in
CM
%
! £ 3 f i & \3 DOCUMENTATIECENTRUM MEDERLANDSE POLITIEKE PARTIJENPas op met reorganisaties
Reorganisaties zijn niet alleen financieel maar ook emotioneel duur. Allerlei mensen worden uit hun paleis gehaald en hebben soms jaren nodig om aan hun nieuwe omgeving te wennen. Ondertussen blijven veel problemen liggen. Men moet dan ook niet aan reorganisaties beginnen als er geen tastbaar voordeel is dat als het ware binnen nandbereik ligt.
Departementale reorganisaties hebben dit ook laten zien. In de jaren zeventig hadden wij VOM IL (Volksgezondheid en milieuhygiëne).
Volksgezondheid verdween naar W VC (Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur).
Milieuhygiëne ging op in VROM (Volkshuisvesting, Ruimtelijke ordening en Milieu). Die reorganisatie heeft honderden miljoenen guldens gekost. Lopen de zaken nu beter? Het probleem met veel politici is dat zij activiteit vaak met actie verwarren. Zij willen nooit de indruk wekken dat zij niets doen, ook al zou dat voor het land een weldaad zijn. Dus gaan zij reorganiseren, ook al is het probleem onduidelijk gedefinieerd en de analyse ervan gebrekkig.
Zo zijn binnen de PvdA stemmen opgegaan om alle ministers in één gebouw zetten. Maar men moet ministers niet losweken uit hun departementen. Top-ambtenaren moeten immers in dagelijks en direct contact met hen staan.
In het D66-verkiezingsprogramma staat het voorstel een achttal superministers collegi aal bestuur over alle departementen te geven, terwijl ieder departement afzonderlijk onder een vice-minister zou vallen. Collegiaal bestuur aan de top van departementen werkt echter niet. Dat wijzen de ervaringen op Onderwijs en Justitie uit. Waarom zou het wel werken op het niveau van de ministerraad? Duidelijke verhoudingen zijn vereist, geen verdoezelde verantwoordelijkheden.
Dit zijn allemaal gimmicks: spitsvondigheden die er aardig uitzien maar de aandacht afleiden van de werkelijke problemen. Men lost die problemen niet op door ze in een ander jasje te steken maar door ze aan te pakken. Wie ontevreden is over de kwaliteit van het landsbestuur moet voor betere ministers zorgen.
Frits Bolkestein
M ilieu en Econom ie
Afgelopen week debatteerde de Kamer met de ministers van V R O M , EZ, V& W , LNV en de staatssecretaris van Financiën over de nota Milieu en Economie. In dat debat steunde de VV D het kabinet in het stand punt dat economische groei en een verbete ring van het milieu met elkaar te verenigen zijn. Economische groei leidt tot vernieu wing van productieprocessen. Deze vernieuwde processen zijn vaak aanzienlijk schoner dan verouderde productieproces sen. Economische groei lokt technologische vernieuwing uit. Deze technologische vernieuwing is noodzakelijk om tot een schoner milieu te komen.
VVD-Woordvoerder Jan Hendrik Klein Molekamp steunde het kabinet in haar voornemens om de convenantenstructuur verder uit te bouwen, om meer over te gaan op het toepassen van verhandelbare emis sierechten en om Nederlandse bedrijven tot de top drie in de wereld te laten behoren als het gaat om energie-efficiëntie. O ver de ecologisering van het belastingstelsel zal de V V D naar standpunt bepalen als het kabinet haar concrete plannen over de herziening van het belastingstelsel naar buiten brengt. De VVD-woordvoerder benadrukte dat ae nota onvoldoende ingaat op het hergebruik van grondstoffen en afvalstoffen. De VVD - fractie bereiken teveel berichten van kleine en middelgrote bedrijven, die nieuwe milieuvriendelijke activiteiten willen ontw ik
kelen, maar daarbij op tegenwerking door de overheid stuiten. De V V D heeft aan het kabinet een duidelijk overzicht gevraagd van knelpunten en aanzetten tot oplossin gen, zodat het hergebruik van grondstoffen en afvalstoffen daadwerkelijk een impuls krijgt. De VV D diende hiertoe een motie in, die de steun kreeg van de coalitiegenoten. Voorts ging Klein Molekamp in op de milieuaanpassingen bij infrastructuurprojec ten. Deze milieuaanpassingen zullen in ae toekomst in een groter verband bekeken moeten worden. De VV D sluit zich op dit punt aan bij de gedachten van de natuur- en milieuorganisaties, zoals gelanceerd in het rapport "Veters Lo s".
De exporthulp aan Oost-Europa kan winst voor milieu en economie opleveren. De hulp van Nederland bij de Poolse kolencentrales heeft de uitstoot van zwaveldioxide en kooldioxide aldaar drastisch verminderd. Het heeft Nederland ook exportorders opgeleverd. Op dit punt is een actiever beleid van de overheid mogelijk en gewenst. Het kabinet zal hiervoor 100 miljoen gulden extra beschikbaar stellen.
Voor internationale milieuhulp aan ontw ik kelingslanden zijn vele honderden miljoenen guldens per iaar gereserveerd. De besteding van deze gelden wordt in de huidige situatie echter niet op de m ilieu-effectiviteit
Vervolg op pagina 3
1
254
Ü3I&3
e x p r e s s e
Begroting Binnenlandse Zaken 1998
Het openbaar bestuur in ons land steunt ook zwaar op politieke partijen. Partijen hebben momenteel te maken met een terugloop van het ledental. Dat is een zorgelijke ontwikkeling, want dat komt de kwaliteit van het openbaar bestuur niet ten goede. De oplossing ligt niet in het financieren van politieke partijen door de over heid. Maar wel in het zinvoller, inte ressanter en gemakkelijker maken voor de burgers om zich via politieke partijen met het openbaar bestuur te bemoeien. Daarom is het van belang de overheidsorganisatie doorzichtiger en de besluitvorming inzichtelijker te maken. Terecht heeft het kabinet gekozen voor een versterking van de drie bestaande bestuurslagen. D rie b e s tu u rs la g e n
De versterking van de rijksoverheid kreeg vorm door de geleidelijke split sing van departementen in beleids- kernen en agentschappen, die met uitvoering van beleid zijn belast; door de sanering van zelfstandige
bestuursorganen en door een strikte scheiding van advies en overleg. Ook de provincies zijn versterkt, mede omdat de verlammende
regio-naliseringsdreiging is weggenomen. Provincies kunnen weer als regionale
f
ebiedsregisseur optreden. Verster- ing is er ook voor de gemeenten. Zie de gemeentelijke herindelingen die hebben plaatsgevonden.Centrumgemeenten moeten zoveel mogelijk op eigen grondgebied uit de voeten kunnen. Landelijke gemeen ten moeten bij herindelingen, indien het vorige punt niet speelt, bij voor keur bij andere landelijke gemeenten worden gevoegd. Het landelijk gebied heeft zijn eigen waarde en is niet de voor- of achtertuin van het stedelijk gebied. Herindeling is èn blijft maatwerk.
De gemeente Den Haag heeft een grote schuld. De VVD is van mening, dat er uiterlijk in december van dit jaar duidelijkheid moet zijn over de schuldsanering, opdat Den Haag weer perspectief Krijgt.
B a la n s
Bij de laatste begroting van deze kabinetsperiode neeft Henk Kamp de volgende balans opgemaakt:
1) er is met succes gewerkt aan de versterking van de drie bestuursla gen;
2) er is terecht een accent gelegd op de grote steden;
3) het politiebudget is met 490 miljoen gulden verhoogd, w aar door het mogelijk werd een daling van het aantal agenten met 1.000 om te zetten in een stijging met 3.700. Van die omslag met in totaal 4.700 is thans 70% inge vuld;
4) de taakstelling uit het regeerak koord om anderhalf miljard op de ambtenarensalarissen te bezuini gen is gerealiseerd;
5) er zijn inburgeringsprogramma's voor alle nieuwkomers opgezet; 6) in 1997 blijven de lokale lasten
vrijwel gelijk; voor 1998 heeft het kabinet een bedrag van 680 miljoen uitgetrokken om die lasten te Kunnen verlagen. Het opmaken van de balans leidt tot een positief resultaat. De bewindslieden slaag den erin belangrijke structurele verbeteringen in gang te zetten. Inlichtingen:
Henk Kamp, 070-3182898
Landbouwbegroting
N a tio n a a l
De Landbouwbegroting van dit jaar staat in het teken van uitwerking van het in deze kabinetsperiode tot stand gebrachte beleid. De afgelopen jaren zijn door de minister verscheidene plannen en ideeën op de rails gezet om de land- en tuinbouwsector te herstructureren c.q. innoveren. In 1998 zal de minister daadwerkelijk moeten "oogsten". De inbreng van de VVD-fractie concentreerde zich op enkele knelpunten die zich de afgelo pen tijd bij uitvoering van het beleid voordeden. Hoewel zij zeer positief was over het bedrag aan lastenver lichting dat de regering structureel heeft vrijgemaakt voor de agrarische ondernemer (ca. ƒ 3.900,- per bedrijf), constateerde zij dat deze lastenverlichting grotendeels voorbij gaat aan de groep van "starters". VVD-woordvoerder Piet Blauw vroeg de minister daar nog eens naar te kijken. Een andere zorg betreft de oplopende kosten die de agrarische ondernemer kwijt is aan het kopen van quota, productierechten, etc. De VVD is zich ervan bewust dat de overheid op dit gebied weinig kan doen, aangezien het hier een vrije markt betreft, maar zag wel mogelijk heden op het gebied van het afschaf fen van de fiscale afschrijvingsmoge lijkheden van deze kosten. Piet Blauw overweegt in derde termijn op dit
punt een motie in te dienen. Een ander punt waar de VVD-fractie aandacht voor vroeg is het scala aan milieukeurmerken dat op het moment de grond uit schiet. Zij neeft de minister verzocht zich in te zetten voor meer duidelijkheid voor de consument op dit gebied.
Verder maakt de VVD zich zorgen over de achterstand die men hier in Europa en Nederland oploopt op het gebied van “ genetisch gemodifi ceerde organismen (G M O 's)", terwijl deze ontwikkeling van grote beteke nis kan zijn voor ae voedselvoorzie ning en het milieu. Op dit punt w aar schuwde woordvoerder Piet Blauw dat we niet te schrikachtig moeten zijn, en eveneens moeten zorgen voor een goede voorlichting richting consument.
De plattelandsvernieuwing moet voortvarend worden voortgezet. Daarbij moet niet alleen gedacht worden aan streekeigen producten en kamperen bij de boer, maar aan het totaal van economische dragers in het landelijk gebied. De VVD is van mening dat de regering de basisvoor waarden moet creëren die deze economische dragers kunnen behou den, en vroeg de minister daar zorg voor te dragen. Als laatste vroeg de VVD aandacht voor de problemen die optreden bij bedrijfsuitbreiding met naburige percelen. Bij opkoop van
een naburig boerenbedrijf die na beëindiging is omgezet in een burger woning kan men in de knel komen met de W et Milieubeheer. Hier moet in de ogen van de VVD een oplossing voor gevonden worden.
In te r n a tio n a a l
De inbreng van de VVD-fractie op internationaal gebied ging voorname lijk over de gevolgen die Agenda 2000 zal hebben voor de Nederlandse land- en tuinbouw. Woordvoerder Willem Keur vroeg de minister aandacht te hebben voor de nadelige positie waarin de Nederlandse melk en rundveehouders zich bevinden als de voorstellen zoals die er nu liggen worden voortgezet. Ook vroeg hij de minister of hij bereid was zich in te zetten voor het binden aan een plafond van de individuele inkomens steun. De VVD-fractie is van mening dat de voorgestelde hervorming van het Gemeenschappelijk Landbouw beleid in de Agenda 2000 op alle marktsectoren betrekking moet hebben, dus ook op de olijfolie-, wijn- en tabakssector. Voorstellen daartoe laten sinds 1992 op zich wachten. De woordvoerder heeft op dit punt een motie ingediend. De VVD-fractie heeft de visie van de minister onderschreven dat een
r e s s e
254
e
en Emigratie gepresenteerd
Nota Immigratie
Afgelopen donderdag heeft de fractie haar immigratie-en integratienota aan de media gepresenteerd. De nota is geschreven om de standpunten van ae VVD over deze twee onderwerpen op een rij te zetten. Aan de notitie is lang gewerkt maar enige tijd geleden stond een groot deel van. een concept reeds in een weekblad.
De afgelopen week hebben Henk Kamp en Jan Rijpstra de definitieve versie gepresenteerd. In Nederland leven ongeveer 1,8 miljoen mensen die niet in Nederland zijn geboren of waarvan één van de ouders niet in Nederland is geboren. Veel migranten maken inmiddels al wel volwaardig deel uit van onze samenleving, bij een aantal anderen verloopt het inte gratieproces moeizamer. De arbeids marktpositie voor migranten is vaak slechter dan voor autochtonen. Dit komt vaak door een lage schooloplei ding , de slechte beheersing van ae Nederlandse taal en een beperkte kennis van onze samenleving. Een verdere daling van de minimum- loonkosten voor werkgevers en het creëren van een stimulerend verschil tussen nettoloon en uitkering zijn essentieel. Daarbij wordt wel gesteld dat discriminatie op de arbeidsmarkt ten alle tijde voorkomen moet worden.
Jonge allochtonen moeten op school gestructureerde en intensieve onder wijsprogramma's volgen. Spijbelen dient adequaat te worden aangepakt. Tijdige en repressieve reacties van politie en justitie moeten crimineel gedrag voorkomen.
Daarnaast vindt de fractie het niet bevorderlijk dat kinderen een deel van hun schooljaren in het land van herkomst doorbrengen. In de notitie wordt een suggestie gedaan om sociale mentoren aan te stellen waarop ouders kunnen terugvallen als zij nun kinderen niet voldoende kunnen begeleiden.
Een ander deel van de nota gaat over het asielbeleid. In de aanmeldcentra wordt momenteel binnen 24 uur beoordeeld of iemand tot de asielpro cedure wordt toegelaten. De fractie wil dat dit 48 uur wordt zodat nauw keuriger kan worden onderzocht of iemand tot de procedure wordt toegelaten of niet.
De VVD wil het systeem van verblijfs titels vereenvoudigen; de asielzoeker wordt tijdelijk toegelaten óf de asiel zoeker worat niet toegelaten. Dit scheelt veel werk voor Justitie, het Centraal Orgaan Asielopvang en de rechterlijke macht. De rechtsgang van de asielzoeker blijft wel gewaarborgd. In de notitie wordt ook veel aandacht besteed aan asielzoekers die zonder geldige reisdocumenten het land binnenkomen. De VVD wil strengere controle op het vliegveld waar de asielzoekers instappen. Staats secretaris Schmitz heeft deze week al aan de Kamer laten weten dat zij een aantal vliegvelden heeft aangewezen waar strenger gecontroleerd moet worden op reisdocumenten. Als het aan de VVD ligt wordt een asielzoeker in principe alleen tot de
procedure toegelaten als hij reisdocu menten bij zich heeft. Asielzoekers zonder documenten dienen een goed vluchtverhaal te hebben. De drempel om naar Nederland te komen wordt hierdoor hoger. Een aantal landen weigert om uitgeprocedeerde asiel zoekers terug te nemen. De VVD stelt in de nota dat dergelijke landen niet meer in aanmerking komen voor financiële hulp.
De notitie is op te vragen via onder staande telefoonnummers.
Inlichtingen:
Henk Kamp, 070 - 3182898 en Jan Rijpstra, 070 - 3182905
Vervolg van pagina 1, milieu
getoetst. In de toekomst zal op deze gelden duidelijk een milieutoets moeten worden toegepast. De ontwikkeling en de inzet van bijvoor beeld zonnecollectoren kan bijdragen aan de economische groei in die landen en gelijktijdig de groei van de C02-uitstoot terugbrengen. Ook hier is een combinatie van milieu en economie mogelijk. Deze mogelijkhe den worden thans onvoldoende benut.
Inlichtingen: Jan Hendrik Klein Molekamp, 070 318 2884
Vervolg van pagina 2, landbouw
tijdige standpuntbepaling van de EU voor de volgende WTO-onderhande- lingsronde van groot belang is, en wees hierbij op de problemen die nu op het gebied van hormoonvlees spelen. Verder is het in de ogen van de VVD-fractie van belang dat de fyto-sanitaire en veterinaire handels belemmeringen worden opgeheven. De woordvoerder sloot af met aandacht te vragen voor de gevolgen van de herstructurering van de varkenssector in Europees verband. Het gevaar bestaat dat de hier aan banden gelegde productie door omringende Tanden wordt overgeno men. De VVD pleitte voor Europese regelgeving zodat alle landen een gelijke uitgangspositie hebben. Als laatste vestigde de VVD-fractie nogmaals de aandacht op een spoe dige herziening van het non-vaccina- tiebeleid.
Piet Blauw, 070-3182881 en Willem Keur, 070-3182895.
Agrarisch Kenniscentrum-Noord
In de afgelopen week werd er in de Kamer tweemaal gesproken over de vorming van het Kenniscentrum Wageningen (KCW ) en de positie van AB-DLO te Haren. Tijdens het algemeen overleg en het plenaire debat werd het rapport van de commissie Langman veelvuldig genoemd. Uit dit rapport kan afge leid worden dat de commissie Langman het KCW-concept onder schrijft en dat het agro-biologisch en bodemvruchtbaarheidsonaer- zoek onder het KCW gebracht zou moeten worden.
In zijn inbreng heeft Clemens Cornielje geprobeerd twee zaken duidelijk te maken. Ten eerste, dat er een Agrarisch Kenniscentrum- Noord (AKC-N) voor praktijkgericht plantaardig onderzoek moet komen, dat gefinancierd wordt door het Noordelijke bedrijfsleven. En ten tweede, dat de VVD het eens is met de minister om het
agro-biologisch en bodemvrucht- baarheidsonderzoek in principe bij het KCW onder te brengen. De VVD heeft afgewogen hoe deze twee ontwikkelingen in tijd zich tot elkaar verhouden. Clemens Cornielje zei hierover: "Wij zouden het betreuren dat sluiting van de bi-locatie Haren niet alleen tot gevolg heeft dat er werkgelegen heid uit het Noorden verdwijnt, maar dat tevens tot kapitaalvernie tiging wordt overgaan. Wij willen juist nieuwe kansen bieden voor het Noorden! Wij vragen de minister derhalve om enige maanden ruimte om de Noordelijke initiatieven voor het AKC-N om te zetten in concrete plannen.1' Hiertoe heeft de VVD- woordvoerder een motie ingediend die mede is ondertekend door PvdA en CDA.
Inlichtingen:
r e s s e
254
OPINIEVoor Rusland geen Marshall-plan
Op 5 ju n i 1947 ging het M arshall plan voor Westeuropa van start. De Amerikanen wilden met behulp van een injectie het Europese kapitaalte- kort aanzuiveren dat door de Tweede W ereldoorlog was ontstaan. Deze economische ingreep diende een p o litiek doel: de opbouw van een stabiel en democratisch Europa gestoeld op basis van een markt economie. De laatste jaren is de vraag actueel o f een nieuw M arshall plan nodig is om hetzelfde in Rusland te bereiken. In onderstaand artikel - gepubliceerd op vrijdag 3 oktober in NRC Handelsblad en gebaseerd op een toespraak op het Marshall-hulp II symposium in Den Haag op dezelfde dag - zet Frits Bolkestein uiteen waarom M arshall hulp voor Rusland niet zinvol is.
D e m o c ra tie
Volgens velen is Rusland een bijzon- derland waar markt-economie en democratie gedoemd zijn te falen. De gedachte dat Rusland een bijzonder tand is, rust op drie veronderstellin gen (zie The Economist van 15-6- 1996). Allereerst beweren de aanhan gers van dit idee dat Rusland van nature collectivistisch is; een markt economie zou daarom onhaalbaar zijn. Deze bewering berust groten deels op de geschiedenis van het land: lijfeigenschap, gevolgd door collectieve landbouw, gevolgd door communisme. Maar zoals de Franse schrijver Paul Valéry schreef: geschie denis is de wetenschap van alles wat nooit tweemaal gebeurt.
Ten tweede beweren zij dat Rusland inherent autocratisch is; democratie zou daarom een illusie zijn. Ook deze bewering is voornamelijk gebaseerd op de geschiedenis. Maar Duitsland, Spanje, Oostenrijk en Italië hebben allen hun recente verleden van zich afgeschud. Bovendien logenstraffen de jongste veranderingen in Rusland deze bewering. Zowel president als
arlement worden verkozen. Er is vrij- eid van vergadering en een min of meer vrije pers. De meest gecentrali seerde staat van Europa is veranderd in een gedecentraliseerde federatie. Ten derde zou Rusland van nature anti-westers zijn. Dit laatste betekent dat Rusland genoodzaakt is öf een anti-westerse koers te varen öf in het isolement van zijn eigenaardigheden verstrikt te raken. Deze bewering kent twee aspecten. Allereerst de geografie. Rusland zou te groot zijn om democratisch te worden bestuurd. Het democratische karakter van Amerika, Canada en Australië verw ij zen deze gedachte naar de prullen bak. Anderen verbinden deze bewe ring met het bestaan van de
Russische ziel. Het westerse karakter, gekenmerkt door rationaliteit, weten
schappelijke speurzin en het nastre ven van eigenbelang zou vijandig staan jegens deze ziel.
Noch net collectivistische en autori taire verleden, noch de geografie en de ziel van Rusland vormen een permanent obstakel op weg naar de democratie en een vrije markt. Nee, die obstakels zijn van een meer wereldse aard. Eigendomsrechten liggen niet vast verankerd in de wet. Het primaat van het recht is zwak. Corruptie en de maffia zijn overal; tachtig procent van alle Russische ondernemingen betalen gemiddeld tien tot twintig procent van hun winst aan beschermingsgelden. Een krach tige middenklasse en daarmee een veerkrachtig middenveld, ontbreken. Het privatiseringsprogramma is onvol ledig en onzorgvuldig uitgevoerd. Deze factoren hebben bijgedragen aan het feit dat de Russische politiek zich kenmerkt door een hoge mate van étatisme. Dat komt onder meer tot uiting in een gebrek aan openheid en verantwoording van de regering aan de volksvertegenwoordiging. In deze schimmige wereld gedijen enkele krachtige persoonsgebonden belangengroepen, beter bekend als clans. Deze groepen strijden in wisse lende coalities tegen elkaar om de controle over het staatsapparaat. De clans vinden hun oorsprong in de hervormingspolitiek van de jaren negentig. De meeste clanleiders hebben hun fortuin vergaard met de privatisering van staatsondernemin gen. In het ongereguleerde privatise ringsprogramma speelden bomaan slagen, mitrailleurs en zelfs gifbekers een rol. Slechts elf procent van de
eprivatiseerde ondernemingen wam in handen van buitenstaanders. Door deze ontwikkeling is de politiek Ruslands meest winstgevende bedrijf stak geworden.
P riv a tise rin g
Eén van de eerste prioriteiten bij verdergaande privatisering is de invoering van net concurrentie-begin- sel. Ruslands economie kan nu het best worden omschreven als kapita lisme zonder concurrentie. Tot nu toe zijn veel staatsmolochen in hun geheel geprivatiseerd. Het gevolg is: private- in plaats van staatsmonopo lies. Voor de toekomst is het van belang staatsbedrijven op te splitsen voordat zij worden geveild.
Verder is van groot belang dat het aantal sectoren die in aanmerking voor marktprikkels komen, wordt uitgebreid. Dit geldt vooral de ener gie- en huisvestingssector. Beide sectoren remmen Ruslands groei. De energiesector wordt gedomineerd door Gazprom. Dit bedrijf is goed voor acht procent van Ruslands Bruto Binnenlands Product en levert 25
door Frits Bolkestein,
voorzitter VVD-fractie Tweede Kamer
procent van de aardgasbehoefte van Europa. Door haar economische en politieke macht kan Gazprom zich de weigering veroorloven belasting te betalen en pensioenen uit te keren. Op deze wijze constipeert Gazprom de Russische economie. Dit geldt ook voor de huisvestingssector waarin subsidies elk jaar vier tot zeven procent van net BBP opslokken. Maar verdergaande privatisering en marktprikkels alleen zijn onvol doende. Voor het genereren van economische groei is een aantal andere zaken ook van belang. Allereerst belastinghervorming en het verbeteren van de belastinginning, leder die zich nu aan de letter van de wet houdt, zou binnen de kortste keer failliet gaan. Door de byzantijnse opzet van het belastingstelsel loopt de staat veel inkomsten mis. Vorig jaar werd slechts vijftig tot zestig procent van de verschuldigde belas tingen daadwerkelijk geïnd.
De tweede prioriteit is herstructurering van Russische bedrijven. In tachtig procent van de geprivatiseerde bedrij ven bezitten de managers het meren deel van de aandelen. De hieruit voortvloeiende macht maakt dat managers zich eerder gedragen als mandarijnen gericht op het financieel uitkleden van hun onderneming, dan als bedrijfsleiders gericht op goede resultaten. Verschillende boekhoudin gen zijn eerder regel dan uitzondering. De derde prioriteit is versterking van de rechtsstaat. De Russische econo mie is vooral gebaat bij een duidelijke vaststelling van het eigendomsrecht, een betere toepassing van het onder nemingsrecht, bestrijding van de corruptie binnen het juridische appa raat en een harde aanpak van de georganiseerde misdaad. K a p it a a lin je c t ie
Het naoorlogse Marshall-plan was in essentie een kapitaalinjectie in een kapitaalarm Europa. Rusland is niet kapitaalarm. Er zijn te weinig investe ringen maar er is geen tekort aan kapitaal. Ondanks de grote armoede wordt in Rusland 22,7 procent van het inkomen gespaard; voor tachtig procent in dollars. De oude sok is dus goed gevuld. Bovendien investeren Russen aanzienlijke bedragen in het buitenland. De totale geschatte netto-kapitaal-vlucht tussen 1994 en 1996 bedroeg een kleine tachtig miljard dollar.
