse gemeenten onder aanvoering van de burgemeester van Seattle om de doelstellingen zelf te gaan halen. Dergelijke initiatieven nemen Nederlandse gemeenten veel te weinig. En ook bij taken die het rijk aan gemeenten heeft overgedragen, wordt te weinig gebruik gemaakt van de mogelijkheid om in te spelen op plaatselijke omstandigheden en eigen politieke afwegingen te maken. Gemeenten laten zich te vaak leiden door het gewenste serviceniveau dat door allerlei
benchmarks wordt gedicteerd.
Ook Tweede Kamerleden bemoeien zich nog teveel met lokale aangelegenheden, zoals de prijs van een paspoort. Laat de lokale politiek zich echter vooral zelf uitspreken over de wenselijke hoogte van hun diensten en waar dat dan van ten koste kan gaan. Lokale overheden zijn immers verantwoordelijk voor een hoeveelheid aan onderwerpen die voor de burgers van direct belang zijn, zoals uitkeringen, zorg en (bouw) vergunningen.
Nieuwe (lokale) politieke partijen of 'lokale lastpakken', zoals Henk Westbroek (Utrecht) en Hans Smolders (Tilburg), doen dat vaak beter. Zij bemoeien zich met (of keren zich tegen) lokale projecten. Dat maakt de
Page 1 of 2
Politieke partijen moeten zich lokaal meer profileren - Mening - ED
afdelingen van landelijke partijen worden opgepakt. Zij kunnen dat onder andere doen door te laten zien dat er lokaal wel degelijk belangrijke keuzes gemaakt (kunnen) worden. Meer geld voor onderwijs kan
bijvoorbeeld ten koste gaan van meer geld voor zorg. En op lokaal niveau zijn de gevolgen van dat soort keuzes concreet voelbaar.
Lokale politici moeten dat beter beseffen, zich daar beter op profileren en de keuzes daaromtrent explicieter aan de bevolking voorleggen. Dat één keer in de vier jaar doen of geld besteden aan opkomstcampagnes heeft geen zin. Daarvoor is het probleem te structureel. Het opwaarderen van de lokale verkiezingen op het niveau van het belang van de lokale politiek vereist dat lokale politici laten zien dat lokale politiek ertoe doet. Niet een keer in de vier jaar, maar elke dag.
-
Dr. Julien van Ostaaijen en dr. Marcel Boogers zijn verbonden aan de Tilburgse School voor Politiek en Bestuur van de Universiteit van Tilburg.
